در عرصه حقوق، ظهور مفاهیم متعدد و روابط مبتنی بر کاربردهای مختلف اینترنت، نیاز شناخت و بررسی ابعاد مختلف استفاده از ابزارهای ارتباطات الکترونیکی جدید، در روابط حقوقی جهت ایجاد تعادل بین منافع اشخاص و حمایت از حقوق آنان را دو چندان نموده است. حقوق تجارت الکترونیکی، امروزه با توجه به منابع بسیار اندک، بقدر کافی در کشورمان شناخته نشده است، لذا انتشار آرای و افکار حقوق ‌دانان در نحوه‌های متعدد توصیفی، مروری، تحلیلی و پژوهشی بطبع در گسترش تجارت الکترونیکی و ایجاد قوانین و اجرای مناسب آن نقش مهمی خواهد داشت. حقوق تجارت الکترونیکی، جوانب مختلفی دارد که هر کدام، مستلزم پژوهش‌های متعدد حقوقی است.

برای تشکیل یک قرارداد وجود حداقل دو طرف متعامل الزامی است. در انعقاد قراردادهای الکترونیکی معمولا معاملات بواسطه ابزارهای الکترونیکی انجام می‌گیرد که در بعضی از این روش های انعقاد، نیروی انسانی مستقیما در آن دخالت ندارد و رایانه به نیابت از اراده آن ها به طور خودکار عمل می‌کند. لذا به طور عموم صرفنظر از تشریفات انجام معاملات الکترونیکی، فرض بر وجود اراده طرفین در هر جزء از معاملات می شود. یکی از مهمترین دشواریهای انعقاد قرارداد الکترونیکی، فراهم نبودن محیط لازم برای اطلاع عرفی هر یک از طرفین از اهلیت و شخصیت حقیقی یکدیگر برای انعقاد قرارداد است. در این مورد هر یک از طرفین باید به اطلاعات ارائه شده اکتفاء نماید و اثبات عدم اعتبار قرارداد الکترونیکی بسبب حجر یکی از طرفین، بر عهده مدعی خواهد بود. همان‌ طور که در مباحث فوق اشاره شد. داده پیام که متضمن بیان اراده می‌باشد همانند سایر دلایل قابل استناد در دعوی است و بی اعتباری آن نیز بواسطه سایر ادله قابل اثبات می‌باشد. بنابر ماده ۱۲ قانون تجارت الکترونیکی “اسناد وادله اثبات دعوی ممکن است به صورت داده پیام بوده و در هیچ محکمه یا اداره دولتی نمی توان بر اساس قواعد ادله موجود، ارزش اثباتی (داده پیام) یکی از عناصر اساسی برای اعتبار قرارداد، اهلیت را صرفا به دلیل شکل و قالب آن رد کرد“(قانون تجارت الکترونیکی مصوب ۱۳۸۲)

بیان اراده قبول الکترونیکی به روش های متعددی قابل اعلام است مانند نوشتار الکترونیکی و تأیید ارسال آن، پست الکترونیکی متضمن متن موافقت با امضای الکترونیکی، بطورلفظی بواسطه اتاقهای صحبت و یا با پیاده کردن برنامه نرم افزار و یا محصول دیجیتالی از شبکه اینترنت و نصب آن بر رایانه متعلق به قبول کننده. همچنین یکی از روش های معمول برای اعلان قبول الکترونیکی کلیک ساده و یا کلیک دوگانه بر گزینه واژه «موافق» در نماد تعیین شده در زیر مفاد ایجاب می‌باشد. قبول الکترونیکی، از لحاظ شکل اعلام آن بواسطه الکترونیکی، اعلامی صریح و قاطع محسوب می شود. ولی این امر مانع آن نیست که بیان ضمنی قبول در مفاد نامه و یا مکالمه الکترونیکی قید و ارسال گردد. زیرا وسیله الکترونیکی عملیات انتقال داده های پیام را انجام می‌دهد و در شکل انتقال آن جای برای استدلال و یا استخلاص اراده ضمنی نیست.

بیشتر معاملات متداول در محیط الکترونیکی جنبه خرید و فروش کالا و خدمات دارد. تعهد اصلی مصرف کنندگان به ‌عنوان طرف یکی از این معاملات الکترونیکی پرداخت بهای کالا و یا استفاده از خدمات ارائه شده، می‌باشد. یکی از خصوصیات قراردادهای الکترونیکی، الکترونیکی بودن نحوه پرداخت ثمن کالا و یا خدمات است. حتی پرداخت الکترونیکی در بعضی از موارد بعلاوه اینکه ایفای تعهد محسوب می شود همچنین در عین زمان دلالت عملی بر اراده قبول مشتری نیز تلقی می‌گردد. امروزه در تعاملات الکترونیکی وسایل مختلف پرداخت الکترونیکی ظهور نموده است که جایگزین پول سنتی اعم از اسکناس و یا چک گردیده است.

بحث تعهدات متعاملین در قراردادهای الکترونیکی هم در بطن قراردادهای الکترونیکی قابل بررسی می‌باشد. این پژوهش به بررسی شکل و ماهیت انعقاد قراردادهای الکترونیکی و تعهدات متعاملین، با توجه به قواعد و مقررات عمومی می‌پردازد.

اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

قوانین مطرح شده در زمینه تجارت و بخصوص در بحث قراردادهای سنتی دارای پیشینه و قدمت بوده و تا حدودی قوانین کاملی می‌باشد اما تکنو لوژی جدید، نیاز و خواسته انسان ها را تغییر داده است در این راستا ، اشخاص حقوقی تلاش می‌کنند که این نیازها و خواسته ها را با اتکاء به تکنولوژی رایانه ای ، در اختیار گرفته و با بهره گرفتن از فضای مجازی فعالیت های خویش را به سر انجام برسانند. با توجه به رشد روز افزون استفاده از محیط سایبر و قراردادهای الکترونیکی، اهمیت این موضوع به دلیل جدید بودن آن و افزایش روزافزون استفاده از این محیط روشن شده و نیاز به بررسی دارد. لذا در این پژوهش به بررسی تعهدت و قراردادهای سنتی و الکترونیک پرداخته می شود.

مرور ادبیات و سوابق مربوطه

پژوهشی توسط مافی و کاویار(۱۳۹۲) تحت عنوان “بررسی تطبیقی قانون حاکم بر قراردادهای الکترونیکی منعقده در محیط اینترنت از منظر نظام های حقوقی آمریکا، اتحادیه اروپا و ایران” انجام شده است. این پژوهش با ملاحظه جدیدترین اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی، به بررسی تطبیقی – تحلیلی حقوق اتحادیه اروپا، آمریکا و ایران در خصوص قانون حاکم در قراردادهای الکترونیکی پرداخته است.

برای کاهش سطح اضطراب کودک ، بعضی برنامه های درمانی فنون ارمیدگی تأکید می‌کنند . این برنامه ها اغلب در کاهش اضطراب فرد که بر جنبه نگرانی اضطراب تمرکز دارند بر جایگزینی تفکرات نگران کننده ی منفی اسیب رسان به خود دانش آموز ، با تفکرات تکلیف محور تأکید دارند این برنامه ها در بهبود پیشرفت دانش آموز مؤثر تر از برنامه های آرمیدگی بوده اند. (بیابانگرد ،۱۳۸۴)

تقویت اعتماد به نفس و پیشرفت تحصیلی

برخورداری از حس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس به مشابه یک سرمایه ارزشمند حیاتی برای همه انسان ها به ویژه کودکان و نوجوانی که از مهارت های اجتماعی کمتری برخوردارند ، از مهمترین عوامل ‌پیشرفت و شکوفایی استعداد و خلاقیت است به طور کلی فرایندهای شناختی ، احساسات ، انگیزه برخورداری روابط ما بین ، شیوه زندگی ، تصمیم گیریها و انتخاب‌های ما قویاً متأثر از چگونگی احساس خود ارزشمندی و اعتماد به نفس است(زارع،۱۳۸۴) .

یک اراده قوی در گرو اعتماد به نفس قوی و استوار است تسلیم ناپذیری ، مطمئن ،مصمم و راسخ قدم بودن از صفات برجسته رهبران بزرگ تاریخ انسان‌ها است به عبارت دیگر تنها عوامل تعین کننده رفتار ،اعتماد به نفس و احساس است که ما نیت به خودمان داریم ،به قول (مازلو ۱۹۵۴) ما برای سلامت روانی خود نیاز به احساس اعتماد به نفس مثبت و قوی داریم .

‌بنابرین‏ برای برخورداری از اعتماد به نفس انسان نیاز دارد که از احترام و شأن اجتماعی مطلوب و نگرش مثبت به خویش بهرمند باشد . تحقیقات انجام شده در مدارس مختلف بویژه مدارس استثنایی که بین پیشرفت تحصیلی و نگرش فرد نسبت به خودش رابطه مستقیمی وجود دارد هر قدر دانش آموز احساس و نگرش مثبتی به خودش داشته باشد موفقیت بیشتری در پیشرفت تحصیلی از خود نشان می‌دهد (سیف،۱۳۸۲).

(فرانک ۱۹۸۶) در میان والدین ، خواهران ،برادران ،معلمان و همکاران کودکانی که به دلایلی نظیر کمرویی ،اضطراب ناتوانی در انجام تکالیف درسی و یا عقب ماندگی ذهنی از اعتماد به نفس لازم برخوردار نیستند ، نقش بسیار مهمی در ایجاد تقویت حس ارزشمندی و اعتماد به نفس لازم برخوردار نیستند ،نقش بسیار مهمی در ایجاد تقویت حس ارزشمندی و اعتماد به نفس آن ها دارند . آنچه برای بهداشت روانی پیشرفت تحصیلی و شغلی این قبیل از دانش آموزان ضروری می باشنداین است که به آن ها نماییم تا در ایشان حس خود پنداری واقعی و اعتماد به نفس قوی رشد یابد و به دیگر سخن به وجود آمدن و تقویت کارایی و احساس ارزشمندی در شکوفایی شخصیت و توانایی کودکان و نوجوانان بسیار مهم است (علی پور ،۱۳۸۵).

تکنیک های پیشرفت تحصیلی :

همان‌ طور که درانجام کارهایمان نیاز به یک دانش قبلی ‌در مورد کارهایمان باید داشته باشیم وهمچنین باید درکارهایمان مهارت لازم وتکنیک هایی را بلد باشیم.اگر ما بخواهیم در درسمان ‌پیشرفت داسته باشیم باید تکنیک ها ومهارت هایی را بلد باشیم.مهارت برای ‌پیشرفت تحصیلی چیزی عریضی است که نیاز به آموزش زیاد آن نیست وهرفردی ممکن است این مهارت ها رادر درس خواندن خود به کار ببرد وپیشترفت هم داشته باشد.من به عنوان دانش آموزی که این نکات را به کاربرده ام و پیشرفت نیز داشته ام ومانند دیگر دانش آموزان ممتاز دیگردر سراسر کشورمان تکنیک هایی را پیشنهاد می کنم که امیدوارم باخواندن آن ها شما نیز در درسهایتان پیشرفت داشته باشید.نکات مهم امتحانی:

۱٫- هیچوقت اضطراب نداشته باشید.اضطراب دشمن آموخته های شما است

۲-.اگر فردای روزی امتحان داریدروز قبل از امتحان دو ساعت مانده به وقت خوابتان فقط یکبار درس ها را مرور کنید ‌و هنگام خواب ذهن خود را از تمام مشکلات وچیزهایی را که ذهنتان را خراب می‌کند پاک کنید .

۳-.صبح امتحان همیشه با چهره ای بشاش وشاد به محل امتحان بروید

.۴-.همیشه توکل بر خدا داشته باشید و کارهایتان را با نام خدا شروع کنید .۵-.اگر به سوالی بر خوردید که آن را بلد نیستید آن را به آخر امتحان بگذاریدوشروع به پاسخ دادن سوال هایی کنید که ‌در مورد ان اطلاعات کافی دارید

۶-.وقتی برگه امتحان را گرفتید از سوال یک شروع به جواب دادن بکنیدو به سوال های دیگر توجه ای نکنید

۷٫- در حین امتحان اگر یکی از دوستانتان سوالی مطرح کرد شما نیز گوش بدهید زیراشاید سوال مطرح شده سوال شما نیز باشد

۸٫- بعد از امتحان اگر درراه خانه یا در حیاط دوستتان با شما ‌در مورد سوال ها صحبت کرد گوش ندهید چون ممکن است سوالی مطرح شود که شما آن را بلد نبودید یا یادتان رفته است در این صورت است حس ضعف یا استراب در شما پدید آید وبرای امتحان فردا با دلهره به محل امتحان بروید.

۹٫- بعد از امتحان به خانه که رسیدید حتما کمی استراحت بکنید اما نباید استراحتتان طولانی شود مدتی که من پیشنهاد می کنم حد اکثر۷۵دقیقه تا یک ساعت است اگر با خستگی شروع به درس خواندن کنید چون ذهنتان خسته است نمی توانید مطالب را خوب بفهمید.

۱۰٫- برای کاهش اضطراب آدامس بجوید نکات مهم درسی:نکته ای که من خودم بر آن خیلی تکیه دارم برنامه ریزی است.برنامه ریزی لزومی ندار د که بر روی کاغذ نوشته باشد بلکه من خود به طور متداول کارهایم را از روی برنامه انجام می دهم وآن را یادداشت نکرده ام

۱٫درس هر روز را همان روز بخوانید

۲٫درس های روز بعد را مرور کنید

۳٫همیشه درس ها را بفهمید سعی کنید کمتر درس ها را حفظ کنیدخصوصا در درس های علوم و ریاضی وزبان انگلیسی وزبان فارسی و…

۴:همیشه در هنگام درس خواندن یک خودکاروکاغذ در جلویتان باشدومسایلی را که نمی فهمید ویا می خواهید بهتریاد بگیریددر روی کاغذ بنویسیدخصوصا در درس ریاضی و در حل مسائل نیاز به ترسیم شکل است

۵٫وقت طلاست .تنظیم وقت که خود یکی از راه های مهم برای پیشرفت تحصیلی است به شما کمک زیادی می‌کند

۶٫درسر کلاس تمام حواستان را به سمت معلم جمع کنید

۷٫در پایان هردرس از تمامی مطالبی که خوانده اید نتیجه گیری کنیدتا درس را بهتر بفهمیدو…پنج مرحله ی مطالعه :

۱٫مرحله ی ادراک

۲٫ مرحله ی تثبیت

۳٫ مرحله ی تسلط

۴٫مرحله ی ارزیابی

• • طراحی زیر بنای نرم افزاری

• • برنامه ریزی پروژه

• • انتخاب افراد در زمینه‌های مختلف

  

• • انتخاب عاملان اجرایی

• • اطمینان یافتن از منابع مناسب

• • تعریف اهداف

• راه اندازی وب سایت پروژه مدیریت ارتباط با مشتری بر روی اینترنت شرکت

۲- پایه ریزی:

• • • • جمع‌ آوری انتظارات کاربران نهایی
    • • طراحی تکنیکی کار
    • • مشتری گرایی و ارتقای نرم افزارمدیریت ارتباط با مشتری
    • • کنترل نتایج بسته کاری (دادن دستورات بر اساس جنبه‌های تکنیکی)
    • • اطمینان از کیفیت بسته کاری
    • • آزمایش در مقیاس کاهش یافته ( ۲ یا ۳ مکان) از ابزارهای کارکردی
    • • پایه ریزی پروژه و کنترل آن
    • • ارتباط با مدیریت عالی و مدیر محلی
    • انطباق ابزار

۳- اجرا:

• • • • بهبود دادن خصوصیات تکنیکی نرم افزار مدیریت ارتباط با مشتری
    • • ارزش گذاری کاربران نهایی
    • • مفید و قابل استفاده بودن ارزش گذاری
    • • انتقال ارتباط به کارگزاران
    • • بازاریابی پروژه نهایی در منطقه محلی با مدیران عالی و کاربران نهایی
    • بنیان نهادن و توزیع ارتباطات موفق از طریق اینترنت و نامه

۱۳-۲ بعضی از مهمترین موانع و عوامل شکست در اجرای استراتژی مدیریت ارتباط با مشتری عبارتند از:

• • تغییرات سازمانی

• • سیاست های شرکت

• • درک سطحی از مفهوم مدیریت ارتباط با مشتری

• مهارت های اجرایی ضعیف

این شواهد اهمیت تعریف مدیریت ارتباط با مشتری را به عنوان استراتژی کسب و کار نشان می‌دهد و ‌بنابرین‏ به عنوان نقطه شروع برای سازمان های با مدیریت ارشد می‌باشد( Torkzadeh & et al, 2005, 19 ).

با اینکه مدیریت ارتباط با مشتری یک مفهوم نسبتاً جدید است، اما شرکت های تجربی کمی وجود دارند که درک و اجرای مناسبی را دنبال کنند. در نتیجه یک نیاز الزامی وجود دارد به دانش بیشتر ‌در مورد اهداف، ارزیابی تجربیات به دست آمده توسط دیگر شرکت ها، پیدا و کشف کردن مهارت ها هم در داخل و هم در خارج از سازمان به منظور اجرای موفق مدیریت ارتباط با مشتری. همچنین عوامل دیگری برای عدم موفقیت در اجرای استراتژی مدیریت ارتباط با مشتری وجود دارد:

• • درک هیئت مدیره و مدیران این است که مدیریت ارتباط با مشتری فقط یک استراتژی مستلزم ایجاد تغییرات در جنبه ها و مفهوم های سازمان های مختلف نیست و اجرای آن لحظه ای و آنی نیست.

• • فرض بر این است که مشتریان امروزه شناخته شده اند و از همه منابع موجود برای جمع‌ آوری اطلاعات مربوط به مشتریان استفاده نمی کنند.

• • ارتباطات بدون کارایی بین بخش ها و دپارتمان ها نیز وجود دارد.

• کمبود و فقدان استانداردها به ایجاد و تکامل تدریجی استراتژی فوی اجازه نمی دهد( J.Laplaca, 2004, 14 ).

بازاریابی سنتی بر مشتریان پیروز تمرکز داشته، اما امروزه تمرکز مدیریت ارتباط با مشتری بر نگهداری مشتریان پیروز است. پارادایم جدید مدیریت ارتباط با مشتری منعکس کننده تغییرات در بازاریابی سنتی است و به عنوان مدیریت مشتری توصیف می شود. مدیریت ارتباط با مشتری در فرآیندهای کسب و کار مانند بازاریابی رابطه مند و تأکید فزاینده روی نگهداری مشتریان وفادار از طریق مدیریت مؤثر ارتباط با مشتریان، رشد می‌کند. بازاریابی رابطه مند تأکید می‌کند که نگهداری مشتریان در سودآوری شرکت تاثیر بسزایی دارد زیرا که نگهداری روابط با مشتریان موجود بسیار کارآمدتر از ایجاد انواع جدید مشتریان می‌باشد. در بعضی از سازمان‌ها،مدیریت ارتباط با مشتری یک راه حل تکنولوژیکی ساده است که برای توسعه پایگاه داده های جداگانه و ابزار اتوماسیون نیروی فروش می‌باشد که بین وظایف بازاریابی و فروش به منظور بهبود تلاش های تعیین جایگاه هدف ارتباط برقرار می‌کند. بقیه سازمان ها به مدیریت ارتباط با مشتری به عنوان طراحی تخصصی ابزار برای ارتباطات فرد به فرد با مشتریان توجه دارند که مسئولیت فروش/خدمات، مرکز تماس و بخش بازاریابی را بر عهده دارد. ‌بنابرین‏ واضح و آشکار است که مفهوم مدیریت ارتباط با مشتری دارای اجزا و عوامل تکنولوژیکی است، اگرچه اجزای تکنولوژیکی موجود است اما مهم این است که سازمان باید یک دیدگاه سیستماتیک داشته باشد. آن ها نیاز به درک مفهوم های کاربردی و تئوری مربوط به مدیریت ارتباط با مشتری قبل از شروع به پروژه های آن دارند. سیستم های مدیریت ارتباط با مشتری باید به صورت بالقوه به اجزای کلیدی فرایند استراتژی توجه کنند( Rygielski & et al, 2002, 23 ).

فصل سوم

روش شناسی تحقیق

۱-۳ مقدمه:

پژوهش، بررسی و مطالعه­ ای سازماندهی شده است که نظام مند و مبتنی بر داده و اطلاعات علمی است و ‌در مورد مسئله­ای خاص که نیاز به راه ­حل دارد، انجام می­ شود (دانایی فرد و همکاران، ۱۳۸۰). بدین ترتیب روش پژوهش علمی را می توان فرآیندی دانست که از طریق آن به جست و جوی منظم برای مشخص کردن یک موقعیت نامعین دست می­زنیم (مقیمی، ۱۳۷۷) و می توان ویژگی‌های آن را شامل موارد زیر دانست:

1. 1. هدفمندی

1. 1. دقت عمل

1. 1. آزمون پذیری

1. 1. تکرار پذیری

1. 1. دقیق بودن و قابلیت اعتماد

1. 1. عینی بودن

1. 1. تعمیم پذیری

1. ایجاز و محدود گرایی.

در این فصل تلاش می­گردد تا تصویری کلی و روشن از روش تحقیق، جامعه آماری، ابزار گردآوری اطلاعات و تکنیک‌های آماری مورد استفاده در پژوهش حاضر ارائه گردد.

۲-۳ انواع پژوهش

پژوهش می ­تواند چهار هدف متفاوت را دنبال کند. گاهی هدف پژوهش، حل یک مسأله متداول و معمول در محیط کار است؛ گاهی هدف آن، ارتقاء دانش در حوزه­ای خاص است و گاهی اوقات هدف پژوهش بررسی اثرات پیشنهادی پژوهش­های کاربردی و بعضا توسعه پژوهش قبلی است. وقتی پژوهشی به قصد کاربرد نتایج یافته­هایش برای حل مسأله خاص متداول درون سازمان، انجام می­ شود، چنین پژوهشی، پژوهش کاربردی نامیده می­ شود. اما زمانی که پژوهش برای افزایش دانش و درک ما از مسائل خاصی که عموما در محیط­های سازمانی اتفاق می ­افتد و چگونگی حل آن ها، انجام می­ شود، پژوهش بنیادی یا پایه­ای نامیده می­ شود. البته اینگونه پژوهش­ها را پژوهش محض نیز نامیده­اند. یافته ­های حاصل از این نوع پژوهش­ها در ایجاد دانش در حوزه ­های مختلف مدیریت کمک می­ کند. (دانایی فرد و همکاران، ۱۳۸۸، ۳۲)

وقتی پژوهش برای بررسی ارزیابی اثرات توصیه­ های پژوهش­های کاربردی انجام می­ شود، آن را پژوهش­ ارزشیابی می­نامند و زمانی که دانشی از حوزه بنیادی یا کاربردی توسعه داده می­ شود آن را پژوهش توسعه­ای می­نامند. با توجه به توضیحاتی که داده شد این پژوهش در گروه پژوهش­های توسعه­ای قرار دارد.

تغییر مسیر منابع آب شیرین از خورها و مصب رودخانه ها

این اقدام، آسیب های جدی بر فراهم سازی آب و رسوباتی که نقش حفاظتی در مناطق و منابع ماهی موجود در مناطق ساحلی و همچنین جلگه های سیلابی که امرار و معاش میلیون ها انسان به آن وابسته است خواهد داشت. در سطح جهانی، اگرچه فعالیت های انسانی جریان های سیلابی را در رودخانه ها تا ۲۰ درصد افزایش داده است، تغییر جهت مسیر آب از دسترسی ۳۰ درصد به رسوبات ایجاد شده توسط اقیانوس ها جلوگیری به عمل می آورد، که این امر کاهش اساسی را در ارائه رسوبات برای خورها و مصب رودخانه ها تا میزان ۱۰ درصد را موجب خواهد شد.

وارد کردن گونه های جانوری بیگانه به تالاب ها

در جهان مصب ها یا خورها به واسطه وارد کردن گونه های بیگانه به علت تغییرات اکولوژیکی گسترده، از جمله اکوسیستم های آسیب دیده به شمار می‌روند. معرفی گونه های بیگانه (غیر بومی) به وسیله انسان، خود تهدیدی بالقوه برای تنوع زیستی تالاب ها قلمداد می شود. وقتی گونه ایی بیگانه به اکوسیستم تالاب ها وارد می‌گردد. گونه های بومی آن اکوسیستم نمی توانند از عهده سازگاری با وضع جدید برآیند و ممکن است حتی زنده نمانند. برای مثال، در خلیج سانفرانسیسکو کالیفرنیا در نتیجه تخلیه آب تعادل کشتی های بزرگ یا فعالیت های ماهگیری بیش از ۲۱۰ گونه بیگانه ایجاد گردیده اند. نتایج اکوسیستمی وارد شدن گونه های بیگانه شامل آسیب و تغییر زیستگاه، تغییر جریان آب و شبکه غذایی، تشکیل زیستگاه های غیر طبیعی و متعاقب آن سکنی گزیدن گونه های بیگانه، تصفیه و پالایش بیش از حد منابع آبی و بروز بیماری و پاتوژن در جانوران ریز اندام می‌باشد. ^۱

تخلیه پسماند ها و فاضلاب های صنعتی و کشاورزی

پسماندها و آب های استفاده شده، در نتیجه فاضلاب های صنعتی، کشاورزی و فعالیت های صنعتی ایجاد می شود. چنین فاضلاب هایی می‌توانند شامل یک میزان گسترده ای از مواد شیمیایی طبیعی و غیر طبیعی ایجاد شده از فلزات سنگین در آفت کش ها، آنتی بیوتیک ها باشند. این موارد، معضلات جدی را برای سلامتی انسان و تغییر در اکوسیستم های آبی ایجاد می‌کند. تخلیه این آلاینده ها تغییرات کاربری آب و زمین را موجب می‌گردد که نهایتاً موجبات اسیدسازی، شوری آب و تاثیرات منفی بر کیفیت آب تالاب می شود.

مبحث سوم: تغییرات اقلیمی و تالاب ها

در دو دهه اخیر تغییرات آب و هوایی به عنوان یکی از نگرانی های عمده جامعه جهانی مطرح بوده است. پدیده تغییر آب و هوایی که عمدتاًً مربوط به افزایش گازهای گلخانه ای در جو است، از نمونه هایی بارز تغییر در محیط زیست جهانی به شمار می رود. این پدیده باعث به وجود آمدن بسیاری از مشکلات کنونی مانند گرم شدن تدریجی آب و هوا، ذوب شدن یخچال ها، بالا آمدن سطح آب دریاها، بارش رگبارهای سیل آسا، افزایش میزان خشکسالی، باران اسیدی و تهدید سلامتی انسان و گونه های حیات وحش در مناطق مختلف زمین شده است. .(عتابی,۱۴۶,۱۳۸۹)

______________________________

^۱ Ibid, p.6.

تا اواخر قرن بیستم تغییرات آب و هوایی در عمل مورد شناسایی قرار نگرفته بود. اما با انتشار گزارش چهارم IPCC¹ در سال ۲۰۰۷ این نگرش تغییر یافت و تغییر اقلیم و تاثیر آن بر روی محیط زیست جهانی مورد توجه قرار گرفت. (Dale,2008,268)

افزایش سطح آب دریاها و طوفان های سهمگین در نتیجه تغییرات اقلیمی باعث نابودی سواحل و زیستگاه ها، افزایش شوری خورها (مصب ها) و سفره های آب زیرزمینی، تغییر خطوط جزر و مدی در رودخانه و خلیج کوچک، تغییر در حمل رسوبات و مواد مغذی و افزایش سیلاب های ساحلی و همچنین افزایش آسیب پذیری بسیاری از جمعیت های ساحلی خواهد شد.

در این میان تالاب ها از جمله مانگروها و جلگه های سیلابی نقش اساسی را در کاهش اثرات مخرب تغییرات اقلیمی ایفا می‌کنند و در واقع به عنوان یک سپر و حایل عمل می نمایند.با وجود آن ها که تالاب ها به عنوان مانعی در تاثیرگزاری تغییرات اقلیمی بر محیط زیست منطقه ای عمل می‌کنند و نقش مثبتی را دارند، منتهای مراتب از تغییرات اقلیمی به شدت تاثیر می‌پذیرند. در واقع تغییرات اقلیمی در کنار عوامل تهدیدکننده انسانی یکی از اسباب تخریب کنندگی تالاب ها به حساب می‌آیند.

تاثیرات آسیب زا و مضر تغییرات اقلیمی، مانند افزایش سطح آب دریا، از بین رفتن صخره های مرجانی(coral bleaching) و تغییرات در ساختار آب و درجه حرارت منابع آبی، منجر به کاهش خدمات اکوسیستمی تالاب ها می‌گردد. رفع و از بین بردن تهدیدات موجود بر روی تالاب ها و بهبود انعطاف پذیری آن ها، روشی مؤثر در مقابله با تاثیرات آسیب زننده تغییرات اقلیمی به شمار می رود. (Horwitz,2012,2)

پیش‌بینی گردیده است که تغییرات اقلیم جهانی، خسارات وارده به تالاب ها و تخریب بسیاری از آن ها، کاهش گونه های موجود در آن ها و همچنین خسارت به جمعیت های انسانی وابسته به خدمات تالاب ها را تشدید نماید.

______________________________

^۱ Intergovernmantal Panel on Climate Change

البته راجع به حدود و میزان تاثیرگذاری تغییرات آب و هوای جهانی بر تالاب ها هنوز قطعیتی وجود ندارد. تغییرات اقلیمی در واقع پدیده ای است که منجر به افزایش بارندگی در بیش از نیمی از مناطق جغرافیایی زمین شده و به دنبال آن موجبات افزایش دسترسی به آب برای جوامع و اکوسیستم ها را فراهم نماید. با این وجود، افزایش بارندگی جهانی نبوده و در سایر مناطق جغرافیایی کاهش اساسی در بارش را باعث می شود.

با این وجود که، افزایش بارندگی می‌تواند منافعی را در فراهم آوری تالاب های آب شیرین داشته باشد، تغییرات اقلیمی تاثیرات زیانباری را بر بسیاری از اکوسیستم های تالابی خواهد گذاشت.

بسیاری از تالاب های ساحلی در نتیجه افزایش سطح آب دریا، افزایش نابسامانی های جوی در جریان های جزر و مدی، تغییرات در شدت و فراوانی طوفان و تغییرات بعدی در جریان های رودخانه ای و انتقال رسوبات تغییر خواهند کرد.در این وضعیت، نتایج نامساعدی بر گونه های موجود در تالاب ها و به طور ویژه گونه هایی که قابلیت جا به جایی به زیستگاه های مناسب را ندارند و همچنین گونه های مهاجری که در طی چرخه حیاتی شان به گوناگونی انواع تالاب ها وابسته اند، وارد خواهد کرد.

در بین انواع اکوسیستم های جهانی، صخره های مرجانی ممکن است بیشترین تاثیر را از تغییرات اقلیمی داشته باشند. تغییرات اقلیمی، تاثیرات سایر عوامل تغییر و تخریب تالاب ها را شدت خواهد بخشید. به عنوان نمونه، کاهش بارندگی در نتیجه تغییرات اقلیمی، مشکلات مربوط به رشد تقاضا برای آب را افزایش می‌دهد. افزایش درجه حرارت آب دریاها، تهدیدات نسبت به رسوب گذاری صخره های مرجانی را افزایش خواهد داد. البته در موارد محدود و استثنایی، تغییرات اقلیمی به طور ویژه در مناطقی که افزایش بارندگی وجود داشته است، تهدید جزئی بر تالاب ها به شمار می رود.

نتایج نا مطلوب تغییر اقلیم جهانی باعث تغییراتی در پراکندگی پرندگان ساحلی زمستانی اروپای غربی به دلیل افزایش درجه حرارت زمستانی می‌گردد. قابل پیش‌بینی است که تغییرات اقلیمی منجر به کاهش جمعیت گونه های پرندگان آبی به دلیل از بین رفتن زیستگاه هایشان و پراکندگی بسیاری از گونه های ماهی ها گردیده است. (Horwitz,2012,7)

هر‌چند مفهوم رهن درحقوق تمامی کشورها مفهومی شناخته شده است،اما، در حیطه امور دریایی و کشتی‌رانی، مفهومی متمایز پیدا ‌کرده‌است.با توجه ‌به این نکته که موضوع رهن، یک کشتی یا کالای حمل شده است که در دریا رفت‌و‌آمد می‌کند و خطر‌های بسیاری را پیش رو دارد،صورتی منحصر به فرد از رهن به شمار می‌آید.

طبق بند۱۰ ماده ۲ قانون تجارت، کشتی‌سازی و خرید و فروش کشتی و معاملات راجع‌به آن جزء اعمال تجاری محسوب می‌شود؛ ‌بنابرین‏، عقد رهن دریایی از جمله عقود تجاری تلقی می‌گردد و به عنوان یک وسیله قانونی برای کسب وام و اعتبار، همواره مورد توجه قانونگذاران کشورهای مختلف بوده است.

نهایت اینکه چون وضع قانون با توجه به مقتضیات اقتصادی و اجتماعی است، تأسیس حقوقی رهن در قانون مدنی ایران، هرچند جواب‌گوی شرایط اقتصادی زمان خود بوده، اما، با افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها و میزان اعتبارات بازرگانی، دیگر با شرایط اقتصادی زمان ما تطبیق‌پذیر نیست؛ ‌بنابرین‏، با توجه به ملاحظات اقتصادی و بازرگانی، قانون‌گذار قانون خاصی در زمینه‌ی رهن بازرگانی و از جمله‌ آن، رهن دریایی پیش‌بینی ‌کرده‌است که به دلایل ضرورت تفکیک رهن مدنی از رهن تجاری در ادامه اشاره خواهیم کرد:

۱٫«قانون مدنی از قوانین بنیادی کشور است و مواد مختلف این قانون با توجه به ریشه‌های عمیق فقهی با مقتضیات حقوق جدید تطبیق داده نشده است. ‌به این جهت، داخل‌کردن نظریات خاص رهن تجاری در قانون مدنی مصلحت نیست.»

۲٫ مقررات رهن در قانون مدنی و قانون ثبت، جواب‌گوی احتیاجات جامعه‌ ما در زمینه‌ی رهن مدنی و بالاخص، رهن اموال غیر‌منقول است. با توجه به نظام ثبت املاک در ایران، علاوه بر اینکه این مقررات را عموماًپذیرفته‌اند، حقوق راهن و مرتهن را نیزبه خوبی تأمین می‌کند.

۳٫ امور بازرگانی، برحسب طبیعت امر باید با سرعت کافی توأم باشد. لیکن، در امور مدنی تنظیم روابط حقوقی باید با تأنی و تأمل کامل صورت پذیرد؛ به همین دلیل، استفاده از تسهیلات رهن بازرگانی در انواع معاملات عادی رهنی مطلوب نیست.^[۱۴]

بنابر مطلب فوق، قانون‌گذار دریایی، یک نهاد حقوقی مستقل از رهن مدنی تحت عنوان رهن دریایی را ایجاد ‌کرده‌است و تلاش می‌کند تا از حقوق اعطاکنندگان وام حمایت ویژه کند. به همین منظور، قانون‌گذار در ماده ۴۲ قانون دریایی، مصوب ۲۹/۶/۱۳۴۳، رهن دریایی را تابع این قانون دانسته و از شمول مقررات عام مدنی خارج نموده است و تنها در مواردی که قانون دریایی حکم خاصی را بیان نکرده است، به اصول و قواعد کلی قانون مدنی مراجعه می‌شود. با‌این‌حال، در این قانون تعریف مستقلی از رهن دریایی ارائه نشده است که همین امر یکی از نقایص این قانون محسوب می‌شود. البته می‌توان این‌گونه توجیه نمودکه مفهوم و ماهیت عقد رهن دریایی همان مفهوم پایه‌ای و اساسی است که قانون مدنی ارائه می‌دهد.

با‌این‌حال، در سیستم حقوقی برخی از کشورها، نظیر کانادا، رهن دریایی این‌گونه تعریف شده است: «رهن سندی است حقوقی که تضمینی را به وجود می‌آورد و طی آن، یک کشتی ثبت شده یا قسمتی از آن در مقابل یک دین یا اخذ وام برای تضمین داده می‌شود».^[۱۵]

ماده ۱۱ قانون دریایی چین، مصوب ۱۹۹۳، در تعریف رهن تصریح نموده است که حق رهن، حق مقدمی است برای مرتهن در روند فروش کشتی مطابق قانون، هنگامی که راهن ناتوان از پرداخت بدهی‌اش است.^[۱۶]

گفتنی است که در کشور‌های کامن‌لایی در خصوص رهن دریایی طبقه‌بندی خاصی وجود دارد؛ به همین جهت، تعاریف متفاوتی از رهن دریایی ارائه شده است. رهن قانونی^[۱۷] گویای رهنی است که مطابق قانون تجارت دریایی انگلستان باشد و به عنوان سند مکتوب مالی که ایجاد حق رهن بر کشتی می‌کند تعریف شده است. نمونه‌ بارز آن، رهن‌های ثبت شده است. رهن کامن لایی^[۱۸]، رهنی‌است عرفی که شرایط قانونی را ندارد و در آن، مالکیت مال مرهون به مرتهن منتقل می‌شود و امروزه کاربرد چندانی ندارد. در‌نهایت، رهن منصفانه^[۱۹] قراردادی است که منجر به تضمین قابل اجرای منطبق بر انصاف می شود ،و از قصد آشکار طرفین تأثیر می‌پذیرد. رهن کشتی‌های ثبت‌نشده، همچنین رهن‌های ثبت نشده و رهن کشتی‌های خارجی از نمونه های این نوع رهن هستند.^[۲۰]

در حقوق آمریکا نیز رهن دریایی ایجاد گرو به نفع قرض دهنده توسط قرض گیرنده تعریف شده و به عنوان یک راه به دست آوردن سرمایه و انتقال سود یا دارایی کشتی به منظور تضمین درنظر گرفته شده است.^[۲۱]

در آخر باید اذعان داشت هرچند که ماهیت حقوقی عقد رهن دریایی تفاوت چندانی با رهن مدنی نمی‌کند، لیکن، به‌دلیل بعد تجاری آن و قوانین خاصی که وضع شده، بهتر بود به دور از هر گونه توجیه، در ابتدا تعریفی از این عقد ارائه می‌شد. به نظر نگارنده، عقد رهن دریایی را باید اینگونه تعریف نمود:رهن دریائی عقدی است که به موجب آن راهن (مالک یا فرمانده کشتی)در قبل اخذ وام جهت ساخت کشتی یا تأمین مخارج جاری کشتی و یا تأمین مخارج فوق العاده در جریان سفر دریائی،کشتی یا بار آن و یا کرایه حمل را به منظور تضمین بازپرداخت دین نزد مرتهن(وام دهنده)به وثیقه می‌گذارد.

گفتار دوم: سابقه قانونگذاری

برای بررسی هرچه بهتر و آشنایی عمیق‌تر با قرارداد رهن دریایی لازم است در ابتدا سابقه قانونگذاری در این موضوع در مقررات داخلی و سپس، در قوانین بین‌المللی مدنظر قرار گیرد.

بند اول: مقررات داخلی

با مروری اجمالی در نظام حقوقی ایران ملاحظه می‌شود که هم در قانون مدنی و هم در قانون ثبت، به طور کلی، موادی به رهن اختصاص یافته است. در قانون مدنی، فصل هجدهم در باب عقود معین در خصوص رهن وضع شده است و همچنین، با توجه به رویه معمول در کشور، قانون ثبت به عنوان یکی از مقررات عام اجرا‌شدنی خواهد بود. علاوه بر این مقررات عمومی، می‌توان به مقررات خاص از جمله قانون دریایی مصوب ۱۳۴۳ و قانون الحاق دولت ایران به کنوانسیون رهن دریایی و حقوق ممتازه، مصوب ۱۳۴۵، اشاره کرد.

الف. قوانین عام

۱٫ قانون مدنی

قانون مدنی از جامع‌ترین قوانین اصلی و موضوعه‌ی ایران تلقی می‌گردد که درباره‌ کلیات حقوقی، مفادی دارد که در‌هر‌صورت مراجعه به آن موجب روشن‌شدن ذهن می‌شود و اغلب اصل مسائل موضوعه و چارچوب های کلی را نیز تا حدود زیادی حل می‌سازد یا حداقل راه‌ حل ‌های کلی را نشان می‌دهد.