گویه های مربوط به تن آرایی – نقش و جایگاه زنان و خانواده

تعریف نظری: خودآرایی و تزیین خویشتن با پویایی خویشتن مرتبط است. در این معنا، پوشاک علاوه بر آن که وسیله ی مهمی برای پنهان سازی یا آشکارسازی وجوه مختلف زندگی شخصی است، نوعی وسیله خودنمایی نیز محسوب می شود؛ چرا که لباس آداب و اصول رایج را به هویت شخصی پیوند می زند (گیدنز،۱۳۸۵: ۹۵). به اعتقاد گیدنز، حالات چهره و دیگر حرکات بدن فراهم آورنده ی قراین و نشانه هایی است که ارتباطات روزمره ی ما مشروط به آنهاست. این مفهوم از طریق ۱۰ گویه در چهار بعد (خودنمایی، رسیدگی به خود، مدیریت بدن و پوشش)و در قالب طیف لیکرت (کاملا موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم، کاملا مخالفم) سنجیده شده است.

تعریف عملیاتی: گویه ها به شرح زیر می باشد:

برای بیرون رفتن از منزل آرایش می کنم

پایان نامه ها

سعی می کنم همیشه اندامی متناسب داشته باشم.

سعی می کنم همیشه پوستی شاداب داشته باشم.

لباس هایی می پوشم که اندامم در آن نمایان باشد.

زمان زیادی را صرف نظافت، آرایش روزانه(آرایش مو، صورت، ناخن و …) برای بهبود ظاهرم می کنم.

برایم مهم نیست که لوازم آرایشیم چه مارکی دارد مهم این است که همیشه آرایش داشته باشم.

به جراحی های پلاستیک برای زیبایی صورت و بدنم فکر می کنم.

من معتقدم که داشتن اندامی زیبا موجب اعتماد به نفس بالا می شود.

حاضرم برای داشتن اندامی زیبا دست به هر کاری بزنم.

سعی میکنم لباس هایی بپوشم که جلب توجه کند.

گویه های مربوط به نگرش

تعریف نظری: نگرش یک حالت آمادگی ذهنی و عصبی است که از طریق تجربه سازمان می یابد و بر واکنش فرد نسبت به تمامی موضوع ها و موقعیت های وابسته به نگرش تاثیر مستقیم و پویا بر جای می گذارد (سیزر و دیگران، به نقل از پاشا شریفی، ۱۳۸۱: ۴۱۳).

نگرش نوعی آمادگی نسبتا ثابت و مدام روانی برای واکنش نسبت به اشیاء افراد و یا موضوعات خاص است به عبارت دیگر نگرش نشان دادن واکنش مثبت یا منفی نسبت به افراد، نهادها و حوادث است (محسنی، ۱۳۷۹: ۱۹). نگرش قبل از هر چیز به معنای جهت گیری کلی و ارزش گذاری نسبت به موضوع معینی بوده است (تاپیا، ۱۳۷۹: ۳۳). از آنجا که نگرش، پیوسته با ارزش گذاری همراه است لذا ارزیابی انسان ها از افراد و حوادث معمولا در طیف گسترده ای از نگرش های مثبت یا منفی قرار می گیرد.

نگرش مرکب از سه عنصر شناختی، عاطفی (احساسی)، و آمادگی برای عمل است. در برخی از تعاریف، نگرش را نظام با دوامی از ارزشیابی ها یا سازمان با دوامی از باورها دانسته اند. این اصطلاح نظام یا سازمان دلالت بر آن دارد که اجزای سه گانه نگرش با هم همبستگی دارند (کریمی ،۱۳۸۸).

بعد شناختی نگرش (تعریف مفهومی): منظور از جز شناختی نگرش، اطلاعاتی است که فرد درباره موضوع نگرش دارد، مثلا شناخت ما از نظام دانشگاهی کشورمان می تواند این باشد که شامل دوره های کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری است (کریمی ،۱۳۸۸).

تعریف عملیاتی:گویه ها به شرح زیر است:

حضور زنان در جامعه زمینه ساز توسعه و پیشرفت جامعه میشود.

فعالیت زنان در جامعه موجب استحکام روابط خانوادگی می شود.

حضور زنان در بیرون از خانه نفعی برای زنان ندارد.

جامعه دید خوبی نسبت به حضور زن در بیرون از خانه ندارد.

بعد احساسی نگرش (تعریف مفهومی): این جز شامل احساساتی است که موضوع نگرش در شخص بر می انگیزد، یعنی، موضوع ممکن است خوشایند یا نا خوشایند باشد، ایجاد خوشی و خوشحالی کند یا بر انگیزنده نفرت و انزجار باشد. همین جنبه احساسی نگرش هاست که نقش انگیزشی بر رفتار دارد و اهمیت بعد احساسی را در نگرش مورد تاکید قرار می دهد.جوانی که نسبت به تحصیلات دانشگاهی احساس مثبتی دارد، شیفته ورود به دانشگاه است و نسبت به محیط دانشگاه احساس علاقه و احترام خاصی دارد )کریمی ،۱۳۸۸).

تعریف عملیاتی:گویه ها به شرح زیر است:

به نظر من اشتغال زن، کانون گرم خانواده را تضعیف می کند.

به نظر من حضور زنان در جامعه مانند حضور مردان ضروری است.

بعد آمادگی برای عمل در نگرش (تعریف مفهومی): در تعریف نگرش، اغلب آن را نوعی آمادگی برای عمل ذکر کرده اند، یعنی نگرش شخص را آماده می کند تا در برخورد با موضوع نگرش رفتاری از خود نشان دهد. چنانچه نگرش شخص نسبت به موضوعی مثبت باشد. آماده است که کمک کند، ستایش کند، حمایت کند، یا پاداش دهد (کریمی ،۱۳۸۸).

تعریف عملیاتی:گویه ها به شرح زیر است:

اگر بخاطر حرف مردم نبود بیشتر در جامعه فعالیت می کردم تا خانه.

کار خانه را به حضور و فعالیت های خارج از خانه ترجیح می دهم.

به منظور سنجش این سازه در مجموعه برای کل ابعاد ۸ سوال، در قالب طیف لیکرت ۵ قسمتی (کاملا موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم، کاملا مخالفم) ارزش گذاری شده است که از ۱ تا ۵ امتیاز به آن اختصاص داده شده است، کمترین امتیاز ۸ و بیشترین امتیاز ۴۰ می باشد و مجموع امتیازات پاسخگو، میزان نگرش زنان را به حضور زنان در جامعه مشخص می کند.

۳-۶-۲٫ متغیر وابسته

۳-۶-۲-۱٫ عملکرد خانواده

تعریف نظری: عملکرد خانوده به چگونگی روابط اعضای خانواده، تعامل و حفظ روابط، چگونگی تصمیم گیری ها و حل مشکلات اعضای خانواده مربوط می شود (قمری، ۱۳۸۹: ۱۴). در واقع وقتی آسیب هایی موجب شود که عملکرد خانواده در جهت صحیح خود صورت نگیرد پیامدهای منفی برای روابط اعضای خانواده، نقش های خانوادگی به همراه دارد و در انجام مسئولیت های خانوادگی اختلال ایجاد می شود و این موجب می شود به تعاملات خانواده فشار وارد آید.

تعریف عملیاتی:

من و همسرم کاملا همدیگر را درک می کنیم.

ما در هنگام بحران می توانیم روی حمایت بقیه اعضای خانواده حساب کنیم.

در خانواده ما احساس های ناخوشایند زیادی وجود دارد.

همه اعضای خانواده من کاملا به یکدیگر اعتماد و اطمینان داریم.

ما در خانواده به راه های گوناگون حل مشکل فکر می کنیم.

تعریف عملیاتی: FAD یک پرسشنامه ۶۰ سوالی است که برای سنجیدن عملکرد خانواده بر مبنای الگوی مک مستر تدوین شده است. این ابزار در سال ۱۹۸۳ توسط اپشتاین، بالدوین و بیشاب با هدف توصیف ویژگی های سازمانی و ساختاری خانواده تهیه شده است که توانایی خانواده را در سازش با حوزه وظایف خانوادگی با یک مقیاس خود گزارش دهی، مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد. این پرسشنامه دارای شش بعد است:

حل مشکل: تعریف نظری: این بعد مربوط می شود به توانایی خانواده در حل مشکلات در حدی که بتواند کارآیی مؤثری داشته باشد. حل مشکل شامل هفت مرحله است: ۱٫ شناسایی مشکل ۲٫ مشکل را به اطلاع افراد یا منابع ذیربط رساندن ۳٫ چاره اندیشی برای راه حل های متعدد ۴٫ تصمیم در مورد یک راه حل عملی ۵٫ اجرا و عمل نمودن تصمیم ۶٫ کنترل اجرایی ۷٫ ارزشیابی میزان موفقیت راه حل بکار گرفته شده. هرگاه مراحل به خوبی اجرا شوند، مشکل به مؤثرترین وجه حل می شود و هرگاه خانواده در شناسایی و تشخیص مشکل خود در بماند، در حل مشکلات ناتوان خواهد بود.

تعریف عملیاتی: گویه ها به این شرح آمده است:

من و همسرم گاهی برسر مسائل بی اهمیت، یک بحث و جدل جدی داریم.

ما اکثرا مشکلات روزمره خانواده را حل می کنیم.

معمولا به تصمیمات خود در مورد حل مشکلات عمل می کنیم.

ما با مشکلاتی که با احساس های اعضای خانواده بازی کند، برخورد می کنیم.

ارتباط: تعریف نظری: این بعد مربوط به توانایی خانواده در تبادل اطلاعات است. مدل مک مستری بر ارتباط کلامی توجه بیشتری دارد. چهار نوع ارتباط در این مدل شناسایی شده است: ۱٫ آشکار و صحیح ۲٫ آشکار و غیر صحیح ۳٫ نقاب دار و صحیح ۴٫ نقابدار و غیر صحیح.

مؤثر ترین شکل ارتباط، نوع آشکار و صریح آن است و کم اثر ترین آن، نقاب دار و غیر صحیح است زیرا پیام های نا آشکار و غیر صحیح به دلیل ابهام، دوگانگی، متعارض یا پوشیده بودنشان، مخاطبان را سردرگم و مضطرب می سازند. به همین دلیل بهتر است که پیام ها به طور مستقیم توسط شخص فرستنده، و نه از طریق واسطه یا شخص سوم، ابلاغ گردد. در چنین شرایطی احتمال سوء تفاهم و یا حتی سوء استفاده شخص واسطه وجود دارد. در یک خانواده با عملکرد بالا، اعضای خانواده افکار و احساسات خود را با یکدیگر به شیوه های ظریفی در میان می گذارند. آنها علایق و نگرانی های خویش را عنوان می کنند و دربارۀ مسائل مهم با یکدیگر به گفتگو می پردازند. هر یک از آنها می تواند دربارۀ خود و زندگی اش با سایرین صحبت کند و می داند که هم به او گوش می سپارند و هم او را درک می کنند. ارتباط مؤثر یکی از مهمترین ملزومات یک رابطه صمیمانه است. الگوهای ارتباطی موجود در خانواده، بر الگوهای ارتباطی که فرزندان بعدها در خانواده خود بکار خواهند برد، مؤثر است. ارتباط محدود به کلمات نمی شود بلکه گوش دادن، سکوت،‌ برخورد نگاه ها، حالت چهره، ژست ها، لمس کردن، حالت بدن و تمام نمادهای غیر کلامی دیگر و رمزهایی که برای ارسال و دریافت معنا به کار می روند را شامل می شود.

تعریف عملیاتی:

وقتی یکی از اعضای خانواده ام ناراحت باشد، بقیه علت آنرا می دانند.

من و همسرم اگر از رفتاری خوشمان نیاید به همدیگر می گوییم.

با یکدیگر رو راست و بی پرده هستیم.

نقشها: تعریف نظری: این سازه، کارآمدی خانواده را بر اساس تخصیص وظایف و تکالیف به اعضای خانواده و کامل نمودن تکالیف از سوی آنها توصیف می کند. نقش ها گاه به صورت رسمی و گاه به صورت غیر رسمی تخصیص می یابند، در بسیاری از خانواده ها بیشتر به صورت غیر رسمی تخصیص می یابند، در بسیاری از خانواده ها بیشتر به صورت الگوهای عادتی برای اعضای خانواده در می آیند. این الگو نقش هایی را که برای عملکرد سالم خانواده انجام می گیرد از کارکرد های غیر ضروری متمایز می سازد (تامپلین و همکاران، ۱۹۹۸).

دو نوع قاعده و مقررات در خانواده قابل شناسایی اند: قواعد آشکار و قواعد پنهان. قواعد آشکار مانند مداخله کودکان در صحبت والدین، آویختن لباس بچه ها در جای مربوطه، و امثال آن مشاهده و درک آن آسان است. قواعد پنهان، قواعدی مانند در میان گذاشتن به موقع مسأله حاد شغلی که برای شوهر پیش آمده با همسرش، صحبت کردن به موقع و مناسب پدر با فرزند بزرگش که دچار مشکل روحی شده است را شامل می شود. اعضای خانواده با مشاهده الگوی رفتار دیگران در خانه، موجودیت و چگونگی آنها را استنباط می کنند. در خانواده کارا، قوانین به حفظ نظم و انظباط کمک می کند و در شرایط خاص نیز اجازه تغییرات لازم را می دهند.

تعریف عملیاتی:

ما در این مورد که هر کسی در خانه چه کاری انجام دهد، گفتگو می کنیم.

رفت و آمد در خانواده ما معقول نیست.

هر کدام از اعضای خانواده من در خانه وظایف و مسئولیت های خاصی برعهده دارد.

در خانواده ما، وظایف خانوادگی به تساوی تقسیم نمی شود.

گاهی خانه ما از چیزها مورد نیاز، خالی می شود.

همراهی عاطفی:تعریف نظری: همراهی عاطفی به توان اعضای خانواده در پاسخ دهی مناسب به موقعیت های هیجانی مثبت و منفی گفته می شود (تامپلین و همکاران، ۱۹۹۸). در مدل مک مستر دو نوع همراهی عاطفی عمده شناخته شده است:

۱) احساسات آسایش که شامل واکنش های هیجانی مثبتی مانند عشق، مهربانی و شادی است.

۲) احساسات اضطراری که شامل عواطفی مانند ترس، اضطراب، خشم و مانند آن می شود. کارآیی عاطفی در این بعد شامل توانایی خانواده در برابر دامنه وسیعی از احساسات متناسب با موقعیت است.

تعریف عملیاتی:

ما احساسات خود را در خانه راحت و آشکار بروز می دهیم.

ما از ابراز محبت به یکدیگر اکراه داریم.

آمیختگی عاطفی:تعریف نظری: واکنشی است که هر یک از اعضاء در برابر علاقه و توجه دیگری نشان می دهد. در واقع میزان علاقه و نگرش اعضای خانواده را نسبت به هم توصیف می نماید (تامپلین و همکاران، ۱۹۹۸).

به طور ایده آل، خانواده نیازهای هیجانی همه اعضایش را برآورده می کند تا به مرحله ای از رشد برسند. بعضی از این نیازها توسط افراد بیرون از خانواده برآورده می شوند؛ این امر به طور فزاینده ای در دوره طبیعی رشد و در مقطع نوجوانی روی می دهد. انواع دخالت عاطفی در الگوی مک مستر متمایز شده اند:

الف) فقدان دخالت؛ اشاره به این دارد که اعضای خانواده بیشتر مانند غریبه ها در خانه ای بزرگ زندگی می کنند. آنها اغلب تنها هستند و کام روا نیستند.

ب) علاقه از احساسات جداست؛ در چنین خانواده هایی به نظر می رسد آمیختگی اعضای خانواده با یکدیگر از احساس وظیفه، نیازی در یک عضو برای کنترل عضوی دیگر، و حس کنجکاوی نشأت می گیرد.

ج) آمیختگی خود خواهانه؛ در این جا عضوی از خانواده به منظور حفظ احساسات ارزشمند خویش به عضو دیگر همراه می شود؛ نه به خاطر مراقبت یا نگرانی واقعی نسبت به وی.

د) دخالت دلسوزانه؛ این امر بر درک واقعی نیازهایی که فرد با آنها دست به گریبان است مبتنی است و به پاسخ هایی می انجامد که این نیازها را برآورده می سازد.

ه) شبکه؛ این اصطلاح در الگوی فرایند به کار رفته است. هرچند الگوی مک مستر حاوی دو طبقه است که مفهوم مشابهی را توصیف می کند: «آمیختگی بیش از حد» و «آمیختگی همزیستی»، مفهوم دوم تنها در روابط به شدت مختل دیده می شود.

تعریف عملیاتی:

اگر کسی در خانواده ام دچار مشکل شود، سایرین هم در گیر حل آن می شوند.

من و همسرم وقتی به یکدیگر علاقه نشان می دهیم که بتوانیم شخصا از آن بهره مند شویم.

ما فقط وقتی با اعضای خانواده همراه می شویم که منافعی در بین باشد.

کنترل رفتار: تعریف نظری: این بعد مربوط به قواعدی است که خانواده بر آن اساس امورش را می گذراند. بعد کنترل رفتار همچنین دربرگیرنده میزان تأثیر و نفوذی است که اعضای خانواده بر یکدیگر دارند. خانواده برای بقاء و سازگاری نیاز به شیوه هایی جهت کنترل رفتار اعضای خود دارد. مدل مک مستر چهار شیوه کنترل رفتار را در خانواده ها شناسایی می کند.

خشک؛ در چنین خانواده هایی، نقش ها و وظایف روزمره اعضای خانواده قابل پیش بینی و مشخص است. این قبیل خانواده ها به دلیل خشک و نامنعطف بودن، قدرت سازگاری با تغییرات را ندارند و چه بسا حتی قدرت برون سازی تغییراتی که خانواده در هر مرحله از رشد خود با آن مواجه است نیز نداشته باشد. فضای کیفری چنین خانواده هایی احتمالاً اعضایش را به طرف رفتار های مخرب و پرخاشگرانۀ پنهان سوق می دهد و مبارزه برای کسب قدرت در خانه شدت می گیرد و احتمال دارد که اعضای خانواده، خشم خود را در محیط های بیرون از خانه بروز دهند، همان طور گفته شد؛ قابلیت پیش بینی در چنین خانواده هایی بالاست اما قابلیت سازندگی در آنها پائین است.

۲) انعطاف پذیر؛ رفتار خانواده هایی که از این شیوه ها بهره می برند، هم قابل پیش بینی و هم سازنده است. آنها می توانند به شکل مناسبی خود را با شرایط جدید انطباق دهند. شیوه آموزشی و حمایت گرانه خانواده، مشوق آنها در فعالیت و انطباق با مقررات خانواده است.

۳) بی قید؛ این شیوه تا حدودی قابل پیش بینی است اما قدرت سازندگی کمی دارد. بی حالی در این خانواده ها جایگزین سازماندهی و عمل شده است. اعضا به وظایف خویش به خوبی عمل نمی کنند و اغلب در ارتباط با یکدیگر و تشخیص نقش ها دچار مشکل هستند. ضعف سازماندهی در این خانواده ها باعث احساس عدم امنیت در فرزندان می شود و آنها رفتار های مهر طلبانه ای نشان می دهند. این فرزندان تا حدودی تکانشی و بی انضباط هستند و هنگام ورود به مدرسه دچار مشکل می شوند، زیرا در آنجا مقررات حکم فرماست و رفتار های استاندارد شده از آنها انتظار می رود.

۴) هرج و مرج گرایانه؛ در این شیوه، هم قابلیت پیش بینی و هم قدرت سازندگی شان ضعیف است. این شیوه گاه بی قید و گاهی نیز انعطاف پذیر است و همین شرایط، آن را غیر قابل پیش بینی می کند، به گونه ای که هیچ عضوی نمی داند باید انتظار چه چیزی را بکشد. مؤثر ترین شیوه کنترل رفتار، نوع انعطاف پذیر و کم اثر ترین آن، هرج و مرج گرایانه است

تعریف عملیاتی:

در خانه ما هیچ قانون و مقرراتی وجود ندارد.

برای تنبیه فرزندانم، از تنبیه بدنی استفاده می کنم.

در خانه ما هیچ قانون و مقرراتی وجود ندارد.

جدول ۳-۳٫ عملکرد خانواده به ‌همراه مقادیر حداقل، حداکثر و ضرایب وزنی

ابعاد عملکرد خانواده	تعداد گویه	حداقل امتیاز گویه	حداکثر امتیاز گویه	حداقل امتیاز هربعد	حداکثرامتیاز هربعد
حل مشکل	۴	۱	۵	۴=۱×۴	۲۰=۵×۴
ارتباط	۳	۱	۵	۳=۱×۳	۱۵=۵×۳
نقش ها	۵	۱	۵	۵=۱×۵	۲۵=۵×۵
کنترل رفتار	۳	۱	۵	۳=۱×۵	۱۵=۵×۳
واکنش عاطفی	۲	۱	۵	۲=۱×۲	۱۰=۵×۲
آمیزش عاطفی	۳	۱	۵	۳=۱×۳	۱۵=۵×۳
عملکرد کلی	۵	۱	۵	۵=۱×۵	۲۵=۵×۵

۳-۷٫ اعتبار و پایایی

منظور از اعتبار یک تحقیق، میزان دقت شاخص ها و معیارهایی است که در راه سنجش پدیده مورد نظر تهیه شده اند. برای بدست آوردن اعتبار پرسشنامه این تحقیق از اعتبار محتوا استفاده شده است که بر قضاوت و داوری متخصصان استوار است. به همین منظور، اولا سعی شد گویه هایی که متغیرهای تحقیق را می سنجد را یا از گویه های تحقیقات پیشین که زیر نظر اساتید مجرب، استفاده و اجرا شده اند، استفاده کنیم و یا برای انتخاب بهترین گویه ها برای متغیرهای جدید از نظر محققین و اساتید دیگر استفاده کنیم. در نهایت یک بار دیگر پرسشنامه تدوین شده را به اساتید و متخصصان نشان داده و از نظرات آنها برای تصحیح پرسشنامه کمک گرفتیم.

روایی یا پایایی هر وسیله اندازه گیری، به ثبات، همسازی و هماهنگی درونی آن بستگی دارد. پایاترین وسیله اندازه گیری، وسیله ای است که از کاربرد تکرار آن، نتایج صد در صد واحدی به دست آید (دیانی، ۱۳۸۲: ۱۱۸).

برای ‎آزمون پایایی پرسشنامه، شیوه‌های متفاوتی وجود دارد. در تحقیق حاضر، با بهره گرفتن از داده‌های آزمون مقدماتی (پیش‌آزمون) و به نرم‌افزار SPSS، میزان آلفای کرونباخ برای متغیرهایی که به‌صورت سازه تهیه شده بودند، محاسبه گردید.

جدول ۳-۴٫ میزان آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق

متغیر	تعداد گویه	ضریب آلفای کرونباخ
نوع نقش	۱۸	۷۸/۰
مزاحمت های اجتماعی	۷	۹۲/۰
باورهای دینی و سنتی	۱۳	۷۲/۰
مصرف گرایی	۱۶	۷۱/۰
چندگانگی نقش	۱۱	۸۵/۰
تعارضات نقش	۱۲	۰/۹۱
فشارهای روحی و روانی	۱۰	۷۷/۰
احساس بدنامی	۷	۷۷/۰
تن آرایی	۱۰	۸۵/۰
نگرش زنان	۸	۰/۷۰
عملکرد خانواده	۲۵	۷۰/۰

با توجه به اینکه میزان آلفا برای همه سازه‌ها بیشتر از ۷۰/۰ شده است. می توان گفت همبستگی درونی گویه ها بالا و به عبارتی دیگر ابزار تحقیق از پایایی مطلوبی برخوردار بوده است.

۳-۸٫تکنیک های مورد استفاده در تجزیه و تحلیل داده ها

جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار کامپیوتری spss و برای ترسیم نمودارها از نرم افزار Microsoft Excel 2010 استفاده شده است. در سطح توصیفی از جداول فراوانی، درصد ستونی، انحراف معیار و ترسیم نمودار و در سطح استنباطی نیز برای آزمون فرضیات از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T و رگرسیون استفاده شده است.

[۱]- problem-solving

[۲] – communication

[۳]- roles

[۴] – affective responsiveness

[۵] – welfare feelings

[۶] – affective Involvement

[۷] – rigid

موضوعات: بدون موضوع لینک ثابت

فرم در حال بارگذاری ...

فید نظر برای این مطلب