دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کشاورزی (M.S.c)

گرایش علوم و صنایع غذایی

عنوان

تولید پنیر سیاهدانه و بررسی ویژگیهای فیزیکو شیمیایی ، حسی

و میکروبی در دوره انبارداری

استاد راهنما

دکتر مرضیه بلندی

استاد مشاور

دکتر حمید بهادر قدوسی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

تولید پنیر فراپالایش یکی از کاربردهای عمده فناوری غشایی در کشور است. با توجه به افزایش سرانه مصرف این پنیر نسبت به انواع دیگر و عدم وجود تنوع در طعم و مزه آن و از طرفی گرایش عمومی جامعه به استفاده از طعم دهنده­های طبیعی، مطالعه در زمینه تولید پنیر طعم­دار UF ضروری به نظر می­رسد. سیاهدانه گیاهی بومی ایران که دارای خواص دارویی و غذایی بسیاری است. به منظور تولید پنیر فراپالایش با طعم سیاهدانه، سیاهدانه ها را در دو شکل پودر و دانه ودر شش سطح مختلف (۵/۱ ، ۵/۲ و ۵/۳ درصد پودر و ۳،۵ و۷ درصد دانه)،در طی فرایند تولید، به پنیرUF اضافه گردید. در طی ۹۰ روز دوره نگهداری و در روزهای ۱، ۳۰، ۶۰ و۹۰ پس از تولید، آزمایشات شیمیایی، میکروبی انجام و با نمونه شاهد مقایسه گردید. با توجه به نتایج بدست آمده، افزودن سیاهدانه به پنیر UF، موجب تاثیر معنی دار برpH، اسیدیته، ماده خشک، نمک، چربی و پروتئین می­گردد(p<0.05). هیچگونه آلودگی میکروبی در نمونه­ها مشاهده نگردید. با توجه به نتیجه ارزیابی حسی که ۳۰ روز پس ازتولید انجام گرفت، نمونه ۳ درصد دانه از نظر خواص بافتی، عطر و طعم، رنگ و پذیرش کلی، به طور معنی داری (p<0.05) دارای بالاترین امتیاز است.
کلمات کلیدی: پنیر UF، سیاهدانه، گیاهان دارویی، ضد میکربی
۱- کلیات
۱-۱- مقدمه
پنیر از آن دسته مواد غذایی است که پروتئین آن مرغوب بوده و از نظر دارا بودن اسیدهای آمینه ضروری بسیار غنی است. دلیل اصلی تولید پنیر در روزگاران قدیم، دستیابی به محصولی با قابلیت نگهداری بهتر نسبت به شیر بوده است و در آن زمان ایجاد خواص ارگانولپتیک در درجه دوم اهمیت قرار داشت. اما امروزه به دلیل وجود فرایندهایی چون خشک و استریل کردن در مقایسه با تولید پنیر، که از نظر افزایش ماندگاری بسیار موثرترند، خواص ارگانولپتیکی حائز اهمیت بیشتری شده است. از جمله نکات قابل توجه در مورد پنیر بوجود آمدن خواص ارگانولپتیکی ویژه­ای از نظر بافت و آروما در محصول به هنگام دوره رسیدگی است که با خواص ذاتی شیر کاملا متفاوت است. میکروارگانیسم­ها نقش مهمی را در ایجاد و گسترش خصوصیات مذکور ایفا می­ کنند.
اهمیت تغذیه ای پنیر ناشی از مقدار بالای پروتئین با ارزش بیولوژیکی بالا درآن است. پنیر قادر است بخش مهمی از نیازهای بدن به اسیدهای آمینه ضروری را تامین کند (فرهنودی، ۱۳۸۳).
پنیر یکی از غذاهای متداول در رژیم انسانی است و بیشتر از ۸۰۰۰ سال از تولید آن می گذرد. بالغ بر ۱۰۰۰ نوع پنیر در سراسر دنیا وجود دارد که ۵۰۰ نوع آن توسط فدراسیون لبنی بین ­المللی[۱] شناسایی شده است. پنیر فتا[۲] پنیری است بدون پوسته، سفید و نرم که ابتدا از شیر گوسفند در یونان ساخته شد. هم اکنون در یوگسلاوی، بلغارستان و کشورهای عربی رایج شده است. تولید پنیر فتا بوسیله فرایند اولترافیلتراسیون[۳] که راندمان را افزایش می­داد، فرصت مناسبی برای کشورهای اروپایی بوجود آورد و بین سالهای ۱۹۷۶ تا۱۹۸۱ شرکتی دانمارکی اولین تجهیزات خط تولید پنیر فتا راجهت فروش به کشورهای دیگر تهیه کرد.
در فرآیند فراپالایش بسته به درجه جداسازی یا تغلیظ، دو فاز به نامهای فاز ماندگار یا بخش تغلیظ شده[۴] و فاز عبوری یا پساب[۵] با ترکیبات و خواص مختلف حاصل می­گردد. در فرایند فراپالایش شیر،غشاها تقریباً تمام پروتئینهارا جدا کرده و به آب،لاکتوزو مواد نیتروژن دار غیر پروتئینی شیر(NPN) و نمکهای محلول اجازه عبور می­ دهند. اجزای پروتئینی و چربی به طور کامل در فاز ماندگار حفظ شده و لاکتوز، مواد معدنی و ویتامین­ها بین این دو فاز تقسیم می­شوند. از آنجا که تقریباً تمامی چربیهای شیر(چربی، فسفولی پیدها، کلسترول و ویتامینهای محلول در چربی)به استثناء اسیدهای چرب آزاد، احتباس می­شوند، لذاغلظت مطلق این مواد در فاز ماندگار افزایش می­یابد.
ساخت پنیر فتا به روش فراپالایش(اولترافیلتراسیون) در مقایسه با روش سنتی،۳۰% افزایش راندمان دارد. در تولید سنتی برای تولید۱ کیلوگرم پنیر، ۳/۷لیتر شیر لازم است در حالیکه در روش اولترافیلتراسیون فقط ۳/۵ لیتر شیر مصرف می­شود (شفقتان،۱۳۸۵).
پنیر سنتی بوسیله انعقاد کازئین ساخته می­شود. به نوعی که پس از تشکیل دلمه مایعی که از پنیر خارج می­شود که به آن آب پنیر گفته می­شود، شامل پروتئینها،املاح و لاکتوز می­باشد.
از مزایای استفاده از عملیات فراپالایش برای پنیر سازی می­توان مطلوبیت تولید پنیری که شیر آن دارای چربی، پروتئین و لاکتوز استاندارد باشد، تسهیل فرایند تولیدو امکان بکارگیری فرایند مداوم، مصرف کمتر رنت و استارتر، تولید پنیری با حداکثر پروتئینهای آب پنیر که ضمناً از نظر تغذیه­ای دارای ارزش بیولوژیک بالایی می­باشد، را برشمرد.
انستیتوتحقیقات تغذیه و صنایع غذایی ایران بر اساس طرح جامع مطالعات الگوی مصرف مواد غذایی و وضعیت تغذیه ای کشور و با توجه به نیاز سرانه یک فرد ایرانی به انرژی و توجه به نوع تغذیه مرسوم در ایران، سرانه مطلوب مصرف برخی از کالاهای اساسی را به عنوان آستانه سلامت سرانه مصرف ارائه نموده است. بر این اساس سرانه مطلوب مصرف پنیر ۴/۵ بر حسب کیلوگرم در سال اعلام شده است. که بر اساس گزارشات منتشر شده مندرج در جدول ۱-۱ در حال حاضر اگرچه سرانه مصرف پنیر در کشور از سرانه مصرف جهانی بالاتر است، اما از سرانه مطلوب پایین تر می­باشد.
جدول۱- ۱- سرانه مصرف پنیر در ایران، جهان و کشورهای آسیای جنو ب غربی واحد: کیلوگرم / سال، (منبع: موسسه مطالعات پژوهشهای بازرگانی ،خرداد ۱۳۹۱)

در جدول۱-۲ پیش بینی سرانه مصرف درسالهای آتی گزارش شده که با توجه به روند کاهشی که در آن دیده می­شود می ­تواند زنگ خطری برای وضعیت تغذیه جامعه به حساب آید. و این درحالیست­که سرانه مصرف پنیر در جهان رو به افزایش است. این کاهش مصرف در جدول ۱-۳ نیز قابل مشاهده است.
ظرفیت اسمی تولید انواع پنیر در سال ۱۳۸۹، ۶۶۷ هزار تن بوده که ۳۳۶ هزار تن به تولید پنیر UF (49%) و بقیه آن به تولید سایر پنیرها تعلق دارد. رشد تولید انواع پنیر در سال ۱۳۸۹ نسبت به سال قبل از آن ۳/۱۷درصد بوده. تولید سرانه انواع پنیر در سال ۱۳۸۹ با رشد ۶/۱۵ درصدی به ۹/۸کیلوگرم افزایش یافته از این میزان ۴/۴کیلوگرم به پنیر UF تعلق داشته است. (رشد تولید سرانه پنیر UF در همین مدت ۹/۱۸ درصد بوده است.
تولید جهانی انواع پنیر در سال۲۰۰۹ (۱۳۸۸) نسبت به سال ۲۰۰۸ حدود ۸۰ هزار تن افزایش داشته است. کشور ایران بر اساس این آمار با تولید ۲۷۶ هزار تن (۴/۱ درصد) در ردیف شانزدهم قرار دارد. براساس همین آمار ایران با دارا بودن سهم ۴/۱درصدی تولید جهانی جزء کشورهای مطرح در این صنعت به شمار میرود. همچنین بر اساس آمار IDF در سال ۲۰۰۹ تولید ایران ۲۴۵ هزار تن اعلام شده که بیشترین تولید در قاره آسیا بوده است. میزان رشد این محصول نسبت به سال قبل از آن ۴.۷ درصد بوده است پرمصرف ترین پنیرها عبارتند از: پنیر فتا (۳۱%)، پنیر محلی (۲۵%) و پنیر تبریز (۷/۱۷%).
در مطالعه ای در سال ۱۳۸۲که عوامل موثر بر تقاضای پنیر را در ایران مورد بررسی قرار داد، روند تولید و مصرف جهانی و داخلی پنیر طی یک دوره ۲۵ ساله از سال ۱۹۷۵ الی ۲۰۰۱ مطالعه و طی آن دلایل کمبود تقاضا برای مصرف پنیر و پایین بودن سرانه مصرف در ایران بررسی شد. نتایج بدست آمده بیانگر این نکته بود که عدم وجود تنوع محصولی، عدم آگاهی مصرف کنندگان نسبت به ارزش غذایی پنیر و عدم هماهنگی بین خصوصیات کیفی کالای تولید شده و مطلوبیت مصرف کنندگان از جمله مهمترین عوامل پایین بودن مصرف سرانه در ایران می­باشد.
با توجه به آمار و ارقام ارائه شده به نظر می­رسد به منظور افزایش سرانه مصرف،ایجاد تنوع درطعم و مزه پنیرهای تولیدی ضروری است. با توجه به بالا بودن سرانه مصرف پنیر UF(فراپالایش) در کشور، نسبت به سایر پنیرها وتوجه به این مطلب که سهم اندک تولید پنیر طعم دار در کشور مربوط به پنیر پروسس با ارزش غذایی پایین تر از پنیر UF می­باشد، لذا اهمیت مطالعه در زمینه تولید پنیر UF طعم دار، لزوم انجام این تحقیق را روشن می­سازد.
بشر از دیرباز به خواص برخی از گیاهان در معالجه بیماریها پی برده و از برخی گیاهان به طور سنتی برای ایجاد طعم و بوی و مطبوع استفاده می­کرده است. در سالیان اخیر دانشمندان به خصوصیت ضد

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

دانشکده کشاورزی

پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشد در رشته مهندسی علوم و صنایع غذایی

عنوان:

بررسی خصوصیات فیزیکو شیمیایی میوه ازگیل (کنوس) و بررسی قابلیت فراوری آن درسطح آزمایشگاهی

استاد راهنما:

دکتر حمید بهادرقدوسی

استاد مشاور:

دکتر مرضیه بلندی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
در این پژوهش خصوصیات فیزیکو شیمیایی میوه ی ازگیل (کنوس) و قابلیت های فراوری آن در سطح آزمایشگاهی بررسی گردید. با تولید محصولات فراوری همچون ترشی و مربا از میوه ی ازگیل (کنوس) به منظور مدلسازی و تعیین نقطه ی بهینه ی نگه داری و ماندگاری محصولات فراوری جهت دستیابی به بهترین شرایط نگه داری محصولات فراوری تولیدی مورد استفاده قرار گرفت.
آزمون هایی همچون تعیین PH ، اسیدیته و بریکس متغیرهای بودند که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. همچنین تاثیر بکار گیری افزودنی هایی همچون، شکر و گلپر و تغییر درجه حرارت بر ماندگاری محصولات فراوری نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. در بین متغیرهای بکار گرفته شده دیده شد: تولید ترشی با بکارگیری متغیر گلپر دارای از لحاظ حسی دارای مقبولیت زیادی بود. همچنین تولید مربا با بکارگیری متغیر شکر با مقدار ۴۰۰ درصد از لحاظ حسی دارای مقبولیت زیادی بوده است.
برای بررسی صحت و دقت نتایج آنالیز  spssبر داده ها صورت گرفت و شرایط بهینه عملیاتی تعیین گردید.
کلمات کلیدی : میوه ازگیل(کنوس) ، ترشی ، مربا ، PH ، اسیدیته ، بریکس
فهرست مطالب
عنوان              صفحه
فصل اول. ۴
مقدمه. ۴
۱-۱- مقدمه. ۵
۱-۲- میوه ی ازگیل بومی (کنوس) ۶
۱-۲-۱- تاریخچه پیدایش میوه ی ازگیل(کنوس) ۷
۱-۲-۳- طبقه بندی علمی. ۸
۲-۵- شرایط رشد وپرورش میوه ی ازگیل (کنوس) ۱۰
۱-۲-۶- اثر حشرات وبیماری هابرروی میوه ی ازگیل( کنوس) ۱۱
۱-۲- ۷- ویژگی‌های میوه‌ی ازگیل (کنوس) ۱۲
۱-۲-۹- خواص دارویی میوه‌ی ازگیل (کنوس) ۱۴
فصل دوم. ۱۶
مروری بر تحقیقات انجام شده. ۱۶
فصل سوم. ۲۵
مواد و روش ها ۲۵
۳-۱- مواد مصرفی. ۲۶
۳-۲- تجهیزات ودستگاه های مورد نیاز. ۲۶
۳-۳- تهیه میوه ازگیل. ۲۷
۳-۳-۱- تعیین PH نمونه ها ۲۸
۳-۳-۲- تعیین درصد اسیدیته ترشی. ۲۸
۳-۳-۴- تعیین درصد اسیدیته مربا ۲۹
۳-۴- ارزیابی حسی توسط داوران. ۳۰
۳-۵ روش های انجام تجزیه وتحلیل آماری ۴۰
فصل چهارم. ۴۱
نتایج وبحث ۴۱
۱-۴-تغییرات اسیدیته ترشی کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر طعم دهنده ۴۲
۲-۴-میزان بریکس در ترشی کنوس (نارس و پخته) با فرمول مختلف ۴۴
۳-۴-تغییرات پی اچ در ترشی کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر طعم دهنده ۴۵
۴-۴-تغییرات اسیدیته در ترشی کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر شکر. ۴۶
۵-۴-تغییرات پی اچ در ترشی کنوس (نارس و پخته ) تحت تاثیر شکر. ۴۷
۶-۵-تغییرات اسیدیته ترشی کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر زمان مختلف حرارت دادن. ۴۹
۷-۴-تغییرات پی اچ ترشی کنوس(نارس و پخته) در زمان های مختلف ۵۰
۸-۴-تغییرات پی اچ مربای کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر زمان مختلف حرارت دادن. ۵۱
۹-۴-تغییرات اسیدیته مربای کنوس(نارس و پخته) تحت تاثیر شکر. ۵۲
۱۰-۴-تغییرات اسیدیته مربای کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر زمان مختلف حرارت دادن. ۵۳
۱۱-۴-تغییرات بریکس مربای کنوس(نارس و پخته) تحت تاثیر شکر. ۵۴
۱۲-۴-تغییرات پی اچ مربای کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر شکر. ۵۶
۱۳-۴-تغییرات بریکس مربای کنوس (نارس و پخته) تحت تاثیر زمان های مختلف حرارت دادن. ۵۷
فصل پنجم. ۵۹
نتیجه گیری ۵۹
۵-۱- نتیجه گیری کلی. ۶۰
۵-۲- پیشنهادات ۶۱
منابع. ۶۲
منابع فارسی. ۶۳
منابع لاتین. ۶۴
مقدمه
نیاز روز افزون جامعه به غذا و رشد بی رویه جمعیت و کاهش منابع غذایی، یکی از مهمترین مسائلی است که توجه اندیشمندان و محققان را به خود معطوف داشته است در این راستا، لزوم استفاده بهینه از منابع غذایی موجود و به کارگیری روش های مطلوب نگه داری و جلوگیری از ضایعات بی رویه محصولات کشاورزی، تأمین منابع جدید غذایی، بسته بندی مناسب به منظور حفظ و بهبود کیفیت محصولات و .، از جمله مواردی است که اهمیت آن بر هیچ کس پوشیده نیست. (مهرگان، ۱۳۸۹)
علاوه بر این، رشد و توسعه جوامع و پیشرفت علوم و صنعت، سبب پیدایش عادات و سبک های نوین غذایی شده، به گونه ای که نیاز به تنوع محصولات و پیدایش فرآورده های جدید غذایی و کمک غذایی به شکل روز افزونی احساس می گردد. که طی چنددهئ اخیرارتباط انسان با محیط پیرامونش روز به روز کمتر شده است و جامعه ی امروز ما- براساس افزایش تولید کالای مصرفی استوار می باشد. کالاهایی که برای تسهیل امور زندگی طراحی شده اند اغلب به سرعت از رده خارج شده و کالاهای دیگری جایگزین آن ها می گردند. بهای این جایگزین سازی حتی اگر از دیدگاه اقتصادی قابل پذیرش باشد، از نظرزیست محیطی است. بیشترین تاثیر این روند بر بخش تولید موادغذایی است زیرا حفظ و نگه داری محصولات غذایی با توجه به رشد جمعیت وکمبود مواد غذایی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. کاربرد فراورده های غذایی طبیعی در میان غذاهای مصرفی بسیار اندک است. اکثر فراورده های غذایی مصرفی از قبیل میوه ها و سبزیجات در معرض سموم شیمیایی دافع آفات قرار می گیرند. همچنین بسیاری از این فراورده ها پیش از رسیدن چیده شده انبار- می گردند. تا با توجه به شرایط بازار در فرصت مناسب به طورمصنوعی با بهره گرفتن از فرایندهای شیمیایی خاص به مرحله ی رسیدگی و سپس به فروش برسند. تاریخ پیدایش بیماری ها در انسان قدمتی به تاریخ خلقت بشر دارد و اولین تجارب انسان در درمان بیماری ها آن هنگام آغاز گردید، که بشر به طوراتفاقی درمان خویش را در طبیعت یافت و این تجارب سینه به سینه به نسل های بعدی انتقال یافت و با فراگیری خط انسان توانست این تجارب را مکتوب نماید.(امامی، ۱۳۸۹)
موارد یاد شده تنهاگوشه ای از مشکلاتی می باشد که گریبانگیر جامعه ی بشری است. با افزایش آگاهی و شناخت نظام ها و قوانین حاکم برجهان هستی زندگی بشرهرروز رنگ تازه ای به خود می­گیرد. یکی از این قوانین شناخت خواص مواد طبیعی از جمله میوه ی کنوس و تولید فراورده های مناسب غذایی از آن می باشد. بی شک یکی از بزرگترین مزایای شناخت این میوه ی اعجاب انگیز، فراهم کردن طیف گسترده ای از روش های نوین درصنعت غذا می­باشد. با توجه به اینکه هرگیاه به تنهایی خود یک منبع دارویی آماده می باشد می توان با شناخت قابلیت های مورد نظر و تخلیص ترکیبات موثر موجود در آن، جهت مصارف دارویی و تغذیه ای و حتی اقتصادی از آن استفاده نمود. اگرچه علم در شناخت اسرار ورموز نهفته این میوه ی شگفت انگیز، هنوز درابتدای راه می باشد ولی

دانشگاه آزاد اسلامی

     واحد دامغان

دانشکده کشاورزی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کشاورزی

 گرایش زراعت

عنوان:

بررسی میزان مقاومت ارقام مختلف جو از طریق پارامتر نشت یونی

استادراهنما

دکتر شهرام اشرف

 استاد مشاور

دکتر حسین حکم آبادی

 
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب

  مقدمه. ۲
بررسی منابع. ۵
۲-۱خاستگاه گیاه جو. ۵
۲-۲ کلیات گیاه شناسی ۵
۲-۳ مقاومت گیاه جو. ۷
۲-۴ بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده جو. ۸
۲-۵ انواع جو نسبت ‌به دما ۱۰
۲- ۶ نیاز کودی ۱۱
۲-۷ آفات و بیماری‌ها ۱۱
۲-۸ برداشت. ۱۲
۲-۹ سرمازدگی ۱۶
۲-۹-۱ سرمازدگی انتقالی (جبهه ای یا سیکلونی) ۱۶
۲-۹-۲ سرمازدگی تشعشعی ۱۶
۲-۱۰ خسارات ناشی از سرمای بهاره ۱۷
۲-۱۱ واکنش گیاهان در برابر سرما ۱۷
۲-۱۲ تنش دمای پائین ۱۸
۲-۱۳ – سرمازدگی در سلول. ۲۰
۲-۱۴ اثر سرمازدگی بر غشاها ۲۱
۲-۱۵- تاثیرسرما در جریان پروتوپلاسمی ۲۳
۲-۱۶ اثر سرما روی فعالیت های فیزیولوژیک گیاه ۲۳
۲-۱۷ تاثیر سرما در تنفس ۲۳
۲-۱۸ تاثیر سرما بر فتوسنتز. ۲۵
۲-۱۹ فعالیت فتوسنتزی بعد از سرمازدگی ۲۵
۲-۲۰ اثر تنش سرما بر فرآیندهای مرحله زایشی گیاه ۲۶
۲-۲۱ خسارات ناشی از شکسته شدن پروتئین ها ۲۶
۲-۲۲   یخ زدگی ۲۷
۲-۲۲-۱ آسیب ناشی از یخ زدگی ۲۷
۲-۲۲-۲ یخ زدگی برون سلولی (بین سلولی) ۲۸
۲-۲۲-۳ یخ بستن درون سلولی ۲۸
۲-۲۲-۴ چگونه یخ زدگی باعث مرگ می شود. ۲۹
۲-۲۲-۵ سوپر کولینگ (فوق سرد) ۳۰
۲-۲۲-۶ هسته یخ ۳۰
۲-۲۲-۷ هسته یخ ناهمگن ۳۱
۲-۲۲-۸ عوامل موثر بر تشکیل هسته یخ ۳۱
۲-۲۲-۹ عوامل موثر بر تشکیل هسته یخ دربافت های گیاهی ۳۲
۲-۲۲-۱۰ جمع شدن یخ در بافت های درختان میوه ۳۲
جدول ۲-۱ میانگین دمای هسته یخ برای جوانه های گل درختان هلو(پروبستینگ ومایلز،۱۹۸۵) ۳۴
۲-۲۳ رکود جوانه ها ۳۶
۲-۲۴ مراحل رکود. ۳۷
۲-۲۵ نقش کمون جوانه ها در مقاومت گیاه به سرما ۳۸
۲-۲۶ پرولین، پروتئین،قند وعناصر غذایی ۳۸
۲-۲۷ مسیر سنتز پرولین در گیاهان عالی ۴۵
۲-۲۸ پروتئین های دفاعی گیاه ۴۵
فصل سوم. ۴۷
مواد و روشها ۴۷
۳-۱ کاشت سه رقم جو در گلدانهای کوجک. ۴۷
۳-۲ انتقال گلدا نها به آزمایشگاه ۴۷
۳-۳ اندازه گیری عناصر سدیم و پتاسیم نشت یافته در محلول. ۴۸
۳-۴ دستگاه فلیم فتومتر. ۴۸
۳-۴-۱-ساختمان فلیم فتومتر. ۴۹
۳-۴-۲منبع نور. ۴۹
فصل چهارم. ۵۲
نتایج و بحث. ۵۲
۴-۱ اثر دما بر مقدار pH محلول نشت یافته. ۵۲
۴-۱-۱ اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۵۲
۴-۱-۲- اثر دما بر Hp محلول نشت یافته در روز دوم اندازه گیری ۵۳
۴-۱-۳- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۵۴
۴-۱-۴- اثر دما بر ph محلول نشت یافته در روز چهارم اندازه گیری ۵۴
۴-۱-۵- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزپنجم اندازه گیری ۵۵
۴-۱-۶- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزششم اندازه گیری ۵۶
۴-۱-۷- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزهفتم اندازه گیری ۵۷
۴-۲- اثر ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته. ۵۷
۴-۲-۱- اثر ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۵۷
۴-۲-۲- اثررقم بر pH محلول نشت یافته درروز دوم اندازه گیری ۵۸
۴-۲-۳- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۵۸
۴-۲-۴- اثررقم بر pH محلول نشت یافته در روز چهارم اندازه گیری ۵۹
۴-۲-۵- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز پنجم اندازه گیری ۶۰
۴-۲-۶- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز ششم اندازه گیری ۶۱
۴-۲-۷- اثررقم بر pH محلول نشت یافته در روز هفتم اندازه گیری ۶۱
۴-۳- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته. ۶۲
۴-۳-۱- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۶۲
۴-۳-۲- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته درروز دوم اندازه گیری ۶۲
۴-۳-۳- اثر متقابل دما ورقم بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۶۳
۴-۳-۴- اثر متقابل دما و ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته درروز چهارم اندازه گیری ۶۴
۴-۳-۵- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز پنجم اندازه گیری ۶۵
۴-۳-۶- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز ششم اندازه گیری ۶۶
۴-۳-۷- اثر متقابل دما ورقم بر pH محلول نشت یافته در روز هفتم اندازه گیری ۶۷
۴-۴- تاثیر دما و تاثیر رقم و اثر متقابل دما و رقم بر درصد نشت یونی ۶۸
۴-۴-۱-تاثیر دما بر درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۶۸
۴-۴-۲- تاثیر دما بردرصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۶۹
۴-۴-۳- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز سوم اندازه گیری ۶۹
۴-۴-۴- اثر دما بردرصد نشت یونی در روز چهارم اندازه گیری ۷۰
۴-۴-۵- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز پنجم اندازه گیری ۷۰
۴-۴-۶- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز ششم اندازه گیری ۷۱
۴-۴ -۷- اثر دما بردرصد نشت یونی در روز هفتم اندازه گیری ۷۲
۴-۵- اثر رقم بر درصد نشت یونی محلول نشت یافته. ۷۳
۴-۵-۱- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۷۳
۴-۵-۲ اثر رقم بردرصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۷۳
۴-۵-۳- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزسوم اندازه گیری ۷۴
۴-۵-۴- اثررقم بر درصد نشت یونی در روزچهارم اندازه گیری ۷۵
۴-۵-۵- اثررقم بر درصد نشت یونی در روزپنجم اندازه گیری ۷۵
۴-۵-۶- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزششم اندازه گیری ۷۶
۴-۵-۷- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزهفتم اندازه گیری ۷۷
۴-۶- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی محلول نشت یافته. ۷۷
۴-۶-۱- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۷۷
۴-۶-۲- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۷۸
۴-۶-۳- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزسوم اندازه گیری ۷۹
۴-۶-۴- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزچهارم اندازه گیری ۸۰
۴-۶-۵- اثر متقابل دما ورقم بر میزان درصد نشت یونی در روزپنجم اندازه گیری ۸۰
۴-۶-۶- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزششم اندازه گیری ۸۱
۴-۶-۷- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزهفتم اندازه گیری ۸۲
۴-۷- اثر دما و اثررقم و اثر متقابل دما و رقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۳
۴-۷-۱- اثر دما بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۳
۴-۷-۲- اثر رقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۴
۴-۷-۳- اثر متقابل دما ورقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۵
۴-۸- اثر دما و رقم و اثر متقابل دما و رقم بر درصد سدیم (Na) نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۱- اثر دما بر درصد سدیم نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۲- اثر رقم بر میزان سدیم(Na) محلول نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۳- اثر متقابل دما و رقم بر میزان سدیم( Na ) محلول نشت یافته. ۸۷
فصل پنجم. ۸۹
نتیجه گیری ۸۹
پیشنهادات. ۹۱
منابع ومأخذ. ۹۲
چکیده
در بهار، همزمان با شروع رشد جو، این گیاه به دمای پایین مقاومت کمی دارد و هر یک از مراحل حساس رشد آن ممکن است با سرما برخورد نماید و در نتیجه برخی از قسمتهای این گیاه صدمه ببیند. هر چه مدت زمان وقوع دماهای پایین زیادتر باشد، میزان خسارت در مقایسه با زمانیکه گیاه کمتر در معرض همان دما قرار می گیرد، بیشتر است. این آزمایش بر روی۳ رقم جو شامل ریحان،کویر و نصرت انجام شد. این ارقام عمده ترین رقمهایی هستند که در شهرستان دامغان کشت و کار می گردند. برای این آزمایش از بوته هایی که در مرحله پنجه زنی در گلدانهای کوچک کشت داده شدند، استفاده شد. طرح آزمایش انتخابی طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی می باشد. فاکتور اول رقم گندم کشت شده و فاکتور دوم دما بود که در ۵ سطح شامل دماهای ۴+،۴-،۸-،۱۲- و ۱۵- انجام گردید. زمانی که گلدانها به مرحله پنجه زنی رسیدند، با آب مقطر اسپری شده و در داخل انکوباتور قرارگرفتند و با سرعت انجماد °C10 در ساعت تا ۲ درجه سانتیگراد خنک شدند، سپس با سرعت انجماد°C 5 در ساعت تا دماهای تیمارهای مذکور خنک شدند و ۲ ساعت در دماهای مذکور نگه داشته شدند. بعد از اعمال تیمارها، از هر کدام ۲ گرم نمونه برگی اخذ گردید و در ظروف پلی پروپیلن حاوی ۲۰ سی سی آب مقطر قرار داده شد تا نمونه ها کاملاً پوشیده از محلول گردیدند. محلول را با شیکر کمی تکان داده و به مدت یک هفته میزان EC و pH یک بار در روز انداره گیری شد. بعد از یک هفته نمونه ها (برگها و محلول) در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ دقیقه در اتوکلاو قرار گرفتند تا همه غشای سلولها تخریب شوند. در محلول باقی مانده میزان EC و pH مجدداً اندازه گیری شد و همچنین غلظت برخی از کاتیونها از جمله K و Na اندازه گیری شد. در بین یونهای اندازه گیری شده میزان نشت یون پتاسیم بیشتر از سدیم بود. نتایج در ارتباط با میزان pH در محلول نشت یافته نشان داد که بین pH محلول نشت یافته رابطه مشخصی در زمانهای مختلف اندازه گیری دیده نشد، در بین ارقام مختلف جو نتایج مشخص نمود که بین ارقام از نظر مقاومت به سرما اختلافات مشخص و معینی وجود دارد، به طوری که رقم نصرت مقاومترین و رقم کویر حسایسنترین رقم نسبت به سرما است.
کلمات کلیدی: جو، نشت یونی، سدیم، پتاسیم
مقدمه
خطرپذیری آب و هوایی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق مؤثر بوده است .سرمازدگی اندام های رویشی غلات از تنشهای مهم محیطی در برخی نقاط کشور ما به شمار می رود.
دماهای پایین زمستان یکی از عوامل محدودکننده اب و هوایی در مناطق معتدله ذکر شده است و در نتیجه وقوع سرمای شدید در برخی سالها بقا و رشد و نمو گیاهان زراعی زمستانه نظیر جو تحت تاثیر قرار گرفته و عملکرد آن کاهش می یابد .
مقاومت به سرما در جو یکی از مهمترین عواملی است که سبب بقا در زمستان می شود و درجه مقاومت به سرما نیز به شرایط مرفو- فیزیولوژیک گیاه در زمستان بستگی دارد .
     همچنین بخش قابل توجهی از سطح زیر کشت جو کشور در مناطق سردسیر و مرتفع کوهستانی واقع شده است. که با توجه به داشتن زمستان های سرد بررسی مقاومت به سرما در ژنوتیپ های مختلف جو قابل توجه و درخور اهمیت می باشد، زیرا خسارت سرما و یخ زدگی می تواند منجر به کاهش قابل توجه عملکرد جو در این مناطق گردد.
در تنش سرما انرژی متابولیکی کمتری در دسترس گیاه زراعی قرار می گیرد، جذب آب و عناصر غذایی محدود می شود، آسیمیلاسیون کاهش یافته و رشد ، متوقف می گردد. بر این اساس علت عدم موفقیت های مکرر در ایجاد پوشش سبز و یکنواخت در برخی کشت های پاییزه به صدمات فیزیولوژیک ناشی از تنش سرما نسبت داده شده است . ( میرمحمدی، ۱۳۸۳ ) . زیرا به طورکلی دمای پایین در مرحله جوانه زنی موجب عدم استقرار گیاه مناسب می گردد و ضعف گیاهچه در این مرحله دستیابی به عملکرد مطلوب را تحت تأثیر قرار می دهد . ( ویتامواس و پراسیل، ۲۰۰۸ ؛ یین و همکاران، ۲۰۰۹ ) .
     توانایی گیاه برای زنده ماندن درزمستانهای سخت را مقاومت زمستانه می گویند .این صفت از طریق ماندگاری در مزرعه تعیین میشود .یکی از مشکلات اصلی در مزرعه ناتوانی در کنترل شدت تنش