مقایسه آموزش مجازی با آموزش سنتی :

عناصر مهم هر فرایند آموزشی عبارتند از:۱٫یاددهنده ۲٫یادگیرنده یا فراگیر ۳٫محتوای برنامه آموزشی ۴٫ محیط آموزشی

در هر یک از دو رویکرد آموزش مجازی و سنتی، نسبت به هر یک از این عناصر دیدگاه خاصی وجود دارد که تعیین کننده نوع روش ها و فنونی است که ما برای آموزش به کار می بریم. در اینجا به بررسی و مقایسه این دیدگاه ها در هر دو رویکرد می پردازیم:

• • در آموزش سنتی نگاه به آموزش و یادگیری،فردی است در حالی که در آموزش مجازی،نگاه اجتماعی است.

• • در آموزش سنتی،وظیفه یادگیرندگان حفظ مطالب و ذخیره سازی اطلاعات است،در حالی که در آموزش مجازی، وظیفه آنان مدیریت اطلاعات و تولید دانش است.

• • در آموزش سنتی محتوای تدریس، محدود و انتخابی است ،در حالی که در آموزش مجازی نامحدود و متنوع است.

• • در آموزش سنتی یادگیرندگان به طور کامل وابسته به معلم اند در حالی که در آموزش مجازی فعال و مستقل هستند.

• دستاورد های آموزش مجازی را با برآورد چهار شاخص عمده می آزمایند که شامل رضایت یادگیرندگان ،مهارت و رفتار یادگیرندگان،تغییر در دانش یادگیرندگان و تغییر عملکرد شغلی آنان و میزان بازگشت سرمایه می‌باشد.در حالی که شاخص هایی که دستاورد های آموزش سنتی را می آزمایند کمتر برای این مطالب اهمیت قائل هستند.(شعبانی نیا،۱۳۸۷)

انواع آموزش مجازی :

در یک تقسیم بندی کلان می توان آموزش مجازی را دردو سطح بیان داشت .

الف – آموزش مجازی به صورت online

به کلیه برنامه ها و فعالیت ها و خدمات آموزشی که ز طریق شبکه ( وب ) به صورت ( همیشه در دسترس ) یا روی خط بدون وقفه ارائه می‌گردد ،آموزش onlineیا روی خط گویند . به عبارت دیگر این آموزش به آن دسته آموزش های از راه دور ^[۳۷] گفته می شود که به وسیله مجموعه وسیعی از نرم افزار های کاربردی و روش های آموزشی مبتنی بر فناوری شامل آموزش رایانه ای ،‌وب ، اینترنت و همچنین مدرسه ، کلاس و دانشگاه مجازی ^[۳۸]ارائه شود.

ب – آموزش مجازی به صورت offline

بخشی از آموزش های مجازی که بدون استفاده از شبکه webو با تولید CDهای آموزشی انجام می‌گیرد را آموزش offlineگویند . از ویژگی های آموزش offline، آموزش خودکار یا خود آموز بدون ارتباط مستمر با معلم، محدودیت دسترسی به منابع آموزشی و عدم بهره مندی از امکاناتی هم چون چت کردن می‌باشد . (عبادی،۱۳۸۳)

به طور کلی نوع یادگیری را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

۱- یادگیری شخصی :در این دسته فرد رشته مورد علاقه خود را انتخاب می‌کند و در محیط اطراف خود مخصوصاً اینترنت به دنبال اطلاعات مرتبط با آن می‌گردد و در آن زمینه تحقیق می‌کند، سپس سئوالات خود را از اساتید آن رشته به صورتoffline می پرسد.

۲- یاگیری جمعی :در این دسته شرایطی برای افراد مهیا می شود تا با یکدیگر و اساتید خود ارتباط برقرار کنند . از جمله این ابزار Forum و Chat و غیره است . در این روش معمولاً زمان شروع و خاتمه دوره آموزشی و امتحانات برای همه آن گروه یکسان است .

1. کلاس های مجازی : این روش مخصوصا برای برگزاری کلاس هایی که استاد مربوط به آن درس به تعداد کافی موجود نیست و امکان جابه جایی اساتید هم وجود ندارد ، مفید می‌باشد. (شعبانی نیا،۱۳۸۷)

در این کلاس ها اغلب یا همه اطلاعات از طریق وب سایت در دسترس می‌باشد.فعالیت ها به صورت مجازی انجام می‌گیرد و گروه ها به صورت الکترونیکی با هم ارتباط برقرار می‌کنند.در اینجا اینترنت برای ارائه اطلاعات و فعالیت های شخصی نه به عنوان یک ابزار مکمل،بلکه به عنوان یک ابزار اصلی استفاده می شود.(پوردر^[۳۹]،۲۰۰۴)

نقش تعامل درآموزش مجازی

تعریف وارزش تعامل در آموزش مجازی :

در فرهنگ عام ،‌این واژه برای توصیف هر چیز تفریحی از بازی های ویدئویی تاتفریحگاه های ایام تعطیلات، به کارمی رود . این مسئله بیان تعریف دقیق از واژه را مبهم تر می‌کند .

واگنر ( ۱۹۹۴) تعامل رااینگونه تعریف می‌کند: « تعامل وقایع دوسویه ای هستندکه حداقل به دو شی و به دو عمل نیاز دارد . تعامل زمانی اتفاق می افتد که این اشیا ء و وقایع به صورت متقابل یکدیگر را تحت تاثیر قرار دهند » .جان دیویی با ارائه مفهومی « عملی » از آموزش مبتنی بر فعالیت ،تجربه آموزشی را به عنوان « تعامل بین فرد و آنچه که در یک زمان معین محیط وی را تشکیل می‌دهد …» تشریح می‌کند .تعریف ارائه شده توسط دیویی، به نحو جالبی با تغییرات زمانی و مکانی که مشخصه آموزش مجازی است ، مطابقت می‌کند . وی در ادامه اهمیت تعامل با عوامل متعدد انسانی و غیرانسانی که محیط را تشکیل می‌دهند، مورد تأکید قرار می‌دهد . دیویی تعامل را عنصر اصلی فرایند آموزش دانسته و عقیده دارد این تعامل هنگامی روی می‌دهد که دانش آموزان در ارزش های شخصی، آن ها را در ساخت دانش خود جای می‌دهند .

انواع تعامل در آموزش مجازی

تعامل قادر است تا بسیاری از کارکردهای اساسی را در فرایند آموزش تحقق بخشد .به هر حال امروزه مشخص شده است که تعاملات انواع و اقسام متفاوتی داشته و بسیاری از عوامل (چه انسانی و چه غیر انسانی ) در آن ها دخیل هستند .

تعامل استاد با دانشجو:

تا به حال چیزهای زیادی ‌در مورد لزوم تعامل مناسب میان استاد و دانشجو به رشته تحریر درآمده است . اگر چه بیشتر پژوهش ها بر مطالعه رفتار در کلاس درس تأکید نموده اند ، اما تحقیقات صورت گرفته حضور تدریس ، شناختی و اجتماعی را به ساختار آموزش مجازی توسعه داده‌اند. این تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از ویژگی های تعامل در ساختارهای آموزش مجازی را می توان هم تعریف نموده و هم اندازه گیری نمود، این ویژگی ها همچنین قادرند بازده های یادگیری را نیز تحت تاثیر قرار دهند.

تعامل دانشجو با دانشجو :

دانشجویانی که در نسل های نخستین آموزش از راه دور ^[۴۰](مثل مکاتبه ای ) مشغول به تحصیل بودند، از هیچ نوع یادگیری مشارکتی و جمعی بهره نمی بردند.

اما در ساختارهای آموزش مجازی ،می توان اینگونه تعامل را از طریق مجموعه ای از تکنولوژی های ارتباطی ، هم به صورت همزمان و هم به صورت غیر همزمان مورد حمایت قرار داد .

یاد گیری مجازی ^[۴۱]قادر است مطالعه مستقل ، که ویژگی عمده و مثبت نسل های ابتدایی آموزش از راه دور بوده است ، را توسعه داده و مجموعه ای از فعالیت های یادگیری همزمان و غیر همزمان را نیز فراهم آورد. طراحی میزان مناسبی از تعاملات ، بسیار مهم بوده و منوط به مجموعه ای از عوامل می‌باشد که بیشتر آن ها از انتظارات و ظرفیت دانشجویان، جهت تعامل نشأت گرفته اند . دیگر نمی توانیم آموزش از راه دور را به عنوان یک فرایند صرفاً فردی و یا صرفا مشارکتی، محسوب کنیم.

تعامل دانشجو با محتوی:

قسمت عمده ای از وقت دانشجویان در تمامی انواع آموزش و پرورش صرف تمامل با محتوای آموزشی می‌گردد در آموزش و پرورش سنتی و مبتنی بر کلاس درس ، این امر به معنای مطالعه متون و منابع کتابخانه ای بوده است. در ساختارهای آموزش مجازی، محتوی را می توان از طریق صفحات نمایش و یا کاغذ ارائه داد ، اما در این ساختارها ،محتوی غالبا همراه با مجموعه ای غنی از آموزش های مبتنی بر رایانه، شبیه سازی ها، ریزدنیاها و ابزارهای ارائه خلاق همراه است.

‌بنابرین‏ پایبندی صرف ‌به این نظریه ، راه را برای تحقق عدالت و جبران ضرر و حمایت از تولیدکننده دشوار خواهد کرد.

نظریات تضمین حق و تساوی حقوق شهروندان در برابر هزینه های عمومی و همچنین نظریه انتظارات مشروع نیز هر یک علاوه بر محاسنی که دارند لیکن معایبی نیز بر آن ها بار است ، ولی همان طور که بیان شد می‌توانند به عنوان مکمل مناسبی برای جبران ضررهای ناروایی شوند که به یاری نظریه ی تقصیر نمی توان آن ها را جبران کرد.

به طور خلاصه می توان گفت ، هیچ یک از نظریه های ابراز شده را نمی توان و نباید مبنای مسئولیت مدنی دولت قرار داد بلکه لازمۀ تحقق عدالت آن است که از مجموع مبانی ذکر شده استفادۀ مناسب در جهت برپایی عدالت در جامعه بهره برد.

در مجموع ، بهتر آن است که در مسئلۀ حاضر مبنای اصلی مسئولیت مدنی دولت را نظریۀ تقصیر قرار داده و در عین حال در مواردی که نمی توان از این نظریه برای جبران ضرر ناروایی که به تولیدکننده وارد شده است ، استفاده نمود ، از نظریات دیگر به عنوان مکمل جبران ضررزیان دیده بهره مند شد.

فصل سوم :

ارکان و قلمرو مسئولیت مدنی دولت

نسبت به واردات بی رویه کالا

مبحث اول – ارکان مسئولیت مدنی دولت

مسئولیت مدنی به طور کلی بر سه پایه استوار است : وجود ضرر ، فعل زیانبار و رابطۀ سببیت ، که در این مبحث به بررسی آن ها خواهیم پرداخت.

گفتار نخست–ضرر :

وجود ضرر، اولین و مهمترین رکن از ارکان مسئولیت مدنی به شمار می رود تا آنجا که می توان گفت وجود ضرر ، سنگ بنای تحقق مسئولیت مدنی است به نحوی که بدون وجود آن ، تصور ایجاد مسئولیت مدنی ، امکان پذیر نیست . در واقع فلسفه ی وجودی مسئولیت مدنی ، جبران ضرر ناروایی است که به شخص وارد شده است ‌بنابرین‏ چنانچه ضرری وجود نداشته باشد تحقق و وجود مسئولیت مدنی نیز سالبه به انتفاء موضوع خواهد بود. ماده یک قانون مسئولیت مدنی نیز ضرورت وجود ضرر را با این عبارت بیان می‌کند: « هرکس بدون مجوز قانونی عمداَ یا در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجارتی یا به هر حق دیگر که به موجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه ای وارد نماید که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می‌باشد. » ‌بنابرین‏ با توجه به اهمیت وجود ضرر ، باید به تعریف آن بپردازیم.

بند نخست – تعریف ضرر :

برای واژۀ ضرر در لغت عرب بر حسب اینکه در چه موردی استعمال شده است ، معانى مختلفی بیان گردیده است . از آن جمله تعریف ضرر است به: « نقصی که بر شی وارد

می شود » .^[۸۵]

هم چنین ضرر به : « عمل مکروه ، نسبت به یک شخص یا نقص در اعیان » نیز معنا شده است.^[۸۶]علاوه بر آن «صحاح اللغه» ضرر را به « خلاف نفع » و « قاموس اللغه» به «ضدّ نفع» معنا ‌کرده‌است .^[۸۷]

در زبان فارسی نیز ضرر به : « زیان ، نقصان ، گزند ، آسیب ، مقابل نفع » معنا شده است .^[۸۸]

در قرآن مجید واژۀ « ضر » بفتح و ضم (ض) هر دو به کار رفته است :ولى ضرّ بفتح (ض) پیوسته مقابل نفع آمده، مثل «لا یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَ لا نَفْعاً»^[۸۹] و همچنین «یَدْعُوا لَمَنْ ضَرُّهُ أَقْرَبُ مِنْ نَفْعِهِ»^[۹۰] بر خلاف ضرّ بضم (ض) که هیچوقت با نفع یکجا نیامده است مثل «یا أَیُّهَا الْعَزِیزُ مَسَّنا وَ أَهْلَنَا الضُّرُّ …»^[۹۱]

در اصطلاح عرفی هرجا نقصى در اموال ایجاد شود یا منفعت مسلمى از دست برود یا به سلامت و حیثیت شخص‌ لطمه‌اى وارد آید، مى‌گویند ضررى به بار آمده است. ^[۹۲]

بند دوم – اقسام ضرر :

ضرر را می توان به حسب متعلق آن به سه دسته تقسیم نمود ؛ مراد از متعلق ضرر ، آن چیزی است که موضوع کاستی یا نقصان قرار می‌گیرد . بر این اساس، متعلق ضرر ممکن است مال یا حقوق مالی باشد ، که از آن به ضرر مالی یا مادی تعبیر می شود ؛ یا ممکن است جسم باشد که ضرر جسمی یا بدنی خوانده می شود و یا متعلق ضرر ، عرض و آبرو است که از آن به عنوان ضرر معنوی یاد می شود. ^[۹۳]

مقصود از ضررمالی زیانی است که در نتیجه از بین رفتن اعیان اموال (مانند سوختن خانه و کشتن حیوان) یا کاهشارزش اموال (مانند احداث کارخانه ای که از بهای اموال مجاور بکاهد) و مالکیت معنوی (مانند صدمه رساندن به شهرت و نام تجارتی و علامت صنعتی) یا از بین رفتن منفعت و حق مشروع اشخاص به آنان می‌رسد.در مجموع می توان گفت: کاستن از دارایی شخص و پیشگیری از فزونی آن، به هر عنوان که باشد، اضرار به او است. به همین دلیل ، می توان آن را « زیان مربوط به دارایی » خواند.^[۹۴]

ضرر معنوی عبارت است از هر کاستی و نقصانی که بر حقوق غیرمالی و بعد غیر مادی یا معنوی شخص وارد می شود.^[۹۵] به عبارت دیگر می توان گفت مقصود از ضرر معنوی ، صدمه به منافع عاطفی و غیرمالی فرد است ، مانند احساس درد جسمی ورنجهای روحی، و یا از بین رفتن آبرو و حیثیت و آزادی و ایجاد شرمساری. ^[۹۶]

مقصود از ضرر جسمی نیز عبارت است از هر نوع کاستی و نقصانی که بر تمامیتجسمی شخص وارد می شود.^[۹۷]

بند سوم – شرایط ضرر قابل مطالبه :

بدیهی است که هر نوع کاستی و ضرری که بر زیان دیده وارد می شود ، را نمی توان قابل مطالبه دانسته و عامل ورود زیان را ملزم به جبران ضرر وارده نمود ‌بنابرین‏ برای اینکه زیان دیده بتواند خواستار جبران ضرر وارده گردد ، باید ضرر وارده خصوصیات و شرایطی داشته باشد که به بررسی آن خواهیم پرداخت :

الف – ضرر باید مسلم باشد

فلسفۀ وجودی مسئولیت مدنی جبران خسارت زیان‌دیده است، این هدف زمانی تحقق خواهد یافت که ابتدا به ساکن خسارتی به بار آمده باشد فلذا یکی از شروط مهم قابلیت مطالبۀ خسارت ، مسلم و حتمی بودن تحقق ضرر است.باید توجه داشت که منظور از تحقق ضرر این نیست که ضرر در زمان حال یا گذشته در عالم خارج تحقق یافته باشد بلکه هدف،آن است که از منظر عرف، در تحقق ضرر ، تردیدی وجود نداشته باشد ‌بنابرین‏ می‌تواند شامل ضرر آینده نیز گردد.به عبارت دیگر مسلم بودن در مقابل ضرر مشکوک و احتمالی قرار گرفته است و مقصود این است که ضرری که مشکوک و احتمالی باشد ، عرفاّ و عقلاّ قابلیت مطالبه ندارد.

‌به این نکته در ماده ۵ قانون مسئولیت مدنی نیز اشاره شده است و ضرر آینده را با حصول شرایطی قابل مطالبه دانسته است . در این ماده آمده است : « اگر در اثر آسیبی که به بدن یا سلامتی کسی وارد شده در بدن او نقصی پیدا شود یا قوه کار زیان دیده کم گردد و یا از بین برود و یا موجب افزایش مخارج زندگانی او بشود واردکننده زیان مسئول جبران کلیه خسارات مذبور است …»

ب- ضرر باید مستقیم باشد

1. 1. – درباره چگونگی و چرایی تأسیس نهاد نقابت بنگرید به: خالقی، دیوان نقابت، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷٫ ص۹۱ به بعد. ↑

   

1. 1. بیهقی، لباب الانساب، ج۱،پیشین، ص ۲۱۵٫ ↑

1. 1. – حضرتی، دانش تاریخ و تاریخ نگاری اسلامی،پیشین، ص۲۶۰٫ ↑

1. 1. – النجاشی، رجال نجاشی،، تحقیق سید موسی شبیری زنجانی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی ، ۱۴۱۸ ق ص ۴۳۴٫٫ ↑

1. 1. – ابن ‌تق‌تقی، الاصیلی فی انساب الطالبین،پیشین، ص ۳۷-۳۴٫ ↑

1. 1. – به عنوان نمونه بنگرید به: علوی، المجدی،پیشین، ص۱۳٫ ↑

1. 1. – ابن عنبه حسنی، عمده الطالب، قم، تنصاریان، ۱۴۱۷ق.ص۴۰۸-۴۰۷و۳۵۵٫ ↑

1. 1. – عطایی، مهاجران آل ابی طالب، ترجمه المنتقله الطالبیه، مشهد، بنیاد پژوهش های اسلامی، ۱۳۷۲ ص ۲۹۶٫ ↑

1. 1. – علوی، المجدی،پیشین، ص۱۵۷٫ ↑

1. 1. – همان. ↑

1. 1. – بنگرید به: خالقی، دیوان نقابت،پیشین، ص۷۷-۷۶٫ ↑

1. 1. – بنگرید: ابن ‌تق‌تقی، الاصیلی فی انساب الطالبیین،پیشین، ص۱۴٫ ↑

1. 1. حضرتی، دانش تاریخ و تاریخ نگاری اسلامی،پیشین، ص۲۶۰٫ ↑

1. 1. علوی، نجم الدین ابی الحسن علی بن محمد عمری ،المجدی،پیشین، ص۱۹۷٫ ↑

1. 1. مهرپور، حسین، نگرشی به وضعیت حقوقی و شرعی باروری مصنوعی. تهران: مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی،۱۳۷۶٫ ش ۱۹-۲۰٫، صص ۱۷۹-۱۸۰ ↑

1. 1. انسان، آیه۲ ↑

1. 1. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن،ج۱۵٫ قم: مؤسسه‌ اسماعیلیان.۱۳۳۹ ، ص۲۲۹ ↑

1. 1. رضانیا معلم، رضا .وضعیت حقوقی کودک ناشی از انتقال جنین، روش‌‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق. مجموعه مقالات، پیشین، ص۳۲۲ ↑

1. 1. محقق داماد، مصطفی.میزگرد مسایل فقهی و حقوقی انتقال جنین، تهران: بولتن تولید مثل و نازایی پژوهشکده بیولوژی و بیوتکنولوژی و نازایی جهاد دانشگاهی، ش۵٫۱۳۷۶، ص۲ ↑

1. 1. مجادله، آیه۲ ↑

1. 1. مرقاتی، سید طه.حقوق کودکان در اهدای گامت، ‌اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری.مجموعه مقالات، تهران: سمت و پژوهشکده ابن سینا.۱۳۸۴، ص ۲۴۵ ↑

1. 1. خویی، سید ابوالقاسم. منهاج‌الصالحین،ج۲٫ قم: نشر مدینه‌العلم.۱۴۱۰٫ ص۲۸۴ ↑

1. 1. احقاف، آیه ۱۵ ↑

1. 1. لقمان، آیه۱۴ ↑

1. 1. . نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام ،ج۴۱،، پیشین، ص۳۹۸ ↑

1. 1. دکتر غفاری، سخنرانی ارائه شده در نخستین سمپوزیوم مسائل فقهی و حقوقی انتقال جنین، دانشگاه تهران، ۱۵ بهمن ۱۳۷۷ ↑

1. 1. مومنون، آیات۱۲ و۱۴٫ ↑

1. 1. زمر، آیه ۱۶٫ ↑

1. 1. رعد، آیه۸ ↑

1. 1. . ابو زید، بکر بن عبدالله،طرق الانجاب فی الطب الحدیث و ‌حکم‌ها الشرعی، مجله مجمع الفقه الاسلامی.بی تا، ص ۴۳۶ ↑

1. 1. مرقاتی، سید طه.حقوق کودکان در اهدای گامت، ‌اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری.مجموعه مقالات، پیشین، ص۲۴۷ ↑

1. 1. قربان‌نیا، ناصر.حکم تکلیفی و وضعی انتقال جنین. روش‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق.مجموعه مقالات، تهران: سمت وپژهشکده ابن سینا ۱۳۸۰، صص۳۶۹-۳۷۰٫ ↑

1. 1. موسوی خمینی، سید روح الله،تحریر الوسیله،ج ۲، قم: مؤسسه مطبوعاتی دار العلم.بی تا،، ص۶۲۳ ↑

1. 1. مهرپور، حسین،نگرشی به وضعیت حقوقی و شرعی باروری مصنوعی، پیشین، صص۱۸۴-۱۸۵ ↑

1. 1. دکتر غفاری،حسن، سخنرانی ارائه شده در نخستین سمپوزیوم مسائل فقهی و حقوقی انتقال جنین، دانشگاه تهران، ۱۵ بهمن ۱۳۷۷ ↑

1. 1. زمر، ۱۶٫ ↑

1. 1. رعد، آیه۸٫ ↑

1. 1. مومنون، آیات ۱۲-۱۴ ↑

1. 1. . رضانیا معلم، رضا .وضعیت حقوقی کودک ناشی از انتقال جنین، روش‌‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق. مجموعه مقالات، پیشین، ص۳۲۶ ↑

1. 1. شهیدی، مهدی. مجموعه مقالات، تهران: نشر حقوق‌دان.۱۳۷۵، ص۱۶۶ ↑

1. 1. فرقان، آیه۵۴٫ ↑

1. 1. همان، ص۲۱۸ ↑

1. 1. خویی، سید ابوالقاسم. منهاج‌الصالحین، ج۲، پیشین، ص۲۸۴ ↑

1. 1. چنان‌چه زنان پیامبر را نیز چون ازدواج با آن‌ ها مطلقاً ممنوع بوده است، امهات‌المومنین می‌نامیدند ↑

1. 1. . بطحایی گلپایگانی، سید هاشم، تحقیقی پیرامون تولد بدون مناکحت، روش‌‌های نوین تولید مثل انسانی از دیدگاه فقه و حقوق.مجموعه مقالات، تهران: سمت و پژوهشکده ابن سینا.۱۳۸۳، ص۳۷۹ ↑

1. 1. مصطفوی، حسن،التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱،تهران: مرکز نشر فرهنگ ، ص۱۲۴ ↑

1. 1. احقاف، آیه۱۵ ↑

1. 1. حج، آیه۲ ↑

1. 1. طلاق، آیه۴٫ ↑

1. 1. « و والد و ما ولد» بلد، آیه۳٫ ↑

1. 1. . قبله‌ای خویی، خلیل.بررسی احکام وضعی کودکان ناشی از اهدای گامت، اهدای گامت و جنین در درمان ناباروری.مجموعه مقالات، تهران: سمت و پژوهشکده ابن سینا.۱۳۸۴، ص۲۳۳ ↑

1. 1. مؤمنون، ۱۲-۱۴٫ ↑

1. 1. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن،ج۶، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.۱۳۷۹، ص۱۷۸ ↑

1. 1. انسان، ۲٫ ↑

1. 1. نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام ،ج۱۰، پیشین، ص۴۹۵ ↑

1. 1. کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده،ج ۲، تهران: شرکت سهامی انتشار.۱۳۷۸، ص۲۸ ↑

1. 1. نجفی، محمد حسن ، جواهر الکلام ، ج ۲۹، پیشین، ص۲۵۷٫ ↑

1. 1. بجنوردی، حسن،منتهی‌الاصول،ج۲، تهران: مؤسسه‌ تنظیم و نشر اسلامی تراث الامام الخمینی.۱۴۲۱، ص۲۵۷ ↑

1. 1. حلی، محمد بن حسن فخر المحققین ، ایضاح الفوائد،ج۳، قم: انتشارات علمیه.۱۳۸۷، ص۴۲ ↑

1. 1. . کاتوزیان، ناصر، حقوق مدنی خانواده ، ج۲، پیشین، ص۲۸ ↑

1. 1. همان، ص۲۸ ↑

1. 1. همان، ص۳۰ ↑

1. 1. البته در حدیثی از امام صادق(ع) بر نگاه و بوسیدن و لمس حرام، زنا اطلاق شده است. این اطلاق اولاً مجازی است و ثانیاًً از حیث جرم و گناه است، نه این‌که در الحاق ولد و مسأله نسب مؤثر باشد. ↑

1. 1. حلی، محمد بن حسن (فخرالمحققین)، ایضاح الفوائد،ج۲، پیشین، ، ص۵۲۶ ↑

1. 1. قبله‌ای، خلیل، بررسی احکام فقهی و حقوقی کودکان نامشروع، ‌فصل‌نامه دیدگاه‌های حقوقی دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری، شماره ۱۴-۱۳٫۱۳۸۷ ص۱۱۶ ↑

1. 1. ایروانی و خلخالی، سید محمد، مباحث فقهی محقق خوئی(ره)؛ احکام الرضاع فی فقه الشیعه، قم: المنیر.۱۴۱۷، ص۷۷ ↑

1. 1. حر عاملی، محمد حسن، وسایل الشیعه الی تحصیل مسایل الشیعه،ج۷، قم: مؤسسه‌ آل البیت.، ص۲۲۱ ↑

1. 1. همان، صص۱۴ و۵۸۳ ↑

1. 1. حرّ عاملی، محمد حسن، وسایل الشیعه، ابواب النکاح المحرم.، پیشین، صص۱۴و۵۶۸ ↑

نه تنها ائمه اطهار علیهم السّلام بلکه افرادی متّقی نظیر سلمان فارسی و لقمان نیز با این صفت یاد گردیده اند. «سَلْمَانُ مِنَّا أَهْلَ الْبَیْتِ سَلْسَلٌ یَمْنَحُ الْحِکْمَهَ وَ یُؤْتِی الْبُرْهَان^[۳۰]، … (سلمان) آب گوارایی است که حکمت می بخشد و برهان می‌دهد» (بحارالانوار، ج ۹۹، ص ۲۹۱، به نقل از مفاتیح نوین، ص ۴۵۸). «یَا مُؤْتِیَ لُقْمَانَ الْحِکْمَه، ای که به لقمان حکمت عطا کردی» (دعای مشلول، ص ۱۲۵) و در دعایی از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف حکمت و جریان یافتن آن بر زبان برای انسان ها درخواست شده است: « وَ سَدِّدْ أَلْسِنَتَنَا بِالصَّوَابِ وَ الْحِکْمَه، و استوار کن زبان های ما را به درستگویی و حکمت» (ص ۲۰۰) و تقاضای حکمت از پروردگار، به ایشان آموزش داده شده است: « وَ أَنْ تَمْلأ … سَمْعِی نُورَ الْحِکْمَه، و دیگر آن که پر کنی … گوشم را با نور فرزانگی و حکمت» (زیارت صاحب الامر علیه السلام، ص ۵۰۶). پس: «حکمت، علمی است که می توان با آن، هم در حیطه اندیشه و هم در حیطه عمل، به واقع و حق نائل شد. عقلِ نهادی با علم می بالد و از این رو قرار دادن انسان در مسیری که در آن به علمی راست بین (حکمت) دست یابد، به منزله شیوه ای برای تربیت عقلانی اوست» (باقری، ۱۳۸۷، ص ۲۰۸). همان گونه که دوانی (۱۳۷۳) می‌گوید: «حکمت بالغه را می توان از طریق بینش عقلانی و نیز شهود عرفانی به دست آورد» (ص ۱۶). حکمت موجب می شود که انسان بتواند بین کشش های الهی و شیطانی فرق قائل شده به «فرقان» دست یابد و با انتخاب صحیح به سلامت در ساحل سعادت لنگر اندازد (مکارم شیرازی، ۱۳۷۴ب).

آموزه های تربیتی

خداوند حکیم است و علاوه بر آن که به حقایق اشیاء و امور آگاهی کامل دارد، هر فعلی نیز که از او سر می زند همگی راست و درست، متین و استوار است. برای هر عملی که از پروردگار صادر گردیده است، دلیل متقن و محکمی وجود دارد « لا یُسْئَلُ عَمَّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُون » (انبیاء: ۲۳). به همین دلیل است که استفاده از حواس و درک آفریده های الهی و غور در آن ها و یافتن دلایل موجود و مصلحت اعمال پروردگار، می‌تواند انسان را به خداوند نزدیک تر گرداند و همین هدفمند بودن هستی، از دلایل اثبات وجود پروردگار می‌تواند باشد.

خداوند حکیم، جهان آفرینش را هدفمند آفریده است که به سوی مقصد از پیش تعیین شده ای در حال حرکت است و این حکمت در تار و پود همه مخلوقات، ساری و جاری است. دعوت انسان ها به دقّت در اسرار آفرینش، گامی استوار در جهت شناساندن پروردگار و ایجاد ایمان و یقین نسبت به او در افراد بشر است.

هنگامی که ظرافت های حکمت در آفرینش بیان می‌شوند و با دقّت در موجودات، اسرار آفرینش آن ها کشف می شود، هدفمند بودن خلقت و وجود خالقی حکیم به اثبات می‌رسد و هر چه بیشتر در رموز خلقت تفکّر گردد به تقویت ایمان و یقین کمک می شود و در قلبی که ایمان جایگزین شد، حکمت و علم راستین لانه گزیده و در عمران زندگانی، وی را یاری خواهد رسانید.

خداوند، قرآن حکیم را برای راهنمایی عالمیان فرو فرستاد که این کتاب ارجمند، سراسر حکمت و دانش راستین است. قرآن، انسان ها را با حقایق امور آشنا می‌سازد و ایشان را در صحیح انجام دادن اعمال راهنمایی می کند و تدبر در آن روشی برای دریافت حکمت است: «اللَّهُمَّ فَاجْعَلْ‏نَظَرِی فِیهِ عِبَادَهً وَ قِرَاءَتِی فِیهِ فِکْرا وَ فِکْرِی فِیهِ اعْتِبَارا وَ اجْعَلْنِی مِمَّنِ اتَّعَظَ بِبَیَانِ مَوَاعِظِکَ فِیهِ وَ اجْتَنَبَ مَعَاصِیَکَ وَ لا تَطْبَعْ عِنْدَ قِرَاءَتِی عَلَى سَمْعِی وَ لا تَجْعَلْ عَلَى بَصَرِی غِشَاوَهً وَ لا تَجْعَلْ قِرَاءَتِی قِرَاءَهً لا تَدَبُّرَ فِیهَا بَلِ اجْعَلْنِی أَتَدَبَّرُ آیَاتِهِ وَ أَحْکَامَهُ آخِذا بِشَرَائِعِ دِینِکَ وَ لا تَجْعَلْ نَظَرِی فِیهِ غَفْلَهً وَ لا قِرَاءَتِی هَذَرا إِنَّکَ أَنْتَ الرَّءُوفُ الرَّحِیمُ، خدایا پس قرار ده نظر مرا درآن عبادت و قرائتم را در آن از روی اندیشه و فکرم را در آن عبرت آور و بگردانم از کسانی که پند گیرد به بیان پندهای تو در آن، و از معصیتهایت دوری کند و مهر مزن هنگام خواندنم بر گوش من و مینداز بر دیده­ام پرده و مگردان خواندنم را خواندنی که تدبر در آن نباشد بلکه چنانم کن که تدبر کنم در آیات و احکامش و در بر گیرم دستورات دین تو را و قرار مده نظر مرا در آن نظر بی خبری و نه قرائتم را بیهوده که براستی تو رؤوف و مهربانی» (اعمال مخصوص شب اول ماه رمضان، ص۷۷۴). سخنان حکیمانه قرآن، مرهم دل های خسته انسان هاست و اگر وجود تشنه آنان به چشمه زلال وحی متّصل شود، و لذّت نوشیدن و سیراب گشتن از جام نوشین پروردگار به آن ها چشانده شود، آن را رها نخواهند نمود و از علوم یقینی آن جان را صفا خواهند داد. از طرفی «امام علی علیه السلام نخستین اقدام خود را در امر تربیت فرزند خویش – امام حسن علیه السلام – آموزش قرآن و معارف و احکام آن بیان می نمایند» (همت بناری، ۱۳۷۸). پس آشنا کردن فطرت حکمت­جوی انسان ها با سرچشمه حکمت ها، از لوازم تربیت اسلامی است و روخوانی، تفسیر و ترجمه قرآن کریم به صورت الزامات دروس در مطالب آموزشی در خواهد آمد.

معلّم باید دانش آموزان را تشویق به تحلیل موضوعات درسی و تعمق در آن ها بنماید. «هر که از سخنان حکیمان پرده بردارد از حقایق (و معارف پنهان) آن ها سودمند گردد» (رسولی محلاتی ، ۱۳۷۸ الف ، ص ۲۸۹).

خداوند حکمت را به بندگانش نیز عطا می فرماید و هر کدام را به شرط فراهم آوردن شرایط لازم از نعمت حکمت به اندازه ظرفیت وجودی وی، برخوردار می کند. مربّی باید در تمام مراحل آموزش و پرورش این نکته را از نظر دور ندارد که: «تمام خلقیات، چه فطری و چه اکتسابی، قابل اصلاح و تغییرند. آموزش انضباط و تنبیه^[۳۱] منظم، چنان که تجربه نیز ثابت ‌کرده‌است، می‌تواند انسانی شریر را به انسانی متقی بدل سازد، از این راه می توان شرّ را سخت کاهش داد، و یا یکسره از میان برد. از آن جا که از پیش هرگز نمی توان گفت که یک شرّ خاص تا چه حد در مقابل اصلاح و تغییر مقاومت می‌کند، شرط عقل و دین هر دو این است که نهایت کوشش خود را برای اصلاح به کار بریم» (دوانی، ۱۳۷۳، ص ۱۷). پس در آموزش حکمت به انسان ها نیز باید این نکته را مد نظر داشت که انسان ها قابلیت آموزش و اصلاح و رسیدن به کمال مطلوب را دارا می‌باشند و یادگیری و یاد دادن حکمت جزء تکالیف انسان قرار خواهد گرفت.

در سخنان اهلبیت علیهم السّلام روش­هایی برای اخذ حکمت معرفی شده است. معلّم باید به وسیله روش‌ها و ایجاد زمینه ها برای انتقال حکمت، آن را آموزش داده و شاگردان را به حکمت و راه های اخذ آن آشنا گرداند.

فصل اول

طرح و کلیات پژوهش

• 1. مقدمه

در این فصل، کلیات این پژوهش به صورت اجمالی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد، بدین منظور ابتدا به بیان مسئله پژوهش که در برگیرنده بهبود تصمیم ­گیری مدیران و بررسی ویژگی‌های کیفی سیستم‌های اطلاعات مالی است پرداخته می­ شود و همچنین ‌هدف‌های‌ پژوهش تشریح می­گردد، سپس به بررسی متغیرها و تدوین فرضیه‌ها وطرح آزمون آن ها پرداخته می شود.درادامه نیز بااشاره به جامعه مورد نظردر پژوهش که شهرداری تهران است نحوه انتخاب نمونه آماری و چگونگی جمع ­آوری اطلاعات و همچنین روش شناسی پژوهش بیان می­گردد. پس از آن مروری بر پژوهش‌های پیشین انجام شده و واژگان مفهومی و عملیاتی پژوهش معرفی می‌گردد و ‌در انتها نیز پس از ارائۀ مختصری ازساختار پایان نامه، خلاصه فصل تشریح می­گردد.

• 1. بیان مسئله

سیستم اطلاعاتی مدیریت یک روش رسمی(وهم غیر رسمی)برای تهیه کردن و ارائه اطلاعات لازم، صحیح، مرتبط وبه هنگام مدیریت است تا به وسیله آن فرایند تصمیم گیری تسهیل شود و مدیران بتوانند فرایند برنامه ریزی، سازمان دهی، کنترل هماهنگ و وظایف عملیاتی را به شیوه های مؤثر انجام دهند.سیستم اطلاعاتی مدیریت سیستمی است که با طبقه بندی داده های اولیه قادر است اطلاعات مفیدی درباره رویدادهای حال و آینده چه درباره فعالیت داخل سازمان و چه ‌در مورد امور خارج از سازمان در اختیار مدیران قرار دهد. این سیستم دارای سیستم های فرعی اطلاعاتی می‌باشد. یکی از سیستم‌های فرعی، سیستم اطلاعاتی مدیریت،سیستم اطلاعات حسابداری است.سیستم اطلاعات حسابداری وظیفه جمع‌ آوری، پردازش، طبقه بندی و گزارشگری وقایع مالی را با هدف تهیه اطلاعات مربوط به ثبت رویدادها و تصمیم گیری برای استفاده کنندگان داخلی و خارجی یک سازمان عهده دار است.مدیران برای اداره فعالیت روزمره ، تدوین راهبردهای آینده و ارزیابی عملکرد گذشته به اطلاعات حسابداری نیاز دارند. بیشترتصمیماتی که در واحدهای تجاری-تولیدی اتخاذ می شود به نحوی به اطلاعات حسابداری وابسته است. به منظورمیزان تولید نیاز است از میزان مواد و کار مستقیم در تولید محصولات آگاه شوند ، مدیران فروش و بازاریابی نیز باید از میزان و تاثیر برنامه های بازاریابی و ازدیاد فروش آگاه شوند. مدیران مالی برای ارزیابی سودآوری و گزارش وضعیت مالی به سهام‌داران ، اعتبار دهندگان و ارگان‌های مشمول به اطلاعات حسابداری نیاز دارند(شباهنگ۱۳۹۰).

اطلاعات مفید حسابداری که برای مدیران تهیه می شود(مطابق بیانیه پیشنهادات استانداردهای حسابداری انگلستان) باید دارای ویژگی‌های زیر باشد :

۱- قابل فهم بودن ^۱: اطلاعات حسابداری باید برای مدیران قابل فهم باشد.

دانش مالی و نحوه ارائه اطلاعات با این ویژگی در ارتباط است.یعنی اطلاعات مالی که داریم و نحوه ایی که این اطلاعات را ارائه می‌دهیم باید قابل فهم باشد.

۲- مربوط بودن ^۲:اطلاعات حسابداری باید با مسئله مورد بررسی مرتبط باشد؛ اطلاعاتی که به موقع تهیه و قابل ارزیابی تصمیمات گذشته باشد و در پیش‌بینی های آینده مؤثر واقع شود اطلاعاتی می‌باشد که به مسئله مورد بررسی ما مربوط محسوب می شود.

Understandability-1

Relevance-2

۳- قابل اتکا بودن ^۳: اطلاعاتی قابل اتکاست که عاری از خطا وجانبداری باشد.کامل بودن، صحیح بودن، بی طرفانه بودن و قابلیت زمان بندی داشتن از نشانه های قابل اتکا بودن اطلاعات حسابداری می‌باشد

۴- قابل مقایسه بودن :مدیران باید بتوانند اطلاعات حسابداری را در طول زمان مورد مقایسه قرار دهند و نیز بتوانند وضعیت مالی ونتایج عملیات مؤسسه‌ های دیگر را با مؤسسه‌ خود مقایسه کنند رعایت استانداردهای حسابداری و یکنواختی در ارائه اطلاعات، قابلیت مقایسه را بالا می‌برد(مکرمی ۱۳۸۴).

در محیط متلاطم امروزی رقابت شدیدتر از گذشته شده است رقابت برای یافتن بازارهای فروش ، روش های جدید تامین مالی، وجود فرصت ها و تهدیدات متنوع در محیط باعث شده است اهمیت تصمیم گیری مدیران دو چندان شود.

اصولا حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است و از انجا که بخش عمده تصمیمات مدیران را تصمیم گیری های اقتصادی و انتخاب راه کارهایی که بر حداکثر کردن سود ،حداقل نمودن هزینه و قیمت تمام شده منجر می شود تشکیل می‌دهد لذا اطلاعات و گزارشات حاصل از سیستم حسابداری در این میان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

اهمیت هزینه ها، درآمد ها، حقوق، مزایا، دستمزد و قیمت های تمام شده خدمات سبب شده است که مدیران به اطلاعات مالی قابل فهم، مربوط ، قابل اتکا و قابل مقایسه نیاز داشته باشند. مدیران برای اخذ تصمیمات مناسب که در داخل سازمان باعث بالا رفتن کارایی و در خارج باعث کسب موقعیت رقابتی می شود به اطلاعات مالی با کیفیت نیاز دارند .

Reliability-3

Comparability-4

ارائه چنین اطلاعاتی با ابزارهای قدیمی ممکن نیست .سیستم اطلاعات مالی می‌تواند اطلاعات سودمند، برای کمک به مدیریت در برنامه ریزی فعالیت ها ، اعمال کنترل ، تصمیم گیری مناسب در جهت تحقق اهداف سازمان و نهایتاً کسب موقعیت برتر ارائه کند .اهمیت و تاثیر گذاری گزارش‌های قابل استخراج و ارائه از سیستم اطلاعاتی مالی موجب شده است که این سیستم بیشتر از سایر زیر سیستم های سیستم اطلاعات مدیریت برای مدیران مهم باشد و کنترل شود. انجام حسابرسی داخلی و مستقل، نمونه های بارز دامنه کنترلها نسبت به کارکرد و اطمینان بخشی سیستم های اطلاعاتی مالی است. حسابداری مدیریت به عنوان بخش مهم سیستم اطلاعات مالی با کاربرد روش‌ها و تکنیک های ویژه مانند کنترل جامع کیفیت حسابداری، سنجش مسئولیت ، مدیریت به موقع موجودیها و سیستم مدیریت هزینه می‌تواند جهت اتخاذ تصمیمات مناسب از سوی مدیران به کار گرفته شود .جنبه دیگه اهمیت این تحقیق ، فعالیت‌های شهرداری ها در حوزه های مختلف می‌باشد که باعث می شود با توجه به حجم بالای منابع مالی مورد نیاز، وسعت فعالیت‌ها،ارائه اطلاعات با کیفیت ،سیستماطلاعات مالی در زمینه قیمت تمام شده ، هزینه ها وسود و زیان پروژه ها وسرمایه گذاری، بسیارضروری باشد.در این تحقیق سعی خواهد شد سیستم اطلاعات مالی درارائه اطلاعات مورد نیاز مدیران و شهرداری تهران ارزیابی شود.

در این پژوهش تاثیر قابل فهم بودن ، مربوط بودن، قابل اتکا بودن و قابل مقایسه بودن اطلاعات سیستم اطلاعات مالی به عنوان متغیرهای مستقل بر تصمیم گیری مدیران شهرداری تهران به عنوان متغیر وابسته سنجیده می شود.

• 1. اهمیت موضوع