جدول 3.4. وضعیت پاسخگویان به تفکیک تحصیلات…………………………………………………………….82

جدول5.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری…………………………………………………………………………………………84

جدول 6.4. نتایج الویت بندی عوامل اصلی مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری توسط آزمون فریدمن………………………………………………………………………………………………………………..84

جدول 7.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل اصلی مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری……………………………………………………………………………………………………………….. 85

جدول 8.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به زیرساخت بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری…………………………………………………………………………..86

جدول 9.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به زیرساخت بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری توسط آزمون فریدمن……………………………………………………………………………………………..87

جدول 10.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به زیرساخت برجذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری……………………………………………………………………………………….. 87

جدول 11.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به سطح و مرحله توسعه گردشگری در مقصد و اندازه بازار آن برجذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری…………………………………………………………………………………………………………………………………..88

جدول 12.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به سطح و مرحله توسعه گردشگری در مقصد و اندازه بازار آن بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری توسط آزمون فریدمن …………….. 89

جدول 13.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به سطح و مرحله توسعه گردشگری در مقصد و اندازه بازار آن برجذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری………………..89

جدول 14.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به جذابیت‌های محیطی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری …………………………………….. 90

جدول 15.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به جذابیت‌های محیطی برجذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری توسط آزمون فریدمن……………………………………………………………………………..90

جدول 16.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به جذابیت‌های محیطی برجذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری………………………………………………………………………….. 91

جدول 17.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به عوامل تشویقی و حمایتی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری……………………………………………92

جدول 18.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به عوامل تشویقی و حمایتی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری توسط آزمون فریدمن ………………………………………………….92

جدول 19.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به عوامل تشویقی و حمایتی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری…………………………………………………………………………. 92

جدول 20.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به دسترسی به اطلاعات بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار

 گردشگری…………………………………………………..  93

جدول 21.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به دسترسی به اطلاعات بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری توسط آزمون فریدمن…………………………………………………………………………… 94

جدول 22.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به دسترسی به اطلاعات بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری…………………………………………………………………………… 94

جدول 23.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به قوانین و مقررات کسب‌وکار بر جذب سرمایه‌گذاری کسب‌وکار گردشگری…………………………………………… 95

جدول 24.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به قوانین و مقررات کسب و کار بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری توسط آزمون فریدمن……………………………………………………95

جدول 25.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به قوانین و مقررات کسب و کار بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری………………………………………………………………… 96

جدول 26.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به عوامل سیاسی و اجتماعی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری………………………………………. 96

جدول 27.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به عوامل سیاسی و اجتماعی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری توسط آزمون

این مطلب را هم اگر خواستید بخوانید :

جستجوی محلی چیست

 فریدمن……………………………………………………97

جدول 28.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به عوامل سیاسی و اجتماعی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری………………………………………………………………………..97

جدول 29.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به شرایط اقتصادی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری…………………………………………………………98

جدول 30.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به شرایط اقتصادی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری توسط آزمون فریدمن……………………………………………………………………………………..99

جدول 31.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به شرایط اقتصادی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری……………………………………………………………………………………….99

جدول 32.4. آمار توصیفی پاسخ‌های سرمایه‌گذاران در مورد اهمیت عوامل مربوط به عوامل مکانی و جغرافیایی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری……………………………………….100

جدول 33.4. نتایج الویت بندی عوامل مربوط به عوامل مکانی و جغرافیایی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری توسط آزمون فریدمن………………………………………………. 101

جدول 34.4. آماره‌های آزمون رتبه‌ای فریدمن برای عوامل مربوط به عوامل مکانی و جغرافیایی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری………………………………………………………………………101

جدول 35.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل اصلی مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی……………………………………….. 102

جدول 36.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به زیرساخت برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی…………………… 104

جدول 37.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به جذابیت‌های محیطی بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت‌بندی…. 105

جدول 38.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به عامل تشویقی و حمایتی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی……….106

جدول 39.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به شرایط اقتصادی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی……………………….107

جدول 40.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به سطح و مرحله توسعه گردشگری در مقصد و اندازه بازار آن برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت‌بندی………………………………………………………………………………………………. 108

جدول41.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به عامل سیاسی و اجتماعی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی…….. 109

جدول 42.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به عامل مکانی و جغرافیایی برجذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی…….. 110

جدول 43.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به قوانین و مقررات کسب و کار بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی….. 111

جدول 44.4. میانگین هندسی پاسخ‌های کارشناسان در مورد اهمیت عوامل مربوط به دسترسی به اطلاعات بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری و نتایج الویت بندی…………………112

جدول 1.5. نتیجه الویت بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری جهت توسعه کسب و کار گردشگری از دیدگاه سرمایه‌گذاران و کارشناسان …………………………………………………………………118

فهرست اشکال

شکل1-1. مراحل انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 15

شکل 1.3. محدوده منطقه آزاد ارس………………………………………………………………………………………  64

فهرست نمودارها

نمودار 2-1. چارچوب نظری یا مدل مفهومی تحقیق……………………………………………………………… 51

نمودار 1.4. وضعیت پاسخگویان به تفکیک جنسیت……………………………………………………………… 80

نمودار 2.4. وضعیت پاسخگویان به تفکیک سن………………………………………………………………………81

نمودار 3.4. وضعیت پاسخگویان به تفکیک تحصیلات…………………………………………………………….82

نمودار 1.5. عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری کسب و کار گردشگری در سطوح مختلف…121

فصل اوّل:

کلیات تحقیق

1.      کلیات تحقیق

1-1)  مقدمه

در دهه 90 میلادی، اهمیت فضای کسب وکار به عنوان حلقه ارتباطی فضای خرد و کلان اقتصادی در ادبیات اقتصادی مطرح شد (دامن‌کشیده و خدا‌ بخش‌زاده، 1391) و امروزه توسعه و شکوفایی بخش بزرگی از اقتصاد جوامع گوناگون وابسته به سازوکارهایی است که در آن کسب وکارهای جدید شکل یافته و توسعه می‌یابند (زیودار و قاسمی،1390).

یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی در دنیای کنونی، گردشگری است که از مهم‌ترین منابع درآمد تعداد زیادی از کشورهای جهان به حساب می‌آید. محدود بودن بسیاری از منابع همچون نفت، گاز و کانی‌های معدنی، دولت‌ها را به تفکر وا داشته است که از منابع پایدارتری چون میراث فرهنگی و طبیعی خود بهره‌برداری نموده و با انواع برنامه‌ریزی‌ها، این میراث و جذابیت‌های آن را تبدیل به منابع درآمد اقتصادی نمایند. علاوه بر این، با این روش به حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی خود بپردازند (ثروتی و کزازی، 1385). در این راستا، کشورها برای بهره‌مندی از منافع و درآمدهای گردشگری، اقدام به توسعه کسب وکار گردشگری کرده‌اند.

برای توسعه کسب و کار گردشگری باید شرایط مورد نیاز را برای حضور سرمایه‌گذاران فراهم کرد. در این راستا و با عنایت به نقش مؤثر سرمایه‌گذاری در ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، گسترش منابع درآمدی، افزایش درآمد ملی سرانه و به‌طور کلی رشد و توسعه اقتصادی، بررسی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری به لحاظ شناخت توانمندی‌های اقتصادی و جهت‌دهی فعالیت‌های مولد و اشتغال‌زا از اهمیت خاصی در طراحی و مدیریت سیاست‌های اقتصادی کارآ برخوردار است (اسکویی و همکاران، 1391).

1-2) بیان مسئله

بر طبق نظر دویر[1]  و همکارانش (2010) سرمایه‌گذاری گردشگری در مقاصد گردشگری، ظرفیت کلی برای تقاضای گردشگری را برآورده می‌کند. به طور کلی سرمایه‌گذاری گردشگری بودجه مورد نیاز را برای توسعه پروژه‌های گردشگری تأمین می‌کند (پتری[2]، 2013). اما به دلیل اینکه اهداف اقتصادی محرک اصلی ایجاد هر کسب و کار و از جمله کسب و کارهای گردشگری است. بنگاه‌های گردشگری در ابتدا به منافع خود می‌اندیشند (وارنل[3]، 1986). به همین جهت فراهم کردن بسترهای موردنیاز برای حضور سرمایه گذاران ضروری می باشد.

در این راستا، به منظور تسریع در انجام امور زیربنایی، عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی، سرمایه‌گذاری و افزایش درآمد عمومی، ایجاد اشتغال سالم و مولد، تنظیم بازار کار و کالا، حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای، تولید و صادرات کالاهای صنعتی و تبدیلی و ارائه خدمات عمومی، مناطقی تحت عنوان «مناطق آزاد تجاری- صنعتی» تشکیل شد. این مناطق با برخورداری از مزایا و معافیت‌های مختلف یکی از راهکارهای موردنظر برای رشد و توسعه اقتصادی کشور بوده که از برنامه اول توسعه موردنظر قرار گرفت (قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران، 1372).

یکی از مناطق آزاد ایران که زمان زیادی از ایجاد آن نمی‌گذرد منطقه آزاد ارس است. این منطقه با برخورداری از موقعیت ژئواکونومیکی ممتاز و دسترسی به بازارهای بین‌المللی سرمایه و تکیه بر امکانات برجسته توسعه ترانزیت و صادرات مجدد، توانمندی‌های بالای صادراتی و با فراهم‌سازی زیرساخت‌‌های توسعه فعالیت‌های بازرگانی در کنار گمرکات و مراکز تخلیه و بارگیری کالا و الگوسازی ورود به سازمان تجارت جهانی  توانسته است در جهت ارتقای نقش هم پیوندی اقتصاد ملی با اقتصاد جهانی، بسترساز تعامل سازنده کشور با جهان باشد. همچنین این منطقه به پشتوانه مناطق ارزشمند اکولوژیکی حفاظت‌شده، اقلیم مناسب، منابع غنی آب، ذخیره‌گاه‌های بین‌المللی جنگلی، محیط‌زیست مطلوب و قابلیت‌های توسعه گردشگری در زمینه‌های تاریخی، فرهنگی، طبیعی و ورزشی، در حال تبدیل‌شدن به یک منطقه بین‌المللی گردشگری، تفریحی، سلامتی و درمانی است. در این راستا، توسعه کسب و کار گردشگری به عنوان یکی از استراتژی توسعه اقتصادی این منطقه در نظر گرفته شده است (خلاصه منشور توسعه منطقه آزاد تجاری  صنعتی ارس، 1389).

با توجه به اینکه سرمایه‌گذاری پیش‌نیاز توسعه کسب و کار گردشگری است، به منظور جذب سرمایه‌گذاری و افزایش آن، باید بتوان فضای مناسب را برای آن فراهم آورد. در این راستا شناسایی عوامل مؤثر بر سرمایه‌گذاری و اولویت‌بندی آن جهت توسعه کسب و کار گردشگری، این شرایط را فراهم می‌کند که بتوان مؤثرترین و کاراترین روش‌ها را برای جذب سرمایه‌گذاری در پیش گرفت و از طریق جذب سرمایه‌گذاری و افزایش آن، کسب و کار گردشگری را توسعه داد.

به همین منظور، در این تحقیق، به دلیل اهمیت کسب و کار گردشگری به عنوان یکی از استراتژی‌های توسعه منطقه آزاد ارس و نقش سرمایه‌گذاری در توسعه کسب و کار گردشگری و با توجه به ویژگی‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، زیست‌محیطی و تکنولوژیکی این منطقه، به شناسایی و اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری در این منطقه پرداخته‌شده، تا از طریق آن بتوان سرمایه‌گذاری گردشگری را در این منطقه افزایش داد و کسب و کار گردشگری را در منطقه آزاد ارس رونق بخشید.

1-3)اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

رشد و توسعه‌ی پایدار مهم‌ترین هدف اقتصادی هر کشور بوده و مهم‌ترین معیار تعیین و اندازه‌گیری آن، میزان سرمایه‎گذاری است. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری از اجزای مهم هزینه‌ی ملی و لازمه‌ی تولید و اشتغال بوده و رشد تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی در گرو آن است (بلاک[4]، 2006 ).

با توجه به آنچه گفته شد، روشن است که توسعه کسب و کار گردشگری نقش مهمی در توسعه‌ی اقتصادی مناطق دارد و توسعه‌ی بخش گردشگری نیز از راه افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش، جهت تخصیص بهینه‌ی منابع موجود و بالفعل کردن امکانات بالقوه‌ی بخش امکان‌پذیر است.

در این راستا، منطقه آزاد ارس به عنوان اولین منطقه الحاق شده کشور به سازمان تجارت جهانی، می‌تواند با شناسایی عوامل جذب سرمایه‌گذاری گردشگری و پی بردن به اهمیت آن‌ها، رشد مداوم سرمایه‌گذاری در این