مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی با دارودرمانی و رفتاردرمانی در کاهش نشانه های وسواس در افراد مبتلا به اختلال وسواسی – جبری- قسمت ۶ |
سوکمان و پنیارد(۱۹۹۹) و سوکمان، دالفن و پنیارد(۲۰۰۳) تغییر در باورهای ناکارآمد و نشانه ها را پس از اجرای طرحوارهدرمانی در دو/۲ گروه بیماران مقاوم به CBT بررسی کردند.۳۲ نفر از بیماران از لحاظ بالینی بهبود معنیداری را در نشانه های OCD و افسردگی نشان دادند.
۲-۱۵ پژوهشهای داخلی:
در ارتباط با پیشینه درمان دارویی و رفتاردرمانی میتوان به تحقیقاتی اشاره کرد که بیشتر بر اثربخشی و آزمون دارویی این اختلال تمرکز داشتهاند.
در پژوهشی که توسط قریشیزاده و فرنام(۱۳۸۲) انجام شد پاسخ درمان انواع OCD به فلوکستین بررسی شد. پژوهشگران گزارش کردند مقایسه میانگین نمره شدت بیماری قبل و بعد از مداخله اثر درمانی فلوکستین را در کاهش علائم بیماری تأئید کرد(۰۰۱/۰ >P). از دیگر نتایج این مطالعه اثردرمانی عمده فلوکستین بر روی وسواس شستوشو بود.
در پژوهشی که توسط صارمی انجام گرفت به مقایسه کارایی رفتاردرمانی و دارودرمانی و ترکیب آنها در درمان مبتلایان به اختلال وسواس شستوشو پرداخته یافتهها حاکی از از آن بود که رفتاردرمانی در مقایسه با دارودرمانی در کاهش رفتار وسواسی و اجتنابی مؤثرتر بوده و به طور کلی درمان ترکیبی نسبت به دارودرمانی و رفتاردرمانی به تنهایی اثربخشی بیشتری در بیماران نشان نداده است.
و در پژوهشی نزدیک به پژوهش حاضر که توسط آزاد، دلاور و آتشپور(۱۳۸۴) انجام شد نتایج نشان دادند که درمانهای رفتاری نسبت به درمان دارویی در کاهش علائم وسواسی مؤثر هستند که همسو با یافته های صارمی و همکاران است.
در ایران نیز پژوهشهایی در خصوص مدل طرحوارهدرمانی در درمان اختلالات محورI و I I انجام شده است از قبیل:
پژوهشی که توسط زهرا نوعی و همکاران(۱۳۸۹) با عنوان مقایسه طرحوارههای ناسازگاراولیه و ریشه های والدینی آنها در مبتلایلان به اختلال شخصیت وسواسی – جبری و گروه غیربالینی انجام گرفت، تفاوت معنادار گروه مبتلا به OCDP و OCD با گروه غیربالینی در تمامی طرحوارهها آشکار شد.
در مطالعه دیگری حسن حمیدپور(۱۳۸۸) به مقایسه کارآیی شناختدرمانی با طرحووارهدرمانی در زنان مبتلا به اختلال اضطرابفراگیر پرداخته است که تفاوت معنیداری در اثربخشی طرحوارهدرمانی با شناختدرمانی گزارش کرد و یافتهها نشان دادند طرحوارهدرمانی در درمان اختلالات اضطرابفراگیر از کارایی لازم برخوردار است.
در پژوهش دیگری احمد امانی و همکاران (۱۳۹۰) اثربخشی دو رویکرد طرحوارهدرمانی و دلبستگیدرمانی بر سبکهای دلبستگی در دانشجویان را مورد مطالعه قرار دادند که نتایج حاکی از آن است که طرحوارهدرمانی بر دلبستگی افراد تاثیر دارد اما این نوع درمان با دلبستگیدرمانی هر دو به یک میزان اثربخش هستند.
پژوهشهای دیگری در خصوص طرحوارهها در ایران انجام گرفته است من جمله زرگر۱۳۹۰، حقیقت منش و همکاران۱۳۸۹، مولودی و همکاران۱۳۸۹، ذوالفقاری و همکاران۱۳۸۷، صلواتی۱۳۸۶، یوسف نژاد ۱۳۸۶، لطفی و همکاران۱۳۸۶ و خانیانی نوش زاده و همکاران۱۳۸۱٫
در تمامی این موارد نتایج بهطور کلی تفاوت معنیدار در طرحوارههای ناسازگار اولیه قبل و بعد از درمان نشان میدهند و از طرف دیگر طرحوارههای ناسازگار اولیه می تواند عامل بسیاری از اختلالات از جمله بیاشتهایی عصبی،سوء مصرف مواد،پرخاشگری جنسی و… گردد.
۳-۱ شیوه اجرای تحقیق:
پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی و توصیفی – مقایسهای است که با پیشآزمون – پسآزمون و با دوره پیگیری صورت گرفته است.
۳-۲ جامعه آماری
جامعه آماری: کلیه افراد مبتلا بهOCD مراجعه کننده به مطب روانپزشکی و مرکز مشاوره در طی ۲ماه متوالی در شهرستان سبزوار در سال ۹۱ جامعه آماری را تشکیل دادهاند.
۳-۳روش نمونه گیری:
روش نمونهگیری به شیوه در دسترس (لیست کردن افراد و استفاده از جدول اعداد تصادفی) و با شرط سنی ۲۰ تا ۴۰ سال و داشتن حداقل تحصیلات دیپلم است و افراد در سه گروه قرار گرفتند. گروه اول تحت درمان دارویی (داروهای سروتونرژیک)، گروه دوم رفتاردرمانی (مبتنی بر اصول رویکرد رفتاری در درمان اختلالات) و گروه سوم تحت طرحوارهدرمانی (بر مبنای کتاب طرحواهدرمانی و پکیج درمانی آن) قرار گرفتند.
۳-۴حجم نمونه
حجم نمونه جامعه اول کلیه مراجعان مبتلابه OCD به مطب روانپزشکی در طی ۲ ماه متوالی۵۷ نفر را شامل می شود، براین اساس حجم نمونه طبق فرمول زیر ۱۴ نفر بدست می آید که به دو گروه مساوی و به صورت تصادفی تقسیم شده، که یک گروه تحت درمان دارویی و گروه دیگر تحت طرحواره درمانی قرار گرفتند.
حجم نمونه جامعه دوم که کلیه مراجعان مبتلابه OCD به کلینیک مشاوره در طی ۲ ماه متوالی ۲۵ نفر را شامل می شود، طبق فرمول بالا ۶ نفر تعیین گردید.که تحت درمان رفتاری قرار گرفتند.
N :حجم جامعه، α : سطح خطا ، واریانس و دقت براورد است.
برای جامعه اول ۵۷= N و جامعه دوم ۲۵= N و۰۵/۰: α و ۹۶/۱ : و به جای از استفاده می کنیم(R = دامنه تغییرات) و برابر با ۱ است.
۳-۵ روشها و ابزار تجزیه و تحلیل دادهها:
مصاحبه و پرسشنامه های:
DASS21 که حاوی ۲۱ سوال است و افسردگی، اضطراب و استرس را می سنجد. این مقیاس را لوویباند و لوویباند(۱۹۹۵) تهیه کردند. ضریب آلفای کرونباخ برای شکل ۲۱ سوالی این مقیاس در یک نمونه ۴۰۰ نفری برای افسردگی۷۰/۰، اضطراب ۶۶/۰ ، و استرس ۷۶/۰ گزارش شده است. همچنین ضریب همبستگی پرسشنامه افسردگی بک و اضطراب زونک با زیر مقیاسهای این آزمون به ترتیب برای افسردگی ۶۶/۰،استرس۴۹/۰و
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید. |
اضطراب۶۷/۰بدستآمدهاست.(صاحبی،میرعبدالهیوسالاری۱۳۸۰)
پرسشنامه وسواس مادزلی که حاوی ۳۰ سوال بسته پاسخ دوگزینهای(بلی و خیر) است. .برای تشخیص انواع گوناگون نشانه های وسواس فکری عملی است. آزمون علاوه بر یک نمره کلی، چندین نمره جداگانه برای کنترل (۹ماده)، شستشو (۱۱ماده)، کندی/تکرار وشک و تردید(۸ ماده)است. و بیشترین نمره در ۴زیرگروه کنترل، شستشو، کندی/تکرار وشک و تردید به ترتیب ۹ – ۱۱ ۷ و ۷ است. در این مقیاس نمره های بالاتر از میانگین (۱۵)، به عنوان نمره وسواس در نظر گرفته می شوند. راچمن و هاجسون(۱۹۸۰) روایی همگرا و اعتبار بازآزمایی این پرسشنامه را رضایت بخش گزارش کردهاند.(ساناویو ۱۹۸۵ به نقل از سجادیان ۱۳۸۵) ضریب آلفای کرونباخ برای نمره وسواس کلی را ۷۷/۰ و ( نورمن۱۱۹۶ به نقل از سجادیان ۱۳۸۵) برابر با ۸۵/۰ گزارش کردهاند. پاکروان، قلعه بندی، علوی و ابراهیمی۱۳۸۶حساسیت و ویژگیاینآزمونرابهترتیببرابربا۵/۷۴و۹/۹۳بدستآوردهاند.
پرسشنامه طرحوارههای ناسازگار اولیه یانگ فرم کوتاه که مشتمل بر ۷۵ سوال است و ۱۵حوزه: نقص/ شرم ، رهاشدگی/ بی ثباتی، بی اعتمادی/ بدرفتاری، محرومیت هیجانی، انزوای اجتماعی/ بیگانگی، وابستگی/ بی کفایتی، آسیب پذیری به ضرر یا بیماری، گرفتار/ خودتحول نایافته، خویشتن داری/ خودانضباطی ناکافی، استحقاق/ بزرگ منشی، اطاعت، ایثار، بازداری هیجانی، شکست، معیارهای سرسختانه/ بیش انتقادی را میسنجد. این پرسشنامه را اولین بار یانگ و براون برای طرحوارههای ناسازگار اولیه طراحی کردند. هرپرسش بر یک مقیاس۶ درجه ای نمرهگذاری می شود (۱ برای کاملا نادرست و ۶ برای کاملا درست) هر ۵ پرسش یک طرحواره را می سنجد چنانچه میانگین هر خرده مقیاس بالاتر از ۵/۲ باشد آن طرحواره ناکارآمد است. پایایی و روایی این پرسشنامه درپژوهشهای متعددی به اثبات رسیده است. (بارانف و ای۲۰۰۷). هنجاریابی این پرسشنامه در ایران توسط آهی(۱۳۸۶) انجام گرفته است.همسانی درونی با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ در جمعیت مونث ۹۷/۰ و در جمعیت مذکر۹۸/۰ گزارش شده است.
۳-۶ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :
تحلیل کوواریانس چند متغیره با بهره گرفتن از نرم افزار spss و آمار توصیفی
۳-۷ صورت بندی جلسات طرحوارهدرمانی
جلسه اول:
گرفتن شرح حال مبتنی بر تاریخچه زندگی خانوادگی
پرکردن پرسشنامه های طرحواره و باورهای وسواسی و DASS21
بیان مدل برای مراجع
تکلیف خانگی پرسشنامه اجتناب
جلسه دوم:
بازنگری و مرور تکلیف
مرور طرحوارهها با بهره گرفتن از گفتگوی سقراطی
آگاه سازی مراجع از طرحوارههای ناسازگار و تاکید بر اینکه مشکل باوری است که دارند.
تصویر سازی
تکلیف خانگی پرسشنامه جبران
جلسه سوم:
مرور تکلیف: شناخت سبکها و پاسخهای مقابلهای
مفهوم سازی مشکل در قالب طرحواره
تکلیف خانگی ثبت افکار خودآیند
جلسه چهارم:
مرور تکلیف
فهرست کردن باورهای مشکل آفرین
تکنیک صندلی خالی
تکلیف خانگی اولویتبندی باورهای مشکلآفرین
جلسه پنجم:
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1399-12-17] [ 02:19:00 ب.ظ ]
|