پیوست‌ها:

جدول(۲-۲ ): پارامترها و استراتژی مالی در مرحله رشد ۱۸

جدول (۴-۱۲): برآورد پارامترهای رابطه مراحل چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام ۸۱

نمودار ۴-۱: بررسی نرمال بودن توزیع خطاها ۷۵
چکیده
هدف از این تحقیق، تعیین رابطه بین هزینه آورده صاحبان سهام و مراحل چرخه عمر، اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و سود (زیان)، ارزش دفتری به ارزش بازار، ورشکستگی و اهرم مالی بوده است. تحقیق موردنظر از جهت هدف، یک تحقیق کاربردی است. ازلحاظ نوع طرح تحقیق به جهت تکیه‌بر اطلاعات تاریخی، پس رویدادی است و روش استنتاج آن استقرایی و از نوع همبستگی می‌باشد در این راستا از اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و سود (زیان)، ارزش دفتری به ارزش بازار، ورشکستگی و اهرم مالی به‌عنوان سایر متغیرهای مستقل و از مراحل چرخه عمر به‌عنوان متغیر مستقل اصلی استفاده شده است. تحقیق حاضر شامل یک فرضیه اصلی و سه فرضیه فرعی می‌باشد. جامعه مطالعاتی پژوهش حاضر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی یک دوره پنج ساله (سال‌های۱۳۹۳-۱۳۸۹) می‌باشد. درنهایت با توجه به محدودیت‌های تحقیق اطلاعات مربوط به ۱۵۰ شرکت جمع‌ آوری گردید و سپس با بهره گرفتن از جدول مورگان تعداد ۱۱۰ شرکت به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردید.جهت مستندسازی نتایج تجزیه‌وتحلیل آماری و ارائه راه‌ حل ‌های نهایی، محقق از شیوه آماری با بهره گرفتن از نرم‌افزار Eviews اقدام به تجزیه‌وتحلیل سوالات و فرضیات نموده است.فرضیه‌های تحقیق با بهره گرفتن از رگرسیون خطی مرکب و آزمون‌های F و t تحلیل‌شده‌اند. نتایج برآورد رگرسیونی حاکی از این است که بین هزینه آورده صاحبان سهام و مراحل چرخه عمر رابطه‌ی معناداری وجود دارد. میتوان اذعان داشت که شرکتها در مراحل مختلف چرخه عمر سطوح مختلف از منابع، مزیت های رقابتی، عدم تقارن اطلاعات و ریسک دارند و از این رو هزینه آورده صاحبان سهام باید به طور سیستماتیک در سراسر چرخه عمر شرکت متفاوت باشد. لذا هزینه آورده صاحبان سهام به ترتیب در مرحله بلوغ و رشد چرخه عمر شرکت کمترین و در مرحله افول چرخه عمر شرکت بالاترین مقدار را دارد .
واژه‌های کلیدی: هزینه آورده صاحبان سهام ،چرخه عمر، اندازه شرکت، ورشکستگی، اهرم مالی
فصل اول:
کلیات تحقیق

مقدمه

یکی از ویژگی‌های اقتصادی، چرخه‌ی عمر شرکت است. طبق تئوری چرخه‌ی عمر، شرکت‌ها در مراحل مختلف چرخه‌ی عمر از نظر مالی و اقتصادی دارای نمودگرها و رفتارهای خاصی هستند، بدین معنی که ویژگی‌های مالی و اقتصادی یک شرکت تحت تأثیر مرحله‌ای از چرخه‌ی عمر است که شرکت در آن قرار دارد. مفهوم چرخه حیات، استعاره‌ای زیستی در مورد سازمان‌هاست. بر اساس این مفهوم همه موجودات زنده، از جمله نباتات، جانوران و انسان‌ها، همگی از منحنی عمر یا چرخه عمر پیروی می‌کنند. این‌گونه موجودات متولد می‌شوند، رشد می‌کنند، به پیری می‌رسند و در نهایت می‌میرند. این سیستم‌های زنده در هر مرحله از چرخه عمر خود دارای الگوهای رفتاری خاص به‌منظور چیرگی بر مسائل آن دوره و مشکلات مربوط به انتقال از دوره‌ای به دوره دیگر هستند. تئوری چرخه عمر شرکت چنین فرض می‌کند که شرکت‌ها و بنگاه­های اقتصادی، همچون تمامی موجودات زنده که متولد می‌شوند، رشد می‌کنند و می‌میرند، دارای منحنی عمر یا چرخه عمر هستند. همانند موجودات زنده، رشد و پیری واحدهای تجاری را بر مبنای قابلیت کنترل و انعطاف‌پذیری نشان می‌دهند. در جوانی (دوران رشد) سازمان‌ها بسیار انعطاف‌پذیر، ولی در بیشتر مواقع غیرقابل‌کنترل‌اند. با افزایش عمر سازمان‌ها، روابط تغییرمی کند: کنترل افزایش و انعطاف‌پذیری کاهش می‌یابد. در نهایت، با پیر شدن (دوران افول ) قابلیت کنترل نیز کاهش خواهد یافت. هنگامی‌که واحد تجاری قابلیت کنترل داشته و انعطاف‌پذیر باشد، بیانگر این است که توأمان مزایای جوانی و پیری را داراست. این وضعیت تحت عنوان مرحله تکامل (بلوغ) شناخته می‌شود. (دهدار، ۱۳۸۶، ۶۸).
این سیاست‌ها ممکن است بر حقوق صاحبان سهام تأثیر بگذارد. هدف اصلی مدیر باید حداقل کردن هزینه تأمین مالی باشد. ازآنجایی‌که هزینه حقوق صاحبان سهام^[۱] بخشی از کل هزینه سرمایه است و در فرایند تصمیم‌گیری نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد، دارای اهمیت والایی می‌باشد و با توجه به اهمیت هزینه حقوق صاحبان سهام، در هریک از مراحل چرخه عمر شرکت‌ها و تأثیری که هزینه حقوق صاحبان سهام در جذب سرمایه‌گذار می‌گذارد.
در پژوهش حاضر به بررسی ارتباط بین “ چرخه عمر شرکت و هزینه آورده صاحبان سهام“خواهیم پرداخت.

بیان موضوع و مسئله تحقیق

با توجه به رقابتی بودن امروزه بازارها، چید مان بهینه منابع جهت حفظ موقعیت و پیشرفت شرکت‌ها یک امر حیاتی و غیرقابل‌اجتناب می‌باشد. تا جایی که ساختار سرمایه شرکت می‌تواند به‌صورت مستقیم بر ارزش شرکت اثرگذار باشد. شرکت‌ها به‌منظور حداکثر کردن مطلوبیت، در چرخه عمر خود سیاست‌های متفاوتی را اتخاذ می‌نمایند. کی از مدل‌های کاربردی در رابطه با تحلیل موقعیت سازمان‌ها و روش تعیین دوره عمر سازمان است. طبق این مدل هر محصول، صنعت یا کسب‌وکاری دارای یک دوره عمر است. بدین معنی که در یک مقطعی از زمان متولد و معرفی می‏شود، رشد می‌کند، به مرحله بلوغ می‏رسد و سپس مرحله اشباع و نهایتاً پیری و زوال آن فرا می‏رسد. لذا پس‌ازاینکه جایگاه هر سازمان مورد شناسایی قرار گرفت، باید به‌گونه‌ای برنامه‏ ریزی نمود که همواره سازمان‌ها در مرحله رشد و بلوغ خود باقی بمانند. تئوری چرخه عمر^[۲] در مواردی همچون محصولات، بازار، تکنولوژی و صنعت نیز کاربرد دارد و لذا از طریق تعیین جایگاه هر یک از عوامل فوق در طول منحنی می‏توان تصویری واضح و دقیق نسبت به اقدامات و تمهیداتی که باید در آینده صورت گیرد، به دست آورد. لازم به ذکر است در شکل‏گیری هر یک از مراحل عمر سازمان عوامل متعددی از جمله مأموریت و رسالت سازمان، فن‏آوری، ساختار سازمانی، مالکیت سازمانی، وضعیت بازار و بسیاری موارد دیگر دخالت مستقیم خواهند داشت.
هزینه سرمایه (آورده صاحبان سهام) یکی از مفاهیم اساسی در حوزه ادبیات مالی است و در تصمیمات مربوط به تأمین مالی و سرمایه‌گذاری نقش اساسی را بازی می‌کند. مدیریت شرکت باید بدیل‌های مختلف تأمین مالی و اثر آن‌ ها بر ریسک و بازده شرکت را مشخص نماید. هدف اصلی مدیر باید حداقل کردن هزینه تأمین مالی باشد. ازآنجایی‌که هزینه حقوق صاحبان سهام^[۳] بخشی از کل هزینه سرمایه است، در فرایند تصمیم‌گیری نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد و دارای اهمیت والایی می‌باشد مطابق با گفته بندا (۲۰۰۳) هزینه آورده صاحبان سهام به دلیل آنکه تشکیل‌دهنده یک مبنا برای مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری می‌باشد دارای اهمیت است. هزینه آورده صاحبان سهام بستگی به مبنای اقتصادی شرکت‌ها، پویایی صنعت و به‌طورکلی به شرایط اقتصاد ملی بستگی دارد. تحقیقات قبلی در این زمینه نشان داده‌اند که عوامل خاص شرکتی مؤثر برآورده صاحبان سهام شامل اندازه، نسبت بدهی به دارایی خالص، قدرت مالی، سطح افشاء و ریسک کلی شرکت‌ها است. (منظر حسن و همکاران، ۲۰۱۵).

اساس تئوری چرخه عمر شرکت‌ها نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری و تصمیمات مالی عملکرد عملیاتی شرکت‌ها تا حد زیادی تحت تأثیر تغییر قابلیت‌های سازمانی شرکت‌ها یعنی مراحل چرخه عمر شرکت است. ادبیات موجود در حوزه مدیریت حسابداری نشان داده است که ارزیابی عملکرد در سراسر مراحل چرخه عمر شرکت متفاوت است و نشان داده است که چرخه عمر شرکت تأثیر معناداری بر احتمال اینکه یک شرکت درگیر ارائه سهام ثانویه شود را دارد. برخی از مطالعات هم نشان داده‌اند که چرخه عمر شرکت نقش مهمی در تعیین روند پرداخت سود سهام شرکت دارد و ساختارهای سرمایه‌ای مختلف در نقاط مختلف چرخه عمر شرکت بسیار بهینه هستند (منظر حسن و همکاران، ۲۰۱۵).
با توجه به تحقیق انجام‌شده در این تحقیق مسئله اصلی این است که:
چرخه عمر شرکت بر توانایی شرکت در جذب سرمایه‌گذارانی که به‌تدریج هزینه پیش‌بینی‌شده آورده صاحبان سهام شرکت را تحت تأثیر قرار می‌دهند تأثیر دارد یا خیر؟

اهمیت و ضرورت تحقیق

• • هزینه آورده صاحبان سهام یک مقیاس کلی ریسک پذیرفته‌شده به‌وسیله سرمایه‌گذاران است. بدین‌جهت اندازه‌گیری هزینه آورده صاحبان سهام و شناسایی علل تغییر آن موردتوجه زیادی قرارگرفته است. با توجه به اینکه هزینه آورده صاحبان سهام یک مفهوم ذهنی است و تنها از روی قیمت‌های سهام و انتظارات بیان‌شده آینده می‌تواند استنتاج شود، یک‌راه توضیح معیار اندازه‌گیری هزینه آورده صاحبان سهام مطالعه رابطه آن با متغیرهایی است که بر ریسک‌پذیری شرکت تأثیر می‌گذارند.

• • علاوه بر اهمیت موضوع تحقیق که موجب انتخاب آن گردید، علاقه شخصی و مطالعات قبلی پژوهشگر در این امر بی‌تأثیر نبوده است. همچنین در بیان اهمیت موضوع و دلایل انتخاب آن باید به این مهم اشاره کرد که دانشجویان نه‌تنها باید تعاریف چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام را بیاموزند. بلکه باید به درک ارتباط بین چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام شرکت به‌منظور کشف فرصت‌های ارزش زا بپردازند.

• • شناخت بهتر عوامل مؤثر بر میزان هزینه آورده صاحبان سهام شرکت که می‌تواند موجب افزایش کارایی بازار سرمایه شود.

• • هیچ تحقیق داخلی تاکنون ارتباط بین چرخه عمر و هزینه آورده صاحبان سهام را در بورس اوراق بهادار تهران نسنجیده است. فلذا این موضوع اولین بار در ایران انجام می‌شود.

اهداف تحقیق

ارزش و اعتبار قوانین هر علم و تحقیقی به روش‌شناختی که در آن بکار می‌رود بستگی دارد و هدف علمی این تحقیق ارزش و اعتبار بخشیدن به فرضیه تحقیق می‌باشد تا این تحقیق بتواند در بالا بردن سطح دانش عمومی موردنیاز استفاده‌ کنندگان مؤثر باشد و همچنین زمینه‌ساز بستر مناسبی برای تحقیق آتی در سایر مراکز آموزشی و پژوهشی باشد. اهداف این تحقیق به‌صورت به شرح زیر می‌باشد.
اهداف تحقیق حاضر بر اساس تقسیم‌بندی اهداف به اهداف اصلی و فرعی به شرح زیر قابل‌طبقه‌بندی می‌باشد:
هدف اصلی:
تعیین ارتباط بین چرخه عمر شرکت و هزینه آورده صاحبان سهام در قلمرو پژوهش
اهداف فرعی: