B. infantis

 

L. delbrueckii subsp. bulgaricus

 

 

 

 

 

 

B. lactis

 

L. gallinarum

 

 

 

 

 

 

B. longum

 

L. gasseri

 

 

 

 

 

 

 

 

L. johnsonii

 

 

 

 

 

 

 

 

L. paracasei

 

 

 

 

 

 

 

 

L. plantarum

 

 

 

 

 

 

 

 

L. reuteri

 

 

 

 

 

 

 

 

L. rhamnosus

 

۲-۵-۱- گونه لاکتوباسیلوس پلانتاروم
لاکتوباسیلوس پلانتاروم، باکتری بیهوازی اختیاری است و در محیط دارای قند گلوکونات رشد کرده و گاز دیاکسید کربن تولید میکند. رشد بهینه آن ۳۵-۳۰ درجه سانتیگراد است، در ۱۵ درجه سانتیگراد هم رشد میکند و در ۴۵ درجه سانتیگراد قادر به رشد نیست. کلنیهای آن صاف،‌ سفید و یا زرد رنگ است. این گونه به صورت طبیعی فلور میکروبی بسیاری از فراورده های تخمیری گیاهی، ‌گوشتی و لبنی است. از نظر ظاهر، باکتریهای میلهای و به اشکال منفرد،‌ دوتایی و یا زنجیرهای وجود دارند. ازمزایای لاکتوباسیلوس پلانتاروم میتوان به کاهش نفخ و درد روده، کاهش احتمال ابتلا به اسـهال در کودکان، کاهش التهاب روده در افراد مستعد، کاهش درد در روده افراد حساس، اثرات مثبت بر روی سیستم ایمنی کودکان مبتلا به HIV و کاهش عفونتهای دستگاه گوارش اشاره کرد (دی-وریسا و همکاران، ۲۰۰۶).

۲-۵-۲- لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7
در پژوهش حاضر از باکتری پروبیوتیک لاکتوباسیلوس پلانتاروم A7 با منشاء انسانی به عنوان سویهی پروبیوتیک استفاده شد. این سویه توسط میرلوحی (۱۳۸۸) از مدفوع نوزادی ایرانی جداسازی شد، این محقق خصوصیات پروبیوتیکی این سویه را بررسی کرد و به دلایل زیر آن را یک سویهی پروبیوتیک معرفی کرد:
۱- مقاومت به نمکهای صفراوی و pH های پایین و شرایط گوارش دستگاه انسان.
۲- این باکتری از نظر تولید اگزوپلیساکارید و آبگزیری سطحی شبیه پروبیوتیکهای تجاری عمل میکند.
۳- مقاومت سویه نسبت به آنتی بیوتیک.
۴- توانایی تولید لاکتیک اسید و ترکیبات ضد میکربی (اکبری و همکاران، ۱۳۸۹).
۲-۶- فرایند ریزپوشانی
اکثر پروبیوتیکها حتی در زمان نگهداری در دماهای پایین، عمر ماندگاری کمی داشته و باعث میشود تعداد آنها در زمان مصرف کمتر از حد لازم باشد (چمپاژن. س، ۲۰۰۷). روش های مختلفی برای افزایش مقاومت باکتریهای حساس پروبیوتیک پیشنهاد شده از جمله انتخاب سویه های مقاوم به اسید مناسب، افزایش تلقیح میکروبهای پروبیوتیک به مواد غذایی، افزایش پریبیوتیک به فراورده‌های غذایی، استفاده از بستهبندی غیرقابل نفوذ به اکسیژن یا استفاده از موادی که اکسیژن را مصرف میکنند مثل آسکوربیک اسید، ایجاد سازش با استرس، دو مرحلهای کردن تخمیر(اگر محصول تخمیری است)، الحاق باکتری به ریزمغذیها مثل اسیدهای آمینه و پپتیدها و ریزپوشانی پروبیوتیک (چاواری و همکاران، ۲۰۱۰؛ آنال-وجتاس و همکاران، ۲۰۰۸). ریزپوشانی^[۲۳] فرایندی شیمیایی-مکانیکی است که به معنای فن بستهبندی مواد جامد، مایع و گازی در ریزپوشینههای کوچکی است که محتویاتش با سرعت کنترل شده طی مدت زمانی مشخص آزاد میشود. این مفهوم توسط چانگ^[۲۴] در اوایل دهه ۶۰ به منظور حفاظت از موادزیستی مانند سلولهای پیوندی، آنزیمها و برخی ترکیبات جاذب مطرح شد (پراکاش و همکاران، ۲۰۰۶). از این روش به خصوص در صنعت داروسازی استفاده میشود ولی در صنایع غذایی و بیوتکنولوژی هم قابل استفاده میباشد. در این روش با ایجاد یک حائل احتمال آسیبرسیدن به باکتری کم میشود (کایلاساژاتی. ک، ۲۰۰۲). برای مثال، از موارد مصرف این روش در بیوتکنولوژی برای افزایش ظرفیت سیستم های تخمیر است (دوهرتی و همکاران، ۲۰۱۱).
میکروکپسول به این صورت تعریف میشود که یک غشایی نیمهتراوا، کروی، نازک ومحکم است که اطراف یک هسته را پوشانده و قطر آن از چند میکرون تا یک میلیمتر متغیر است. هدف اصلی ریزپوشانی افزایش زندهمانی کشتهای میکروبی مورد استفاده در تحقیقات آزمایشگاهی، فرایندهای تخمیری، تغذیهی دام و یا اضافه کردن آن به فراورده های غذایی مانند انواع محصولات لبنی از جمله ماست و یا محصولاتی مانند دسرهای منجمد و غیره میباشد (مانسینی و همکاران، ‌۲۰۰۲). در تولید صنعتی غذا نیاز به اضافه کردن اجزایی است که برای تنظیم کردن طعم، رنگ، بافت بهکار میروند و یا خاصیت نگهدارندگی دارند و از این روش برای اضافه کردن به فراورده استفاده میشود (چمپاژن، ۲۰۰۷). معمولا ترکیبات ریز پوشانی شده را فعال مینامند و کلمهی فعال به ماده ترکیب شیمیایی یا ارگانیسمی برمیگردد که بعد از مصرف اثر سودمندی روی سلامتی داشته باشد (مولمان و همکاران، ۲۰۰۶).
گزارش شده که ریزپوشانی مقاومت گرمایی باکتری را افزایش میدهد. همچنین مقاومت باکتری را نسبت به خشک کردن انجمادی افزایش میدهد و احتمال زندهمانی آن را طی نگهداری بیشتر میکند. اخیرا تقاضا برای اضافه کردن مواد سودمند به غذا هم افزایش یافته است. ولی اضافه کردن این مواد با چالشهای زیادی روبروست مثلا پایدار ماندن ترکیبات زیستفعال طی فرایند کردن محصول و نگهداری آن نیازمند این است که با شبکهی غذای حامل واکنش نامطلوب نداشته باشد. که ریزپوشانی ترکیبات زیستفعال به رفع این مشکل کمک میکند (چمپاژن، ۲۰۰۷).
به طور کلی از ریزپوشانی در حوزه میکروبیولوژی در موارد زیر استفاده میشود: