، جمع آوری اطلاعات و نتیجه گیری اند . جزئیات این رویه های خاص تا حدود زیادی با روش تحقیق معین می شوند . هر یک از این روشها برای پاسخگویی به یک نوع مساله مناسب هستند . دانستن روش های گوناگون و رویه های مربوط برای محقق و استفاده کنندگان تحقیق اهمیت دارد ، حتی هنگامی که روش به عنوان ملاک یا ضابطه مورد استفاده قرار می گیرد ، راه های مختلفی جهت طبقه بندی مطالعات تحقیقی وجود دارد . (خاکی ،۱۳۷۹،۱۰۲و۱۰۳)
در تحقیقات کاربردی با بهره گرفتن از زمینه و بستر شناختی و معلوماتی که از طریق تحقیقات بنیادی فراهم شده برای رفع نیازمندی های بشر و بهبود و بهینه سازی ابزارها ، روش ها ، اشیاء و الگوها در جهت توسعه رفاه و آسایش و ارتقای سطح زندگی انسان مورد استفاده قرار می گیرند . ( حافظ نیا ، ۱۳۸۷،۵۱)
در تحقیقات توصیفی محقق به دنبال چگونه بودن موضوع است و می خواهد بداند پدیده ، متغیر ، شی یا مطلب چگونه است . به عبارت دیگر ، این تحقیق وضع موجود را بررسی می کند و به توصیف منظم و نظامدار وضعیت فعلی آن می پردازد و ویژگی ها و صفات آن را مطالعه و در صورت لزوم ارتباط بین متغیرها را بررسی می نماید . (حافظ نیا ، ۱۳۸۷،۵۸) در تحقیقات توصیفی محقق می تواند به ارزیابی شرایط کار ، موقعیت پدیده ، روش های کار ، عقاید و اطلاعات جمعیت شناسانه بپردازد و در صورت لزوم روابط بین متغیرها مورد مطالعه را بررسی و شناسایی کند . در این تحقیقات نوعا از روش های مطالعه کتابخانه ای و بررسی متون و محتوای مطالب و نیز روش های میدانی نظیر پرسشنامه ، مصاحبه و مشاهده استفاده می شود . (حافظ نیا ، ۱۳۸۷،۶۰) از ویژگی های تحقیق توصیفی این است که محقق دخالتی در موقعیت ، وضعیت و نقش متغیرها ندارد و آنها را دستکاری یا کنترل نمی کند و صرفا آنچه را وجود دارد مطالعه کرده ، به توصیف و تشریح آن می پردازد. همچنین، تحقیقات توصیفی ممکن است به کشف قوانین و ارائه نظریه منتهی شود ؛ این سخن بدان معناست که از طریق اینگونه تحقیقات شناخت های کلی حاصل می شود . به طور کلی ، اینگونه تحقیقات ارزش علمی بالایی دارد و می تواند به کشف حقایق و ایجاد شناخت کلی و تدوین قضایای کلی در تمامی علوم و معارف بشری منجر شود. تحقیقات توصیفی زمینه یاب به تحقیقات پیمایشی نیز تعبیر می شود که هدف آن شناخت صفات، ویژگی ها، عقاید، نگرش ها، رفتارها و سایر مسائل افراد یک جامعه از طریق مراجعه به آنهاست. (حافظ نیا، ۱۳۸۷،۶۲)
با توجه به اینکه از نتایج این تحقیق می توان استفاده ی عملی نمود، پژوهش پیش رو از نوع کاربردی می باشد.از سوی دیگر به دلیل قرار گیری در شرایط درونی شرکت های مذکور و پیگیری شخصی تحقیق و همچنین با توجه به این که از روش نمونه گیری و از ابزار پرسشنامه استفاده می شود و با استناد به مطالب بالا، این تحقیق از نوع بررسی های میدانی و به طور کلی از نوع توصیفی پیمایشی است.
۳-۳- جامعه و نمونه آماری
جامعه آماری عبارت است از: «تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند.» صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایز کننده جامعه آماری از سایر جوامع باشد. جامعه آماری به دو نوع تقسیم می شود: محدود و نامحدود. اگر جامعه آماری از مقایسه محدود و ثابتی تشکیل شود و پایان پذیر باشد آن را محدود و در غیر این صورت، وقتی که جامعه از یک ردیف بی انتها مقادیر تشکیل شده باشد، آن را نامحدود می گویند، معمولاً جامعه آماری را باN نمایش می دهند (آذر و مومنی، ۱۳۸۷،۵).هر بخشی از جامعه آماری را نمونه گویند، تعریف نمونه عبارت است از: «تعداد محدودی از آحاد جامعه آماری که بیان کننده ویژگی های اصلی جامعه باشد» با این تعریف طبیعی است از جامعه های آماری می توان نمونه های متعددی انتخاب کرد (آذر و مومنی، ۱۳۸۷،۱۲).جامعه آماری این پژوهش، کلیه ی پرسنل شرکت های مستقر در شهرک های صنعتی شهر بندرعباس هستند که این تعداد برابر با ۲۰۰۰ نفر می باشد.
۳-۳-۱- روش نمونه گیری
در طرح نمونه برداری احتمالی نامحدود که معمولا نمونه برداری تصادفی ساده [۱۲۹]نامیده می شود، اعضای جامعه آماری یک شانس معین و برابر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی دارند. موقعی که بدین گونه اعضا را از جامعه آماری انتخاب می کنیم احتمال بسیار دارد که الگوهای پراکنش ویژگی هایی که در پژوهش خود بدان علاقه مند هستیم، به همان صورت در عناصری که برای نمونه بر می گزینیم توزیع شده باشد. این طرح نمونه برداری که به نمونه برداری تصادفی ساده شهرت دارد، کمترین سوء گیری و بیشترین تعمیم پذیری را دارا می باشد اما این نوع نمونه برداری گاهی پر زحمت و پر هزینه است. (حافظ نیا، ۱۳۸۷،۱۲۷) در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شده است. برای تعیین حجم نمونه در تحقیقات از روش های مختلفی استفاده می شود. دو روش متداول برای این کار، استفاده از فرمول شارل کوکران و جدول مورگان است.

• روش شارل کوکران

به منظور تعیین حجم نمونه ساده ترین روش استفاده از فرمول کوکران می باشد.
۳-۱ فرمول کوکران را نشان می دهد.
 رابطه (۳-۱)
n= حجم نمونه
N = حجم جمعیت آماری (۲۰۰۰)
t = در صد خطای معیار ضریب اطمینان قابل قبول (۱٫۹۶)
p = نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (۰٫۵)
q = نسبتی از جمعیت فاقد صفت معین (۰٫۵)
=d درجه اطمینان یا دقت احتمالی مطلوب (۰٫۰۵)

در برخی از تحقیقات برای تصحیح حجم نمونه از فرمول تصحیح کوکران نیز در ادامه فرمول اصلی استفاده می شود.

• روش جدول مورگان

زمانی که نه از واریانس جامعه و نه از احتمال موفقیت یا عدم موفقیت متغیر اطلاع  دارید و نمی توان از فرمولهای آماری برای براورد حجم نمونه استفاده کرد از جدول مورگان استفاده می کنیم. این جدول حداکثر تعداد نمونه را می دهد. در تحقیق پیش رو سعی بر آن است که نمونه های انتخابی مدیران ارشد و کارشناسان شرکت باشد. لذا با توجه به این موضوع و با بهره گرفتن از جدول مورگان حجم نمونه ۳۲۲ نفر می باشد و همان گونه که از نتیجه فرمول کوکران نمایان است این مقدار نزدیک به مقدار بدست آمده از فرمول است.
در پژوهش حاضر، محقق ۳۲۲ پرسشنامه را در میان نمونه آماری توزیع نمود که در نهایت ۲۰۳ پرسشنامه بازگردانده شد و از میان آن ها ۳۸ پرسشنامه به دلیل ناقص بودن کنار گذاشته شد و در مجموع ۱۶۵ پرسشنامه به شیوه حضوری از نمونه آماری پژوهش جمع آوری و استفاده شد. همان گونه که در بالا ذکر شده است، در این تحقیق با توجه به اهمیت موضوع سعی بر آن بوده که نمونه ها مدیران و کارشناسان ارشد شرکت ها باشند، لذا با توجه به این امر و با نظر اساتید محترم، با وجود ناقص بودن برخی پرسشنامه ها، تعداد پرسشنامه های استفاده شده قابل اعتماد می باشند.
۳-۴- روش ها و ابزارگردآوری اطلاعات
روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه ای و میدانی می باشد .
۱- مطالعات کتابخانه ای
روش های کتابخانه ای در تمامی تحقیقات علمی مورد استفاده قرار می گیرد ، ولی در بعضی از آنها در بخشی از فرایند تحقیق از این روش استفاده می شود و در بعضی از آنها موضوع تحقیق از حیث روش ، ماهیاتا کتابخانه ای است و از آغاز تا انتها متکی بر یافته های تحقیق کتابخانه ای است . با توجه به نقش و سهمی که روش های کتابخانه ای در تحقیقات علمی به طور کلی دارد، لازم است محققان از روش های کتابخانه ای مطلع بوده، تجربه و تبحر لازم را در استفاده از آن ها به دست آورند. (حافظ نیا ، ۱۳۸۷،۱۶۴)
۲- مطالعات میدانی
روش های میدانی به روش هایی اطلاق می شود که محقق برای گردآوری اطلاعات ناگزیر است به محیط بیرون برود و با مراجعه به افراد یا محیط ، و نیز برقراری ارتباط مستقیم با واحد تحلیل یعنی افراد ، اعم از انسان ، موسسات ، سکونتگاه ها ، موردها و غیره ، اطلاعات مورد نظر خود را گردآوری کند . در واقع ، او باید ابزار سنجش یا ظروف اطلاعاتی خود را به میدان ببرد و با پرسشگری ، مصاحبه ، مشاهده و تصویربرداری آنها را تکمیل نماید و سپس برای استخراج ، طبقه بندی ، و تجزیه و تحلیل به محل کار خود برگردد(حافظ نیا، ۱۳۸۹،۱۷۹) . روش های متداول و معروف گردآوری اطلاعات میدانی عبارتند از:
۱)پرسشنامه ای؛ ۲) مصاحبه ای؛ ۳) مشاهده ای؛ ۴) آزمون؛ ۵) تصویربرداری؛ ۶) ترکیبی.

• روش پرسشنامه ای: یکی از روش های بسیار متداول در گردآوری اطلاعات میدانی روش پرسشنامه ای است که امر گردآوری اطلاعات را در سطح وسیع، امکان پذیر می سازد. در تحقیقات توصیفی و نیز تحقیقاتی که از گستره جغرافیایی زیادی برخوردار باشد یا افراد جامعه آماری و نمونه آن زیاد باشند، معمولا از روش پرسشنامه ای استفاده می شود. روش پرسشنامه ای محتاج پیش بینی ها و برنامه ریزی ها و تدارک امکانات و نیروی انسانی قابل ملاحظه ای است که محقق باید از وجود آن ها اطمینان خاطر داشته باشد. در روش پرسشنامه ای عوامل و عناصر متعددی دخالت دارند که از طریق کارکرد هماهنگ آن ها محقق می تواند اطلاعات مورد نیاز خود را گردآوری نماید. این عناصر عبارتند از:

۱)ابزار گردآوری اطلاعات یا پرسشنامه؛ ۲) عوامل اجرای پرسشنامه؛ ۳) برنامه ریزی و مدیریت اجرای پرسشنامه؛ ۴) پاسخگویان.
در این پژوهش ابتدا برای گردآوری اطلاعات در زمینه های مبانی نظری و تدوین ادبیات تحقیق و تعاریف عملیاتی از روش مطالعه کتابخانه ای شامل مطالعه کتاب ها ، مقاله ها ، نشریه ها ، رساله ها و منابع علمی موجود در دانشگاه و مراکز علمی استفاده شده و در خصوص جمع آوری اطلاعات برای پاسخ به سوالات پژوهش از روش میدانی و ابزار پرسشنامه استفاده شده است. در این تحقیق از پرسشنامه استاندارد فرهنگ سازمانی هافستد و پرسشنامه محقق ساخته مسئولیت پذیری اجتماعی جهت جمع آوری اطلاعات استفاده می شود. در بخش اول (۳۲) سوال مربوط به فرهنگ سازمانی مطرح شده است. سوالات این قسمت به گونه ای طراحی شده است که پاسخ گویان، گزینه ها را بر مبنای طیف پنج گزینه ای لیکرت (کاملا مخالفم، مخالفم، بی نظرم، موافقم، کاملا موافقم) علامت گذاری می کنند.لازم به ذکر است که سولات این بخش در قسمت مردسالاری-زن سالاری گرایش به سمت مردسالاری است و در قسمت فرد گرایی-گروه گرایی تمایل به سمت گروه گرایی بوده است. در بخش دوم (۳۷) سوال در رابطه با مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت مطرح شده و بر اساس طیف هفت گزینه ای لیکرت (خیلی کم، کم، نسبتا کم، متوسط، نسبتا زیاد، زیاد، خیلی زیاد) تنظیم شده است. در بخش سوم سوالات مربوط به جمع آوری اطلاعات جمعیت شناختی که شامل، جنسیت، وضعیت تاهل، سن، سابقه کار و تحصیلات می باشد مطرح شده است.لازم به ذکر است که توزیع پرسشنامه ها به صورت حضوری در بین پاسخ دهندگان صورت گرفته است.( نمونه پرسشنامه در پیوست الف موجود است). ذکر این مطلب ضروری می باشد که با توجه به این که ابعاد مورد نظر جهت بررسی مسئولیت پذیری اجتماعی علاوه بر ابعاد چهارگانه مدل کارول، بعد محیط زیست نیز می باشد و پرسشنامه ای که این ابعاد را با هم بررسی کند وجود نداشت؛ محقق پس از مشورت با اساتید دانشگاه از پرسشنامه های موجود در مقالات مورد تائید،استفاده نموده است.
۳-۵- مختصات پرسشنامه
مشخصات ساختاری شکلی و محتوایی پرسشنامه به شرح زیر توصیف می گردد :
جدول شماره(۳-۱ الف) مختصات پرسشنامه فرهنگ سازمانی