در ادبیات TCS، معمولاً انتخاب استراتژی تجاری سازی بصورت ایستا مورد مطالعه قرار گرفته است. حتی زمانیکه دانشمندان تلاش کردند تا ملاحظات آینده را به تصمیم گیری در مورد تجاری سازی وارد کنند (Gans, 2012)، مدلی که قبلاً برای TCS ساخته شده بود تغییر و تجدید نشد. در حالیکه اگر در سطح صنعت یا شرکت، عوامل خاصی وجود داشته باشند که اتخاذ و تطبیقTCS ترجیحی را در کوتاه مدت دشوار سازند، ساختن یک محیط پویا و دو مرحله ای از استراتژی تجاری سازی در درازمدت ایده آل تر بنظر می رسد. یکی از این عوامل، سهولت و یا دشواری در ایجاد ارزش تجاری از یک نوآوری تکنولوژیکال است. سناریوی طرح ریزی شده توسط Ceccagnoli &Arora (2006) را در نظر بگیرید که در آن نوآوری هایِ وارد شده قابلیت تملیک دارد، اما نیازمند دارایی های مکمل تخصصی جهت تجاری سازی هستند. در اینجا همکاری با شرکت تثبیت شده در بازار (به عنوان مثال از طریق لیسانس و صدور مجوز) استراتژی غالب است چرا که نواور تمایلی به پرداخت سرمایه گذاری های گزاف و نامناسبی که ممکن است نیازمند سرمایه های مالی و انسانی باشد نخواهد داشت. ضمناً، همکاری از دیدگاه تخصصی، سرمایه گذاری های تکراری را کاهش داده و دستیابی به منافع حاصل از تجارت را تسهیل خواهد کرد. البته شرکت تثبیت شده در بازار باید معتقد باشند که فناوریِ تحت لیسانس برای انها ارزش تجاری ایجاد می کند. ارزیابی این ارزش ممکن است ساده و بی اهمیت باشد (به عنوان مثال در نمونه ی تایید ادعاهای ظرفیت یک هارد دیسک یا قابلیت پردازش ثانیه ای یک تراشه نیمه رسانا) اما در بسیاری از مواقع، ارزش فناوری برای ایجاد، آنچنان ساده و قابل درک نیست که دلیل ان می تواند اختلاف نظر در مورد معیارهای عملکرد باشد یا مشکل از انجاست که معیارهایی که ماهیت نواوری را روشن می سازند به سختی ساخته می شوند. در این وضعیت و وضعیت های مشابه، عدم توانایی در ایجاد ارزش از فناوری یک مانع واضح برای نوآوران در همکاری با شرکت تثبیت شده در بازار است. در این مورد تیس(۱۹۸۶) اینچنین بیان می کند که: (( ممکن است وادار کردن تأمین کنندگان به پذیرش ریسک ها همپای نوآور و تقبل تعهدات غیر قابل برگشت هزینه بر که رسیدن به موفقیت خود را در گرو موفقیت نوآوری می دانند مشکل باشد.)) بنابراین ممکن است اجرای یک همکاری در TCS مشکل باشد هرچند که کارامدترین راه برای یک شرکت به نظر برسد. در این مورد واکمن(۲۰۰۸) در مقاله ” نظریه پویا از استراتژی تجاری‌سازی فناوری” بیان می کند که چگونه شرکت فناورانه ای که انتظار می رود در آینده نوآوری‌هایی را خلق کند، می تواند به منافع بالاتر در بلند مدت دست یابد، بخصوص در محیطی که شرکت تأسیس شده در آن کنترل قوی ای بر دارایی های مکمل دارد. واکمن در این مقاله مدلی پویا از TCS با توجه به این نکته که ممکن است شرکتها از تجربه های قبلی خود یاد گرفته و تمایل به تغییر TCS داشته باشند توسعه می دهد. سپس با بهره گرفتن از مدل نشان می دهد که شرکت ممکن است یک استراتژی میانی یا ترکیبی^[۱۶] را انتخاب کند که در آن شرکت فناورانه وارد یک اتحاد استراتژیک^[۱۷] می شود اما در فرایند تجاری سازی در کنار شرکتِ محصول (تحت شرایط خاص) شرکت می کند. بدین ترتیب، شرکت فناورانه با بدست آوردن دانش لازم برای تجاری سازی، در آینده قادر به تجاری سازی به تنهایی خواهد شد. در عین حال کنترل شرکت تأسیس شده بر روی دارایی مکمل لازم را تضعیف خواهد کرد و شرکت فناورانه را قادر به آوردن نواوری حاضر خود به بازار در زمان و هزینه ی موثر خواهد کرد. بدین ترتیب نسبت به گزینه تجاری سازی به تنهایی اولویت خواهد داشت.

Chang و همکارانش(۲۰۰۶) نیز در پژوهش خود بیان می کنند که انتخاب استراتژی مناسب جهت تجاری سازی فناوری به منظور موفقیت در خلق منافع تجاری امری ضروری است. با اینحال انتخاب استراتژی مناسب برای شرکت دشوار و شامل ملاحظات پیچیده متعدد است. از دیدگاه منبع محور، منابع داخلی و خارجیِ حاصل از دارایی های فنی و انسانی و سایر منابع تعیین کننده موفقیت در تجاری سازی فناوری است. بطور خاص، استراتژی تجاری سازی فناوری شامل دو جزءکلیدی است به نام استراتژی فناوری و شایستگی فناوری، و همچنین همبستگی موجود بین این دو جزء. انتخاب استراتژی تجاری سازی فناوری در قالب تصمیم گیری چند متغیره مشکلاتی را ایجاد کرده است. تصمیم گیرندگان باید استراتژیهایی را انتخاب کنند که به بهترین شکل احتیاجات استراتژی فناوری و شایستگی فناوری را با درنظرگرفتن معیارهای ارزیابی چندگانه و بهم وابسته جهت اطمینان از دستیابی به موفقیت تطبیق دهد.
۲-۶- بررسی پیشینه استراتژی تجاری سازی فناوری
با بررسی عوامل مختلف در ادبیات پیرامون پیشینه استراتژی تجاری سازی فناوری، چند جریان فکری استخراج شد. در درجه اول، مجموعه ای از مطالعات در تجاری سازی تأیید کننده آن است که محافظت قوی از فناوری (رژیم قوی تملک پذیری) منجر به استراتژی تجاری سازی همکارانه خواهد شد(Gans et al., 2002; Greis etal., 1995; Katila and Mang, 2003; Pisano et al., 1988; Pisano and Wheelwright, 1995). تحقیقات دیگر نیاز به دارایی های مکمل (Greis et al., 1995; Pisano et al., 1988; Shan, 1990) و رقابت با دیگر شرکتهای تجاری سازی را پیشنهاد می کنند (Clarke et al., 1989; Greis et al., 1995; Shan, 1990). تحقیقات مبتنی بر ادغام عمودی، عوامل مؤثر بر مرزهای شرکت را توصیه می کنند(Araujo et al., 2003; Argyres, 1996; Barney, 1999; Monteverde and Teece, 1982a). سایر تحقیقات نیز متغیرهای مؤثر بر نوع همکاری را شناسایی کرده اند (Chen and Chen, 2003; Das and Teng, 2000; Dutta andWeiss, 1997; Osborn and Baughn, 1990; Oxley, 1997).
نظریه های اصلی برای توضیح این وابستگی ها ، نظریه های اقتصاد هزینه مبادله^[۱۸]، دیدگاه منبع محور^[۱۹] و نظریه حقوق مالکیت^[۲۰] می باشند. مطابق اقتصاد هزینه مبادله، شرکتها فرمی از همکاری را انتخاب خواهند کرد که هزینه های مبادله را حداقل کند (Williamson, 1991). همکاری به عنوان شکل واسطه ای بین واگذاری کامل و تجاری سازی مستقل فناوری در بازار درنظر گرفته شده است. مطابق نظر ویلیامسون(۱۹۹۱)، ویژگی دارایی و عدم اطمینان موجب هزینه های بالاتر مبادلات خواهد شد. هزینه های بالای مبادلات ادغام عمودی بیشتری می طلبد چرا که در ادغام عمودی، فرصت طلبی دارای اهمیت کمتری خواهد بود.
مطابق با دیدگاه منبع محور، نه تنها کارایی بلکه منابع و قابلیت های شرکت نیز مرزهای آن را تحت تأثیر قرار می دهند (Barney, 1999). دیدگاه منبع محور بر منابع، قوت ها و ضعف ها تأکیدکرده و کمتر بر نیروهای صنعت تمرکز کرده اند (Barney, 1991, 1999; Knyphausen, 1993; Penrose, 1959;Wernerfeld, 1984). اتحادها هنگامی افزایش می یابند که شرکت ها نیازمند منابع باشند یا شرکت ها بر روی دارایی های خود جهت خلق فرصت های اتحادانه سرمایه گذاری کنند. بنابراین، اتحادها از احتیاجات به منابع یا فرصت های منبع محور بوجود می آیند (Eisenhardt & Schoonhoven, 1996). مرزهای شرکت وابسته به قابلیت آن جهت تقبل فعالیت های تولیدی (قابلیت های مستقیم) و تعامل با تأمین کنندگان، مشتریان و شرکا (قابلیت های غیر مستقیم) می باشد (Araujo et al., 2003).
نظریه حقوق مالکیت، بر زمان و میزان حقوق حول فناوری تمرکز می کند (Lerner and Merges, 1998). در هر مرحله از توسعه، یک شرکت باید تصمیم به حفظ، به اشتراک گذاری یا فروش کامل فناوری بگیرد. همچنین شرکت تصمیم می گیرد که کدام بخش هایی از زنجیزره ارزش باید بصورت درونی یا بیرونی انجام گیرد. منابع مالی شرکت عاملی مهم در تصمیم گیری در نظر گرفته می شوند زیرا منعکس کننده قدرت چانه زنی شرکت در ارتباطات با شرکای وارد شده در همکاری می باشند.
از بررسی ها قابل تعبیر است که اولاً اکثر مطالعات گذشته پیرامون تجاری سازی با تأکید بر حوزه بنگاه انجام شده و ثانیاً هر یک از این مطالعات به ظن خود، اثر عاملی خاص را بر انتخاب دو نوع کلی از استراتژیها (همکارانه یا رقابتی) مرتفع ساخته و مطالعه ای که به بصورت جامع در برگیرنده تمام عوامل شناسایی شده همراه با اثر آنها بر هر یک از انواع استراتژی ها باشد صورت نگرفته است. در ایران نیز اکثر قریب به اتفاق پژوهش ها و پایان نامه های صورت گرفته در زمینه تجاری سازی، به شناسایی یا اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر استراتژی و فرایند تجاری سازی فناوری و دستاوردهای پژوهشی در حوزه ای خاص پرداخته و تا کنون الگویی که به شناسایی و ارائه چارچوبی عام از عوامل اصلی موثر بر استراتژی تجاری سازی بپردازد صورت نگرفته است.
بنابراین در این پژوهش با هدف ایجاد چارچوب و تحقیقی جامع از نتایج مطالعات پیشین، تصمیم به شناسایی و ترکیب عوامل مطرح در مطالعات گذشته حول استراتژی تجاری سازی فناوری گرفته شد.
فصل سوم:
روش شناسی تحقیق
مقدمه
فصل سوم به تشریح روش تحقیق اختصاص دارد. روش تحقیق یک فرایند نظام‌مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه‌حل یک مسئله است (خاکی، ۱۳۷۸). دستیابی به هدف‌های علم یا شناخت علمی میسر نخواهد بود، مگر زمانی که با روش‌شناسی درست، صورت پذیرد. به‌عبارت دیگر، تحقیق از حیث روش آن است که اعتبار می‌یابد نه موضوع تحقیق و باید توجه داشت که اعتبار دستاوردهای تحقیق به‌شدت تحت تأثیر اعتبار روشی است که برای تحقیق انتخاب می‌گردد (همان منبع). اغلب روش تحقیق اختیاری نیست، زیرا ماهیت موضوع تحقیق، سوالات و اهداف آن و درجات آزادی در مداخله و کنترل عوامل مؤثر بر پدیده، موضوعات مهمی هستند که پارادایم، استراتژی و روش تحقیق مناسب را مشخص و تعیین می‌کند (دانایی‌فرد و همکاران، ۱۳۸۶).
علوم اجتماعی، مانند سایر علوم، روش‌های خاص خود را دارد و با آن‌ ها در مجامع علمی شناخته می‌شود. هر یک از این روش‌ها با اهداف ویژه‌ای استفاده می‌شوند و پیش‌فرض‌ها و رویکردهای خاصی دارند. به‌طور کلی می‌توان از دو رویکرد کمی و کیفی سخن گفت (کرسول، ۱۹۹۴). در اجرای این تحقیق از روش فراترکیب^[۲۱] جهت مرور ادبیات و ارائه نمایش جامع‌تری از پدیده مورد بررسی (توسعه محصول جدید) استفاده شده است؛
در این فصل مباحث مربوط به روش‌شناسی تحقیق شامل نوع و روش تحقیق وگام های اجرایی آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۳-۱- نوع تحقیق
انواع تحقیقات را می‌توان براساس سه معیار نتیجه، هدف و نوع داده از یکدیگر تفکیک نمود. تحقیقات بر اساس نتیجه آن، به سه نوع بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای طبقه‌بندی می‌شوند. نتیجه یک تحقیق بنیادی، تئوری یا نظریه است؛ این در حالی است که نتیجه تحقیقات کاربردی ارائه الگو و نتیجه تحقیقات توسعه‌ای کاربست و استفاده از یک الگو یا مدل می‌باشد. تحقیق حاضر از حیث نتیجه یک تحقیق کاربردی است.
معیار دیگر برای تعیین نوع تحقیق، هدف آن است. از لحاظ هدف انجام تحقیق، تحقیقات را به چهار نوع اکتشافی، تبینی، توصیفی و پیش‌بینی تقسیم می‌کنند. در تحقیق اکتشافی هدف کشف پدیده‌هایی است که چندان قابل درک نبوده و یا شناسایی و کشف متغیرهای مهم در آن پدیده و ارائه فرضیات برای تحقیق بیشتر است. در تحقیقات تبینی، هدف، ‌توضیح نیروهایی است که باعث به‌وجود آمدن پدیده مورد نظر و یا شناسایی شبکه‌هایی که منجر به پیدایش و شکل گرفتن آن پدیده شده‌اند. هدف تحقیقات توصیفی، مستند کردن پدیده مورد نظر است. هدف یک تحقیق پیش‌بینی، پیش‌بینی نتایج، ره‌آوردها و یا رفتارهای حاصل از یک پدیده است. تحقیق حاضر از حیث هدف یک تحقیق اکتشافی است.
تحقیقات از نظر نوع داده، به تحقیقات کمی و کیفی تقسیم‌بندی می‌شوند. منظور از داده‌های کمی، اتکای تحقیق به عدد و رقم نیست؛ چرا که داده‌های کیفی را هم می‌توان با ابزار کمی (عدد و رقم) تحلیل نمود. تحقیقات کمی غالباً از داده‌های کمی و تحقیقات کیفی عمدتاً از داده‌های کیفی استفاده می‌نمایند. بر این اساس، تحقیق حاضر از نوع تحقیقات کیفی است.
انواع تحقیق بر مبنای نتیجه، هدف و داده را می‌توان در یک الگو تلفیق نمود. برای مثال تحقیقات بنیادی می‌توانند اکتشافی، تبیینی، توصیفی و پیش‌بینی و یا کمی و کیفی باشند و قس‌علی هذا؛ گرچه بعضی از ترکیبات بسیار پررنگ و برخی دیگر بسیار کم‌رنگ ترند. شکل ۳-۱ الگوی ترکیبات مختلف انواع تحقیق را نشان می‌دهد.
شکل ۳-۱: الگوی تلفیقی انواع تحقیق
(منبع: سید محمد اعرابی، ۱۳۸۷: ۱۳٫ جزوه درسی مبانی فلسفی روش‌شناسی تحقیق، دوره دکتری مدیریت)
بر مبنای مباحث مطرح‌شده، نوع تحقیق حاضر به تفکیک به‌شرح جدول ۳-۱ است.
جدول ۳-۱: تعیین نوع تحقیق حاضر

همانطور که پیش از این نیز اشاره شد، ماهیت این پژوهش کیفی و مبتنی بر بررسی متون^[۲۲] و پیشینه تاریخی به منظور ایجاد درک درستی از مفاهیم و اصطلاحات نظری و علمی حول موضوع استراتژی تجاری سازی است. استفاده از تحقیق کیفی زمانی توجیه پذیر می شود که تا کنون اطلاعات گسترده و سیستماتیکی پیرامون موضوع تحقیقاتی مورد مطالعه وجود نداشته باشد. بررسی متون به عنوان روش تحقیق کیفی به بررسی تحقیقات انجام گرفته در این حوزه می پردازد(داده های ثانویه) و نتایج آنها را به منظور تشکیل پایه ای برای نتایج تحقیق جدید جمع آوری می کند (Salminen 2011; Chiesa and Frattini 2011). جهت فهم بیشتر این روش به توضیحات زیر توجه فرمایید.