۴-۶- مقایسه تجزیه به مولفه های اصلی مورفولوژیکی، فیتوشیمیایی و مولکولی

در تجزیه به مولفه های اصلی صفات کمی در جمعیت های آویشن بر اساس دو مولفه اول توانست جمعیت ها را به سه گروه تقسیم کند، نمودار پراکنش PCA تا حدود زیادی توانست جمعیت های آذربایجان غربی، کردستان و زنجان را تفکیک کند.
همچنین نمودار پراکنش جمعیت های آویشن کوهی در صفات فیتوشیمیایی بر اساس دو مولفه اول توانست جمعیت ها را به دو گروه تقسیم کند که جمعیت ها تا حدودی از هم تفکیک شدند که نمودار پراکنش PCA با گروهبندی های انجام شده به روش تجزیه خوشه ای کاملا مطابقت داشت.
نمودار پراکنش تجزیه به مختصات اصلی( (PCOAداده های مولکولی بر اساس دو مولفه اول توانست جمعیت های آویشن کوهی را به چهار گروه تقسیم کند که تا حدود زیادی مبین گروهبندی های انجام شده به روش تجزیه خوشه ای می باشد. در تجزیه به مولفه های اصلی بر روی داده های مولکولی در بین ۱۵ جمعیت آویشن کوهی، چهار مولفه شناسایی شد که جمعا ۱۶/۴۷ درصد از کل واریانس را توجیه می کردند. نمودار پراکنش PCOA با بهره گرفتن از داده های مولکولی توانست جمعیت های قزوین و آذربایجانغربی را تفکیک کند، و هیچ ارتباط معنی داری بین تنوع ژنتیکی و ناحیه پراکنش بدست نیامد. که این نتایج کاملا در انطباق با نتایج حاصل از صفات مورفولوژیکی می باشد. در صفات کمی و داده های فیتوشیمیایی دو یا سه مولفه اول بیشترین مقدار (۵۰-۴۰ درصد) تغییرات مربوط به داده های اولیه توجیه می کنند، ولی در مورد داده های مولکولی دو یا سه مولفه اصلی اول حداکثر (۳۰-۱۵ درصد) است، که تغییرات اولیه نشانگرها را توجیه می کنند( محمدی، ۱۳۸۵) که در این پژوهش مطابقت خوبی داشت.

فصل پنجم

نتیجه گیری و پیشنهادات

۵-۱- نتیجه گیری کلی

- با توجه به اینکه جمعیت ها در شرایط یکسان کشت شده اند تنوع فنوتیپی بسیار بالائی بین این جمعیت‌ها مشاهده شد. جمعیت آذربایجان غربی (۲) در صفات فیزیولوژیک نسبت به سایر جمعیت ها دارای برتری بود و جمعیت زنجان (۱) در اکثر صفات مورفولوژیک نسبت به سایر جمعیت ها دارای برتری بود. و در حالت گروهی جمعیت های آذربایجان غربی (۱،۲،۳ و ۴) در اکثر صفات مهم دارای برتری بودند.
- در بین ۲۰ صفت کمی ارزیابی شده، مقایسه میانگین صفات در جمعیت ها نشان داد تنوع فنوتیپی بسیار بالائی بین این جمعیت‌ها وجود دارد. بنابراین با توجه به پتانسیل های مطلوب جمعیت ها می توان در برنامه های اصلاح استفاده کرد به طوری که در اصلاح گیاهان دارویی ساختمان ظاهری گیاه و الگوهای ایده ال گیاهی یکی از هدف های مهم است. با در نظر گرفتن این نکته که تولید و ذخیره اسانس و قسمت های استفاده شده جهت استخراج اسانس اغلب سرشاخه های گلدار (عمدتا برگ و گل) هستند. طول شاخه گلدار و طول و عرض برگ نقش مهمی در بازده اسانس دارند و از نظر کشت، تولید و برداشت گیاهان دارویی ارزش بالایی دارند.

- ارزیابی صفات کیفی نشان داد که جمعیت های آذربایجان غربی هر چند که از یک محدوده جغرافیایی جمع آوری شده اند ولی از نظر ساختار ظاهری از جمله شکل برگ و برخی صفات دیگر تنوع قابل توجهی دارند و در گروه های متفاوتی قرار گرفتند. پراکنش، فاصله جغرافیایی و تفاوت های اقلیمی عوامل دخیل در الگوی توزیع و تنوع بین جمعیت ها هستند.
- از انجائیکه اسانس آویشن از جمله اسانس های معروف است و جایگاه خاصی در تجارت جهانی دارد در این تحقیق ۲۳ ترکیب شیمیایی در اسانس جمعیتها شناسایی شد که عمده آنها به ترتیب کارواکرول، تیمول، ۱و۸- سینئول، اورتوسایمن، کارواکرول متیل اتر، زد- کاریوفیلن، کامفر و لینالول بود. بالاترین درصد تیمول در اسانس متعلق به جمعیت کردستان (۱) به میزان ۴۲/۴۰ درصد بود و نیز بالاترین میزان کارواکرول اسانس به ترتیب در جمعیت کرمان (۰۸/۳۳ %) و زنجان (۳) به میزان (۴۹/۳۰ %) یافت شد. به غیر از ترکیب کارواکرول، جمعیتهای آویشن کوهی از نظر سایر ترکیبات مورد مطالعه نیز دارای تفاوت معنی داری )۰۱/۰(p≤ بودند. با این حال از بین این جمعیت ها تیپ های مختلف شیمیایی را شناسایی کرده و بتوانیم مدیریت های حفاظتی در خصوص اهلی کردن، حفاظت و ایجاد بانک ژن، تکثیر و به نژادی از تیپ های شیمیایی مهم انجام دهیم.
- نتایج عملکرد اسانس نشان داد که جمعیتهای مورد مطالعه از نظر میزان اسانس با هم تفاوت دارند و از سوی دیگر جمعیت ها از نظر ترکیبات فیتوشیمیایی تفاوت معنیداری تحت شرایط یکسان زراعی نشان دادند که این مسئله میتواند ناشی از عوامل ژنتیکی باشد و از آن می توان در برنامههای اصلاحی استفاده نمود.
- نتایج نشان داد که جمعیت هایی آذربایجان غربی(۱ و۴) و تهران بیشترین میزان عملکرد اسانس و همچنین در اکثر صفات مورفولوژیکی بالاترین میانگین را داشتند. بنابراین، شاخصه های زراعی در گیاهان دارویی بر عملکرد اسانس تاثیر فراوانی دارد. بنابراین کاشت جمعیت های مختلف در شرایط محیطی یکسان، اثرات محیطی را در بروز صفات رویشی کاهش داده و تنوع حاصل از اختلافات ژنتیکی جمعیت ها را بهتر نمایان می کند. این تبیین تنوع، مسیر را برای معرفی اکوتیپ های مطلوب و مناسب از نظر صفات مورد نظر رویشی هموار خواهد.
- داده های مولکولی جمعیت های قزوین، کردستان و آذربایجان غربی را از هم تفکیک کرد. تجزیه به مختصات اصلی((PCOA بر اساس داده های مولکولی توانست جمعیت های آویشن کوهی را به چهار گروه تقسیم کند که تا حدود زیادی مبین گروهبندی های انجام شده به روش تجزیه خوشه ای می باشد که سودمندی بالای نشانگرهای ISSR را برای تفکیک و روابط ژنتیکی جمعیت های آویشن کوهی و سایر گیاهان دارویی را بیان می کند.
- داده های مولکولی و داده های فیتوشیمیایی در بین ۱۵ جمعیت آویشن کوهی، توانست جمعیت های آذربایجان غربی، کردستان و قزوین را از هم تفکیک کند، که این نتایج کاملا در انطباق با یکدیگر می باشند. بنابراین، تلفیق اطلاعات مولکولی و فیتوشیمیایی برای تشخیص جمعیت ها، روش مطلوب در مورد گیاهان دارویی می باشد.
- استفاده همزمان از این سه گروه نشانگرها جهت دست یابی به بهترین گروهبندی، مفید به نظر می رسد، بهر حال در جائیکه نشانگرهای مورفولوژیکی نتوانستند جمعیت ها را بر اساس اختلافات ژنتیکی کم جدا نمایند. نشانگرهای مولکولی و فیتوشیمیایی به عنوان ابزار مکمل می تواند در جمعیت هایی که اختلاف ژنتیکی خیلی کم است از جمله ارقام موتانت، اختلاف بین آن ها را نشان دهد.
- تنوع ژنتیکی بسیار بالایی بین جمعیت آویشن کوهی مشاهده شد که این تنوع را به افزایش هتروزیگوسیتی، تنوع ژنتیکی و تنوع بیوشیمیائی که سبب موفقیت گیاه آویشن و افزایش قدرت باروری در رویشگاه‌های طبیعی دانست.
- همانطور که نتایج رگرسیون نشان داد آلل های IS2-02 و IS7-03 با صفت وزن تر بوته به ترتیب (۸۱/۰=r) و (۶۱/۰=r) بیشترین تغییرات را تبیین کردند. از آنجا که این صفت با صفات متعدد از جمله وزن خشک بوته و وزن هزاردانه همبستگی بالایی دارد، بنابراین این آلل ها می توانند به عنوان نشانگر آگاهی بخش برای این صفات نیز به شمار آیند.
- در تجزیه رگرسیون بیشترین همبستگی بین آلل ۸۲۶-۱۰ و ۸۲۷-۰۱ با صفات کامفن به میزان و کایوفیلن اکساید بدست آمد ترکیب کامفن با ترکیبات اژنول، آلفاترپینن و کاریوفیلن اکساید و ترکیب کاریوفیلن اکساید با ترکیب ترپینن-۴-ال همبستگی بالایی دارند، بنابراین این آلل ها می توانند به عنوان نشانگر آگاهی بخش برای این صفات نیز به شمار آیند.
- در میان آلل های مربوط به آغازگرهای ۹۰۳ و IS8، آلل های آگاهی بخش متعددی مشاهده شد که با صفات زیادی همبستگی داشتند بنابراین می توان نتیجه گرفت که این دو آغازگر ISSR در بررسی صفات مورفولوزیکی و فیتوشیمیایی و نمایش تغییرات آنها بسیار موثر و مفید است.

۵-۲- پیشنهادات

از بررسی تنوع ژنتیکی، بیوشیمیایی و مورفولوژیکی ژرم پلاسم آویشن کوهی در ایران و به منظور بهره وری حداکثری و استفاده از پتانسیل این گیاه دارویی ارزشمند در تولید ترکیبات دارویی، ادویه ای و نوشابه ای می توان پیشنهاد کرد که:
- برنامه های اصلاحی از جمله اهلی سازی به منظور دست یابی به ارقام همگن با ویژگی های مناسب کشاورزی از قبیل عملکرد مطلوب، فرم های مطلوب رشد، مقاومت به تنش های زنده و غیر زنده و… با اهداف اقتصادی برای کشاورزی و صنعت به کار گرفته شود.
- این جمعیت ها با توجه به اینکه در شرایط یکسان کشت شده اند و طبق نتایج حاصل، از تنوع ژنتیکی زیادی برخوردار هستند، بنابراین جمع آوری سایر جمعیت های وحشی و مکان یابی ژن های ارزشمند و مطالعات سیتوژنتیکی و مولکولی بیشتر برای بدست آوردن ژرم پلاسم جدید حائز اهمیت است.
- بر اساس نتایج بدست آمده می توان از جمعیت هایی که بیشترین فاصله ژنتیکی را دارند با توجه به قابلیت دورگ گیری، تولید هیبرید های بارور و اسکرین کردن نتایج حاصل بتوان به کلن های ارزشمند دست پیدا کرد، و استفاده از جمعیت های مطلوب در تلاقی برگشتی و انتخاب متوالی برای انتخاب صفات مطلوب صورت گیرد.
- بررسی همزمان تنوع ژنتیکی از طریق نشانگرهای مولکولی، بیوشیمیایی، مورفولوژیکی و سیتولوژیکی می تواند اطلاعات وسیعی از روند تکاملی گونه ها و منشاء آنها در اختیار ما بگذارد. در نتیجه ایجاد بانک اطلاعات از تمام گونه های زراعی، وحشی و کشف روابط ژنتیکی آنها ممکن است به بهنژادگران گیاهان دارویی و آن هایی که در این زمینه سرمایه گذاری خواهند کرد، کمک نماید.
- برای مطالعات وسیع تر در زمینه تنوع ژنتیکی و کشف روابط تکاملی بین جمعیت ها می توان از نشانگرهای دیگر از جمله SSR، AFLP و غیره استفاده نمود.
- با توجه به همبستگی بالای نشانگرهای ۹۰۳ و IS8 با بسیاری از صفات مطالعه شده در این تحقیق و مناسب بودن آن در بیان تغییرات فنوتیپی و فیتو شیمیایی در آویشن کوهی، پیشنهاد می شود در مطالعات بعدی انواع آویشن ها استفاده شود.
- با توجه به اینکه نقش شیمیایی ژن ها روی کروموزم ها قرار دارند، مطالعات سیتوژنتیکی عمیق به منظور بررسی روابط کروموزمی جمعیت ها و ایجاد هیبریدهای مطلوب و استفاده از قدرت هتروزیس در ایجاد ارقام با صفتی مطلوب (میزان و نوع ترکیبات شیمیایی) می تواند اهمیت زیادی داشته باشد.
- جنسهای مختلف خانواده نعناع منبع غنی از ترکیبات فنولی ارزشمندی همچون رزمارینیک اسید میباشند، پیشنهاد میشود جمعیتهای مختلف این گونه از نظر میزان و تنوع ترکیبات فنولی مورد بررسی قرار گیرند. تا جمعیت های با پتانسیل بالا، جهت کارهای اصلاحی، زراعی و صنعت معرفی گردند.
-مطالعات از طریق انتخاب تیپ شیمیایی به کمک نشانگر همراه^[۲۰۴] در ردیابی ژن های وارد شده از گونه های وحشی به گونه های اهلی از طریق تلاقی طی برنامه اصلاحی تلاقی برگشتی از کاربردهای مهم دیگر چنین نشانگرهایی می باشد. برخلاف سایر نشانگرها، نشانگرهای مولکولی مستقل از تاثیرات محیطی و اپی ژنتیکی هستند و می توانند در مراحل اولیه رشد گیاه مورد بررسی قرار گیرند.

منابع و مآخذ

فهرست منابع فارسی

- ابراهیمی ضابط، ش.، عزیزی، ع. و حسنی، ع. ۱۳۹۲٫ بررسی اثر ارتفاع رویشگاه بر میزان اسانس و کیفیت آن در گیاه آویشن الوندی ( Thymus elwendicus). هشتمین گنگره علوم باغبانی ایران- دانشگاه بوعلی سینا.
- اله جعفری، ع.، محسن، ع. و مرتضی، ع. ۱۳۸۳٫ برررسی ویژگی های جامعه شناسی و اکولوژیکی آویشن از استان کهکیلویه و بویر احمد. دومین همایش گیاهان داروئی. تهران. دانشگاه شاهد. ص ۱۳٫
- امید بیگی، ر. ۱۳۷۴٫ رهیافت های تولید وفرآوری گیاهان دارویی. چاپ اول. انتشارات فکر روز. ۲۸۳ صفحه.
- امیدبیگی، ر. ۱۳۸۸٫ تولید و فرآوری گیاهان دارویی. جلد اول، شرکت به نشر، انتشارات آستان قدس رضوی، مشهد. ۳۴۷ ص.
- احمد زاده، ع.، ۱۳۸۶٫ بررسی تنوع ژنتیکی ارقام گلرنگ بهاره با بهره گرفتن از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی RAPD. رساله دکتری ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران.
- اهدایی، ب.، ۱۳۷۳٫ اصلاح نباتات. نشر مشهد.
- ایمانی، ع.ا.، ضعیفی زاده، م. و اکبر زاده، ا. ۱۳۸۳٫ بررسی پراکنش برخی گونه های آروماتیک آویشن (Thymus) در استان اردبیل. دومین همایش گیاهان داروئی. تهران دانشگاه شاهد. صفحه ۴٫
- بابالار، م.، خوش سخن، ف.، فتاحی مقدم، م.ر. و پورمیدانی، ع. ۱۳۹۲٫ ارزیابی تنوع مورفولوژیکی و بازده اسانس در برخی جمعیت های (Thymus kotschyanus Boiss. & Hohen) آویشن کوهی. مجله علوم باغبانی ایران. ۴۴(۲۲): ۱۱۹-۱۲۸٫
- باقری، ع.، مشتاقی، ن. و شریفی، ا. ۱۳۸۶٫ بیوتکنولوژی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. ۲۱۴ صفحه.
- بقالیان، ک. و ح. نقدی بادی. ۱۳۷۹٫ گیاهان اسانس دار. نشر اندرز. ۲۴۸ صفحه.
- بندگی، ا. ۱۳۸۸٫ اثر برخی از عوامل اقلیمی بر متابولیت های ثانویه گیاه دارویی آویشن برگ پهن شیرازی خودرو (Zataria multiflora L.) در استان فارس. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز. ص ۱۴۲٫

- باورهای کنترلی^[۸۳]، به ادارکات فرد درباره دارا بودن مهارت‌ها، منابع و فرصت‌های لازم برای انجام موفق فعالیت اطلاق می‌شود. ارزیابی‌ها عموما به تسهیلات موجود اشاره دارد و اهمیت هر مهارت، منبع یا فرصتی را برای موفق بودن عمل، نشان می‌دهد. در واقع باورهای کنترلی به ارزیابی فرد از احتمال وجود عوامل خارج از کنترلش اشاره دارد که از انجام موفق رفتار و دستیابی به نتیجه معین جلوگیری می‌کند.

- ادارک از کنترل رفتاری^[۸۴]، به ادراکات فرد از وجود یا کمبود منابع و فرصت‌های لازم برای انجام رفتار اشاره دارد. ادارک از کنترل رفتاری بصورت ادارک از محدودیت‌های داخلی و خارجی در انجام رفتار، مفهومی شده است و روی تمایل رفتاری و همین‌طور رفتار واقعی تاثیر دارد.در واقع مجموع نگرش‌ها، هنجارهای ذهنی و ادراک از کنترل رفتاری میزان تمایل فرد به انجام یک رفتار را تعیین می‌کند (۶۶-۶۵pp ،۱۹۹۹، Liao et.al).
۲-۱۴- مدل پذیرش تکنولوژی (TAM)^[85]
مدل پذیرش تکنولوژی توسط فرد دیویس^[۸۶] (۱۹۸۹) برای پیش‌بینی پذیرش و استفاده از تکنولوژی‌های اطلاعاتی (نرم‌افزارها و سیستم‌های اطلاعاتی) درون سازمان‌ها مطرح شد و یکی از پرکاربردترین مدل‌های مطالعه شده در پذیرش سیستم‌های اطلاعاتی می‌باشد. این مدل در طیف وسیعی از زمینه‌های پژوهشی، روی کاربردهای تکنولوژی‌های مختلف اطلاعاتی در طول زمان تایید اعتبار شده است و اخیرا برای پیش‌بینی پذیرش بانکداری اینترنتی هم استفاده گردیده است. مدل، دلیل اینکه چرا کاربران، بخش‌های خاصی از فناوری اطلاعاتی را می‌پذیرند یا رد می‌کنند، نشان می‌دهد. مدل پذیرش تکنولوژی، توسعه تئوری عمل منطقی است و براساس آن فرض می‌کند که دو باور فردی در مورد سهولت استفاده و سودمندی سیستم‌های کامپیوتری روی نگرش فرد تاثیر می‌گذارد و‌آن نیز منجر به تمایل رفتاری و سپس ایجاد رفتار واقعی در استفاده از سیستم می‌گردد. (۳۵۴p ،۲۰۰۸، Celik). مدل پذیرش تکنولوژی در شکل (۲-۵) نشان داده شده است.
شکل ۲-۴- اجزاء و روابط مدل‌پذیرش تکنولوژی دیویس
شکل ۲-۴- مدل پذیرش تکنولوژی (منبع: Davis ،۱۹۸۹)
عناصر اصلی این مدل به شرح زیر می‌باشند: (۱۸p ،۲۰۰۶، Vainio).
- سودمندی درک شده^[۸۷]، به عنوان میزانی که افرد اعتقاد دارند، استفاده از یک سیستم خاص، عملکرد شغلی‌اش را ارتقاء خواهد داد، تعریف شده است. بر مبنای مطالعات گذشته سیستم‌های مفیدتر، به احتمال بیشتر، مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
- سهولت استفاده درک شده^[۸۸]، به عنوان میزانی که فرد معتقد است استفاده از یک سیستم خاص برحسب تلاش جسمی یا ذهنی یا همین‌طور یادگیری، مستلزم تلاش زیادی نیست، تعریف شده است. سیستم‌‌هایی که یادگیری و استفاده از آنها دشوارتر است، احتمال کمتری دارد که به طور گسترده‌ای استفاده شوند.
- نگرش^[۸۹]، احساس مثبت یا منفی فرد در مورد انجام رفتار می‌باشد.
- تمایل رفتاری^[۹۰]، به میزان احتمال بکارگیری سیستم توسط فرد اشاره دارد.
- رفتار^[۹۱]، استفاده از سیستم به صورت کامل و مداوم را در نظر دارد.
در این مدل این گونه فرض می‌شود که ادارک از سودمندی و ادراک از سهولت کاربردی بیشتر، واکنش افراد نسبت به نوآوری را بهتر می‌کند و تمایلشان به پذیرش آن بیشتر می‌شود. در مدل پذیرش تکنولوژی سودمندی عامل اصلی است که اثر مستقیمی روی تمایل رفتاری می‌گذارد و سهم عمده‌ای در تعیین نگرش دارد و در واقع واسطه تاثیر سهولت استفاده روی تمایل رفتاری است. سهولت استفاده، عامل ثانویه‌ای است که اثر مستقیمی تنها روی نگرش نسبت به استفاده دارد (۹۷p ،۲۰۰۱، Hong).
از آنجایی که شواهد و مطالعات موجود نشان می‌دهند که رابطه بین نگرش فرد و تمایل رفتاری مطرح شده در مدل پذیرش تکنولوژی مساله‌‌‌ای غامض و گیج کننده است، این مدل توسط دیویس و ونکتش^[۹۲] با حذف سازه ‌نگرش در سال ۱۹۹۶ مورد اصلاح قرار گرفت (۱۸p ،۲۰۰۶، Vainio).
شکل ۲-۵- اجزا و روابط مدل اصلاح شده پذیرش تکنولوژی(منبع: Vainio،۲۰۰۶)
یکی از مزیت‌های مهم مدل پذیرش تکنولوژی این است که این مدل چارچوبی را جهت بررسی تاثیرمتغیرهای خارجی بر استفاده از تکنولوژی مورد نظر ارائه می‌کند(۹۷p ،۲۰۰۱، Hong). در واقع بسیاری از محققان، متغیرهای اضافی را برای پذیرش تکنولوژی پیشنهاد کرده‌اند و اعتقاد دارند که این متغیرهای خارجی ممکن است به عنوان راهی برای بهبود توانایی پیش‌گویی مدل عمل کنند(۲p ،۲۰۰۸، Abdullah et.al). پیشنهاد شده است که سازه‌های رفتاری و متغیرهای خارجی دیگری که منعکس کننده محیط وظیفه‌ای کاربر است در مدل پذیرش تکنولوژی ادغام شود(۴۳۰p ،۲۰۰۴، McFarland et.al).
مدل پذیرش تکنولوژی به مدیران ارشد مسئول ارائه و توسعه محصولات آنلاین بانکداری و توسعه‌دهندگان سیستم‌های اطلاعاتی برای پیشگویی قصد رفتاری کاربران کمک می‌کند. این دانش یا حداقل بینش اضافی، به آنها اجازه می‌دهد که روش‌هایی را توسعه دهند که استفاده از سیستم را آسان و آسان‌تر سازد و متخصصان بانکداری و فناوری را قادر می‌کند تا روش‌های جدیدی برای برآوردن نیازها و انتظارات مشتریان بانکداری اینترنتی بکار ببرند.
۲-۱۵- تئوری ویژگی‌های درک شده نوآوری (PCI)^[93]
تئوری ویژگی‌های درک شده نوآوری که در حقیقت مدل توسعه داده شده تئوری انتشار نوآوری است، توسط مور ^[۹۴] و بنباست^[۹۵] (۱۹۹۱) ارائه شد. برخی از تحقیقات انجام شده در زمینه‌های مختلف با بهره گرفتن از تئوری انتشار نوآوری راجرز، به نتایج متناقضی دست یافتند. مور و همکارش علت احتمالی این ناسازگاری نتایج را، تمرکز تئوری انتشار نوآوری روی ویژگی‌های اولیه نوآوری به جای تمرکز روی ویژگی‌های درک شده نوآوری می‌دانند. ویژگی‌ اولیه نوآوری به خود نوآوری وابسته، و مستقل از ادارک پذیرندگان بالقوه می‌باشند. چون پذیرندگان بالقوه مختلف، ادراکات متفاوتی از ویژگی‌‌های اولیه نوآوری دارند، مطالعه ویژگی‌های درک شده نوآوری (ویژگی‌های ثانویه) نتایج صحیح‌تری را بوجود می‌آورد.
در این راستا مور و بنباست سه ویژگی تئوری اصلی انتشار نوآوری یعنی مزیت نسبی، سازگاری و قابل امتحان بودن را در تئوری ویژگی‌های درک شده نوآوری در نظر گرفتند و با هدف توسعه ابزاری برای سنجش اولیه و انتشار احتمالی نوآوری فناوری اطلاعاتی دوسازه جدید تصویر و اختیار را به مدل افزودند. تصویر که در تئوری انتشار نوآوری جزء ابعاد مزیت نسبی در نظر گرفته می‌شد، به علت اهمیت تاثیرش در پذیرش نوآوری بصورت ساز‌ه‌ای جدا در نظر گرفته شد. و در نهایت سازه مشاهده‌پذیری تئوری انتشار نوآوری را به دو مولفه قابل رویت بودن و نتایج قابل شرح تجزیه کردند (۱۱۵p ،۲۰۰۸، Ong et.al). مور و بنباست روابط متقابل بین محرک‌های فوق و پذیرش تکنولوژی را در یک چارچوب جامع و یکپارچه که شامل هشت پارامتر است ادغام کرده‌اند که عبارتند از : (۲۸۶p ،۲۰۰۸، Gounaris et.al).

• • مزیت نسبی^[۹۶]: میزان و حدی که نوآوری بهتر از دیگر گزینه‌ها درک می‌شود و فرد معتقد است موجب بهبود عملکرد وی می‌گردد.

• • سهولت کاربرد^[۹۷] (پیچیدگی): میزان و درجه‌ای که شخص معتقد است یادگیری نحوه استفاده و کار کردن با نوآوری نیازمند تلاش اندکی است.

• • سازگاری^[۹۸]: میزان و حدی که شخص معتقد است، نوآوری با ارزش‌های موجود، تجربیات گذشته و نیازهایش سازگار است.

• • قابل امتحان بودن^[۹۹]: میزان و حدی که نوآوری قبل از پذیرش واقعی می‌تواند آزمایش شود.

• • نتایج قابل شرح^[۱۰۰]: میزانی که کاربران بالقوه معتقدند، توضیح نتایج استفاده از نوآوری برای دیگران آسان می باشد.

• • قابل رویت بودن^[۱۰۱]: حدی که کسی می‌تواند آنهایی را که از قبل نوآوری را پذیرفته یا استفاده می‌کنند، بشناسد.

• • تصویر^[۱۰۲]: میزانی که کاربران بالقوه معتقدند، استفاده از نوآوری تکنولوژی محور، موجب ارتقاء وجهه و اعتبارشان در جامعه می‌گردد.

• • اختیار^[۱۰۳]: میزانی که کابران بالقوه معتقدند پذیرش نوآوری تکنولوژی محور اختیاری/ اجباری است.

تمامی این متغیرها با قصد پذیرش رابطه مثبتی دارند. باید دانست که مور و بنباست با ارائه تئوری ویژگی‌های درک شده نوآوری دو کمک نظری عمده نمودند. اول اینکه، از طریق در نظر گرفتن ویژگی‌های سودمندی مدل پذیرش تکنولوژی، قابلیت تئوری انتشار نوآوری را برای توضیح نوآوری‌های تکنولوژیکی محور افزایش دادند و دوم، با در نظر گرفتن جنبه‌‌های اجتماعی و روانی پذیرش تکنولوژی، مدل پذیرش تکنولوژی را به یک چارچوب نظری معنادار توسعه داده‌اند. بنابراین تئوری ویژگی‌های درک شده نوآوری یک چارچوب نظری جامع و مطلوب برای توصیف بهتر پدیده‌های پیچیده‌تر پذیرش نوآوری مثل بانکداری اینترنتی می‌باشد (۲۸۶p ،۲۰۰۸، Gounaris et.al).
۲-۱۶- تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده (DTPB)^[104]
در زمینه تکنولوژی اطلاعاتی، تیلور^[۱۰۵] و تد ^[۱۰۶] (۱۹۹۵) مدلی را تحت عنوان تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده مطرح می‌کنند که مفاهیمی را از دو خط تحقیقی مجزا، یعنی تئوری انتشار نوآوری و تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده مطرح می‌کند. این تئوری به شکل کامل‌تری ابعاد نگرش، هنجارهای ذهنی و ادارک از کنترل رفتاری را توسط تجزیه آنها به باورهای خاص توضیح می‌دهد. تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده بیان می‌کند که ترکیب تمایل رفتاری و ادراک از کنترل رفتاری، رفتار را تعیین می‌کنند. این تئوری مانند تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده ادعا می‌کند که تمایل رفتار را تعیین می‌کند و نگرش، هنجارهای ذهنی و ادراک از کنترل رفتاری به سازه‌های سطح پائین‌تری تجزیه شده و به ما کمک می‌کنند تا درک بهتری از روابط متغیرهای پیش بینی کننده وجود داشته باشد و به شکل دقیق تری عواملی که روی پذیرش و استفاده از تکنولوژی‌های جدید اثر می‌گذارند آزمون شوند(۲p ،۲۰۰۸، Harsthorne et.al).
تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده در شکل (۲-۶) نشان داده شده است.
شکل ۲-۶- اجزای تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده
ویژگی‌های نگرشی به سه فاز اقتباس شده از ادبیات ویژگی‌های درک شده نوآوری تجزیه شده است که عبارتند از: (۷۶p ،۲۰۰۶، Harsthorne et.al).
- ادراک از سومندی^[۱۰۷]: به‌میزانی که پذیرش نوآوری بهتر از استفاده از جایگزینهایش درک می‌شود اشاره دارد.
- سهولت استفاده^[۱۰۸]: به میزانی که نوآوری در فهم و یادگیری و عمل، دشوار درک می‌شود اشاره دارد.
- سازگاری^[۱۰۹]: به حدی که شخص معتقد است نوآوری با ارزش‌های موجود، انتظارات و نیازها مطابقت دارد اشاره دارد.
هنجارهای ذهنی با توافق و عدم توافق گروه‌های مرجع اصلی در یک محیط سازمانی (همکاران، مافوق‌ها و زیردستان) مرتبط است. باورهای کنترلی نیز به دو گروه تجزیه شده است که عبارتند از: (۷۶p ،۲۰۰۶، Harsthorne et.al).
- خود اثربخشی^[۱۱۰]: با ادراک از توانایی در استفاده از تکنولوژی جدید مرتبط است.
- شرایط تسهیلی^[۱۱۱]: به در دسترس بودن منابع فیزیکی (پول و زمان) و منابع تکنولوژیکی اشاره دارد.
تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده چند مزیت نسبت به سایر مدل‌ها دارد. اول اینکه فهم روابط بین رابطه‌ها، نگرش‌ها و تمایلات را آسان‌تر و شفاف‌تر می‌کند. دیگر اینکه از آنجایی که تجزیه، مجموعه استوار و ثابتی از باورها را ایجاد می‌کند، می‌توانند در انواع زمینه‌ها به کار روند. سوم اینکه با تمرکز روی باورهای خاص و نشان‌دادن عواملی که ممکن است روی تمایل یا استفاده تاثیر بگذارد در شرایط مدیریتی مناسب است؛ و در نهایت اینکه تئوری تجزیه شده رفتار برنامه شده در مقایسه با مدل پذیرش تکنولوژی، با وجود اشتراکات بسیار، مدل بهتری برای درک استفاده از فناوری اطلاعات است؛ چون تئوری تجزیه شده رفتار برنامه‌ریزی شده عوامل مختلفی را در نظر می‌گیرد که نشان داده شده است تعیین کننده‌های مهم رفتار می‌باشند (۴۸۶p ،۲۰۰۳، Teo et.al).
-۱۷- مدل تکامل یافته پذیرش تکنولوژی (TAM2)
در جهت رفع محدودیت‌های قبلی مدل پذیرش تکنولوژی، دیویس و ونکتش (۲۰۰۰) مدل پذیرش تکنولوژی ثانویه را مطرح نمودند که نسخه جدیدی از مدل اصلی پذیرش تکنولوژی می‌باشد. مدل پذیرش تکنولوژی ثانویه سازه‌های تئوریک در بردارنده فرایندهای تاثیر اجتماعی (هنجار ذهنی، اختیار و تصویر) و فرایندهای شناختی (ارتباط شغلی، کیفیت خروجی، نتایج قابل شرح و ادراک از سهولت استفاده) می‌باشد.

فیلتر۱

شرکتهای که قبل از سال۱۳۸۷در بورس اوراق بهادار حضور نداشته اند

۹۳

فیلتر۲

شرکتهای که توقف معامله سهام آنها بیش از ۲ ماه بوده است

۱۰۷

فیلتر۳

شرکتهای که سال مالی آنها منتهی به ۲۹ اسفند نمی باشند

۶۹

فیلتر ۴

شرکتهای که جزء سرمایه گذاری لیزینگ و واسطه گری مالی بوده اند

۸۶

فیلتر ۵

شرکتهای که دسترسی به اطلاعات مالی آنها موجود نیست

۱۳۸

نمونه انتخابی

شرکتهای که دارای شرایط انتخاب بوده اند

۶۷

۳-۵- روش گردآوری داده‌ها:
مرحلۀ گردآوری داده‌ها، آغاز فرآیندی است که طی آن پژوهشگر یافته ‌های میدانی و کتابخانه‌ای را گرد آوری می‌کند و سپس به خلاصه سازی یافته‌ها از طریق طبقه‌بندی و سپس تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازد و فرضیه‌های تدوین شده خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و در نهایت نتیجه گیری می‌کند و پاسخ مسأله پژوهش را به اتکای آنها می‌یابد (حافظ نیا، ۱۳۸۵). در این پژوهش برای جمع‌ آوری داده‌ها و اطلاعات، از روش کتابخانه‌ای استفاده می‌شود. در بخش کتابخانه‌ای، مبانی نظری و مفاهیم اساسی پژوهش و موضوع تحقیق ازمنابع و مجلات تخصصی لاتین و فارسی موجود در کتابخانه ها و پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی گردآوری و استفاده شده است و داده ها و متغیرهای مورد نیاز پژوهش از طریق بانک های اطلاعاتی مانند نرم افزارهای اطلاعات بورس اوراق بهادار(ره آورد نوین ،تدبیرپرداز) و مراجعه به صورت‌‌های مالی حسابرسی شده شرکت های مورد بررسی، انجام می‌شود.

۳-۶- ابزار گرد آوری داده ها
در این تحقیق جهت محاسبه و آماده سازی متغیرها از نرم افزارExcel استفاده شده است. برای تخمین مدل های اقتصاد سنجی از نرم افزار Eviews استفاده شده است، دلیل انتخاب این نرم افزار آن است که آزمون های مربوط به فرضیه ها را به سادگی امکان پذیر می‏سازد. همچنین امکان آزمون های مربوط به مدل های برآورده شده را فراهم می‏آورد و متغیرهای مستقل عبارت بودند از ریسک اقتصادی و ریسک بازار ؛ متغیر وابسته نیز نسبت بدهی می باشد. سپس تاثیر متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته در قالب فرضیه های بیان شده با بهره گرفتن از نرم افزار SPSSو با روش رگرسیونی تک متغیره بررسی می‌شود.
۳-۷- روش تجزیه و تحلیل داده ها
این مرحله در پژوهش اهمیت زیادی دارد زیرا نشاندهندۀ تلاش‌ها و زحمات فراوان گذشته است. در این مرحله، پژوهش‌گر اطلاعات و داده‌ها را در جهت آزمون فرضیه و ارزیابی آن مورد بررسی قرار می‌دهد. در مرحله تجزیه و تحلیل، آنچه مهم است این است که پژوهش‌گر باید اطلاعات و داده‌ها را در مسیر هدف پژوهش، پاسخ‌گویی به سوالات پژوهش و نیز ارزیابی فرضیه‌های پژوهش خود، مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد (حافظ نیا، ۱۳۸۵).
اگر پژوهشگر بخواهد متغیر وابسته را با استفاده ار یک یا چند متغیر مستقل پیش بینی کند، برای این منظور از یک مدل خطی(Linear Model) استفاده می‏کند. این مدل به صورت معادله زیر نشان داده می‏شود:

در این معادله عرض از مبدا،  ضریب رگرسیون و خطای پیش بینی نامیده می‏شود.e
محاسبه مقادیر  و b برای هر مجموعه از داده ها چنان انجام می‏شود که  حداقل شود. بنابراین، پس از یافتن مقادیر  و b مدل خطی به صورت معادله رگرسیون زیر در می‏آید:

در این معادله  مقدار پیش بینی شده  است.
در معادله فوق با قرار دادن مقدار متغیرهای مستقل می‏توان مقدار متغیر وابسته را پیش بینی کرد.
۳-۸- آزمون نرمال بودن داده ­ها:
با توجه به این که داده ­های این پژوهش با بهره گرفتن از نرم­افزار SPSS تجزیه و تحلیل خواهند شد، برای بررسی نرمال بودن داده ­های آماری از آزمون آزمون نکویی برازش یا کلموگروف- اسمیرنوف استفاده خواهد شد.این آزمون توسط ریاضیدان روس به نام «کلموگروف» در سال ۱۹۳۳ پیشنهاد شده است و به عنوان یک آزمون تطابق توزیع برای داده ­های کمی می­باشد. برای سنجش نیکویی­برازش، آزمون کلموگروف - اسمیرنوف در نمونه­های کوچک بهتر از آزمون کی دو است،فرض صفر در آزمون یک نمونه ­ای کلموگروف- اسمیرنوف این است که بین فراوانی های مشاهده شده و فراوانی مورد انتظار تفاوتی وجود ندارد، به عبارت دیگر توزیع جامعه نرمال است .فرض مخالف هم در این آزمون این است توزیع جامعه نرمال نیست.
جامعه توزیع نرمال است:H₀

ب. ارزشهای رابطه ای :
بیشتر جملات متن خبری هستند واطلاعاتی را درقالب تمثیل در اختیار خواننده قرار می دهند به بیانی دیگر نویسنده خواسته از جایگاه دهنده اطلاعات به مخاطب، درجایگاه دریافت کننده اطلاعات در قالب جملات خبری اطلاعاتی را عرضه کند.ودر انجام اینکاراز اقتدار استفاده می کند .یعنی نویسنده از جایگاه اقتدار مخاطب را به عنوان بازیگری رام ومطیع در نظر می گیرد.
نوع دیگر اعمال اقتدار استفاده از جملات امری است که درخلال این متن دیده می شود:«کلمات را کنار زنید ودرزیرآن ، روحی را که در این تلقی وتعبیر پنهان است تماشا کنید!وآن تیرهای نورانی که گاه گاه، برجان سیاه شب فرو می رود..».همچنین در متن نویسنده از افعال بایستن وتوانستن استفاده می کند که باز نشان دهنده ادعای اقتدار است واینگونه نویسنده خواسته با تاکید ،ایدئولوژی خود را به خواننده بقبولاند:«شکوه وتقوا وشگفتی وزیبای شورانگیزطلوع خورشید رابایدازدوردید.اگرنزدیکش رویم ازدستش داده ایم !لطافت زیبای گل درزیر انگشت های تشریح می پژمرد!آه که عقل این ها رانمی فهمد»!
پ. ارزشهای بیانی :
علائق ایدئولوژیک درادعاهای مربوط به صحت یا ادعاهای مبنی بردانش نهفته است،که بوسیله صورتهای وجهی نشان داده می شوند.درتمام متن از افعال حال کامل وحال ساده استفاده شده است. گویی نویسنده می خواهد پندارهای ذهنی خود را به عنوان حقیقت ناب به خواننده بقبولاند. عمومیت این صورت های وجهی مطلق از وجود دیدگاهی شفاف نسبت به جهان حکایت می کند گویی نویسنده می خواهد معنای مورد نظر خود را به ناظران منتقل کند بدون اینکه نیازی به تفسیر وبازنمایی باشد:( می کشند، می ایستند،می مانند،می شوند،می رویند،نمی افشانند،نمی توانند،می خشکد،می سوزد،می افکنند،می لرزد،کرده است،می روید،می کند،می بالد،می کشد،می نشیند،می افتد،می گوید،می خواند،کرده است…).
تفسیروتبیین: فرکلاف در مرحله تفسیر به دنبال بیان این مطلب است که مفسرین چگونه بافت موقعیتی را تفسیر می کنند وچگونه این تفسیر نوع گفتمان را مشخص می کند(فرکلاف،۱۳۷۹ ،۲۲۲ )ودراین راستا درصدد پاسخ گویی به چهار سوال اصلی است که عبارتند از:ماجرا چیست؟ نویسنده در رخداد ارتباطی مذکور با جان بخشیدن به کویرونسبت دادن اصول وارزشهای ایده آل خود به آن درپی القای معنای خاص برخی از مفاهیم ازجمله آزادی به خواننده است .چه کسانی درگیر ماجراهستند؟درورای متن مذکور دو بافت موقعیتی وجود دارد که دو مشارکت کننده عمده دارد در یک طرف نویسنده ازگفتمان اسلام سیاسی ودرطرف دیگرگفتمان غرب در مقام مخاطب ومتهم قرار دارد.روابط میان آنها چیست؟ دراین مرحله،روابط ومناسبات قدرت وفاصله اجتماعی ودیگرمواردی که درموقعیت مورد نظر تعیین وتثبیت شده اند ،مطرح می شوند.برای مثال گفتمان غرب به عنوان پارادایم مسلط در سده کنونی باید از قدرت به زیرکشیده شود وگفتمان خود به جای آن قرارگیرد.نقش زبان چیست؟ فرکلاف معتقد است از زبان به صورت ابزاری درجهت تحقق بخشی یک هدف گفتمانی استفاده می شود.دراین متن از زبان برای به تصویرکشیدن مفاهیمی چون آزادی به شیوه ای خاص سود جسته می شود.

بادر نظر گرفتن این امر که در هرگفتمان دالهاو وقته های خاصی باآزادی همراه می شود.در جهان بینی حاکم بر متن درس نیزآزادی معنای خاصی می یابدونویسنده متن سعی دارد این جهان بینی را به عنوان حقیقت مسلم به خوانندگان خود بقبولاند.این گفتمان برای شناساندن خود از یک ضد یا غیراستفاده می کند.غیر او به صورت پنهان در ورای متن قرار دارد که متن برای شناساندن بهتر خوداز آن استفاده می کند. این غیر همان گفتمان غرب است که گفتمان حاکم بر متن درس با به چالش کشیدن،ساختار شکنی وحاشیه رانی دالهای اصلی آن از یک طرف وبا برجسته سازی دالهای مهم خوداز طرف دیگرسعی در اقناع دانش آموزان برای پذیرش اصول وارزشهای خود دارد.دالها یی که در این گفتمان باآزادی همراه است ودر این درس به آنها تاکید شده (برجسته می شوند)عبارتند از:
جدول ۴-۱-۸:دال های گفتمان ِخود ِدرس :کویر

ازطرف دیگر دالهایی که درگفتمان غیر با آزادی مفصل بندی می شود با عبارتبندی افراطی به حاشیه رانده می شوند:
جدول۴-۱-۹:دال های گفتمان ِغیر ِدرس: کویر

۸-۱-چارچوب کلان نظری و مدل مفهومی تحقیق
طبق بررسی­های صورت گرفته رفتار آنی از جنبه­ های مختلف بررسی شده، اما بررسی تاثیر هیجانات خرید و عامل مهمی چون ریسک تنها در یک تحقیق و همچنین، واکنش پس از خرید در تحقیق دیگری که هر دو خارجی بودند، مورد بررسی قرار گرفته بود. در نتیجه پس از مطالعات انجام شده، مدل زیر (شکل ۱) ترکیبی از دو تحقیق مجزا اقتباس شده است. بخش (الف) بر گرفته از مدل مطالعات گریس و یوجی (۲۰۰۸) و بخش (ب) برگرفته از مدل تحقیقات ویرویلیت و همکارانش (۲۰۰۹) است.

هیجانات خرید

H₂
H₄
H₃
H₅
قصد خرید آنی
ریسک ادراک شده
رفتار خرید انی
واکنش پس از خرید
H₁
لذت
انگیختگی
بخش (ب) بخش (الف)
شکل ۱-۱ . مدل مفهومی پژوهش (اقتباس از گریس و یوجی ۲۰۰۸ و ویرویلیت و همکارانش ۲۰۰۹)
۹-۱ روش شناسی تحقیق
۱-۹-۱ روش تحقیق
این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی است، زیرا نتایج پزوهش قابل استفاده برای مدیران خرده­فروشی­ها است، و بر اساس جمع­آوری داده ­ها، توصیفی و از نوع همبستگی است.

۲-۹-۱ جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه گیری
جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، مشتریان فروشگاه­های “جانبو” در شهر تهران است. روش نمونه گیری این پژوهش، خوشه­ای است. در مرحله اول تهران را به ۵ قسمت شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز تقسیم کرده و در هر منطقه یک شعبه از فروشگاه “جانبو” را انتخاب کرده و با مراجعه حضوری و به صورت در دسترس پرسشنامه ­ها پر شده است. با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری، حجم نمونه نیز با بهره گرفتن از جدول جرسی مرگان حجم نمونه ۳۸۴ است.
۳-۹-۱ ابزار گردآوری اطلاعات
یکی از اصلی­ترین بخش­های هر کار پژوهشی را جمع­آوری اطلاعات تشکیل می­دهد. چنانچه این کار به شکل منظم و صحیحی صورت پذیرد، کار تجزیه و تحلیل و نتیجه ­گیری از داده ­ها با سرعت و دقت خوبی انجام خواهد شد. در این پژوهش از پرسشنامه به عنوان ابزار گردآوری داده ­ها، و همچنین از منابع کتابخانه­ای هم برای تکمیل پیشینه تحقیق و پرسشنامه استفاده شده است.
۴-۹-۱ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
داده ­های جمع­آوری شده به منظور تجزیه و تحلیل و نتیجه ­گیری در قالب آمار توصیفی برای داده ­های جمعیت شناختی و آمار تحلیلی برای بررسی رابطه­ متغیرها، آزمون فرضیه ­ها و ارزیابی مدل مفهومی (با بهره گرفتن از نرم افزار آماری Lisrel و SPSS و از مدل معادلات ساختاری) به اطلاعات ارزشمند تبدیل شدند تا بتوان با بهره گرفتن از تعبیر و تفسیر آن­ها به نتایج مورد نظر دست یافت. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه، با مقیاس لیکرت جمع­آوری شده است و آزمون پایایی آن با بهره گرفتن از ضریب آلفای کرونباخ برای تمام سوالات پرسشنامه انجام شده است. همچنین روایی آن با بهره گرفتن از روایی محتوا و روایی سازه (تحلیل عاملی تائیدی) مورد تائید قرار گرفت.
۱۰-۱ قلمرو تحقیق
۱-۱۰-۱ قلمرو موضوعی تحقیق
تحقیق حاضر با عنوان ” تاثیر هیجانات خرید و ریسک ادراک شده بر رفتار خرید آنی” به طور کلی در حوزه رفتار مصرف ­کننده قرار می­گیرد.
۲-۱۰-۱ قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی تحقیق، فروشگاه­های تخفیفی “جانبو"، یکی از فروشگاه­های زیر مجموعه شرکت “اورست مدرن پارس” است. جامعه آماری مورد مطالعه در این تحقیق، مشتریان فروشگاه­های “جانبو” است.
۳-۱۰-۱ قلمرو زمانی
انجام پژوهش از دی ماه ۱۳۹۲ تا دی ماه ۱۳۹۳ و جمع­آوری داده ­ها، از اردیبهشت ماه ۱۳۹۳ تا شهریور ماه سال ۱۳۹۳ انجام گرفته است.
۱۱-۱ شرح واژه ­ها واصطلاحات تحقیق
۱-۱۱-۱ رفتار خرید آنی
-خریدی که با هدف برطرف کردن مشکلی که در گذشته وجود داشته، صورت نمی­گیرد (انگل و بلک ول^[۲۸]، ۱۹۸۲).
-خریدی که در آن مصرف ­کننده تمایل شدید و ناگهانی برای خرید فوری برخی محصولات را تجربه می­ کند (هرابادی^[۲۹]،۲۰۰۳).
-خرید ناگهانی بدون برنامه­ای که فورا انجام شده و لذت و هیجان زیادی را به دنبال دارد. این نوع رفتار خرید اغلب تحت تاثیر محیط فروشگاه تحریک می­ شود (ورپلانکن، هرابادی، پری، سیلورا^[۳۰]، ۲۰۰۵).
-یک رفتار خرید پیچیده مبتنی بر لذت است که در آن سرعت فرایند تصمیم ­گیری خرید، از ارزیابی دقیق و سنجیده گزینه­ های جایگزین جلوگیری می­ کند (پارک،^[۳۱] ۲۰۰۸).
در این تحقیق، از تعریف آخر به عنوان مفهوم خرید آنی استفاده شده است.
۲-۱۱-۱ هیجانات خرید
یک نظریه در رابطه با احساسات یا هیجانات خرید وجود دارد که احساسات را به عنوان بخش­های مجزا معرفی کرده که می­توانند به عنوان یک مجموعه­ پدیده­شناختی با جنبه­ های مجزایی از احساسات شناخته شوند (باترا و ری^[۳۲]، ۱۹۸۶). در این مسیر داوسون، بلاک و ریگ­وی^[۳۳] (۱۹۹۰) هفت نوع احساسات را تقسیم بندی کرده ­اند (آرام، خشنود، راضی، خوشحال، شگفت­زده، تهییج شده، ارضا شده). در نظریات دیگر به ابعاد برجسته­تر احساسات پرداخته اند ( لذت/عدم لذت، انگیختگی و خوابالودگی) (یو و پارک^[۳۴]،۱۹۹۸). روسل و مهرابیان درمدل خود، برای حس لذت ۱۲ شاخص خشنود/ ناخشنود، خرسند/ آزرده، راضی/ ناراضی، خوشایند/ ناخوشایند، با انگیزه/ ناامید، با اهمیت/ بی اهمیت و برای حس انگسختگی ۱۲ عامل بی­تفاوت/ افسارگسیخته، آرام/ هیجان­ زده، آرام/ برانگیخته، یکنواخت/ منقلب، منفعل/ فعال، برانگیخته شده/ برانگیخته نشده را معرفی کردند. هیجانات خرید به عنوان عاملی موثر بر رفتارهای خرید مشتریان از قبیل، تمایل به خرید از فروشگاه، تمایل به سپری کردن زمان در فروشگاه، تمایل به گشت­وگذار در فروشگاه، تمایل به ارتباط میان فردی و برقراری ارتباط دوستانه با دیگران، تمایل به بازگشت به فروشگاه و تمایل به هزینه کردن پول اضافی نسبت به زمان عادی است. این روابط در مرحله لذت قوی­تر شده، درحالیکه، انگیختگی زمان سپری شده در فروشگاه، تمایل به ارتباط با پرسنل فروش وخرید افراطی در محیط لذت­بخش را افزایش می­دهد. همچنین، درجای دیگر بیان شده که حس لذت پیش ­بینی کننده­ قوی­ای برای تمامی مقیاس­ها، شامل مقیاس­های مربوط به خرده­فروشی، مانند هزینه افراطی است؛ و انگیختگی تنها پیش ­بینی­کننده مقیاس­های وابستگی همچون رابطه دوستانه با دیگران است. (دونووان و روزیتر^[۳۵]،۱۹۸۲) همچنین دونووان و همکارانش (۱۹۹۴) ثابت کردند که تجربه حس لذت در فروشگاه پیش ­بینی­کننده­ قوی­ای برای زمانی که در فروشگاه سپری می­ شود و خرید افراطی­ای که صورت می­گیرد، است.