بابونه، گیاهی است یک ساله، معطر و به ارتفاع ۲۰ تا ۴۰ سانتیمتر که بصورت خودرو در مزارع و کنار جاده ها می روید. ساقه آن دارای انشعاباتی است و برگهای آن بریدگی های باریک و دراز با ظاهر برگچه مانند دارد.قسمت مورد استفاده این گیاه، کاپیتول های آن است که در فاصله ماه های اردیبهشت تا مهر ماه، آن را از ساقه جدا می کنند.تاریخچه :نام لاتین بابونه camomille از کلمات یونانی khamai و malon به معنی گلهای کوچک با بوی سیب گرفته شده است. درمیان انواع گوناگون بابونه نوع بابونه رومی شهرت بیشتری دارد.نام علمی گیاه Matricaria recutita و از خانوادهAsteraceae می باشد.

عملکرد ومیزان عصاره گیاه بابونه به عنوان یک گیاه دارویی مهم حایز اهمیت است. تلاش های زیادی از نظر تحقیقاتی شده است که بتوان عملکرد و همچنین میزان عصاره این گیاه را به نحو قابل ملاحظه ای افزایش داد. عناصر غذایی مورد نیاز گیاه از جمله فسفر در افزایش کمییت و کیفیت تولیدات زراعی ودارویی از جمله گیاه دارویی بابونه می باشد

در بین این عناصر غذایی فسفر و اهن نیز دارای اهمیت زیادی می باشد.

مصرف بهینه این عناصر در رشد ونمو وعملکرد گیاه بابونه می تواند به طور معنی داری موثر واقع گردد.

تا کنون در این ناحیه چنین تحقیقی صورت نگرفته است و به همین دلیل مورد ازمایش قرار می گیرد.

ایا مصرف کود آهن وسوپر فسفات تریپل اثر معنی داری بر عملکرد ومیزان عصاره بابونه دارد؟

ترکیبات شیمیایی کاپیتول های این گیاه دارای اسانس هستند. این اسانس در حالت تازه دارای رنگ آبی تیره است که مربوط به وجود ماده ای به نام آزولن می باشد و تدریجاً با تأثیر هوا و نور رنگ آن سبز و قهوه ای می شود. این اسانس دارای سزکوئی ترپن های b و g و همچنین ماتریکارین (Matricarine) می باشد.مواردمصرف در زیبایی استفاده از بابونه در زیبایی به اندازه قدمت به کارگیری آن در عطاری ها سابقه دارد. خواص آن به خصوص برای پوستهای شکننده و حساس در مقابل تغییرات جوی مفید است. امروزه در صنعت لوازم آرایش آن را به تنهایی یا همراه با گیاهان دیگری از قبیل اکلیل کوهی، خلنگ و بنفشه به کار می گیرند. دم کرده ساده بابونه در استعمال خارجی روی پوست صورت برای حفاظت از پوست بهترین تاثیرها را دارد. شامپوی همراه با بابونه اندکی رنگ مو را روشن می گرداند.بابونه در کنار زیزفون و نعناع در برخی از کشورها بیشترین مصرف را در صنعت داروسازی دارد.

محل رویش این گیاه در آذربایجان، فارس (کازرون، نوردآباد ممسنی، داراب و جهرم)، لرستان (بین خرم آباد و دورود و حسینیه در شمال غربی اندیمشک) و خوزستان (صالح آباد، هفت گل، شوشتر، رامهرمز، اطراف تهران و دماوند می روید. بعضی از گونه های دیگر بابونه در نواحی مختلف اروپا می روید.

بابونه دارای اثرات ضد زکام و ضد سرماخوردگی بوده و مصرف آن باعث تسریع در بهبود سرماخوردگی می گردد (برنات، ۱۹۹۳ وهافمن، ۱۹۹۳ ). از طرفی روغن های فرار در بابونه نیز به دلیل داشتن ایندومتاسین و اتیل الکل در بهبود زخمها مؤثرند. (شایپو شلو و همکاران ۱۹۸۱ و قنواتی ، ۱۳۸۵ ). زمان مناسب برای برداشت گل هنگامی است که گل ها کاملاً باز شده باشند، گل ها را باید حداکثر تا ۵ سانتی متری از دمگل برداشت کرد. برداشت گل به همراه میزان بیشتری دمگل سبب کاهش کیفیت اسانس می شود . برداشت به موقع گل ها بسیار مهم است و نقش مؤثری در کیفیت اسانس آن دارد. زمان برداشت در طول روز هم می تواند تأثیر بسزایی در مقدار اسانس داشته باشد. ظهر (وسط روز) ، هنگام تابش آفتاب، گل ها از بیشترین اسانس برخوردار می شوند و برداشت گل ها در روزهای سرد و ابری مناسب نبوده و در این شرایط از مقدار اسانس گل ها و کامازولن آن کاسته می شود(امیدبیگی، ۱۳۷۹).

رومسینکا ( ۱۹۸۷ ) نشان داد که کودهای معدنی برافزایش عملکرد گیاهان دارویی اثر دارند و پژوهش روی

گیاهان دارویی در رابطه با اثر کودها برباردهی و اجزاء تشکیل دهنده و کیفیت ترکیبات فعال در شروع قرن بیستم متمرکز شد و در طول ۰۲ تا ۰۳ سال گذشته افزایش بیشتری پیدا کرد. امروزه از کودها به عنوان ابزاری برای نیل به حداکثر تولید در واحد سطح استفاده می شود. تا با این کودها بتوانند علاوه بر افزایش تولید، کیفیت محصولات کشاورزی را ارتقاء داده، ضمن افزایش راندمان کودی، سلامتی انسان ودام را تأمین نمایند، متأسفانه در کشور مصرف کودهای شیمیایی نامتعادل است و مطابقتی با نیاز واقعی گیاه ندارد (ملکوتی، طهرانی، ۱۳۷۸ ).با توجه به اینکه با افزایش میزان کود نیتروژنه، عملکرد گیاه افزایش یافته (دوگلاس، ۱۹۹۶ ) و میزان ماده مؤثره گیاه بسته به نوع مواد غذایی موجود در خاک گیاه ممکن است قابل

تغییر باشد (دوساجی و همکاران، ۱۹۸۱ ) و با توجه به اینکه میزان مصرف عناصر کم مصرف در کشورهای با کشاورزی پیشرفته، حدود ۲ الی ۴درصد کل کود مصرفی است در صورتی که این مقدار در کشور ما ناچیز حدود ۲گرم در تن است (ملکوتی، ۱۳۷۹ ) با توجه به موارد ذکر شده ، این پژوهش انجام گرفته است.

۱٫     تعین سطح مناسب کود سولفات آهن به منظور بهبود عملکر د گیاه بابونه.۲٫     تعیین سطح مناسب کود سوپر سولفات تریپل در بهبود عملکر د گیاه بابونه.

۳٫     تعیین اثر بر همکنش کود سولفات آهن و سوپر سولفات تریپل بر عملکرد گیاه بابونه.

۱- امید بیگی،ر.۱۳۷۹٫ رهیافت های تولید و فروآوری گیاهان دارویی. جلد اول. انتشارات به نشر.۲- حاج سید هادی،م،ن. خدابنده،م.ت. درزی و ن .یاسا.۱۳۸۰٫ بررسی اثرات زمان کاشت و تراکم گیاه بر مقدار اسانس و کامازولن در گیاه دارویی بابونه. خلاصه مقالات همایش ملی گیاهان دارویی در ایران. موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.ص:۱۱۹٫

۳- صمصام شریعت>هادی-پرورش وتکثیر گیاهان دارویی-انتشارات مانی۱۳۷۴

۴- فصلنامه گیاهان دارویی-سال دوم-شماره هشتم-پاییز۱۳۸۲

۵- فصلنامه گیاهان دارویی- سال دوم-شماره پنجم-زمستان۱۳۸۱

۶- ولاک-ژان واستودولا-ژیری-گیاهان دارویی-ترجمه ساعد زمان-انتشارات ققنوس-۱۳۷۶

۱- Ercoli, L., M. Mariotti A. Masion, and F. Massantini. 1996. Effect of temperature and phosphorus and nitrogen uptake by sorghum. Crop Sci. 36: 348-354.

۲- Fernandez, R., R. Scull, J. L., Gonzales, M., Crespo, E., Sanches and C. Carballo. 1993. Effect of fertilization on yield and quality of Matricaria recutita L. Aspect of mineral nutrition of the crop. 2nd Congreso-Cubanbo-de-la ciencia-del-suelo=la-Habana-Cuba. 3: 891-894

۳ -Franz, Ch. and C. Kirsch. 1974. Growth and flower formation of Matricaria chamomilla L. is dependence on varied nitrogen and potassium nutrition ( in German ). Hort. Sci. 21:11-19.

۴- Hajseyedhadi, M. R., N. Khodabandeh, N. Yasa and M. Darzi. 2004. Effects of sowing date and plant density on flower yield and active substance in chamomile. 4(3): 208-217.

۵- Holz, J. and G. Demuth. 1979. Infeluence of ecological factors on the composition of the essential oil and flavonoid in Matricaria chamomilla of different origin (in German). Planta Medica. 27: 37-45.

۶- Jamshidi, Kh. 2000. Effects of row spacing and plant density on quantitative aspects of chamomile flower. Iranian J. Agric. Sci. 31(1): 203-209

۷- Johri, A. K., L. J., Srivastava., J. M., Singh and R. C. Rana. 1992. Effect of time planting on German chamomile (Matricaria recutita L.). Indian J. Agron. 32: 302-304..

۸- Khajapour, M. R. 2000. Principal of Agronomy. Jihad Daneshgahi Press. Isfahan University of Technology. Letchamo, W. and A. Vomel. 1989. The relationship between ploidy levels and certain morphological characteristics of chamomilla recutita. Planta Medica. 55: 527-528..

۹- Letchamo, W. 1993. Nitrogen application affects on yield and content of active substances in chamomile genotypes. Pp. 636-639. In Janick, J. E. Simon (Eds.). New Crops. Willey. New York..

۱۰- Meawad, A. A., A. Awad and A. Afify. 1984. The combined effect of N- fertilization and some growth regulators on chamomile plants. Acta Hort. 144: 123-133.

۱۱- Salamon, I. 1992a. Chamomile: A medicinal plant. Herb, Spice, and Medicinal Plant Digest. 10: 1-4.

۱۲- Salomon, I. 1992b. Chamomile production in Czecho-Slovakia. Focus on Herb. 10: 1-8.

Sheibanivaziri, M. 1997. Study of effect of N.P.K on essential oil and chamazulene of chamomile. Ph.D. Thesis. Isfahan University of Medical Science.

۱۳- Viets, F. G. 1965. The plant’s need for and use of nitrogen. In: Bartholomew, W. V. and F. E. Clerk (Eds.). Soil Nitrogen , 503-549 . Amer. Soc. Agron., Inc., Publisher Madison. Wisconsin, USA. 14- Vildova, A. and M. Stolcova. 2005. Quality characterization of chamomile in organic and traditional agriculture. International Symposium on Chamomile Research. Presove. Slovakia. 7-10 June, 2006. pp. 130..