۸۹

۱۵۹/۲

۱۹۵/۱۲۴۰

۹۰

۲۸۱/۳

۹۸۶/۱۳۱۴

۹۱

۳۴۹/۳

۲۹۹/۱۴۶۱

شکل ۴-۷- روند تغییرات بهای تمام شده هر خط تلفن ثابت
شکل ۴-۸- روند تغییرات بهای تمام­ شده هر سایت BTS تلفن همراه
بنابراین شرکت مخابرات ایران با دو مسئله اساسی روبرو است:

۱- افزایش در بهای تمام شده نهاده­ها در بخش­های مختلف زنجیره تامین خدمات (سرمایه ­گذاری در خدمات مختلف)
۲- عدم تناسب شاخص­ های درآمد و درآمد هر مشتری در بخش­های مختلف زنجیره تامین خدمات در مقایسه با اپراتورهای مخابراتی منطقه.
۴-۴- مفهوم­سازی سیستم
پس از تعریف مسئله پژوهش به مفهوم­سازی سیستم پرداخته می­ شود. در این مرحله باید هدف از مدلسازی مشخص شود، افق زمانی مدل مشخص شود، مرزهای مدل و متغیرهای مدل شناسایی شود و در نهایت روابط علت ومعلولی متغیرهای کلیدی مدل شناسایی و ترسیم شود.
۴-۴-۱- هدف مدل
مرحله اول فرایند مدل­سازی تصمیم ­گیری در مورد هدف مدل می­باشد. با تعریف هدف مدل، مدلساز به دنبال توجیه اجزاء و ساختار مدل می­باشد. با در نظر گرفتن مسئله پژوهش، هدف اصلی از انجام این پژوهش بهبود عملکرد زنجیره تامین شرکت مخابرات ایران و یا به عبارت درک بهتر سیستم و کشف سیاست­هایی است که به ارتقا بهره­وری سیستم کمک نماید. در راستای نیل به این هدف، اهداف فرعی پژوهش عبارتند از­:
۱- شناسایی متغیرها و پارامترهای داخلی و خارجی که بر درآمد هر مشتری زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران تاثیرگذار هستند.
۲- ارزیابی زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران.
۳- مدل­سازی ریاضی سیستم شبیه­سازی شده و تعیین هویت سیستم.
۴- ارائه سیاست­های بهبود و بررسی تاثیر هر سیاست بر سیستم مورد مطالعه.
۴-۴-۲- افق زمانی مدل
افق زمانی این الگو که جهت شبیه­سازی در نظر گرفته شده است یک دوره ۲۱ ساله است که از سال ۱۳۸۴ شروع و تا افق برنامه­ ریزی کشور تا سال ۱۴۰۴ پایان می­پذیرد. لازم به ذکر است که طول دوره شبیه­سازی بر اساس یک قاعده سرانگشتی به مدت حداکثر دو برابر زمان اطلاعات موجود تعیین می­گردد.
۴-۴-۳- مرزهای مدل
با در نظر گرفتن موضوع و هدف پژوهش، مرز جغرافیایی این مدل، کشور ایران و زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران می­باشد.
در این راستا مدل مفهومی این پژوهش به شرح جدول ۴-۵ می­باشد که بر اساس هدف اصلی مدل یعنی ارزیابی زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران با بهره گرفتن از شاخص­ های مستخرج از پیشیه و مبانی نظری پژوهش از جدول ۲-۱۲ و ساختار زنجیره تامین شرکت مورد مطالعه از شکل ۴-۳ استخراج شده است. لازم به توضیح است که به علت ماهیت خاص پژوهش و عدم وجود داده از شاخص­ های کل زمان چرخه، کتنرل موجودی، انعطاف­پذیری، قابلیت اطمینان و ستون سایر شاخص ­ها در جدول ۲-۱۲ صرف­نظر شده است. در انتهای جدول نیز شاخص­ های جمعیتی به دلیل اهمیت در محاسبه شاخص ضریب نفوذ خدمات آورده شده است. همچنین در جدول ۴-۵ واحد اندازه ­گیری و ویزگی هر شاخص فرعی در مدل پویایی­شناسی سیستم و بررسی آن در هر کدام از شرکت­های زیر مجموعه مخابرات ایران نشان داده شده است.
جدول۴-۵- لیست متغیرهای مدل پویایی­شناسی سیستم زنجیره تامین خدمات شرکت مخابرات ایران

شرکت مورد بررسی

ویژگی متغیر

واحد
اندازه گیری

معادل انگلیسی

شاخص­ های فرعی

شاخص
اصلی

هلدینگ

ثابت

دیتا

۱-در اختلال وسواس فکری- عملی افراد به وسواس های فکری، یا افکاری که نمی توانند از شر آنها خلاص شوند، و وسواس های عملی که رفتارهای مقاومت ناپذیر و تکراری هستند، دچار می شوند. دیدگاه شناختی- رفتاری، اختلال وسواس فکری- عملی را محصول تداعی آموخته شده ی بین اضطراب و افکار یا اعمالی می داند که موقتاً می توانند اضطراب را کاهش دهند.( ریچارد پی. هاجلین، سوزان کراس و یتبورن، ۱۹۴۸)
مغزی شده اند و همچنین افراد مبتلا به اختلال دو قطبی است. جرایم این گروه، ظاهراً بی معنا و عجیب هستند و شامل ارتکاب به انواع گوناگونی از جرایم ساده، زد و خورد، آتش افروزی، عورت نمایی، تجاوز جنسی و قتل عمد است.(معظمی، ۱۳۸۸)
۲-۱۹-اشکال رفتارهای بزهکارانه نوجوانان:
۲-۱۹-۱- شکل اول، رفتارهای انحرافی موردی(تصادفی، موقعیتی) است که ۴۵% از نوجوانان را در بر می‌گیرد و به طور خلاصه با تخلفات و رفتارهای انحرافی کم اهمیت (جزئی) ظاهر می شود. این ویژگی بی خطر یا خوش خیم، گاهی بی‌اهمیت و به عنوان بخشی از خطرات رایج زندگی تفسیر می‌شوند، این بهایی است که یک نوجوان برای انطباق با زندگی اجتماعی و درک هنجارها و رفتارهای مجاز در جامعه باید بپردازد.

۲-۱۹-۱- ۱-پیشگیری از بزهکاری موردی
این نوع بزهکاری، از طریق ویژگیهایش قابل شناسایی نیست. با در نظر گرفتن ظهور بزهکاری موردی، پیش بینی اینکه کدام یک از نوجوان در چه زمانی بزهکار موردی می شوند غیر ممکن است. بنابراین، جامعه تنها می تواند به پیشگیری نوع اول یعنی فعالیت عمومی روی کل جامعه متوسل شود.
با در نظر گرفتن ویژگیهای بزهکاری موردی و نشانه های این بزهکاران و عوامل که آن را تسهیل می کنند، استراتژی پیشگیری می تواند روی دو رکن تاکید نماید. در ابتدا به فعالیتهای عادی نوجوانان و سپس به فرصتهای ارتکابتخلفات باید توجه داشت. صحبت از فرصتهای ارتکاب تخلف ما را به سوی موضوع پیشگیری وضعی که انگلیسی ها به طور ویژه آن را مطرح کرده اند سوق می دهد . (بلیسر،۱۳۹۱)
این پیشگیری، به از بین بردن یا مشکل سازی دسترسی به اهداف خرابکاری، سرقت از منازل و همچنین به افزایش نظارت به برخی مکان ها و آموزش جامعه به ویژه فروشندگان، برای حفاظت بهتر مربوط می شود.
پیشگیری وضعی برای نوجوانان و همچنین عموم مردم مورد استفاده قرار می گیرد. برای آموزش به نوجوانان در خصوص احترام به اموال و افراد ، مدرسه از اماکنی است که از اولویت ویژه برخوردار است. ماهیت برنامه های آموزشی - تربیتی مدارس در خصوص بیماریهای مسری جنسی ، مصرف داروهای روانگردان، خرابکاری و احترام به افراد واموال مورد تاکید می باشد(بلیسر،۱۳۹۱)
در فعالیتهای روز مره ، به طور طبیعی دو هدف از پیشگیری مورد توجه می باشد: نظارت و درگیر کردن والدین در جلوگیری از ولگردی فرزندان (پرسه زدن، علافی ). در برابر این عوامل بهتر است مانند پیشگیری عام، تفکر واقدام نمود،یعنی باید والدین را نسبت به لزوم نظارت بر نوجوانان وفعالیت های آنهاحساس نمود.
احتمالاً روشی که باید در این گونه موارد دراولویت قرارداد،فعالیتهای رسانه ای است(روزنامه ها،تلویزیون و…).هرگونه تلاش دراین جهت ازسوی نهادهای حمایت ازخانواده مطمئناً مفید خواهد بود.البته برخی ازبرنامه های تلوزیونی این هدف را پیش بینی ودنبال می نمایند.
در مورد پیشگیری ازولگردی نوجوانان ،دولت فرانسه تعامل باکلوب های پیشگیری وخانه های مجردی و…رادر اولویت برنامه های پیشگیری خود قرارداده است.آیااین برنامه هابا وضعیت امروزی منطبق شده اند؟آیاآنها به اندازه کافی تعمیم یافته اند؟(بلیسر،۱۳۹۱)
۲-۱۹-۲- شکل دوم، رفتارهای منحرف موقتی یا گذراست که ۴۵% نوجوانان و در حدود یک سوم نوجوانانی که سرپرستی آنها بر عهده دادگاه است را شامل می شود و گاهی تخلفات مشدد ولی محدود را در یک دوره زمانی نشان می دهد. ما آن را به عنوان بروز ناگهانی رفتارهای بزهکارانه ی ناشی از مشکلات زندگی افراد در نظر می گیریم، مسائلی مانند:نزاع‌های خانوادگی و یا تحصیلی در شروع نوجوانی، عضویت در گروه‌های ضداجتماعی در نیمه‌های نوجوانی یا مشکلات موقتی قانونی در پایان این دوره و یا در شروع دوره جوانی.
۲-۱۹-۲-۱-پیشگیری از بزهکاری موقتی
ما پیشنهادات خود را به حادترین شکل بزهکاری موقتی محدود می کنیم. اشکال کم اهمیت تر احتمالاً می توانند از طریق برنامه های پیشگیری برای بزهکاری موردی و برنامه های پیشگیری نوع اول بزهکاری برای مراحل مختلف زندگی، مورد استفاده قرار گیرد.
داده ها نشان می دهند که کودکان مضطرب و گوشه گیر آنهایی هستند که بالاترین سطح بزهکاری را پس از کودکان پرخاشگر و گوشه گیر دارند.به کمک ابزارهای شناسایی، می توان کودکان مضطرب و گوشه گیر محیط های محروم را شناسایی و برنامه زیر را برای دوران کودکی آنها پیشنهاد نمود. این برنامه علاوه بر مولفه هایی که قبلاً برای بزهکاری مزمن در جهت آماده سازی برای رفتن به مدرسه ارائه شده اند، می تواند یک مولفه را خانواده و دیگری را اضطراب و گوشه گیری در نظر بگیرد.
اقدامات خانوادگی چند سیستمی هانگلر و دیگران(۱۹۹۸و۱۹۸۹) برای این بزهکاران مناسب به نظر می رسد، زیرا در این برنامه، ارزیابی ها نوع کاهش اضطراب و گوشه گیری را نشان می دهد این رویکرد منحصر به فرد چنین طیف را شامل می شود مانند : توسعه مهارتها برای مقابله با تقاضاهایی بیرونی، بازنگری اقدامات تربیتی والدین و فعالیتهای ایجاد اتحاد و منازعات خانوادگی .
مولفه مربوط به عملکرد روان رنجوری این بچه ها می تواند از برنامه پیشنهادی آربوتنت و گوردن(۱۹۸۶) الگو بگیرد؛ زیرا به جلسات مشاوره فردی ، فعالیتها و مباحثات گروهی مربوط شده و هدفشان بهبود برقراری ارتباط با هم سالان و بزرگسالان ،گسترش همدردی و درون نگری و نهادینه کردن ارزش های اخلاقی است. به این منظور، کودکان در فعالیت های مربوط به قابلیت حرف شنوی، برقراری ارتباط، حل مشکلات، تصمیم گیری و مباحثات مربوط به ارزشها شرکت می کنند.
۲-۱۹-۳- شکل سوم، رفتارهای بزهکارانه ی پایدار یا مزمن است که مابقی نوجوانان را بر گرفته و حدود دوسوم از جوانان تحت پیگرد دادگاه‌ها را شامل می شود. این شیوه رفتاری ثبت شده در فعالیت‌های فرد است. (کاترین بلیسر، ۱۳۹۱)
۲-۱۹-۳-۱- پیشگیری از بزهکاری مزمن
این معرفی مختصر از بزهکاری و بزهکار مزمن که ارائه شد، یک پیشگیری ویژه، قوی، چند بعدی و زود هنگام را می طلبد. پشگیری ویژه؛ به دلیل اینکه عوامل خطرات اجتماعی و فردی به صورت ویژه هستند. قوی؛ چون که ایجاد چنین شیوه ی عملکرد سال های زیادی را مصرف داشته و به افرادی مربوط می شود که به طور ویژه در برابر تغییرات مقاوم هستند. چند بعدی؛ به علت آن که عوامل خطر متعدد می باشند و این عوامل به حوزه های بیولوژیکی، روان شناسی و اجتماعی تعلق دارند و در بسیاری از مراحل زنگدی (کودکی ، نونهالی و نوجونی) پراکنده شده اند.
زود هنگام؛ چون که درمان نوجوانی که بزهکاران مزمن محسوب می شوند در کانون های بازپروری نسبتاً بی تاثیر استو بخش اعظمی از آنها پس از ۱۸ سالگی مجدداً مرتکب جرم می شوند.
در حال حاضر چهار نوع برنامه پیشگیری برای ارزیابی وجود دارد که بزهکاری را در دوره نوجوانی کاهشمی دهند. دو مورد از این برنامه ها مربوط به کودکان(زیر ۷ سال)است، در حالی که دو برنامه دیگر به بچه های ۷ تا ۹ سال مربوط می شود. مخاطب این برنامه ها، خانواده ها، کودکان و حیط های فقیر و نامساعدند و هدفشان توسعه قابلیت های اجتماعی و فردی است، که سازگاری بهتر و بیشتری را مهیا می سازند.
برنامه yale child welfare research program پیشنهاد می نماید تا مددکاران اجتماعی که به طور ویژه مورد آموزش و تعلیم قرار گرفته اند، بازدیدهایی را از مادران در معرض خطر که با تربیت فرزندان خود مشکل دارند،داشته باشند. این بازدیدها باید از دوره قبل از تولد تا اواسط کودکی در فواصل زمانی منظم اجرا شود و هدف این است که به مادران در مواجهه با مشکلات پزشکی، مالی، اجتماعی، شخصی و آموزشی کمک کنند.
برنامه perry preschool projet کودکان پیش دبستانی را مخاطب خود قرار می دهد و ۲سال آماده سازی برای رفتن به مدرسه برای کودکان ، به همراه جلسات پشتیبانی و کمک به والدین و بازدید از محل سکونت با هدف ارائه پیشنهاد و کمک را ارائه می دهد.
برنامه seattle social development program کودکانی که مدرسه ابتدایی را شروع نموده اند را مورد توجه قرار می دهد. این برنامه، آموزش مدیریت کلاس برای اساتید و همچنین یک برنامه تحصیلی با تمرکز بر حل مشکلات را پیش بینی نموده است. به علاوه والدین نیز در یک برنامه فراگیری مهارت های مربوط به خود، شرکت می کنند.
«برنامه مونترال» نیز کودکان پرخاشگر را هدف قرار می دهد و شامل پنج مولفه است: آموزش مهارت های مربوط به والدین، حمایت و پشتیبانی از استادانی که این بچه ها را در کلاس آموزش می دهند، برنامهمهارت های اجتماعی برای کودکان و جلساتی برای نقد برنامه های تلویزیونی به ویژه خشونت و نقد فعالیت هایی که محرک زندگی خیالی هستند.
تاثیرات این برنامه بسیار زیاد بوده و بزهکاری کودکان شرکت کننده در این آموزش ها را در طول نوجوانی کاهش می دهد، البته ثابت نشده که این آموزش ها شروع فعالیت بزهکاری را دربین آنها به تعلیق می اندازد یا اینکه بزهکاری مزمن را تحت تاثیر قرارمی دهدو در نتیجه، ما برنامه های بهتر را پیشنهاد کرده ایم که بزهکاران مزمن را هدف قرار می دهد و شناسایی بزهکاران مزمن را امکان پذیر می نماید. در واقع، تحقیقات فرینگتون و وست نشان می دهند که شناسایی بزهکاران مزمن در ۸ سالگی می تواند بدون خطر انگ زدن انجام شود. البته حتی اگر کودکان آسیب پذیر، در ادامه به خاطر یک تخلف مجرمانه محکوم نشوند، اما مانند بزهکاران مزمن در شروع ۳۰ سالگی از خود ناسازگاری نشان خواهند داد.
شناسایی در شروع کودکی می تواند به فقر و تک والدینی دو معیار دیگر را اضافه نماید: یعنی شخصیت خطرناک و روش های آموزشی نارسا، که هر دو از عوامل خطر بزهکاری مزمن محسوب می شوند. همچنین به برنامه های پشتیبانی خانوادگی می توان روش آموزش مهارت های والدین پترسون(۱۹۸۲) که به احساسات، اعتقادات مشترک و تعاملات زوج ها مربوط می شود را افزود.
برنامه آماده سازی برای رفتن به مدرسه می تواند به نوبه خود کودکان دارای مشکلات وسوه و پیش فعالی را که از عوامل بزهکاری مزمن محسوب می شوند، هدف قرار دهد.
به برنامه های عادی، مولفه ی خود کنترلی و کمک به والدین نیز اضافه می شود. برنامه های شروع مدرسه ابتدایی، به نوبه خود می توانند به دوره های آموزشی که به کنترل عصبانیت،وسوسه، ایجاد تمرکز و تمدد اعصاب مربوط می شوند، کمک نماید.
همچنین بخش مربوط به خانواده می تواند عناصر مذکور را در بر گیرد، زیرا این امکان وجود دارد که شناسایی زود هنگام کودکان یا والدین موجب شود از شرکت در برنامه های ارائه شده خودداری کنند.
۲-۱۹-۴- نتیجه گیری نهایی بعد از ارائه سه روش پیشگیرانه
در زمینه فعالیت های جرم شناختی، دستیابی به یک شیوه درمانی کلی مطروداست، زیرا کار آمدترین برنامه ها، حتی آنهایی که به دقت مورد ارزیابی قرار گرفته اند، تنها می توانند نتایج متوسطی را ارائه دهند. به علاوه،با توجه به فعالیت های اجرا شده که تنها تعداد بسیار محدودی از عوامل را مورد توجه قرار می دهند، هیچ یک از این فعالیت ها به تنهایی کافی نمی باشند: ولی شاید برای پیشگیری و درمان بزهکاری نوجوانان مفید واقع گردند. در مقابل موقعیتی چنین پیچیده و با در نظر گرفتن عدم کارایی نسبی فعالیت های رایج، دو حالت امکان پذیر است: از یک طرف، منتظر باشیم که برنامه ها به وضوح کارایی خود را نشان دهند، ازسوی دیگر، با استناد به منطق زیر از همین حالا شروع به کار نماییم.
چنانچه برنامه های امیدوار کننده کارایی متوسط داشته باشند، ممکن است استعمال همزمان بسیاری از این برنامه ها نتایج خوبی را برای پیشگیری و درمان بزهکاری ارائه دهد، به شرط آنکه با دنبال کردن هم زمان شیوه های مختلف،جامعهنسبت به کودکان و نوجوان در معرض خطر بزهکاری بیشتر اعتدال داشته باشد. با این وجود،حتی با چنین رویکردی، خوش خیالی است که تصور کنیم روزی می توان از فعالیت بزهکارانه نوجوانان ممانعت به عمل آورد.
البته نیل به این هدف ممکن نیست،چون همیشه عواملی وجود دارند که به صورت اتفاقی و غیر منتظره ظاهر می شوند. با این همه، اقدامات پیشگیرانه و درمانی بسیار امیدوار کننده هستند.
در مجموع، یک نوع متفاوت از پیشگیری، واکنش اجتماعی و سازگاری مجدد قابل تصور است، در واقع، شناخت ها این امکان را می دهند که در میان نوجوانان بزهکار تمایز بهتری قائل شویم و همچنین اهداف اجتماعی، حفاظت از جامعه و کمک به جوانان ، نیازهای شخصی جوانان متخلف، سیاست ها و استراتژی های مداخله مناسب را بهتر به هم مرتبط نماییم. البته این نوع تفکر در جرم شناسی زیاد نیست و علیرغم پیش بینی های ارائه شده در مقررات و ساختار خدمات به نوجوانان، از نظر ما این مقدار نیز ناکافی است.(بلیسر، ۱۳۹۱)
سیاست‌های اجتماعی پیشگیرانه، سرکوب و درمان نمی‌توانند بر اصول یکسانی تکیه داشته باشند. همچنین نمی شود با شدت یکسان در برابر این سه نوع رفتار بزهکارانه از خود واکنش نشان داد. متخصصین در فعالیت‌های بالینی خود، نمی توانند از ابزارهای شناسایی و تشخیص یکسان و همچنین از روش‌های اجرایی برابر برای مقابله با این نوع رفتارهای بزهکارانه استفاده نمایند. اشکال سه گانه رفتارهای بزهکارانه، استراتژی‌های متفاوت را می‌طلبد که باید در سطح پیشگیری و سازگاری مجدد تشریح شود.(معظمی، ۱۳۸۸)
خلاصه اینکه رفتارهای ضداجتماعی و بزهکاری نوجوانان بیش از پیش به عنوان یک نگرانی مهم مطرح می باشد. در برابر شکست‌های پی در پی در پیشگیری از تکرار جرم و تقویت تدابیر سرکوبگر پیشگیری به عنوان روشی کم هزینه و مؤثر برای مبارزه با رفتارهای ضد اجتماعی مورد توجه قرار گرفته است. و اگر عناصر تشکیل دهنده ی بزه و موقعیت برای ارتکاب بزه، به نحو شایسته و مطلوب مدیریت شوند، از یک سو می توان زمینه و امکان تحقق بسیاری از جرایم را کاهش داد و از سوی دیگر عوامل تحریک کننده انگیزه‌های بزهکاری را هر چند به طور نسبی، از بین برد.(همان، ۵۶)
بزهکاری پدیده اجتماعی جهانی است که معمولاً برای جرایم نوجوانان زیر ۱۸ سال به کار برده می شود. گرچه، جوامع گوناگون برحسب وضعیت اقتصادی و اجتماعی خود با انواع متفاوتی از آن روبرو هستند. در همه جوامع انسانی اصطلاح بزهکار در مورد افرادی به کار برده می شود که اعمال خلاف قانون یا موازین مذهبی آن جامعه انجام می دهند. با توجه به این که احکام در جامعه‌های گوناگون متفاوت است، فرد متخلف در یک جامعه، ممکن است در جامعه دیگر از تخلف مبری باشد.
در کشور ما بزهکاری به مجموعه کل جرایمی گفته می شود که در صورت ارتکاب، مجازات‌هایی از قبیل قصاص، دیات، حدود و تعزیرات را در پی دارد.
هر روز در کنار ما جرایمی متعددی به وقوع می پیوندد و با تورق روزنامه‌ها، در صفحه حوادث با انواع بزهکاری آشنا می شویم: چاقوکشی، ضرب و جرح، دزدی، تجاوز و وقتی از خیابان عبور می کنیم سازمان‌هایی نظیر کانون اصلاح و تربیت، نیروی انتظامی، و دادگاه‌هایی را می بینیم که برای مجازات این گونه افراد به وجود آمده اند. ولی تا حالا فکر کرده ایم چه عواملی در به وجود آوردن فرد بزهکار مؤثر است؟ پیچیدگی عوامل مؤثر در پدیده بزهکاری سبب شده است که هر گروه از محققان آن را از دیدگاهی خاص بررسی کنند. روان شناسان و روان پزشکان از دیدگاه روان شناختی، حقوق دانان از دیدگاه جرم شناسی و مسایل کیفری، پزشکان و زیست شناسان از نظر عوامل مؤثر زیستی و بالاخره جامعه شناسان از دید آسیب شناسی اجتماعی. (پارسا،۱۳۹۰)
۲-۲۰-رویکردهایی در مورد بزهکاری:
انتشار اولین گزارش راجع به دادگاه ویژه نوجوان در سال ۱۸۹۹، باعث شده بسیاری از اندیشمندان به مطالعه بزهکاری بپردازند و عوامل موثر آن را بشناسند و از دیدگاه‌های مختلف آن را بررسی کنند ولی هیچ نظریه واحدی نتوانسته تأثیر متغیرهای مستقل فردی و اجتماعی را بر فرد بزهکار تبیین کنددو نظریه که بیش از همه به آن‌ ها توجه دارد یکی«نظریه کنترل اجتماعی»دورکیم است که هیرشی آن را با مسئله بزهکاری تطبیق داده و دیگری نظریه «پیوندهای افتراقی» است که در اصل ساترلند و کرسی مطرح کرده اند.
۲-۲۰-۱- رویکرد کنترل اجتماعی:
به عقیده هیرشی، بزهکاری به عنوان مسئله ای اجتماعی باید به همان گونه که در اجتماع رخ می دهد یعنی در عرصه خانواده، محله، مدرسه، همسالان و سایر ارگان‌ها یا مؤسسات اجتماعی که نوجوان به نوعی در آنها عضویت دارد، بررسی شود. از دید جامعه شناختی این بررسی باید به مجموعه ای از اصول و تعاریف متکی باشد. برخلاف دیگر نظریه‌های بزهکاری که تأکید فراوان براین موضوع دارند که فرد بزهکار می خواهد خود را تطبیق دهد ولی براساس فشارهای اجتماعی و اضطرارهای ساختاری برای رسیدن به موقعیت‌های اجتماعی ناچار می شود به کارهای خلاف و نامشروع دست بزند، هیرشی معتقد است که بزهکاری وقتی اتفاق می افتد که قیود فرد نسبت به اجتماع ضعیف شود یا به کلی از بین برود. هیرشی در کتاب قیود اجتماعی نظریه کنترل اجتماعی یا قیود اجتماعی را مطرح کرده و آن را آزموده است ولی ابتدا تعریف واژه بزهکاری را آورده است او فرد بزهکار را شخصی می داند که از قیود اجتماعی آزاد است و در واقع به عقیده وی بزه وقتی اتفاق می‌افتد که فرد نسبت به قید و بندهای اجتماعی کم اعتنا یا اصلاً بی اعتنا باشد.(پارسا،۱۳۹۰)
به طور خلاصه برداشت دورکیم از مفهوم آنومی (غیرقانونی و بی هنجاری) بدین گونه است:

۱.۹۹- تا ۱-

خشکسالی متوسط

۲.۹۹– تا ۲-

خشکسالی شدید

۳.۹۹- تا ۳-

خشکسالی بسیار شدید

۴- و کمتر

۲-۵-۲- روش­هایمبتنی بر تحلیل جریان
این گونه تحلیلها که بطور کلی بر رویجریانهای سطحی، مخازن آب، دریاچه ها و سفره های آب زیرزمینی صورت می­گیرد، تحتعنوان خشکسالی هیدرولوژیک قلمداد شده و مورد مطالعه قرار می­گیرد . به همین جهتداده­های مربوط به کمیت جریان رودخانه­ها دراین مطالعات از اهمیت اساسی برخوردار است. داده های مورد نیاز، سطح و جریان رودخانه و تداوم دوره های بدون جریان را شاملمی شود.
درکل مطالعات خشکسالی هیدرولوژیک بر روی رواناب سالیانه، حداکثرجریان سالانه یا دوره جریان حداقل متمرکز می شود . مهمترین تحلیلها دراین رابطه،تحلیل طول دوره ای است که جریان، زیر یک آستانه مشخص باقی مانده و حجم کسری روانابزیرآستانه را ایجاد کرده است، درشرایطی که آب یک رودخانه برای آبیاری یا تهیه آببدون استفاده از هرگونه مخزن ذخیره، کافی نباشد، تحلیلهای جریان حداقل، مهمترینعامل به شمار می آید.

قبل از هرگونه تحلیل سریهای مربوط به مقادیر هیدرولوژیکمانند حداکثر جریان سالانه یا میانگین جریان سالانه، بررسی کیفیت داده ها و استفادهازهمه اطلاعات قابل دسترس، ضرورت دارد. درصورتی که بنا به عللی سریها دارای نقصباشند.باید به استفاده از روش­های مربوطه، داده های گم شده را بازسازی نمود(فرج زاده اصل،۱۳۷۴).
۲-۵-۳- روش های مبتنی بر تحلیل داده ­های بارندگی
اینگونه روش ها جزء عمومی­ترین روش­های تحلیل خشکسالی به شمار می­رود .علت این امر دسترسی راحتروآسانتر به انواع داده ­های بارندگی در بخش­های مختلف کره خاکی است. از طرفی در میان متغیرهای آب و هوایی، مقادیر بارندگی جزء بی ثبات­ترین آنها مخصوصاً در مناطق خشک محسوب می­ شود و از این جهت می ­تواند شاخص خوبی برای مطالعه خشکسالی باشد. از طرف دیگر بارش­های جوی در واقع مهمترین متغیری است که تغییرات آن بطورمستقیم در رطوبت خاک و جریان های سطحی، مخازن زیرزمینی و … منعکس شده و بنابراین اولین برداری است که می ­تواند در مطالعه هر حالتی از خشکسالی مورد توجه قرار بگیرد(فرج زاده اصل،۱۳۷۴). در مطالب ذیل مهمترین شاخص­ هایی که با بهره گرفتن از داده ­های بارندگی برای تحلیل خشکسالی عنوان شده است ارائه می گردد:
۲-۵-۳-۱- شاخص درصدی از نرمال ( PN: Percent of Normal)
شاخص درصد نرمال شاخصی است که بیشتر برای درک عموم مردم جامعه استفاده می­ شود.این شاخص یکی از ساده­ترین روش­های اندازه ­گیری بارش برای یک منطقه می­باشدوبه پیشنهاد مهندسین مشاورکوانتا در ایران ساده­ترین ومؤثرترین روش آگاهی از وضع خشکسالی تعیین درصد بارندگی نسبت به نرمال بصورت ماهانه معرفی شده است.استفاده از شاخص آنالیز بارش نرمال زمانی خیلی مفید است که از آن تنها برای یک ناحیه یا یک فصل استفاده شود.بارش نرمال بوسیله تقسیم بارش واقعی به بارش نرمال(دریک بازه زمانی)،ضرب در ۱۰۰ محاسبه می­ شود ومعمولاً‌در مقیاسهای زمانی ماهانه مثلاً از یک تا چندماه که معرف یک فصل ویژه است ویا مقیاسهای ماهانه که معرف یکسال یا یکسال آبی متغیر است بکار می­رود.رابطه( ۳-۱) طریقه به دست آوردن شاخص درصد نرمال نشان می­دهد.
رابطه (۳-۱)
مجموع بارندگی ماهانه ( میلی متر)
میانگین بارندگی ماهانه بلند مدت به میلی متر
یکی از نقاط ضعف استفاده از بارش نرمال آن است که متوسط یا میانگین بارش با میانه یکی نیستند.دلیل این امرآن است که بارش در مقیاس­های ماهانه وسالانه توزیع نرمالی نداردو استفاده از درصد بارش نرمال درجائی به توزیع نرمال بطور ضمنی شباهت داردکه میانه ومیانگین یکسان فرض شده باشند. به علت تغییرات زمانی و مکانی در بارش­های ثبت شده هیچ راهی برای تعیین فراوانی انحراف از نرمال و همچنین مقایسه مکان های مختلف وجود ندارد. جدول(۲-۲) طبقات خشکسالی با شاخص PN را نشان می­دهد(آسیایی،۱۳۸۵).
جدول (۲- ۲ )طبقات خشکسالی با شاخص PN(آسیایی،۱۳۸۵ )

طبقه بندی خشکسالی

در صد نرمال

خشکسالی خفیف

۷۰تا ۸۰ درصد

خشکسالی متوسط

۵۵ تا۷۰ درصد

خشکسالی شدید

۴۰ تا ۵۵ درصد

خشکسالی بسیار شدید

کمتر از ۴۰ درصد

۲ـ از دوستى با بخیل بپرهیز، زیرا آن چه را که سخت به آن نیاز دارى از تو دریغ مى دارد.
۳ـ و از دوستى با بدکار بپرهیز،­که با اندک بهایى تو را مى فروشد.
۴ ـ و از دوستى با دروغگو بپرهیز، که به سراب ماند: دور را به تو نزدیک، و نزدیک را دور مى­نمایاند.» (نهج البلاغه، ۱۳۸۶: ۶۳۲)
بهره گیری هنرمندانه ی سعدی از کلام امیرالمؤمنین موجب شده است تا بر زیبایی کلام وی افزوده شود و اثری را خلق کند که برای همیشه به جای بماند و عموم در تمامی سرزمین­ها از آن بهره ببرند.

علم و دانش اگر فقط در ذهن انسان قرار داشته باشد و در هیچ زمینه ای از آن استفاده نشود و در راه منافع مملکت و کشورداری بهره برداری نگردد هیچ سود و منفعتی حتی برای خود فرد نخواهد داشت. سعدی به پند و اندرز و نصیحت مخاطب پرداخته است و ضرورت داشتن علم همراه با عمل را به همه ی افراد گوشزد کرده است. سعدی در گلستان علم بی­عمل را مانند درخت بی بر و یا مانند زنبور بی عسل، بی ارزش و بی فایده می داند.
«تلمیذ بی ارادت، عاشق بی زر است و رونده ی بی معرفت، مرغ بی پَر، و عالم بی عمل، درختِ بی بر و زاهد بی علم، خانه ی بی در.
مراد از نزول قرآن، تحصیل سیرت خوب است نه ترتیل سورت مکتوب. عامی متعبّد پیاده رفته است و عالم متهاون سوار خفته. عاصی که دست بردارد به از عابد که در سر دارد.

امام علی (ع) در خطبه ی دویست و سی و نه در این زمینه می فرماید: «هُمْ عَیْشُ الْعِلْمِ، وَ مَوْتُ اٌلْجَهْلِ، یُخْبِرُکُمْ حِلْمُهُمْ عَنْ عِلْمِهِمْ وَ ظَاهِرُهُمْ عَنْ باطِنِهِمْ وَ صَمْتُهُمْ عَنْ حِکَمِ مَنْطِقِهِمْ، لایُخالِفُونَ اٌلْحَقَّ وَ لا یَخْتَلِفُونَ فِیهِ، وَ هُمْ دَعَائِمُ ألْإِسْلَامِ، وَ وَلَائِجُ اٌلإِعْتِصامِ، بِهِمْ عَادَ الْحَقُّ فِى نِصَابِهِ، وَ اٌنْزَاحَ الْبَاطِلُ عَنْ مُقَامِهِ، وَ اٌنْقَطَعَ لِسَانُهُ عَنْ مَنْبِتِهِ، عَقَلُوا الدِّینَ عَقْلَ وِعَایَهٍ وَ رِعایَهٍ ، لَاعَقْلَ سَمَاعٍ وَ رِوَایَهٍ ؛ فَإِنَّ رُواهََ الْعِلْمِ کَثِیرٌ، وَرُعاتَهُ قَلِیلٌ. خاندان پیامبر (ع) مایه ی حیات علم و نابودی جهل اند. بردباری شان شما را از دانش آن ها خبر مى دهد. و ظاهرشان از صفای باطن و سکوتشان از از حکمت های گفتارشان. هرگز با حق مخالفت نکردند و در آن اختلاف ندارند. آنان ستون هاى استوار اسلام، و پناهگاه مردم می­باشند، حق به وسیله ی آن ها به جایگاه خویش بازگشت، و باطل از جای خود رانده و نابود، وزبان باطل از ریشه کنده شد. اهل بیت پیامبر (ع) دین را چنان که سزاوار بود، دانستند و آموختند و بدان عمل کردند، نه آن که شنیدند و نقل کردند، زیرا راویان دانش بی شمار، اما حفظ کنندگان و عمل کنندگان به آن اندک.» (نهج البلاغه، ۱۳۸۶: ۴۷۴)
یکی دیگر از رذیلت هایی که سعدی با بهره گیری از نهج البلاغه به پندو اندرز پرداخته و نکته ی اخلاقی خویش را به مخاطب گوشزد کرده است، دوری از تکبر و غرور است. در باب هشتم که «آداب صحبت» نام گذاری شده است شیخ اجل، مسئله­ کبر و غرور را به صورت شیوا و رسا بیان نموده و برای افراد بشری شایسته نمی داند و دوری از آن را سفارش کرده است.
«پادشاه باید که تا بحّدی خشم بر دشمنان نراند که دوستان را اعتماد نماند. آتشِ خشم اول در خداوندِ خشم افتد، پس آنگه زبانه به خصم رسد یا نرسد.

امام علی (ع) نیز در حکمت صد و بیست و ششم؛ در نهج البلاغه در این مورد می فرماید.
«وَ قَالَ (ع) عَجِبْتُ لِلْبَخِیلِ یَسْتَعْجِلُ الْفَقْرَ. الَّذِى مِنْهُ هَرَبَ وَ یَفُوتُهُ الْغِنَى الَّذِى إِیَّاهُ طَلَبَ فَیَعِیشُ فِى الدُّنْیَا عَیْشَ اٌلْفُقَرَاءِ، وَ یُحَاسَبُ فِى الْآخِرَهِ حِسَابَ الْأَغْنِیَاءِ. وَ عَجِبْتُ لِلْمُتَکَبِّرِ الَّذِى کَانَ بِالْأَمْسِ نُطْفَهً وَ یَکُونُ غَداً جِیفَهً وَ عَجِبْتُ لِمَنْ شَکَّ فِى اللهِ وَ هُوَ یَرَى خَلْقَ اللهِ وَ عَجِبْتُ لِمَنْ نَسِیَ الْمَوْتَ وَ هُوَ یَرَى الْمَوْتَى؛ وَ عَجِبْتُ لِمَنْ أَنْکَرَ النَّشْأََهَ اٌلْأُخْرَى، وَ هُوَ یَرَى اٌلنَّشْأًَهَ اٌلْأُولَى وَ عَجِبْتُ لِعَامِرٍ دَارَ الْفَنَاءِ وَ تَارِکٍ دَارَ الْبَقَاءِ. فرمود: در شگفتم از بخیل: به سوى فقرى مى شتابد که از آن مى گریزد، و سرمایه اى را از دست مى دهد که براى آن تلاش مى کند. در دنیا چون تهیدستان زندگى مى کند، اما در آخرت چون سرمایه داران محاکمه مى شود. و در شگفتم از متکبرى که دیروز نفطه اى بی ارزش، و فردا مردارى گندیده خواهد بود؛ و در شگفتم از آن کس که آفرینش پدیده ها را مى نگرد و در وجود خدا تردید دارد؛ و در شگفتم از آن کس که مردگان را مى بیند و مرگ را از یاد برده است، و در شگفتم از آن کس که پیدایشِ دوباره را انکار مى کند در حالى که پیدایش آغازین را مى نگرد و در شگفتم از آن کس که خانه نابودشدنى، را آباد مى کند اما جایگاه همیشگى را از یاد برده است.»(نهج البلاغه، ۱۳۸۶: ۶۵۴)
با اندکی دقت می توان متوجه دل بستگی سعدی، به امام علی (ع) و تأثیر پذیری در آثارش از نهج البلاغه شد سعدی برای رسیدن به هدفش که همان پند و اندرز دادن مخلوقات است سال های زیادی وقت گذاشته است و سعی کرده است به هر طریقی و با بهره گیری از راه های مختلف به پند و اندرز بپردازد. آن چه در این پایان نامه ذکر کردیم اندک بازتابی از فرمایش آن بزرگوار در دو کتاب بوستان و گلستان است که بی گمان والاترین منظومه ی اخلاقی در ادبیات جهان محسوب می شود. سخن گفتن دراین زمینه فرصت بیشتری را می­ طلب؛ بنابراین سخن را در همین جا به پایان می بریم و به دیگر شیوه هایی می پردازیم که شیخ شیراز با یاری آن ها به پند و اندرز پرداخته است.
۳-۳- تأثیر پذیری سعدی از احادیث در بوستان و گلستان
با بررسی در آثار و نوشته های فارسی زبانان، می توان به میزان تأثیر پذیری عمیق آن ها از احادیث و روایات پی برد؛ شیخ اجل، سعدی شیرازی، نیز از جمله شاعرانی است که تحت تأثیر احادیث و روایات بلند مرتبه قرار گرفته است و راه وارستگی و سعادت را به جهانیان نشان داده است. این تأثیر پذیری را می توان مرهون انس و الفتی دانست که سعدی به دین اسلام، ائمه و به خصوص آیات و احادیث داشته است.
هادی زاده در مقاله ای با عنوان: «سعدی و زبان عربی در آیینه ی گلستان» در این مورد می­نویسد: «شیخ، سعدی، عالم و حکیمی است که علوم و معارف‏ خود را فرهنگ غنی اسلامی به لسان عربی آموخته و اندوخته است. در طول سالیان درازی که به تعلیم و تعلم و مطالعه اشتغال داشته، چنان با قرآن و حدیث و گفتار حکما مأنوس بوده که قلم و زبان و اندیشه‏اش رنگ خاص آن فرهنگ را به خود گرفته و آن­چه در گلستان آورده به شرحی که خواهد آمد غالباً صبغه‏ای، خواه لفظی و یا معنوی‏، از این فرهنگ غنی و بارور دارد.» (هادی زاده، ۱۳۶۳: ۴۵)
الف: نمونه های تأثیر پذیری سعدی از احادیث در بوستان
آثاری که از سعدی در موضوعات مختلف و به منظور راهنمایی مردم جامعه بر جای مانده است نکته به نکته ی آن سرشار از پند و اندرزهایی است که شیخ اجل با سیر و سفر در تمامی نقاط دنیا آن ها را جمع آوری کرده است تا جایی که انسان ها می توانند مانند هر کلام آسمانی آن را راهنمای مسیر خویش قرار دهند و از آن بهره ببرند.
درابیات زیر از باب دوم بوستان، سعدی، عبادت بدون تظاهر و ریاکاری را پسندیده می­داند، همچنین در چند بیت پایانی، پر هیز از ریاکاری را سفارش می کند.

ازنظر اقتصاد خرد، بورس یک نمونه بسیار نزدیک به بازار رقابت کامل است. کالاها در بورس همگن‌اند و به دلیل وجود مقدار زیادی خریدار و فروشنده در آن و همچنین آزادی ورود و خروج نیروها، قیمت‌های تعیین‌شده بسیار نزدیک به قیمت‌های تعادلی هستند. بورس اوراق بهادار با ایجاد فضای رقابتی به‌عنوان ابزاری اقتصادی، باعث می‌شود که شرکت‌های سود ده، بتوانند از طریق فروش سهام به تأمین مالی بپردازند و برعکس شرکت‌های زیان‌دیده به‌طور خودکار از گردونه خارج شوند. بدین ترتیب با چنین تفکیکی، بازار می‌تواند به تخصیص مطلوب منابع بپردازد. در ادامه به مهم‌ترین مزایای بورس اوراق بهادار اشاره می‌شود (وب‌سایت بورس، ۱۳۹۲):
مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان:
جمع‌ آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکت‌ها.

به‌کارگیری پس‌اندازهای راکد در امر تولید و تأمین مالی دولت و مؤسسات.
کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام و اوراق مشارکت.
رشد تولید ناخالص ملی، افزایش اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور.
فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت از طریق گسترش مالکیت عمومی و ایجاد احساس مشارکت عمومی.
افزایش درجه نقد شوندگی ثروت افراد.
مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکت‌های سرمایه پذیر):
سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار
افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تأمین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی.
سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت
به وجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک واحد اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کمتر
برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت
برخورداری از معافیت‌های مالیاتی
مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌گذاران:
خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش در مقابل تورم
اطمینان از گزینه سرمایه‌گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات
قابلیت نقد شوندگی اوراق بهادار و سهولت نقل‌وانتقال سهام و استفاده از معافیت‌های مالیاتی
ایجاد یک بازار دائمی و مستمر که امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت را فراهم می کند.
وجود طیف‌های متنوع از اوراق بهادار ازنظر درجه بازدهی و خطر‌پذیری برای سرمایه‌گذار
حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک و احساس مشارکت در امور تولیدی و تجاری
۲-۵٫ بورس اوراق بهادار تهران
به‌منظور ایجاد یک بازار رسمی و دائمی برای خریدوفروش سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار، به‌موجب قانون مصوب اردیبهشت‌ماه ۱۳۴۵ مجلس شورای ملی، بورس اوراق بهادار تهران در بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶، فعالیت خود را آغاز نمود. در قانون تأسیس بورس، هدف از ایجاد آن، تجهیز پس اندازه‌ای خصوصی و تخصیص این پس‌اندازها به سرمایه‌گذاری‌های صنعتی و تولیدی اعلام گردید. بورس اوراق بهادار تهران، مانند سایر بورس‌های اوراق بهادار دنیا، از تشکیلات و نظام ویژه‌ای برخوردار است. در ادامه به معرفی متداول‌ترین نوع اوراق بهادار قابل معامله در بازار بورس اوراق بهادار تهران که موضوع این تحقیق نیز هست، پرداخته می‌شود.
۲-۶٫ سهام
سرمایه هر شرکت سهامی، به قطعاتی تقسیم‌شده که هر یک از آن‌ ها را سهم گویند؛ بنابراین، سهم عبارت از قطعاتی است که مجموع آن سرمـایه را تشکیل می‌دهد. درواقع سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی که مشخص‌کننده میزان مشارکت و تـعهدات و منافع صـاحب آن در شرکت سهامی است. در شرکت‌های دیگر سهم هر شریک را سهم الشرکه می‌گویند ولی در شرکت سهامی به ذکر سهم اکتفا می‌شود. دارنده سهم نمی‌تواند به نسبت سهم از مایملک شرکت مالک باشد بلکه به نسبت سهم خود از شـرکت دارای حق است و به‌موجب آن از منافع شرکت استفاده کرده و در مجمع عمومی رأی می‌دهد و در صورت انحلال از دارائی شرکت سهم خواهد برد. قانون در شرکت سهـامی عام حداکـثر قیـمت اسمی سهام را ده هزار ریال معـین کرده ولی در شرکت‌های سهامی خاص حداقل و اکثری برای مبلغ اسمی سهام تعیین نشده است سهام هر شرکت ممکن است به چند صورت به شرح زیر انتشاری‌اید:
الف- سهم بانام
ب- سهم بی‌نام
ج- سهم ممتاز
چون تمام سرمایه شرکت در ابتدای تأسیس مورداحتیاج نیست لذا، مقداری از سهام مطالبه می‌شود و بقیه آن به‌تدریج اخذ می‌گردد. با در نظر گرفتن این موضوع، قانون ازلحاظ ارفاق مقرر داشته که خریداران سهم می‌توانند در ابتدا قسمتی از قیمت سهم را که کمتر از سی‌وپنج درصد نباشد پرداخت و بقیه را تعهد نمایند (اسکندری،۱۳۸۹).
ممکن است شرکـتی در ابـتدای تشکیل بیش از سی‌وپنج درصد مثلاً شـصت درصد قیمت اسمی سهام و یا تمام قیمت آن را لازم داشته باشد که در این صورت به همـان نسـبت از قیمت سهام نقداً پرداخت می‌شود ولی در حـال مبلغ پرداخت و میزان تعهد شده هر سهـم باید در اسـاسنامه ذکر شود. به‌موجب ماده ۳۳ قانون مبلغ پرداخت‌نشده سهـام هر شرکت سهـامـی باید ظرف مـدت مقرر در اساسنامه که از پنـج سال بـیـشتر نخواهد بود مطالبه شود درصورتی‌که ظرف مدت مزبور مبلغ پرداخت‌نشده مطالبه نگردد، هیئت‌مدیره باید مجمع عمومی فوق‌العاده شرکت را برای اخذ تصمیم درباره‌ی تقلیل سرمایه به میزان پرداخت‌شده دعوت نماید و پس از کاهش سرمایه مراتب را به مرجع ثبت شرکت‌ها اطلاع دهد که برای استحضار عموم آگهی شود و الا هر ذینفع می‌تواند به دادگاه مراجعه کند در این صورت و به‌موجب حکم دادگاه کاهش سرمایه شرکـت به‌وسیله مرجع ثبت شرکت‌ها آگـهی خواهد شد. مسـلم است مطالـبه مبلغ پرداخت‌نشده سهـام باید از تمام شرکا بدون تبعیض به عمل آید و دارندگان چنین سهـامی موظف هستـند بقیه مبلـغ اسـمی سهام را به نسبتی که مورد مطالبه است بپردازند. مطالبه مبلغ پرداخت‌نشده سهام به این طـریق خواهد بود که هیئت‌مدیره در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی مربوط به شرکت در آن درج می‌شود منتشر نموده و مهـلت معقـول و متناسبی برای پرداخت آن قرار می‌دهند درصورتی‌که دارندگان سهام از تأدیه مبلغ پرداخت‌نشده خودداری نمایند، خسارت دیرکرد از قرار نرخ رسمی بهره به‌علاوه چهار درصد در سال مبلغ تأدیه نـشده اضافه خواهد شد. پس از اخطـار این موضوع از طرف شرکت به صاحب‌سهم و گذشـتن یک ماه درصورتی‌که مبلغ مورد مطالبه و خسارت تأخیر آن تماماً پرداخت نشود، شرکت آگهی فروش سهم مزبور را با قید مشخصات سهام فقط یک نوبت در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی‌های مربوط به شرکت در آن منتشر می‌شود می کند و یک نسخه از آگهی به‌وسیله پست سفارشی برای صاحب‌سهم ارسال می‌شود. سپس این‌گونه سهام را درصورتی‌که در بورس اوراق بهادار پذیرفته‌شده باشد مربوط به شرکت‌های سهامی عام از طریـق بـورس و الا از طریق مزایـده فروخـته و از حاصل فروش آن شرکت کلیه هزینه‌های غیرمترقبه را برداشت و درصورتی‌که چیزی باقی بماند مـازاد به صاحب‌سهم پرداخت می‌شود. در این مـوقع نـام صاحب سهام قبلی از دفـتر حذف و اوراق سهـام یا گواهی‌نامه موقت سهام با قید کلمه المثنی به نام خریدار صادر و مراتب به اطلاع عموم آگهی می‌گردد (دستگیر،۱۳۸۴).
شرکت‌هایی که قیمت سهـام آن‌ ها زیاد است برای این‌که هرکسی بتواند از سهام آن خریداری نماید، سهـام خود را به قطـعات تقسیم می‌نمایند. این عمل را قانون تجویز کرده ولی همچنان که در شرکت‌های سهامی ارزش سهام مساوی است ارزش قطعات سهام هم باید مساوی باشد. مثلاً هر سهم شرکت باید به ده قطعه تقسیم شود و نمی‌توان یک سهـم را به ده سهم و سهم دیگر را به پنج قطعه تقسیم نمود. قبل از تشکیل شرکت نمی‌توان ورقه سهم صادر نمود. پس از ثبت و تشکـیل شرکت نیز مادام که تمـام مبـلغ اسمی هر سهم پرداخت‌نشده صدور ورقـه سهم بی‌نام یا گواهی‌نامه موقت بی‌نام ممنوع است ولی در سهام بانام هرگـاه سی‌وپنج درصد مبلغ اسمی آن پرداخت‌شده باشد صدور سهم یا گواهی‌نامه موقت مانعـی ندارد تا زمانی که اوراق سهام صادر نشده شرکـت باید به صاحبان سهـام گواهی موقت بدهد. در مورد سهام بانام همان‌طور که ذکـر شد صـدور آن مانعی ندارد ولی در مـورد سهام بی‌نام قبل از پرداخت تمام قیمت اسمی سهـام گواهی‌نامه موقت بانام داده خواهد شد که نقل‌وانتقال آن تابع مقـررات مربوط به نقل‌وانتقال سهـام بانام است در گواهی مـوقت نیز باید مبلغ پرداخت‌شده و مبلغ تعهد شده قید گردد. درهرحال ظرف مدت یک سال پس از پرداخت تمامی مبلغ اسمـی سهم باید ورقه سهم صادر شود و به صاحب‌سهم تسلـیم و گواهی موقت سهم مسترد و ابطال گردد. (دستگیر،۱۳۸۴).

سهام عادی و خصوصیات آن
سهام عادی، اسنادی قانونی هستند که مالکیت یا حقوق صاحبان سهام را در شرکت‌هایی نشان می‌دهند که به‌عنوان شرکت سهـامی سازمانده‌ی شده‌اند، همچـنین این گواهینامه‌ها^[۱۵] به‌عنوان اوراق بهادار مالـی قابل‌خرید و فروش می‌باشند. موسسه‌های تک مالکیتی^[۱۶] و شرکت‌های تضامنی^[۱۷]، اشکال سازمانی دیگر موسسه‌های تجاری عمومی هستند، اما فقط شرکت‌های سهامی^[۱۸] می‌توانند سهام عادی منتشر نمایند صاحبان سهام عادی دارای حق ادعای نهایی^[۱۹] بر سود و دارایی‌های شرکت سهـامی خویش می‌باشند به این معنا که اگر شرکت سهـامی منحل شود، قانون مقرر می‌دارد که تمامی بدهی‌ها مانند حـقوق کارکنان، اسناد بـدهی به عرضه‌کنندگان کالا و بهره، دارنـدگان اوراق قرضه در هنگام انحلال، باید از محل دارایی‌های شرکت تسویه شود، قبل از آنکه، به‌واسطه توقف عملـیات، آنچه از دارایی‌ها باقیمانده است بین صاحبان سهام عادی توزیـع و تسویه شود. درواقع هرگز از ورشکسـتگی یک شرکت سهـامی چیزی باقی نمی‌ماند تا مابین سهـامداران عادی تقسیم شود. صاحبان سهام عادی از چهار امتیاز اصلی به‌عنوان ماحصل سرمایه‌گذاری خویش برخوردار می‌باشند که به شرح زیر موردبحث قرار می‌گیرند (اسکندری، ۱۳۸۹):
۱-مسئولیت محدود^[۲۰]: اگر یک شرکت سهـامی ورشکسـت شود و دارایی‌های کافی برای پرداخت تمامی تعهدات خود نداشته باشد، بدهی‌های پرداخت‌نشده به سهامداران تحمیل نمی‌شود تا در مواجهه با پرداخت آن تعهدات مشـارکت داشته باشند. درواقع سهامداران بـیش ازآنچه در شرکت سرمایه‌گذاری نموده‌اند، از دست نخواهند داد.
۲-بـرداشت سود^[۲۱]: صاحبان سهـام از یک مـشارکت نـامحدود در سـود مـوسسه برخوردار می‌باشند.
۳-قابلیت فروش^[۲۲]: سهـام عادی ازجمله اوراق بـهادار مالی می‌باشند که برای خریدوفروش سهل و آسان طراحی ‌شده‌اند.
۴-کنـترل شرکـت^[۲۳]: در مجمع صاحبان سهـام، فقط به سهـامداران عادی، حق رأی اعطاشده است؛ بنابراین سرمایه‌گذاران سهام عادی، در تعیین اعضای هیئت‌مدیره شرکت، دارای حق انتخاب می‌باشند.
۲-۷-۱٫ ارزشیابی سهام عادی
بر اساس مفروضات تبصره ۲ ماده ۲۴ اصلاحیه قانون تجارت، چنانچه برای سهامی امتیاز یا مزایایی قائل نشوند، این‌گونه سهام، سهام عادی نامیده می­شوند. دارندگان این سهام، مالکان شرکت هستند و این اوراق فاقد سررسید و دائمی تلقی می­شوند.

فرایند ارزش‌گذاری سهام
شناخت شرکت: این مورد شامل ارزیابی صنعت، موقعیت رقابتی در صنعت و استراتژی شرکت است. تحلیلگر مالی، از این اطلاعات به همراه گزارش‌های مالی شرکت، برای پیش ­بینی عملکرد آتی شرکت استفاده می­ کنند.
پیش‌بینی عملکرد آتی شرکت: عملکرد آتی شرکت به شرایط کلان اقتصادی و تحلیل صنعت (تعیین سهم صنعت از تقاضای کل) و شرکت (تعیین سهم شرکت از تقاضای کل صنعت) و پیش ­بینی متغیرهای مالی مانند فروش، سود و موقعیت مالی آتی شرکت که از گزارش‌های مالی قابل‌استخراج هستند، بستگی دارد.