۴۶۴۱۶۱۳۸۸۰۸۳۲۵۰۰۰خدمات عمومی و اجتماعی۱۱۸۵۰۱۵۱۵۲۰۴۲۲۷۰۱۳۵۵۷۱۱۰۰۰خدمات بیمه، مالی و سایر۵۴۰۶۹۰۹۳۰۱۲۲۵۱۶۱۵۵۰۰۰جمع۱۸۰۰۰۲۳۰۰۰۳۱۰۰۰۴۱۰۰۰۵۴۰۰۰۱۶۷۰۰۰

(پویش؛ جمشیدی، ۱۳۸۵ )
در نظام تعاونی، مشارکت اعضاء مهمترین عامل در اثربخشی توسعه افقی و عمودی تعاونی هاست؛ زیرا تأمین هزینه های ناشی از گرانباری کمی و کیفی فعالیت های یک شرکت تعاونی یا تشکیل اتحادیه های شهری، استانی، کشوری و در رأس هرم تشکیلاتی، اتاق تعاونی به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر عهده اعضاء است. از این رو، دستیابی به اهداف مشترک اقتصادی به یک مشارکت معطوف به توسعه، نیاز دارد تا همه اعضاء را در مراحل مختلف توسعه درگیری کند. این مشارکت یک فرایند پیوسته است که اعضاء را در کلیه مراحل، اعم از برنامه ریزی، تصمیم گیری، اجراء، نظارت، ارزشیابی و سهیم شدن در منابع درگیر می کند. همچنین فرایند چند وجهی است که فعالیت های آموزشی، فرهنگی، زیست محیطی و سیاسی و اقتصادی را شامل می شود و نیز فرایندی چند بعدی است که مشروعیت خود را نه تنها از قانون و دولت بلکه از ریشه های تاریخی، سنت های فرهنگی، اجتماعی و باورهای مردم می گیرد (FAO,1992).
2-11آشنایی با نظام های بهره برداری کشاورزی و تأکید بر شرکت های تعاونی تولیدروستایی
کشور ایران با سابقه طولانی شرایط سیاسی و اجتماعی خاص در موقعیت جغرافیایی و طبیعی ویژه که در تمام شئون اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن تأثیر نهاده، دارای نظام های بهره برداری کشاورزی است که در طول تاریخ خود از این تأثیرات برکنار نمانده و تحت تأثیر این عوامل و هماهنگ با دگرگونی های نظام های اجتماعی و اقتصادی، تغییرات زیادی داشته است. در تاریخ کشاورزی ایران، نظام های مشاهده می شوند که هرکدام با دوره دیگر اختلاف زیادی دارند اما سه ویژگی در همه این نظام ها بوده است:
۱ـ تعداد و تنوع نظام ها
۲ـ تداوم
۳ـ همزیستی
کشاورزی هر جامعه ای مبتنی بر نظام های بهره برداری تشکیل دهنده آن جامعه است. نظام های بهره برداری مانند هر جزء دیگری از سیستم اجتماعی، تابعی از تغییر و تحولات کل سیستم اجتماعی می باشد. به عبارت دیگر، پیدایش، استحکام و انحلال نظامهای بهره برداری کشاورزی درچارچوب کلی روند توسعه هر جامعه ای رخ می دهد، از آنجا یی که روند توسعه خود نیز تابعی از عوامل اقتصادی، سیاسی، فرهنگی داخلی و خارجی است. لذا تغییرات در ساختارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی هر جامعه ای به طور مستقیم بر ساختار و کارکرد نظام های بهره برداری کشاورزی اثر خواهد گذاشت (لهسایی زاده،۱۳۷۲).
عبدالهی در کتاب نظام های بهره برداری کشاورزی ایران، نظام بهره برداری را چنین تعریف کرده است: (منظور از نظام بهره برداری، سازمانی اجتماعی مرکب از عناصر به هم پیوسته است که با هویت مدیریت واحد ویژگی های نرم افزاری و سخت افزاری که دارد در ارتباط متقابل با شرایط طبیعی و اجتماعی محیط خود، امکان تولید محصولات کشاورزی را فراهم سازد).
با توجه به اینکه از دیدگاهی نظامند (سیستمیک) هر نوع نظام بهره برداری دارای سازمان، مدیریت، فضا اطلاعات، تکنولوژی، سطح توسعه، اعضاء یا کارکنان و عملکرد خاصی است که آن را از دیگر انواع نظام های بهره برداری متمایز می سازد، لذا از لحاظ علمی و با توجه به معیارهای چندگانه مبتنی بر تعریف فوق می توان تیپولوژی نوینی ارائه نمود که در آن واحد های بهره برداری نه فقط از نظر صورت بلکه از لحاظ محتوا، یعنی نوع و ماهیت و ویژگی های عناصر اصلی از یکدیگر متمایزمی گردند. در این طبقه بندی کلیه واحدهای بهره برداری موجود در ایران نخست به نوع اصلی یعنی دهقانی، تعاونی و تجاری و هر نوع اصلی خود به چند گونه فرعی یا ترکیبی به شرح زیر تقسیم می شوند:
۱-نظام بهره برداری دهقانی ( خانوادگی یا سنتی )
۲-نظام بهره برداری تعاونی شامل:
الف) تعاونی های سنتی مثل بنه، صحرا و حراثه
ب) تعاونی های مشاع
ج) شرکت های تعاونی تولید کشاورزی
۳- نظام بهره برداری تجاری شامل:
الف ) مزارع و بهره برداری شخصی – شرکتی غیر رسمی
ب ) شرکت های سهامی زراعی