تغییر مسیر منابع آب شیرین از خورها و مصب رودخانه ها

این اقدام، آسیب های جدی بر فراهم سازی آب و رسوباتی که نقش حفاظتی در مناطق و منابع ماهی موجود در مناطق ساحلی و همچنین جلگه های سیلابی که امرار و معاش میلیون ها انسان به آن وابسته است خواهد داشت. در سطح جهانی، اگرچه فعالیت های انسانی جریان های سیلابی را در رودخانه ها تا ۲۰ درصد افزایش داده است، تغییر جهت مسیر آب از دسترسی ۳۰ درصد به رسوبات ایجاد شده توسط اقیانوس ها جلوگیری به عمل می آورد، که این امر کاهش اساسی را در ارائه رسوبات برای خورها و مصب رودخانه ها تا میزان ۱۰ درصد را موجب خواهد شد.

وارد کردن گونه های جانوری بیگانه به تالاب ها

در جهان مصب ها یا خورها به واسطه وارد کردن گونه های بیگانه به علت تغییرات اکولوژیکی گسترده، از جمله اکوسیستم های آسیب دیده به شمار می‌روند. معرفی گونه های بیگانه (غیر بومی) به وسیله انسان، خود تهدیدی بالقوه برای تنوع زیستی تالاب ها قلمداد می شود. وقتی گونه ایی بیگانه به اکوسیستم تالاب ها وارد می‌گردد. گونه های بومی آن اکوسیستم نمی توانند از عهده سازگاری با وضع جدید برآیند و ممکن است حتی زنده نمانند. برای مثال، در خلیج سانفرانسیسکو کالیفرنیا در نتیجه تخلیه آب تعادل کشتی های بزرگ یا فعالیت های ماهگیری بیش از ۲۱۰ گونه بیگانه ایجاد گردیده اند. نتایج اکوسیستمی وارد شدن گونه های بیگانه شامل آسیب و تغییر زیستگاه، تغییر جریان آب و شبکه غذایی، تشکیل زیستگاه های غیر طبیعی و متعاقب آن سکنی گزیدن گونه های بیگانه، تصفیه و پالایش بیش از حد منابع آبی و بروز بیماری و پاتوژن در جانوران ریز اندام می‌باشد. ^۱

تخلیه پسماند ها و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی

پسماندها و آب های استفاده شده، در نتیجه فاضلاب های صنعتی، کشاورزی و فعالیت های صنعتی ایجاد می شود. چنین فاضلاب هایی می‌توانند شامل یک میزان گسترده ای از مواد شیمیایی طبیعی و غیر طبیعی ایجاد شده از فلزات سنگین در آفت کش ها، آنتی بیوتیک ها باشند. این موارد، معضلات جدی را برای سلامتی انسان و تغییر در اکوسیستم های آبی ایجاد می‌کند. تخلیه این آلاینده ها تغییرات کاربری آب و زمین را موجب می‌گردد که نهایتاً موجبات اسیدسازی، شوری آب و تاثیرات منفی بر کیفیت آب تالاب می شود.

مبحث سوم: تغییرات اقلیمی و تالاب ها

در دو دهه اخیر تغییرات آب و هوایی به عنوان یکی از نگرانی های عمده جامعه جهانی مطرح بوده است. پدیده تغییر آب و هوایی که عمدتاًً مربوط به افزایش گازهای گلخانه ای در جو است، از نمونه هایی بارز تغییر در محیط زیست جهانی به شمار می رود. این پدیده باعث به وجود آمدن بسیاری از مشکلات کنونی مانند گرم شدن تدریجی آب و هوا، ذوب شدن یخچال ها، بالا آمدن سطح آب دریاها، بارش رگبارهای سیل آسا، افزایش میزان خشکسالی، باران اسیدی و تهدید سلامتی انسان و گونه های حیات وحش در مناطق مختلف زمین شده است. .(عتابی,۱۴۶,۱۳۸۹)

______________________________

^۱ Ibid, p.6.

تا اواخر قرن بیستم تغییرات آب و هوایی در عمل مورد شناسایی قرار نگرفته بود. اما با انتشار گزارش چهارم IPCC¹ در سال ۲۰۰۷ این نگرش تغییر یافت و تغییر اقلیم و تاثیر آن بر روی محیط زیست جهانی مورد توجه قرار گرفت. (Dale,2008,268)

افزایش سطح آب دریاها و طوفان های سهمگین در نتیجه تغییرات اقلیمی باعث نابودی سواحل و زیستگاه ها، افزایش شوری خورها (مصب ها) و سفره های آب زیرزمینی، تغییر خطوط جزر و مدی در رودخانه و خلیج کوچک، تغییر در حمل رسوبات و مواد مغذی و افزایش سیلاب های ساحلی و همچنین افزایش آسیب پذیری بسیاری از جمعیت های ساحلی خواهد شد.

در این میان تالاب ها از جمله مانگروها و جلگه های سیلابی نقش اساسی را در کاهش اثرات مخرب تغییرات اقلیمی ایفا می‌کنند و در واقع به عنوان یک سپر و حایل عمل می نمایند.با وجود آن ها که تالاب ها به عنوان مانعی در تاثیرگزاری تغییرات اقلیمی بر محیط زیست منطقه ای عمل می‌کنند و نقش مثبتی را دارند، منتهای مراتب از تغییرات اقلیمی به شدت تاثیر می‌پذیرند. در واقع تغییرات اقلیمی در کنار عوامل تهدیدکننده انسانی یکی از اسباب تخریب کنندگی تالاب ها به حساب می‌آیند.

تاثیرات آسیب زا و مضر تغییرات اقلیمی، مانند افزایش سطح آب دریا، از بین رفتن صخره های مرجانی(coral bleaching) و تغییرات در ساختار آب و درجه حرارت منابع آبی، منجر به کاهش خدمات اکوسیستمی تالاب ها می‌گردد. رفع و از بین بردن تهدیدات موجود بر روی تالاب ها و بهبود انعطاف پذیری آن ها، روشی مؤثر در مقابله با تاثیرات آسیب زننده تغییرات اقلیمی به شمار می رود. (Horwitz,2012,2)

پیش‌بینی گردیده است که تغییرات اقلیم جهانی، خسارات وارده به تالاب ها و تخریب بسیاری از آن ها، کاهش گونه های موجود در آن ها و همچنین خسارت به جمعیت های انسانی وابسته به خدمات تالاب ها را تشدید نماید.

______________________________

^۱ Intergovernmantal Panel on Climate Change

البته راجع به حدود و میزان تاثیرگذاری تغییرات آب و هوای جهانی بر تالاب ها هنوز قطعیتی وجود ندارد. تغییرات اقلیمی در واقع پدیده ای است که منجر به افزایش بارندگی در بیش از نیمی از مناطق جغرافیایی زمین شده و به دنبال آن موجبات افزایش دسترسی به آب برای جوامع و اکوسیستم ها را فراهم نماید. با این وجود، افزایش بارندگی جهانی نبوده و در سایر مناطق جغرافیایی کاهش اساسی در بارش را باعث می شود.

با این وجود که، افزایش بارندگی می‌تواند منافعی را در فراهم آوری تالاب های آب شیرین داشته باشد، تغییرات اقلیمی تاثیرات زیانباری را بر بسیاری از اکوسیستم های تالابی خواهد گذاشت.

بسیاری از تالاب های ساحلی در نتیجه افزایش سطح آب دریا، افزایش نابسامانی های جوی در جریان های جزر و مدی، تغییرات در شدت و فراوانی طوفان و تغییرات بعدی در جریان های رودخانه ای و انتقال رسوبات تغییر خواهند کرد.در این وضعیت، نتایج نامساعدی بر گونه های موجود در تالاب ها و به طور ویژه گونه هایی که قابلیت جا به جایی به زیستگاه های مناسب را ندارند و همچنین گونه های مهاجری که در طی چرخه حیاتی شان به گوناگونی انواع تالاب ها وابسته اند، وارد خواهد کرد.

در بین انواع اکوسیستم های جهانی، صخره های مرجانی ممکن است بیشترین تاثیر را از تغییرات اقلیمی داشته باشند. تغییرات اقلیمی، تاثیرات سایر عوامل تغییر و تخریب تالاب ها را شدت خواهد بخشید. به عنوان نمونه، کاهش بارندگی در نتیجه تغییرات اقلیمی، مشکلات مربوط به رشد تقاضا برای آب را افزایش می‌دهد. افزایش درجه حرارت آب دریاها، تهدیدات نسبت به رسوب گذاری صخره های مرجانی را افزایش خواهد داد. البته در موارد محدود و استثنایی، تغییرات اقلیمی به طور ویژه در مناطقی که افزایش بارندگی وجود داشته است، تهدید جزئی بر تالاب ها به شمار می رود.

نتایج نا مطلوب تغییر اقلیم جهانی باعث تغییراتی در پراکندگی پرندگان ساحلی زمستانی اروپای غربی به دلیل افزایش درجه حرارت زمستانی می‌گردد. قابل پیش‌بینی است که تغییرات اقلیمی منجر به کاهش جمعیت گونه های پرندگان آبی به دلیل از بین رفتن زیستگاه هایشان و پراکندگی بسیاری از گونه های ماهی ها گردیده است. (Horwitz,2012,7)