بیشتر آنها کمتر از ۱ ساعت از زمان اینترنتی خود را به شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‏دهند و بیشتر به فیس‏بوک مراجعه می‏کنند و در شب از شبکه‏های اجتماعی استفاده می‏کنند. افراد از قابلیت‏های شبکه‏های اجتماعی مانند یوتیوب، فلیکر و ویکی‏پدیا استفاده کرده‌اند.
پوری، احسان، «بررسی نقش و تأثیر فیس‏بوک بر شکل‏گیری شبکه‏های اجتماعی از دیدگاه متخصصان و کارشناسان امور رسانه»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، ۱۳۸۹٫
محقق در این پژوهش ابتدا به شناخت و توصیف شبکه‏های اجتماعی مجازی به عنوان یک کانال جدید ارتباطی، معرفی کاربردهای آن و توصیف مدل ارتباطی کاربران پرداخته است. هدف اصلی این تحقیق توصیف وسعت تأثیرگذاری ساختار این شبکه‏ها بر هنجارهای رفتاری کاربران آن در فضای واقعی، نقش و موقعیت رهبران فکری، گروه‏های نخستین و ثانویه در بستر شبکه‏های اجتماعی مجازی بررسی شده است.
پژوهش به صورت اسنادی و کتابخانه‏ای انجام شده و از نظرات متخصصان علم ارتباطات و فناوری اطلاعات بهره جسته است. دیدگاه کاربران شبکه‏ اجتماعی فیس‏بوک نیز توسط نظرسنجی از آنها درباره سوالات پژوهش ارائه شده است. سوالات این پژوهش عبارتند از:
مزایا و معایب شبکه‏های اجتماعی چیست؟
استقبال‏کنندگان از شبکه‏های اجتماعی مجازی چه کسانی هستند؟
جایگاه رهبران فکری و گروه‏های نخستین و ثانویه در این شبکه‏ها چگونه است؟
کاربرد شبکه‏های اجتماعی مجازی در حرکت‏های مردمی و تأثیر آن بر افکارعمومی از چه مدل ارتباطی پیروی می‏کند؟
آیا شبکه‏های اجتماعی مجازی نابودکننده اجتماعات انسانی در فضای فیزیکی هستند؟
قوانلوقاجار، مصطفی، «بررسی کارکردهای شبکه‏های اجتماعی با مطالعه موردی فیس‏بوک»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، ۱۳۸۹٫
در این تحقیق، محقق به بررسی کارکردهای شبکه‏های اجتماعی و با تاکید بر فیس‏بوک پرداخته است. محقق برای پاسخ به پرسش‏های تحقیق، از روش پیمایش استفاده کرده است. برهمین اساس از میان ۶۲۳۷ دانشجوی دانشگاه علوم تحقیقات، از ۹۷۰ نفر سوال شده است.

نتایج تحقیق نشان می‏دهد که میزان سرمایه اجتماعی موجود در شبکه‏ اجتماعی فیس‏بوک کمی بیش از حد متوسط است. این تحقیق نشان می‏دهد که نزدیک به ۴۸ درصد دانشجویان یک دقیقه تا نیم ساعت از وقت خود را در فیس‏بوک می‏گذرانند. همچنین نتایج نشان می‏دهد که اکثریت پاسخگویان (۷۹ درصد) از نام واقعی خود در فیس‏بوک استفاده می‏کنند
نیری، هومن، «شبکه‏های اجتماعی اینترنتی و مشارکت سیاسی»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫
در این پژوهش تأثیرگذاری شبکه‏های اجتماعی اینترنتی بر مشارکت سیاسی کاربرانشان در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. سوال اصلی تحقیق این است که شبکه‏های اجتماعی اینترنتی چه تأثیری بر کمیت و کیفیت مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات ریاست جمهوری دهم داشته است؟
محقق با فرض اینکه شبکه‏های اجتماعی اینترنتی موجب افزایش مشارکت سیاسی دانشجویان، بویژه مشارکت سیاسی غیرمتعارف آنان (به عنوان مثال شرکت در تجمعات اعتراضی و یا سازماندهی تجمعات اعتراضی) شده است، تحقیق خود را انجام داده است. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، داده‏ها از طریق پرسشنامه و با جامعه آماری ۳۸۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران گردآوری شده است.
نتایج تحقیق نشان می‏دهد که شبکه‏های اجتماعی بیشتر در جهت افزایش مشارکت سیاسی غیرمتعارف دانشجویان تأثیرگذار بوده‏اند و به افزایش مشارکت آنان در کنش‏های مشارکت‏جویانه غیرمتعارف (اعتراضات به نتایج انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری) یاری رسانده‏اند. در چارچوب نظری تحقیق نیز از «فرضیه تقویت» و «فرضیه بسیج» استفاده شده است.
فصل سوم روش شناسی پژوهش
مقدمه
هدف پژوهش علمی کشف واقعیات و برقرار کردن رابطه میان آنها و تبیین شرایط و رویدادها می‏باشد. این تبیین باید به نحوی صورت گیرد که به یک رشته تصمیمات منطقی منجر شود تا در صورت امکان بتوان براساس آن به پیش‏بینی پرداخت. (حافظ‏نیا، ۱۳۷۶، ۱۲)
در هر تحقیق و پژوهش علمی، مشخص کردن هدف یا اهداف تحقیق قدم اول محقق در آغاز راه است. هدفهای تحقیق هر چه روشن تر باشد کار در مراحل بعدی یعنی انتخاب روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات و… راحت‌تر به پیش می‌رود.
در این فصل به بیان روش تحقیق، تکنیک یا ابزار تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری، تعیین حجم نمونه و روش سنجش پایایی و در نهایت به روش تجزیه و تحلیل داده‌ها خواهیم پرداخت.
۳-۱ روش تحقیق:
هر پژوهشی مستلزم داشتن روش، استفاده از اندیشه و سرانجام حرکت و جستجو می‌باشد. در یک تحقیق درست پژوهشگر بهتر است موضوع، روش، مخاطب و شرایط و ابزار تحقیق خود را معین نماید. روش پژوهش بستگی به موضوع، اهداف پژوهش، فرضیه و امکانات اجرایی آن دارد.
روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است. تحقیق پیمایشی بهترین روش موجود برای آن دسته از پژوهندگان اجتماعی است که علاقمند به جمع‏‏آوری داده‏های اصلی از جمعیت‏های بسیار بزرگی هستند که نمی‏توانند بطور مستقیم آنها را مشاهده کنند. روش پیمایش غالباً با تعیین افرادی که نماینده گروه مورد بررسی هستند (نمونه) و طرح سوالاتی که باید از آنها پرسیده شود آغاز می‏گردد. در این روش محقق هیچ تغییری در جمعیت نمونه ایجاد نمی‏کند، بلکه به دنبال فهم تغییری است که به طور طبیعی رخ داده است و این تغییر با کنترل متغیرها و به دست آوردن همبستگی‏ها و روابط و تفاوت‏های آماری به دست می‏آید. از این رو این مطالعات بر نگرش‏ها، عقاید، پاره‏ای از اطلاعات درباره شرایط زندگی و مقولاتی که افراد را معین و متمایز می‏سازد، متمرکزند. محقق پیمایش با بررسی تغییرات متغیر برحسب موردها و جستجوی ویژگی‏های دیگری که به طور منظم با آن پیوند دارد در پی شناخت علل پدیده‏ها بر می‏آید. بدین ترتیب هدف تحقیق پیمایش آن است که با مقایسه دقیق ویژگی‏های مختلف موردها به استنباط علّی^[۶۲] نایل آید. (دواس، ۱۳۸۸، ۱۵)
۳-۲ جامعه آماری:
جمعیت یا جامعه آماری یا جمعیت مورد مطالعه^[۶۳] عبارت است از مجموعه عنصرهایی که نمونه از آن انتخاب می‏شود (ببی، ۱۳۸۴، ۴۱۷) یا به عبارتی همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته‏های پژوهش خود را به آنها تعمیم دهیم. (دلاور، ۱۳۷۴، ۱۱۲)
در این بررسی روزنامه نگاران عضو در شبکه اجتماعی فیس بوک با مشخصه (تحصیلات مرتبط با روزنامه نگاری) جمعیت آماری محسوب می‏شوند. با توجه به اینکه هیچگونه آماردقیقی از تعداد روزنامه نگاران تهرانی در سال جاری موجود نبود و آخرین آمار مربوط به ۲ سال پیش بود و همچنین عدم وجود آمار از تعداد روزنامه نگاران عضو فیس بوک ، لیست روزنامه های در حال انتشار تهران از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اخذ گردید ، ودر کلیه روزنامه ها ی در حال انتشار پرسشنامه در میان تحریریه روزنامه پخش گردید تا روزنامه نگاران عضو فیس بوک پرسشنامه را تکمیل نمایند .
۳-۳ حجم نمونه:
به دلیل اینکه آمار دقیقی از روزنامه نگاران عضو در شبکه اجتماعی فیس بوک در دست نبود برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران که جامعه آماری نامشخص را محاسبه می کند استفاده شده است که تعداد جامعه نمونه ۳۸۴ نفر محاسبه شده است.
۳-۴ روش نمونه‏گیری:
نمونه‏گیری^[۶۴] یعنی انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیاء از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه. به عبارت دیگر نمونه‏گیری عبارت است از انتخاب درصدی از یک جامعه به عنوان نماینده آن جامعه. در بسیاری از تحقیقات، محقق مایل است نمونه تحقیقی را به گونه‏ای انتخاب کند که مطمئن باشد زیرگروه‏ها با همان نسبتی که در جامعه وجود دارند به عنوان نماینده جامعه در نمونه حضور داشته باشند. (دیانی، ۱۳۸۲، ۹۳) در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است.
۳-۵ ابزار گردآوری اطلاعات:
در این بررسی از تکنیک پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. پرسشنامه وسیله ای است که محقق بوسیله آن اطلاعات مورد نیاز را با طرح سؤال به صورتی کتبی از پاسخگو دریافت می کند. پرسشنامه تدوین شده دارای ۱۹ سؤال است که اکثر آنها دارای طیف لیکرت بوده و با بهره گرفتن از نظرات صاحبنظران امر به ویژه اساتید محترم راهنما و مشاور طراحی شده است. شایان ذکر است که پرسشنامه این پژوهش از نوع منظم^[۶۵] و بسته است که منجر به سهولت استخراج نتایج و تسهیل در پاسخگویی می شود.
در این پرسشنامه علاوه بر ویژگی های فردی متغیرهای اصلی پژوهش نیز مورد سنجش قرار گرفته است.
۳-۶ روایی تحقیق:
منظور از روایی یا اعتبار یک مقیاس یا یک ابزار اندازه‏گیری، پاسخ به این سوال است که ابزار اندازه‏گیری چه چیزی را می‏سنجد و تا چه اندازه از لحاظ سنجش موضوع موفق بوده و کارایی دارد. به عبارتی، روایی به معنای میزان انطباق بین تعریف مفهومی متغیر با تعریف عملیاتی آن است. (صفری شالی، ۱۳۸۸، ۷۸)
پژوهشگر به منظور بررسی روایی پرسشنامه، اینکه آیا سؤالات مطرح شده اهداف مورد نظر را پوشش می دهد و مانعی از نگارش و ابهامات در جملات ندارد، آن را در اختیار اساتید راهنما، مشاور و اساتید صاحب نظر دیگر قرار داد. آن‌ ها پس از بررسی دقیق شایستگی سنجش ویژگی مورد نظر را تأیید نموده اند.
۳-۷ پایایی تحقیق:
اعتماد یا پایایی مسئله‌ای کمی و تکنیکی است و بیشتر ناظر به این سوال است که ابزار اندازه‌گیری با چه دقت و صحتی پدیده یا صفت مورد نظر را اندازه‌گیری می‌کند.
در تحقیقات اجتماعی محقق به کمک یک سری از روش‌ها حدود اعتماد یا پایایی ابزارهای اندازه‌گیری را مشخص می‌کند. مهمترین این روشها عبارتند از: روش بازآمایی، روش موازی یا آزمون همتا، روش آلفای کرونباخ و …. اگر چه بسیاری از این روش‌ها قابل محاسبه در نرم افزار spss می‌باشند اما به دلیل اینکه استفاده از آلفای کرونباخ از عمومیت بیشتری برخوردار است. اصولا این روش برای محاسبه انسجام درونی ابزار اندازه گیری یا مقیاس‌ها بکار می‌رود. زمانی که مقیاس‌ها از نوع لیکرت وجود داشته باشد و محقق بخواهد از طریق گویه‌های مختلف مفهوم پیچیده را اندازه‌گیری کند، برای انسجام درونی می‌تواند از آماره آلفای کرونباخ استفاده کند. (بابایی، ۱۳۸۴، ۷۱)
پرسشنامه تدوین شده بر روی یک نمونه کوچک ۲۵ نفری از جامعه مورد نظر به صورت تصادفی و آزمایشی داده شد و در محاسبات انجام شده برای آلفا، ضریبی معادل ۸۰۷۷/۰ بدست آمده است که نشانگر اعتبار مناسب پرسشنامه می‌باشد.
۳-۸ روش تجزیه و تحلیل داده‏ها:
تجزیه و تحلیل به عنوان فرآیندی از روش علمی، یکی از پایه‏های اساسی هر روش تحقیق است. به‏طورکلی، تجزیه و تحلیل عبارت است از روشی که از طریق آن کل فرایند پژوهش، از انتخاب مسأله تا دسترسی به یک نتیجه هدایت می‏شود. (دلاور، ۱۳۷۷، ۱۸۶)
روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به وسیله نرم افزار spss در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مجموع داده های جمع آوری شده نخست از پرسشنامه به فایل های ویرایش داده های آماری انتقال داده شد، سپس بر اساس کدهای مورد نظر جداول توزیع فراوانی هر یک از متغیرها به ترتیب سؤالات پرسشنامه در دو مقوله الف: جداول توزیع فراوانی، درصد و استخراج نمودارهای صوری داده ها تنظیم گردید. ب: در سطح استنباطی جهت بررسی رابطه بین متغیرها و بررسی فرضیه ها از آزمون خی دو ( کای اسکویر ) و همچنین از ضریب همبستگی کرامر و اسپیرمن استفاده شده است.
۳-۹ متغیرها:
متغیر به ویژگی‏هایی اطلاق می‏شود که می‏توان آنها را مشاهده یا اندازه‏گیری کرد و دو یا چند ارزش را جایگزین آن قرار داد. (دلاور، ۱۳۷۴، ۷)
در این تحقیق با توجه به تعاریف ارائه شده و فرض‌های تحقیق متغیرهای تحقیق عباتند از:
متغیر مستقل: ۱- میزان اعتماد افراد به نهادها ۲- میزان مشارکت اجتماعی افراد ۳- بی طرفی رسانه‌های دولتی ۴- سن ۵- جنسیت ۶- تحصیلات
متغیر وابسته: ۱- میزان استفاده افراد از شبکه های اجتماعی ۲- استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر
فصلچهارمتجزیهوتحلیلداده ها
۴-۱ بخش اول: تجزیه و تحلیل توصیفی:
جداول یک بعدی:
جدول شماره ۱ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت