طبیعت

اگر بخواهیم از واژه‌های با مفهوم مبهم نام ببریم، این واژه چیزی جز کلمه نخواهد بود؛ زیرا به تمام موجوداتی که پروردگار در جهان نباتات، آفریده « طبیعت » است، طبیعت گفته می شود؛ به عبارتِ دیگر، هر چیزی که دست بشر در ایجاد آن دخالت نداشته باشد، طبیعت نام دارد.(پیشین)

1-1-2-اکولوژی

اکولوژی، یا بوم شناسی، دانشی است که به مطالعهی روابط جانداران با محیطی که در آن زندگی می‌کنند، می‌پردازد. با توجه به محتوای نه چندان روشنِ محیط زیست، افکار عمومی، بین اکولوژی و محیط زیست تفاوت چندانی قائل نیست.(پیشین)

1-1-3-اکوسیستم

اکوسیستم عبارت است از هر ناحیه ای از طبیعت که در آن، بین موجودات زنده و اجسام غیر زنده واکنش های متقابل انجام می‌گیرد، تا تبادل مواد بین آنها به عمل آید؛ مثلا یک دریاچه یا یک جنگل، یک اکوسیستم است و شامل چهار عاملِ تشکیل دهنده، یعنی اجسام غیر زنده، تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و تجزیه کنندگان می باشد؛ از این رو محیط زیست را می توان یک اکوسیستم دانست که از تعدادِ بی‌شماری اکوسیستم های کوچک تر تشکیل شده است و بشر برای زندگی و ادامه ی آن به تمام اکوسیستم ها وابستگی دارد . اکوسیستم انواعی دارد، مانند اکوسیستم خشکی و اکوسیستم دریایی، که اینها نیز خود انواعی دارند جهت رعایت اختصار از ذکر آنها خودداری می‌شود.(جنیدی ١٣۵٢، ص ١۴۴)

با توجه به آنچه ذکر شد، اکنون به تعریف محیط زیست می پردازیم. .یکی از نویسندگان می‌گوید:

«محیط زیست عبارت است از هوا، آب، خاک، گیاه، جنگل، بیشه، مرتع، دریا، دریاچه، رودخانه، چشمه، آبزیان، حیوانات، کوه، دشت، جلگه، کویر، شهر و یا ده (شامل کوچه، خیابان، ساختمان، اعم از تاریخی و عادی و کارخانه) و غیره» (بنان، پیشین، ص ۵)

بعضی دیگر محیط زیست را این گونه تعریف کرده‌اند: «قسمتی از جو یا پوسته‌ی زمین که حداقل برای نوعی زندگی مساعد باشد، محیط زیست نامیده می‌شود، بنابراین محیط زیست، قسمت کوچکی از جو(اتمسفر) هیدروسفر و لیتوسفر را شامل می‌شود؛ به عبارت دیگر، محیط زیست قشر نازکی از هوا، زمین و آب است که همه‌ی زندگی را در بردارد.»(جنیدی، پیشین، ص ١۴٣) اگر بخواهیم یک جمع‌بندی از تعریف های فوق داشته باشیم، باید بگوییم: «محیط زیست، به تمام محیطی اطلاق می‌شود که انسان به طور مستقیم و غیر مستقیم به آن وابسته است و زندگی فعالیت‌های او در ارتباط با آن قرار دارد.»(قوام، ١٣٧۵، ص3).