نقش دراویش نقشبندی و فرمانده بعثی در اشغال موصل:

در حالی که تحولات هفته های اخیر عراق تا اندازه بسیاری تحت تأثیر نام داعش است، گروهی از دراویش که کمتر مورد توجه بوده اند، در ادامه روندی چندساله به مرکز شورش علیه دولت مرکزی عراق تبدیل شده اند. یکی از رهبران رژیم بعث که همچنان پس از یازده سال از سقوط رژیم بعث متواری است، نقشی پررنگ در این ماجرا دارد. در حالی که تحولات هفته های اخیر عراق تا اندازه بسیاری تحت تأثیر نام داعش است، گروهی از دراویش که کمتر مورد توجه بوده اند، در ادامه روندی چندساله به مرکز شورش علیه دولت مرکزی عراق تبدیل شده اند. یکی از رهبران رژیم بعث که همچنان پس از یازده سال از سقوط رژیم بعث متواری است، نقشی پررنگ در این ماجرا دارد.

گروه موسوم به ارتش نقشبندی از سال ۲۰۰۹ به طور جدی تر مورد توجه نیروهای آمریکایی مستقر در عراق قرار گرفت. قدرت این گروه در طریقت صوفیه نقشبندی و نیز یکی از مقامات فراری رژیم بعث یعنی عزت ابراهیم الدوری معاون فراری صدام حسین حاکم مخلوع عراق ریشه دارد. هرچند القاعده و گروه های تکفیری، صوفی ها را گروهی مرتد می دانند، اما روابط دو گروه در عراق دوستانه بوده است. در حالی که برخی بر این باورند که ارتش نقشبندی به وسیله یکی از افسران ارتش بعث به نام عبدالرحمان نقشبندی و در استان دیالی عراق در سال ۲۰۰۳ تشکیل شده است، عده ای دیگر تشکیل آن را به سال ۲۰۰۶ و پس از اعدام صدام حسین مرتبط می دانند. در سال ۲۰۰۹ و در آستانه خروج ارتش آمریکا از عراق، آمریکایی ها به این جمع بندی رسیده بودند که ارتش نقشبندی عملا به شاخه نظامی حزب منحله بعث تبدیل شده و شانس زیادی برای جذب افسران سابق ارتش صدام دارد.

عزت ابراهیم الدوری، معاون اول سابق صدام حسین و نایب رئیس شورای موسوم به رهبری انقلاب عراق تا سال ۲۰۰۳ که خود از اعضای فرقه نقشبندیه است، از معدود مقامات برجسته رژیم بعث بوده که هنوز دستگیر نشده است. وی از سال ۲۰۰۶ و پس از اعدام صدام، رهبر حزب بعث به شمار می رود. اخیرا رسانه¬ها خبری را در خصوص مخالفت اضای فرقه نقشبندیه با داعش مخابره کرده¬اند. این درگیری در دو سطح قابل بررسی است نخست اینکه هرکدام از اضلاع قدرت داعش، یعنی عناصر بعثی، فرقه نقشبندیه و تکفیریهای القاعده رویای خلافت و تسلط بر دو گروه دیگر را در سر دارد و از سوی دیگر معرفی اعضای فرقه نقشبندیه به عنوان حامی و شریک داعش در کشتار مظلومانه مردم عراق اعم از شیعه و سنی ضربه هولناکی به وجهه این گروه در عراق خواهد زد و بطور طبیعی انجام برخی عملیات¬های محدود علیه مواضع داعش تا حدودی وجهه از دست رفته این فرقه را نزد افکار عمومی ترمیم خواهد کرد.

سه هفته از تهاجم گروه تکفیری و تروریستی داعش به عراق می¬گذرد دولت عراق در سایه حمایت نیروهای داخلی اعم از علما و مراجع تشیع و تسنن، عشایر و سازماندهی صدها هزار نفر داوطلب مردمی نبرد با گروه تکفیری داعش را آغاز کرده و توانسته است برخی از مناطق و شهرها را از وجود عناصر این گروه پاک سازی نماید. اما به¬نظر می¬رسد دولت عراق تا رسیدن به مرحله ثبات و ایجاد امنیت و آرامش راه دشواری در پیش دارد. اختلافات حزبی در مجلس برای انتخاب و معرفی دولت جدید،  محکوم نکردن فعالیت¬های غیر انسانی داعش به عنوان گروهی تروریستی از سوی آمریکا و غرب، حمایت اطلاعاتی و تسلیحاتی داعش از سوی کشورهای منطقه بویژه عربستان، ترکیه و اسرائیل، معرفی این گروه در رسانه ها و افکار عمومی به¬عنوان مردم انقلابی و معارض دولت و مواضع جدایی طلبانه حکومت اقلیم کردستان عراق موانعی هستند که دولت عراق با آن روبرو است.  تحلیل¬گران سیاسی نیز سکوت غرب در مقابل جنایات ضد بشری داعش، بهانه¬جویی و مانع تراشی برای کمک به دولت عراق را ناشی از سیاست¬های پنهان آمریکا در طرح خاورمیانه بزرگ می¬دانند. بر اساس این طرح آمریکا، چهار موضوع  توسعه ناامنی و گسترش بحران قومی و مذهبی- سقوط دولت نوری مالکی- تجزیه عراق به سه منطقه شیعی، سنی و کردی و تضعیف آنچه را که آنان هژمونی ایران بر خاورمیانه می¬نامند بطور همزمان دنبال می-کند. آنچه مسلم است کشور عراق از ظرفیت¬ها و امکانات لازم برای گذشتن از این مرحله حساسس را برخوردار است اما شکل نگرفتن ائتلاف بین المللی در محکومیت اقدامات تروریستی داعش و عدم حمایت ا طلاعاتی و تسلیحاتی از عراق بویژه در بخش هوایی ممکن است این کشور را درگیر جنگی طولانی و فرسایشی نماید. جنگی که سایر کشورهای منطقه حتی حامیان گروه تکفیری و تروریستی داعش نیز از گزند آن در امان نخواهند ماند.

علل شکل گیری داعش در عراق در سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴