ب. ارزشهای رابطه ای :
بیشتر جملات متن خبری هستند واطلاعاتی را درقالب تمثیل در اختیار خواننده قرار می دهند به بیانی دیگر نویسنده خواسته از جایگاه دهنده اطلاعات به مخاطب، درجایگاه دریافت کننده اطلاعات در قالب جملات خبری اطلاعاتی را عرضه کند.ودر انجام اینکاراز اقتدار استفاده می کند .یعنی نویسنده از جایگاه اقتدار مخاطب را به عنوان بازیگری رام ومطیع در نظر می گیرد.
نوع دیگر اعمال اقتدار استفاده از جملات امری است که درخلال این متن دیده می شود:«کلمات را کنار زنید ودرزیرآن ، روحی را که در این تلقی وتعبیر پنهان است تماشا کنید!وآن تیرهای نورانی که گاه گاه، برجان سیاه شب فرو می رود..».همچنین در متن نویسنده از افعال بایستن وتوانستن استفاده می کند که باز نشان دهنده ادعای اقتدار است واینگونه نویسنده خواسته با تاکید ،ایدئولوژی خود را به خواننده بقبولاند:«شکوه وتقوا وشگفتی وزیبای شورانگیزطلوع خورشید رابایدازدوردید.اگرنزدیکش رویم ازدستش داده ایم !لطافت زیبای گل درزیر انگشت های تشریح می پژمرد!آه که عقل این ها رانمی فهمد»!
پ. ارزشهای بیانی :
علائق ایدئولوژیک درادعاهای مربوط به صحت یا ادعاهای مبنی بردانش نهفته است،که بوسیله صورتهای وجهی نشان داده می شوند.درتمام متن از افعال حال کامل وحال ساده استفاده شده است. گویی نویسنده می خواهد پندارهای ذهنی خود را به عنوان حقیقت ناب به خواننده بقبولاند. عمومیت این صورت های وجهی مطلق از وجود دیدگاهی شفاف نسبت به جهان حکایت می کند گویی نویسنده می خواهد معنای مورد نظر خود را به ناظران منتقل کند بدون اینکه نیازی به تفسیر وبازنمایی باشد:( می کشند، می ایستند،می مانند،می شوند،می رویند،نمی افشانند،نمی توانند،می خشکد،می سوزد،می افکنند،می لرزد،کرده است،می روید،می کند،می بالد،می کشد،می نشیند،می افتد،می گوید،می خواند،کرده است…).
تفسیروتبیین: فرکلاف در مرحله تفسیر به دنبال بیان این مطلب است که مفسرین چگونه بافت موقعیتی را تفسیر می کنند وچگونه این تفسیر نوع گفتمان را مشخص می کند(فرکلاف،۱۳۷۹ ،۲۲۲ )ودراین راستا درصدد پاسخ گویی به چهار سوال اصلی است که عبارتند از:ماجرا چیست؟ نویسنده در رخداد ارتباطی مذکور با جان بخشیدن به کویرونسبت دادن اصول وارزشهای ایده آل خود به آن درپی القای معنای خاص برخی از مفاهیم ازجمله آزادی به خواننده است .چه کسانی درگیر ماجراهستند؟درورای متن مذکور دو بافت موقعیتی وجود دارد که دو مشارکت کننده عمده دارد در یک طرف نویسنده ازگفتمان اسلام سیاسی ودرطرف دیگرگفتمان غرب در مقام مخاطب ومتهم قرار دارد.روابط میان آنها چیست؟ دراین مرحله،روابط ومناسبات قدرت وفاصله اجتماعی ودیگرمواردی که درموقعیت مورد نظر تعیین وتثبیت شده اند ،مطرح می شوند.برای مثال گفتمان غرب به عنوان پارادایم مسلط در سده کنونی باید از قدرت به زیرکشیده شود وگفتمان خود به جای آن قرارگیرد.نقش زبان چیست؟ فرکلاف معتقد است از زبان به صورت ابزاری درجهت تحقق بخشی یک هدف گفتمانی استفاده می شود.دراین متن از زبان برای به تصویرکشیدن مفاهیمی چون آزادی به شیوه ای خاص سود جسته می شود.

بادر نظر گرفتن این امر که در هرگفتمان دالهاو وقته های خاصی باآزادی همراه می شود.در جهان بینی حاکم بر متن درس نیزآزادی معنای خاصی می یابدونویسنده متن سعی دارد این جهان بینی را به عنوان حقیقت مسلم به خوانندگان خود بقبولاند.این گفتمان برای شناساندن خود از یک ضد یا غیراستفاده می کند.غیر او به صورت پنهان در ورای متن قرار دارد که متن برای شناساندن بهتر خوداز آن استفاده می کند. این غیر همان گفتمان غرب است که گفتمان حاکم بر متن درس با به چالش کشیدن،ساختار شکنی وحاشیه رانی دالهای اصلی آن از یک طرف وبا برجسته سازی دالهای مهم خوداز طرف دیگرسعی در اقناع دانش آموزان برای پذیرش اصول وارزشهای خود دارد.دالها یی که در این گفتمان باآزادی همراه است ودر این درس به آنها تاکید شده (برجسته می شوند)عبارتند از:
جدول ۴-۱-۸:دال های گفتمان ِخود ِدرس :کویر

ازطرف دیگر دالهایی که درگفتمان غیر با آزادی مفصل بندی می شود با عبارتبندی افراطی به حاشیه رانده می شوند:
جدول۴-۱-۹:دال های گفتمان ِغیر ِدرس: کویر