قشر اصلی : شامل کسبه ، اصناف ،خورده بورژواها و خرده کسبه … هستند. کسانی که عملا بافت تولیدی و خدماتی کشور بدست آنهاست . معلم ، استاد دانشگاه ،‌پزشک ، کارمند و کارشناس … اکثریت مردم معمولا جزء قشر اصلی طبقه فرودست هستند اما در قدرت ، ثروت و مدیریت اصلی و کلان جامعه دخالتی ندارند ، منابع اصلی قدرت ، ثروت و تصمیم گیری در دست این قشر نیست.
قشر فرعی : رهبران ادیان ، اندیشمندان و روحانیون مردمی می باشند. روحانیون درباری برعکس روحانیون مردمی در قشر فرعی طبقه فرادست جامعه قرار می گیرند ، ولی روحانیون مردمی و حتی کسانی که جز سرمایه داران جامعه هستند ولی تعلق طبقاتی آنها به اقشار فرودست جامعه می باشد ، در این قشر قرار می گیرند. حضرت خدیجه (س) و انگلس در این قشر قرار می گیرد که به این مکانیزم مهاجرت طبقاتی نیز می گویند. فروغ فرخزاد ، جلال آل احمد و صادق هدایت جز قشر فرعی طبقه فرودست جامعه می باشند( همان منبع :۱۴).
قشر حاشیه ای: این قشر به دو شکل دیده می شود: قشر حاشیه ای درونی و قشر حاشیه ای بیرونی. قشر حاشیه ای درونی کسانی هستند که داخل حوزه نظام شهری و در حاشیه نظام تقسیم کار هستند ، مانند بینوایان و ولگردان. با این تفاوت که تعلق طبقاتی بینوایان به سمت طبقه پایین بوده ولی تعلق طبقاتی ولگردان به سمت طبقه بالا می باشد. بینوایان فقط و فقط جرمشان تکدی گری بوده و به دنبال اندک منابعی برای رفع نیازهای اولیه خود می باشند ، اما ولگردان چنین نیستند، آنها از هر راهی برای رسیدن به طبقه بالا استفاده می کنند. معمولا افرادی که در قشر حاشیه ای طبقه فرادست می باشند که باندهای قاچاق و جابجایی مواد مخدر دارند ، سریع به دنبال چنین افرادی می روند و آنها را می خرند و به خدمت خودشان در می آورند. اما قشر حاشیه ای بیرونی معمولا کسانی هستند که در داخل سازمان خدمات شهری قرار نگرفنه اند. نه شهری هستند و نه روستایی و از نظر تقسیم کار بیرون هستند . ثروتشان عجیب است ، برخی در اوج فقر و برخی در اوج ثروتمندی به سر می برند.

قشر بیرونی : شامل عیاران می شود که آنها دزدی می کنند اما نه برای منافع شخصی خود. بلکه آنها در جهت کمک به فقرا دست به چنین کارهایی می زنند.
مدل نظری
این پژوهش در پی آن است که ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و عوامل موثر بر آن را در دوره پهلوی اول بر اساس نظریه قشربندی اجتماعی دکتر تنهایی مورد بررسی قرار دهد ، لذا مدل نظری پژوهش بدین گونه می باشد:
فرضیات پژوهش
فرضیات این پژوهش به لحاظ پایگاهی دارای پایگاه اثباتی می باشند. این پژوهش سه فرضیه را به آزمون خواهد گذاشت و به بررسی آنها خواهد پرداخت.
فرضیات این پژوهش عبارتند از :

سنت های اجتماعی در ساختار قشربندی بلوچستان ایران نقش داشته است.
ساختار سیاسی (حکومت های محلی و مرکزی) در ساختار قشربندی بلوچستان ایران نقش داشته است.
دین در ساختار قشربندی بلوچستان ایران نقش داشته است.
گستره مطالعاتی
این پژوهش بر آن است که ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و عوامل موثر بر آن را در دوره پهلوی اول بر اساس نظریه قشربندی اجتماعی دکتر تنهایی مورد بررسی قرار دهد. از آنجاییکه اوضاع سیاسی و اجتماعی بلوچستان ایران به دلیل ورود عنصرهای جدید تا حدی تغییر کرده و یا در حال تغییر می باشد ، لذا بررسی ساختار قشربندی این منطقه در دوره پهلوی اول که جامعه دستخوش تغییر نشده ، مناسبتر به نظر رسیده است. در این راستا از اطلاعات اندیشمندان و نویسندگانی که در آن دوره دست به تالیف زده اند و یا از طریق مصاحبه با سران قبایل و طوایف و همچنین مردمان عادی بازمانده از آن دوره در پی به دست آوردن اطلاعاتی در این خصوص هستیم . همچنین از آثار نویسندگان متاخر نیز بهره گرفته خواهد شد.
شاخص های عمده ای که در تئوری دکتر تنهایی وجود دارند و ما در پی بررسی آنها در جامعه آماری خود می باشیم ، قدرت ، ثروت و مدیریت می باشند و همچنین در این پژوهش نقش دین ، سیاست(حکومت های محلی و مرکزی) و سنت های اجتماعی در ساختار قشربندی مد نظر می باشد.
فصل سوم : رویکرد پژوهش
رسش پژوهش
طرح پژوهش
فن تحقیق
طرح تحلیلی
در فصل اول این پژوهش با ذکر تاریخچه مطالعاتی و بیان مساله جهات مختلف پژوهش عنوان گردیدند. همچنین اهداف و اهمیت این موضوع نیز ذکر شد و در آخر اصطلاحاتی که در این پژوهش عنوان می شوند که امکان دارد خواننده با معنای آنها آشنا نباشد ، توضیح داده شدند. در فصل دوم پژوهش ابتدا ادبیات نظری ذکر گردید که در این قسمت ، دیدگاه های اندیشمندان مختلف در دوره های متفاوت در خصوص قشربندی اجتماعی ذکر گردید. پس از آن چارچوب نظری این پژوهش که نظریه حسین ابوالحسن تنهایی می باشد ، ذکر شد و پس از آن یک رابطه هندسی میان مفاهیم کلیدی در موضوع با توجه به چارچوب نظری ترسیم شد که مدل نظری پژوهش می باشد. پس از ذکر فرضیات پژوهش و بیان گستره مطالعاتی ، بر چمد عنوان کتاب که با موضوع پژوهش در ارتباط بود ، مروری مختصر شده است.اما در این فصل که فصل سوم پژوهش است ابتدا رسش پژوهش را ذکر نموده و پس از آن طرح پژوهش و فن تحقیق را برآن اضافه نموده و در آخر با بیان طرح تحلیلی این فصل را به پایان خواهیم برد.
رسش پژوهش^[۳۷]
از آنجاییکه این پژوهش قصد آن را دارد که موضوع بررسی ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و زمینه های اجتماعی تاثیرگذار برآن در دوره پهلوی اول را بررسی کند ، در نتیجه این پژوهش مربوط به گذشته می باشد ، دکتر حسین ابوالحسن تنهایی در کتاب شیوه پایان نامه نویسی چنین رسشی را رسش تاریخی یا گذشته ای^[۳۸] می نامند(تنهایی ، ۴۸:۱۳۹۱). پس رسش این پژوهش رسش تاریخی می باشد .
طرح پژوهش ^[۳۹]
از آنجاییکه این پژوهش به بررسی ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و زمینه های اجتماعی تاثیرگذار برآن در دوره پهلوی اول می پردازد ، لازم است که ابتدا شناختی از شرایط سیاسی و اجتماعی این منطقه داشته باشیم. لذا باید موضوع را با نگرشی توصیفی – تحلیلی دنبال کرد. از آنجاییکه این پژوهش در خصوص بلوچستان دوره پهلوی اول بحث خواهد کرد ، طرح این پژوهش از لحاظ بعد زمانی ، مطالعه مقطعی خواهد بود. اما با توجه به موضوع و نوع مطالعه طرح این پژوهش مطالعه بیرونی^[۴۰] می باشد.
فن تحقیق ^[۴۱]
معمولا رسش هر پژوهش مشخص کننده فن تحقیق می باشد. رسش این پژوهش ، رسش تاریخی می باشد
ح.ا. تنهایی در کتاب شیوه پایان نامه نویسی برای این نوع رسش(رسش تاریخی) از سه فن کتابخانه ای ، اسنادی و عرصه ای یاد می کند(همان منبع :۶۰-۵۹). با توجه به موضوع پژوهش که بررسی ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان ایران و زمینه های اجتماعی تاثیرگذار برآن در دوره پهلوی اول می باشد ، فن این پژوهش فن کتابخانه ای می باشد. همچنین در این پژوهش با محققان و نویسندگان بلوچ و سران طوایف و قبایل که در دوره پهلوی اول زندگی می کردند و وقایع تاریخی آن دوره را به خوبی یاد دارند نیز مصاحبه هایی انجام شده است. در فن کتابخانه ای عمدتا منابع به دو بخش منابع اولیه و منابع ثانویه تقسیم می شوند.
منابع دسته اول را باید به دو گونه تقسیم کنیم: منابع در خصوص دوره پهلوی اول و منابع در خصوص بلوچستان در دوره پهلوی اول.
در خصوص تاریخ دوره پهلوی اول می توان به کتب ذیل اشاره کرد:
“روزنامه خاطرات اعتماد السلطنه": مجموعه خاطرات محمد حسن بن علی اعتماد السلطنه از نزدیکان دربار می باشد که اکثر وقت ها در خدمت دربار بوده است.
“خاطرات و خطرات” : خاطرات مهدی قلی خان مخبر السلطنه هدایت است که وی به مقام وزیر الوزرائی هم رسید.
“از سوادکوه تا ژوهانسبورگ": سندی است که بخشی از آن از خاطرات نجفقلی پسیان می باشد.
“ظهور و سقوط پهلوی” : جلد اول این اثر خاطرات ارتشبد حسین فردوست دوست و همکلاسی محمد رضاشاه پهلوی می باشد. جلد دوم این اثر را عبدالله شهبازی نگاشته که به عنوان منابع ثانویه محسوب می شود.
اما در خصوص تاریخ بلوچستان دوره پهلوی اول به منابع اولیه ذیل می توان اشاره کرد:
“تاریخ بلوچستان” : اثر محمد عبدالله روانبد است که به چاپ نرسید ، ولی از اثر مهمی در زمینه تاریخ و اوضاع سیاسی اجتماعی بلوچستان می باشد.
“بلوچ و بلوچستان” : اثر عبدالصمد سربازی می باشد که اطلاعات مفیدی در اختیار خواننده قرار می دهد.
“عملیات قشون در بلوچستان": اثر تیمسار امان الله جهانبانی می باشد. جهانبانی فرماندهی ورود نیروهای اولین دولت مدرن را به بلوچستان بر عهده داشت.
“سرگذشت بلوچستان و مرزهای آن” : اثر امان الله جهانبانی می باشد که به شرح حوادث مهم آن دوره پرداخته است.
“مهاجمان سرحد” : اثر ریجینالد دایر می باشد که دکتر حمید عنایت ترجمه این اثر را بر عهده داشته است. این شخص فرمانده حمله نیروهای انگلیس به بلوچستان بود که با مدافع بلوچ ها روبرو می شود و جریان نبرد خود را با بلوچ ها در این کتاب می نویسد.
“مسافرت هند و بلوچستان” : نویسنده این اثر هنری پاتینجر بوده که دکتر شاپور گودرزی کار ترجمه آن را بر عهده داشته است.
اما منابع ثانویه این پژوهش آثار ذیل می باشند:
“سیمای تاریخی بلوچستان": اثر عبدالغنی دامنی می باشد که ضمن بیان تاریخ این سرزمین ، اشاراتی نیز به بحث و مسائل اجتماعی داشته است.
“مناسبات سرداران ، علما و تحصیل کردگان بلوچ با دولت مدرن": اثر قاسم سیاسر است که تحلیلی به نسبت جامع از مناسبات مردم بلوچستان با دولت مدرن داشته است.
“شرح منظومه مکران مولوی روانبد” : اثر دکتر عبدالغفور جهان دیده می باشد که به معنی و شرح منظومه پرداخته که اطلاعاتی نیز در خصوص مسائل اجتماعی روز آن دوره به ما می دهد.
” بلوچستان و تمدن دیرینه آن” : اثر ایرج افشار سیستانی است. افشار سیستانی از جمله محققانی است که در خصوص تاریخ و فرهنگ بلوچستان پژوهش های زیادی را انجام داده است.
آثار فوق از جمله مهم ترین می باشند ، در حالی که منابع دیگری نیز هست که در این قسمت معرفی نشده اند.
طرح تحلیلی ^[۴۲]
از آنجاییکه این پژوهش قصد آن را دارد که ساختار قشربندی اجتماعی بلوچستان و عوامل موثر بر آن را در دوره پهلوی اول مورد بررسی قرار دهد ، وجود معیاری تئوریک و نظری برای پژوهش مذکور لازم می باشد. بنابراین از تحلیل نظری ^[۴۳] در این پژوهش بهره گرفته خواهد شد. وجود یک نظریه برای این پژوهش لازم به نظر می رسد. نظریه ای در خصوص موضوع پژوهش باشد و بتوان به وسیله آن موضوع مورد نظر را مورد بررسی و واکاوی قرار داد. لذا این پژوهش از نظریه قشربندی اجتماعی ح.ا. تنهایی بهره خواهد گرفت . مفاهیم حساسی که از این نظریه استخراج شده ، ثروت ، قدرت و مدیریت می باشد که به تعریف این اصطلاحات خواهیم پرداخت.
تعریف مفهومی ثروت :