دانشگاه آزاد اسلامی

     واحد دامغان

دانشکده کشاورزی

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کشاورزی

 گرایش زراعت

عنوان:

بررسی میزان مقاومت ارقام مختلف جو از طریق پارامتر نشت یونی

استادراهنما

دکتر شهرام اشرف

 استاد مشاور

دکتر حسین حکم آبادی

 
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب

چکیده.۱

  مقدمه. ۲
بررسی منابع. ۵
۲-۱خاستگاه گیاه جو. ۵
۲-۲ کلیات گیاه شناسی ۵
۲-۳ مقاومت گیاه جو. ۷
۲-۴ بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده جو. ۸
۲-۵ انواع جو نسبت ‌به دما ۱۰
۲- ۶ نیاز کودی ۱۱
۲-۷ آفات و بیماری‌ها ۱۱
۲-۸ برداشت. ۱۲
۲-۹ سرمازدگی ۱۶
۲-۹-۱ سرمازدگی انتقالی (جبهه ای یا سیکلونی) ۱۶
۲-۹-۲ سرمازدگی تشعشعی ۱۶
۲-۱۰ خسارات ناشی از سرمای بهاره ۱۷
۲-۱۱ واکنش گیاهان در برابر سرما ۱۷
۲-۱۲ تنش دمای پائین ۱۸
۲-۱۳ – سرمازدگی در سلول. ۲۰
۲-۱۴ اثر سرمازدگی بر غشاها ۲۱
۲-۱۵- تاثیرسرما در جریان پروتوپلاسمی ۲۳
۲-۱۶ اثر سرما روی فعالیت های فیزیولوژیک گیاه ۲۳
۲-۱۷ تاثیر سرما در تنفس ۲۳
۲-۱۸ تاثیر سرما بر فتوسنتز. ۲۵
۲-۱۹ فعالیت فتوسنتزی بعد از سرمازدگی ۲۵
۲-۲۰ اثر تنش سرما بر فرآیندهای مرحله زایشی گیاه ۲۶
۲-۲۱ خسارات ناشی از شکسته شدن پروتئین ها ۲۶
۲-۲۲   یخ زدگی ۲۷
۲-۲۲-۱ آسیب ناشی از یخ زدگی ۲۷
۲-۲۲-۲ یخ زدگی برون سلولی (بین سلولی) ۲۸
۲-۲۲-۳ یخ بستن درون سلولی ۲۸
۲-۲۲-۴ چگونه یخ زدگی باعث مرگ می شود. ۲۹
۲-۲۲-۵ سوپر کولینگ (فوق سرد) ۳۰
۲-۲۲-۶ هسته یخ ۳۰
۲-۲۲-۷ هسته یخ ناهمگن ۳۱
۲-۲۲-۸ عوامل موثر بر تشکیل هسته یخ ۳۱
۲-۲۲-۹ عوامل موثر بر تشکیل هسته یخ دربافت های گیاهی ۳۲
۲-۲۲-۱۰ جمع شدن یخ در بافت های درختان میوه ۳۲
جدول ۲-۱ میانگین دمای هسته یخ برای جوانه های گل درختان هلو(پروبستینگ ومایلز،۱۹۸۵) ۳۴
۲-۲۳ رکود جوانه ها ۳۶
۲-۲۴ مراحل رکود. ۳۷
۲-۲۵ نقش کمون جوانه ها در مقاومت گیاه به سرما ۳۸
۲-۲۶ پرولین، پروتئین،قند وعناصر غذایی ۳۸
۲-۲۷ مسیر سنتز پرولین در گیاهان عالی ۴۵
۲-۲۸ پروتئین های دفاعی گیاه ۴۵
فصل سوم. ۴۷
مواد و روشها ۴۷
۳-۱ کاشت سه رقم جو در گلدانهای کوجک. ۴۷
۳-۲ انتقال گلدا نها به آزمایشگاه ۴۷
۳-۳ اندازه گیری عناصر سدیم و پتاسیم نشت یافته در محلول. ۴۸
۳-۴ دستگاه فلیم فتومتر. ۴۸
۳-۴-۱-ساختمان فلیم فتومتر. ۴۹
۳-۴-۲منبع نور. ۴۹
فصل چهارم. ۵۲
نتایج و بحث. ۵۲
۴-۱ اثر دما بر مقدار pH محلول نشت یافته. ۵۲
۴-۱-۱ اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۵۲
۴-۱-۲- اثر دما بر Hp محلول نشت یافته در روز دوم اندازه گیری ۵۳
۴-۱-۳- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۵۴
۴-۱-۴- اثر دما بر ph محلول نشت یافته در روز چهارم اندازه گیری ۵۴
۴-۱-۵- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزپنجم اندازه گیری ۵۵
۴-۱-۶- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزششم اندازه گیری ۵۶
۴-۱-۷- اثر دما بر pH محلول نشت یافته در روزهفتم اندازه گیری ۵۷
۴-۲- اثر ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته. ۵۷
۴-۲-۱- اثر ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۵۷
۴-۲-۲- اثررقم بر pH محلول نشت یافته درروز دوم اندازه گیری ۵۸
۴-۲-۳- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۵۸
۴-۲-۴- اثررقم بر pH محلول نشت یافته در روز چهارم اندازه گیری ۵۹
۴-۲-۵- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز پنجم اندازه گیری ۶۰
۴-۲-۶- اثر رقم بر pH محلول نشت یافته در روز ششم اندازه گیری ۶۱
۴-۲-۷- اثررقم بر pH محلول نشت یافته در روز هفتم اندازه گیری ۶۱
۴-۳- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته. ۶۲
۴-۳-۱- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز اول اندازه گیری ۶۲
۴-۳-۲- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته درروز دوم اندازه گیری ۶۲
۴-۳-۳- اثر متقابل دما ورقم بر pH محلول نشت یافته در روز سوم اندازه گیری ۶۳
۴-۳-۴- اثر متقابل دما و ژنوتیپ بر pH محلول نشت یافته درروز چهارم اندازه گیری ۶۴
۴-۳-۵- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز پنجم اندازه گیری ۶۵
۴-۳-۶- اثر متقابل دما و رقم بر pH محلول نشت یافته در روز ششم اندازه گیری ۶۶
۴-۳-۷- اثر متقابل دما ورقم بر pH محلول نشت یافته در روز هفتم اندازه گیری ۶۷
۴-۴- تاثیر دما و تاثیر رقم و اثر متقابل دما و رقم بر درصد نشت یونی ۶۸
۴-۴-۱-تاثیر دما بر درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۶۸
۴-۴-۲- تاثیر دما بردرصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۶۹
۴-۴-۳- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز سوم اندازه گیری ۶۹
۴-۴-۴- اثر دما بردرصد نشت یونی در روز چهارم اندازه گیری ۷۰
۴-۴-۵- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز پنجم اندازه گیری ۷۰
۴-۴-۶- اثر دما بر درصد نشت یونی در روز ششم اندازه گیری ۷۱
۴-۴ -۷- اثر دما بردرصد نشت یونی در روز هفتم اندازه گیری ۷۲
۴-۵- اثر رقم بر درصد نشت یونی محلول نشت یافته. ۷۳
۴-۵-۱- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۷۳
۴-۵-۲ اثر رقم بردرصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۷۳
۴-۵-۳- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزسوم اندازه گیری ۷۴
۴-۵-۴- اثررقم بر درصد نشت یونی در روزچهارم اندازه گیری ۷۵
۴-۵-۵- اثررقم بر درصد نشت یونی در روزپنجم اندازه گیری ۷۵
۴-۵-۶- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزششم اندازه گیری ۷۶
۴-۵-۷- اثر رقم بر درصد نشت یونی در روزهفتم اندازه گیری ۷۷
۴-۶- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی محلول نشت یافته. ۷۷
۴-۶-۱- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روز اول اندازه گیری ۷۷
۴-۶-۲- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روز دوم اندازه گیری ۷۸
۴-۶-۳- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزسوم اندازه گیری ۷۹
۴-۶-۴- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزچهارم اندازه گیری ۸۰
۴-۶-۵- اثر متقابل دما ورقم بر میزان درصد نشت یونی در روزپنجم اندازه گیری ۸۰
۴-۶-۶- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزششم اندازه گیری ۸۱
۴-۶-۷- اثر متقابل دما و رقم بر میزان درصد نشت یونی در روزهفتم اندازه گیری ۸۲
۴-۷- اثر دما و اثررقم و اثر متقابل دما و رقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۳
۴-۷-۱- اثر دما بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۳
۴-۷-۲- اثر رقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۴
۴-۷-۳- اثر متقابل دما ورقم بر میزان پتاسیم (k) محلول نشت یافته. ۸۵
۴-۸- اثر دما و رقم و اثر متقابل دما و رقم بر درصد سدیم (Na) نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۱- اثر دما بر درصد سدیم نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۲- اثر رقم بر میزان سدیم(Na) محلول نشت یافته. ۸۶
۴-۸-۳- اثر متقابل دما و رقم بر میزان سدیم( Na ) محلول نشت یافته. ۸۷
فصل پنجم. ۸۹
نتیجه گیری ۸۹
پیشنهادات. ۹۱
منابع ومأخذ. ۹۲
چکیده
در بهار، همزمان با شروع رشد جو، این گیاه به دمای پایین مقاومت کمی دارد و هر یک از مراحل حساس رشد آن ممکن است با سرما برخورد نماید و در نتیجه برخی از قسمتهای این گیاه صدمه ببیند. هر چه مدت زمان وقوع دماهای پایین زیادتر باشد، میزان خسارت در مقایسه با زمانیکه گیاه کمتر در معرض همان دما قرار می گیرد، بیشتر است. این آزمایش بر روی۳ رقم جو شامل ریحان،کویر و نصرت انجام شد. این ارقام عمده ترین رقمهایی هستند که در شهرستان دامغان کشت و کار می گردند. برای این آزمایش از بوته هایی که در مرحله پنجه زنی در گلدانهای کوچک کشت داده شدند، استفاده شد. طرح آزمایش انتخابی طرح فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی می باشد. فاکتور اول رقم گندم کشت شده و فاکتور دوم دما بود که در ۵ سطح شامل دماهای ۴+،۴-،۸-،۱۲- و ۱۵- انجام گردید. زمانی که گلدانها به مرحله پنجه زنی رسیدند، با آب مقطر اسپری شده و در داخل انکوباتور قرارگرفتند و با سرعت انجماد °C10 در ساعت تا ۲ درجه سانتیگراد خنک شدند، سپس با سرعت انجماد°C 5 در ساعت تا دماهای تیمارهای مذکور خنک شدند و ۲ ساعت در دماهای مذکور نگه داشته شدند. بعد از اعمال تیمارها، از هر کدام ۲ گرم نمونه برگی اخذ گردید و در ظروف پلی پروپیلن حاوی ۲۰ سی سی آب مقطر قرار داده شد تا نمونه ها کاملاً پوشیده از محلول گردیدند. محلول را با شیکر کمی تکان داده و به مدت یک هفته میزان EC و pH یک بار در روز انداره گیری شد. بعد از یک هفته نمونه ها (برگها و محلول) در دمای ۱۲۰ درجه سانتیگراد به مدت ۱۵ دقیقه در اتوکلاو قرار گرفتند تا همه غشای سلولها تخریب شوند. در محلول باقی مانده میزان EC و pH مجدداً اندازه گیری شد و همچنین غلظت برخی از کاتیونها از جمله K و Na اندازه گیری شد. در بین یونهای اندازه گیری شده میزان نشت یون پتاسیم بیشتر از سدیم بود. نتایج در ارتباط با میزان pH در محلول نشت یافته نشان داد که بین pH محلول نشت یافته رابطه مشخصی در زمانهای مختلف اندازه گیری دیده نشد، در بین ارقام مختلف جو نتایج مشخص نمود که بین ارقام از نظر مقاومت به سرما اختلافات مشخص و معینی وجود دارد، به طوری که رقم نصرت مقاومترین و رقم کویر حسایسنترین رقم نسبت به سرما است.
کلمات کلیدی: جو، نشت یونی، سدیم، پتاسیم
مقدمه
خطرپذیری آب و هوایی از جمله عواملی است که همواره در میزان تولید غلات در بسیاری از مناطق مؤثر بوده است .سرمازدگی اندام های رویشی غلات از تنشهای مهم محیطی در برخی نقاط کشور ما به شمار می رود.
دماهای پایین زمستان یکی از عوامل محدودکننده اب و هوایی در مناطق معتدله ذکر شده است و در نتیجه وقوع سرمای شدید در برخی سالها بقا و رشد و نمو گیاهان زراعی زمستانه نظیر جو تحت تاثیر قرار گرفته و عملکرد آن کاهش می یابد .
مقاومت به سرما در جو یکی از مهمترین عواملی است که سبب بقا در زمستان می شود و درجه مقاومت به سرما نیز به شرایط مرفو- فیزیولوژیک گیاه در زمستان بستگی دارد .
     همچنین بخش قابل توجهی از سطح زیر کشت جو کشور در مناطق سردسیر و مرتفع کوهستانی واقع شده است. که با توجه به داشتن زمستان های سرد بررسی مقاومت به سرما در ژنوتیپ های مختلف جو قابل توجه و درخور اهمیت می باشد، زیرا خسارت سرما و یخ زدگی می تواند منجر به کاهش قابل توجه عملکرد جو در این مناطق گردد.
در تنش سرما انرژی متابولیکی کمتری در دسترس گیاه زراعی قرار می گیرد، جذب آب و عناصر غذایی محدود می شود، آسیمیلاسیون کاهش یافته و رشد ، متوقف می گردد. بر این اساس علت عدم موفقیت های مکرر در ایجاد پوشش سبز و یکنواخت در برخی کشت های پاییزه به صدمات فیزیولوژیک ناشی از تنش سرما نسبت داده شده است . ( میرمحمدی، ۱۳۸۳ ) . زیرا به طورکلی دمای پایین در مرحله جوانه زنی موجب عدم استقرار گیاه مناسب می گردد و ضعف گیاهچه در این مرحله دستیابی به عملکرد مطلوب را تحت تأثیر قرار می دهد . ( ویتامواس و پراسیل، ۲۰۰۸ ؛ یین و همکاران، ۲۰۰۹ ) .
     توانایی گیاه برای زنده ماندن درزمستانهای سخت را مقاومت زمستانه می گویند .این صفت از طریق ماندگاری در مزرعه تعیین میشود .یکی از مشکلات اصلی در مزرعه ناتوانی در کنترل شدت تنش