از بین رفتن آرامش واقعی

از بین رفتن رفاه و آرامش حقیقی افراد، دیگر پی‌آمدتجمل گرایی است که خسارت‌های بسیاری هم چون تزلزل در نظام خانوادگی و روابط اجتماعی را به همراه دارد. فرد تجمل گرا همیشه در پی مد و تهیه امکانات و وسایلی است که از تازگی برخوردار باشند. از این رو، در جریان تغییر مد و تکاپو برای تغییر دادن وسایل زندگی و لوازم زندگی همواره در تنش و اضطراب روحی به سر می‌برد. افزون بر آن، حرص دست‌یابی به چنین امور تجملی و آمال و آرزوهای طولانی تمام وجود او را فرا می‌گیرد و سبب می‌شود غمی جان‌کاه، او را به شدت بیازارد.

اصرار بر داشتن زندگی تجملی علاوه بر کمرنگ شدن ارزشهای انسانی و اسلامی, پوچی و بی هدفی را برای حیات انسان به ارمغان می آورد. تجمل گرایان بی هدف خود را در یک مسابقه و رقابت پر دردسر و جانفرسا درگیر می کنند; هر کجا که می روند و به هر خانه ای که قدم می گذارند و با هر کس که می نشینند, چشمشان به دنبال وسایل تجملی افراد و اطراف است, آرزو می کنند همه چیز داشته باشند. اگر اطاق را با فرش زیبا و گل … مفروش کنند به دنبالش وسائل لوکس و … می خواهند و به ناچار راحت طلب و تنبل می شوند.

بدیهی است که تهیه این وسایل با هزینه های کمرشکن امروز, کار آسانی نیست. به تمام آنها نمی توانند برسند و به قسمتی از آنها نیز قانع نیستند و در هر حال تمام افکار و انرژیهای خود را در این جهت بکار می گیرند و در نتیجه از اهداف اصلی خلقت خویش (یعنی تربیت و اتصاف به محاسن و مکارم اخلاقی) و داشتن هدف مشخص و آرامش روحی لازم فاصله می گیرند و زندگی را فقط در مثلث, خوردن, خوابیدن و تجملات خلاصه می کنند. اینگونه افراد با دلهره و اضطراب زندگی می کنند, به همه بدبین هستند, شخصیت را در طلا و جواهرات زیاد, مبل و دکوراسیون و مهریه بالا و جهیزیه سنگین می دانند, از غذای روح غافل می شوند; اثر ایمان در زندگی آنها کمرنگ و ضعیف می گردد و خلاصه به هر چه نگاه می کنند آن را توخالی و بی محتوا می بینند. رسول گرامی اسلام(ص) می فرماید:

«مَنْ أَتْبَعَ بَصَرَهُ مَا فِی أَیْدِی النَّاسِ کَثُرَ هَمُّهُ وَ لَمْ یَشْفِ غَیْظَه؛کسی که چشم خود را برای نگاه کردن به اموال و ثروت دیگران بگشاید, اندوهش طولانی خواهد شد و خشمش هرگز شفا نمی یابد. »

بنابراین، گرفتار اضطراب و دلهره شده و در حفظ و نگهداری وسایل لوکس و تجملاتی زندگی خود, نگران می شوند و هر روز آرزو می کنند تا زندگی آرام و بی دغدغه ای داشته باشند.

انسان آگاه و هوشمند از فرجام چنین افرادی عبرت می‌گیرد و زندگی خود را براساس آموزه‌های دین مبین اسلام طرح ریزی می‌کند و از تجملات دوری می گزیند.

5-2 آثار و پی آمدهای اجتماعی

رواج فرهنگ تجمل گرایی  در جامعه تاثیرات مخرب ‌فراوانی دارد. روحیه غرور نهادینه می شودو به تبع آن، احساسات لطیفی چون محبت به همنوع و دستگیری از ‌نیازمندان جای خود را به چشم و هم چشمی و حسادت می دهد و اعتماد و اتحاد از جامعه رخت بر ‌می­بندد.

تـجـمـّل گـرایـی وتـوجـّه بـه ظواهر زندگی آثار شوم و نامطلوبی بر اجتماع دارد که بطور خلاصه آن را بررسی می کنیم:

5-2-1 مفاسد اخلاقی و رفتاری

اسراف و زیاده روی در هر زمینه ای باعث سقوط اخلاق و نابودی صفات نیکو و موجب رفتار ناپسند و انحطاط شدید فرهنگ و تمدن انسانی و از بین رفتن هویت و شخصیت انسان می شود . افراط در هرکاری به آرمان ها و ارزش های اخلاقی و دینی انسان ضرر فراوانی می زند و برای جامعه ناامنی روحی ،ناآرامی روانی و ناهنجاریهای ناگوار به بار می آورد .

اگر در جامعه روزی به جایی رسیدیم که برای داشتن ماشین و خانه و زر و زیور و مادیات بعنوان معیارهای تشخص و احترام افراد ، بیشتر از ارزشهای والای انسانی و دینی و تقوی ارزش قایل شدیم ، در آنصورت کم کم ارزش ها کم رنگ شده ، و اصول و مبانی دینی مورد بی مهری واقع خواهند شد ، و مصادیق و سمبلهای آن نیز طرد میشود . در چنین جامعه ای برای رسیدن به این ارزش کذایی و تو خالی مجبوریم تن به هر کاری بدهیم تا مبادا از احترام ما کاسته شود . آنجاست که رشوه و اختلاس یا خود فروشی و تملق و ریا کاری و هزار مفسده دیگر برای رسیدن به این جایگاه مباح می گردد .

[1] محمد بن یعقوب کلینی، پیشین ،ج 2 ،ص 316

البته این مورد، هم می تواند فردی و هم اجتماعی باشد.

 ر.ک: ولی الله رستگار جویباری، اسراف از دیدگاه اسلام ، پیشین،  ص 157