ﻣﻔﺮوﺿﺎت ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ و ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﻋﺒﺎرت از اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﯾﺎ اﻗﺪام رﻫﺒﺮ ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ دارد.
در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ ﺳﺒﮏ و ﺷﯿﻮه رﻫﺒﺮي ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻧﺸﺪه و روش واﺣﺪ در رﻫﺒﺮي، ﻏﯿﺮ واﻗﻌﯽ و ﻏﯿﺮ ﻋﻠﻤﯽ ﻗﻠﻤﺪاد ﺷﺪه اﺳﺖ . در ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ و اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ، ﺷﯿﻮة ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﻄﻠﻮب رﻫﺒﺮي ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ و ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎي ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ(اﻟﻮاﻧﯽ، .(147 : 1386
ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ رﻫﺒﺮي، ﻣﺤﻘﻘﺎن ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در ﺟﻬﺖ ﮐﺸﻒ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي زﻣﯿﻨﻪ ﺳﺎز اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ ﺑﺮﺧﯽ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي رﻫﺒﺮ در ﯾﮏ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻌﯿﻦ ﻫﺪاﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ؛ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻣﺪﯾﺮ
Situational & contingency theories ^٢٩
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٤
اداري در ﯾﮏ داﻧﺸﮑﺪه و ﯾﮏ ﮔﺮوﻫﺒﺎن ﺗﻌﻠﯿﻢ دﻫﻨﺪه ﻓﻨﻮن ﻧﻈﺎﻣﯽ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎ و رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻧﯿﺎز دارﻧﺪ، زﯾﺮا ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎيﮐﺎﻣﻼً ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ.
-1-3-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﻓﯿﺪﻟﺮ
ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي را ﮐﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﺪل اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ را ﻓﯿﺪﻟﺮ³⁰ اراﺋﻪ داد .
وي ﻣﻌﺘﻘﺪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي ﺑﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ دارد ﮐﻪ ﻓﺮد رﻫﺒﺮ در آن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ(ﺳﺎﻋﺘﭽﯽ، .(267 : 1377 ﻓﯿﺪﻟﺮ ﮐﻪ ﭘﺪر ﻧﻈﺮﯾﻪ اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ رﻫﺒﺮي ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد ﻣﺪل اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﻓﺮاﮔﺮد رﻫﺒﺮي را اراﺋﻪ ﮐﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﺪل ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﮕﯿﺰﺷﯽ رﻫﺒﺮ و ﻫﻢ ﺑﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﻨﺘﺮل و ﻧﻔﻮذ وي ﺑﺮ وﺿﻌﯿﺖ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ. ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎي ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﻣﺪل ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:

1. 1. راﺑﻄﮥ رﻫﺒﺮ و ﭘﯿﺮو ( ﻗﺪرت و ﻧﻔﻮذ ﺷﺨﺼﯽ رﻫﺒﺮ ): اﺣﺴﺎس ﭘﯿﺮوان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رﻫﺒﺮ، ﻣﯿﺰان اﻋﺘﻤﺎد و اﻃﻤﯿﻨﺎن ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺮ، و درﺟﮥ وﻓﺎداري آﻧﺎن ﺑﻪ وي؛

1. 1. ﺳﺎﺧﺘﺎرﯾﺎﻓﺘﮕﯽ ﮐﺎر: ﻣﯿﺰان ﯾﮑﻨﻮاﺧﺘﯽ و ﺗﮑﺮاري ﺑﻮدن ﯾﺎ ﺗﻨﻮع وﻇﺎﯾﻒ ﮐﺎري، ﻣﯿﺰان ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮدن ﯾﺎ اﺑﻬﺎم آﻧﻬﺎ؛

1. 1. ﻗﺪرت ﻣﻨﺼﺐ و ﻣﻘﺎم: ﻣﯿﺰان ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺎﻓﻮﻗﻬﺎ از ﻣﺪﯾﺮ، ﻣﯿﺰان ﻗﺪرت ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﻨﺒﯿﻪ ﻣﺪﯾﺮ (رﺿﺎﯾﯿﺎن، .(431 : 1386

-2-3-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻣﺴﯿﺮ - ﻫﺪف³¹
رﻫﯿﺎﻓﺖ ﻣﺸﻬﻮر دﯾﮕﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت وﺿﻌﯿﺘﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ اي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻫﺎوس³² و و ﻣﯿﺸﻞ³³ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﮐﺎر اوﻟﯿﻪ دﯾﮕﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اراﺋﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ در ﻣﺪل اﻧﮕﯿﺰﺷﯽ اﻧﺘﻈﺎر رﯾﺸﻪ دارد .واژه ﻣﺴﯿﺮ -ﻫﺪف ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺗﺄﮐﯿﺪ اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﻧﻔﻮذ رﻫﺒﺮ ﺑﺮ ﺑﺮداﺷﺖ
Fiedler ^٣٠ Path-Goal Theory ^٣١ House ^٣٢ Mitchell ^٣٣
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٥
ﻫﺎي ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻫﻢ از ﻫﺪف ﻫﺎي ﮐﺎري و ﻫﻢ از ﻫﺪف ﻫﺎي ﺷﺨﺼﯽ و ارﺗﺒﺎط ﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ دو دﺳﺘﻪ ﻫﺪف ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﺻﻄﻼح ﯾﺎ ﻋﺒﺎرت ﻣﺴﯿﺮ – ﻫﺪف ﺑﺮ ﭘﺎﯾﻪ اﯾﻦ ﺑﺎور ﻗﺮار دارد ﮐﻪ رﻫﺒﺮان اﺛﺮﺑﺨﺶ راه را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﭘﯿﺮوان ﺧﻮد را ﯾﺎري ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ دﺳﺖ ﯾﺎﺑﻨﺪ و آﻧﺎن ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﻣﻮاﻧﻊ و ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ را ﮐﻪ در ﻣﺴﯿﺮ ﻗﺮار دارد از ﻣﯿﺎن ﺑﺮدارﻧﺪ(راﺑﯿﻨﺰ، ﺗﺮﺟﻤﻪ ﭘﺎرﺳﺎﺋﯿﺎن و اﻋﺮاﺑﯽ، .( 230: 1376 اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻓﺮض اﺳﺘﻮار اﺳﺖ ﮐﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﮐﻠﯿﺪي رﻫﺒﺮ ﺗﻄﺒﯿﻖ رﻓﺘﺎرﻫﺎي ﺧﻮد ﺑﺮاي ﺗﮑﻤﯿﻞ اﻗﺘﻀﺎﺋﺎت وﺿﻌﯿﺘﯽ اﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻣﺤﯿﻂ ﮐﺎر ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد .ﻫﺎوس ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮ ﺗﻮان ﺟﺒﺮان ﮐﻤﺒﻮدﻫﺎي ﻣﺤﯿﻄﯽ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن از رﻫﺒﺮ راﺿﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ؛ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل رﻫﺒﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ رﻓﻊ اﺑﻬﺎم در ﺷﻐﻞ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﯾﺎ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮب ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﻮد .
ﺳﺒﮏ ﻫﺎي رﻫﺒﺮي در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﻧﻮع ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ :

1. 1. رﻫﺒﺮي آﻣﺮاﻧﻪ. رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ آﻣﺮاﻧﻪ اﺳﺖ ، ﻣﺸﺎرﮐﺖ وﺟﻮد ﻧﺪارد، و رﻫﺒﺮ ﻫﻤﻪ اﻣﻮر را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

1. 1. رﻫﺒﺮي ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ. رﻓﺘﺎر رﻫﺒﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻪ اﺳﺖ، ﺑﺮاي ﭘﯿﺮوان ﺣﺮﻣﺖ ﻗﺎﺋﻞ اﺳﺖ، و در ﺣﻤﺎﯾﺖ از آﻧﺎن ﮐﻮﺷﺎﺳﺖ.

1. 1. رﻫﺒﺮي ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ. ﺗﺼﻤﯿﻤﺎت ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﺎرﮐﻨﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ .

1. 1. رﻫﺒﺮي ﺗﻮﻓﯿﻖ ﮔﺮا.³⁴ رﻫﺒﺮ ﻫﺪف ﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎن را ﺑﺮاي زﯾﺮ دﺳﺘﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ آﻧﺎن اﻋﺘﻤﺎد ﻣﯽ دﻫﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻬﺎي ﻣﺬﮐﻮر ﻧﺎﺋﻞ ﺷﻮﻧﺪ.(اﻟﻮاﻧﯽ، (150 : 1386

Achievement-oriented ^٣٤
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٦
-3-3-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ ﭼﺮﺧﻪ زﻧﺪﮔﯽ³⁵ ﯾﺎ رﻫﺒﺮي وﺿﻌﯿﺘﯽ
اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺑﺮﺧﻼف ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎي اﻗﺘﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺷﺮاﯾﻂ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﯾﮏ ﺳﺒﮏ را ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺮاي ﻫﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﺧﺎص ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺳﺒﮏ وﯾﮋه را ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
ﻫﺮﺳﯽ و ﺑﻼﻧﭽﺎرد ﻣﯿﺰان ﺑﻠﻮغ و آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن را ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﮥ ﯾﮑﯽ از ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻫﺎي ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻣﻨﻈﻮر از آﻣﺎدﮔﯽ، ﻣﯿﺰان ﺗﻮان و ﺗﻤﺎﯾﻞ اﻓﺮاد ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﯾﮏ ﮐﺎر ﺧﺎص اﺳﺖ. در ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي وﺿﻌﯿﺘﯽ، ﺑﺮ ﺿﺮورت اﻧﻄﺒﺎق رﻓﺘﺎر ﮐﺎري (ﻫﺪاﯾﺖ و راﻫﻨﻤﺎﯾﯽ) و رﻓﺘﺎر راﺑﻄﻪ اي (ﺣﻤﺎﯾﺖ اﺣﺴﺎﺳﯽ و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ) رﻫﺒﺮ ﯾﺎ ﻣﯿﺰان آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
ﻣﻨﻈﻮر از رﻓﺘﺎر ﮐﺎري، رﻓﺘﺎري اﺳﺖ ﮐﻪ رﻫﺒﺮ ﺿﻤﻦ درﮔﯿﺮي در ﺑﯿﺎن وﻇﺎﯾﻒ و ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﻫﺮ ﻓﺮد ﯾﺎ ﮔﺮوه، ﺑﺮوز ﻣﯽ دﻫﺪ و رﻓﺘﺎر راﺑﻄﻪ اي ﺑﺮ اﻗﺪاﻣﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ رﻫﺒﺮ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎﻃﺎت دوﺟﺎﻧﺒﻪ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻣﺒﺬول ﻣﯽ دارد، دﻻﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ (ﻧﻈﯿﺮ رﻓﺘﺎر ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ، ﺷﻨﻮد ﻣﻮﺛﺮ، و ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ). از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ اﯾﻦ دو ﻧﻮع رﻓﺘﺎر از ﻫﻢ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﯾﮏ رﻫﺒﺮ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ از ﻫﺮ دو رﻓﺘﺎر »زﯾﺎد« و ﯾﺎ از ﻫﺮ دو ﻧﻮع »ﮐﻢ« ﯾﺎ از ﯾﮑﯽ »ﮐﻢ« و از دﯾﮕﺮي »زﯾﺎد« اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي وﺿﻌﯿﺘﯽ، رﻫﺒﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن، ﺗﺮﮐﯿﺐ ﻣﻨﺎﺳﺒﯽ از اﯾﻦ دو ﻧﻮع رﻓﺘﺎر را ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﯿﺮد. ﺑﻠﻮغ ﮐﺎري ﯾﺎ آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎر، ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﺗﻮان، ﻣﻬﺎرت، داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﮐﺎر ﺧﺎص دﻻﻟﺖ دارد و ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﻠﻮغ رواﻧﯽ ﯾﺎ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر، ﻣﯿﺰان اﻋﺘﻤﺎد، ﺗﻌﻬﺪ و اﻧﮕﯿﺰش ﺑﺮاي اﺗﻤﺎم ﯾﮏ ﮐﺎر ﺧﺎص اﺳﺖ. ﻫﺮﺳﯽ و ﺑﻼﻧﭽﺎرد (1985) ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻫﺮ ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن، ﯾﮑﯽ از ﭼﻬﺎر ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي زﯾﺮ را ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ:

1. 1. ﺳﺒﮏ رﻫﺒﺮي دﺳﺘﻮري. ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﮐﻢ و ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﻧﺎﺗﻮان و ﺑﯽ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ. در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﻪ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ »ﭼﻪ ﮐﺎري« را »ﭼﮕﻮﻧﻪ« اﻧﺠﺎم دﻫﻨﺪ.

Life-cycle theory ^٣٥
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٧

1. 1. ﺳﺒﮏ اﻗﻨﺎﻋﯽ (اﺳﺘﺪﻻﻟﯽ – ﺗﺸﻮﯾﻘﯽ). ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن زﯾﺮ ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ و اﻓﺮاد ﺗﻮان ﻗﺒﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧﺪارﻧﺪ، وﻟﯽ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﻨﺪﻧﺪ و اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﻧﻔﺲ دارﻧﺪ. در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺿﻤﻦ ﺻﺪور دﺳﺘﻮر، ﺑﺮاي آﻧﺎن ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺷﻮر و ﺷﻮق ﮐﺎرﮐﻨﺎن از اﺑﺰار ﺗﺸﻮﯾﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد.

1. 1. ﺳﺒﮏ ﺣﻤﺎﯾﺘﯽ (ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ – ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ). ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺑﺎﻻي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺗﻮان ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﻗﺒﻮل ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﯽ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎﯾﻞ و اﻃﻤﯿﻨﺎن آﻧﻬﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ رﻫﺒﺮ ﺑﺮ ارﺗﺒﺎﻃﺎت دو ﺟﺎﻧﺒﻪ و ﻫﻤﮑﺎري ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

1. 1. ﺳﺒﮏ ﺗﻔﻮﯾﻀﯽ. ﺑﺮاي ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آﻣﺎدﮔﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن زﯾﺎد اﺳﺖ و ﺗﻮان و ﺗﻤﺎﯾﻞ آﻧﻬﺎ در ﺣﺪ ﻣﻄﻠﻮب اﺳﺖ. دراﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﻓﺮاد ﻧﯿﺎز ﻧﺎ ﭼﯿﺰي ﺑﻪ ﺣﻤﺎﯾﺖ و ﻫﺪاﯾﺖ دارﻧﺪ. (رﺿﺎﯾﯿﺎن، .(435- 433 : 1386

-4-4-2 آﺧﺮﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎﻫﻬﺎ درﺑﺎرة رﻫﺒﺮي
در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﻪ ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي ﻓﺮه ﻣﻨﺪ، ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي ﺗﺤﻮل ﮔﺮا و ﺗﺒﺎدل ﮔﺮا، و اﻟﮕﻮي رﻫﺒﺮي ﺗﻤﺎم ﻋﯿﺎر ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد. اﻟﮕﻮي رﻫﺒﺮي ﺗﻤﺎم ﻋﯿﺎر ﻣﺪﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻮدن آن در ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺸﻤﻮرد اﺳﺘﻔﺎده و ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
-5-4-2 ﻧﻈﺮﯾﻪ رﻫﺒﺮي ﻓﺮه ﻣﻨﺪ (ﮐﺎرﯾﺰﻣﺎﺗﯿﮏ)³⁶
ﻣﺎﮐﺲ وﺑﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺸﺮدﻫﻨﺪة اﯾﻦ ﻧﻮع از ﺗﺌﻮري ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻓﺮﻫﻤﻨﺪي ﻓﺮآﯾﻨﺪي اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻃﯽ آن، رﻫﺒﺮان از راه ﺑﺮاﻧﮕﯿﺨﺘﻦ ﻋﻮاﻃﻒ ﺑﺮ ﭘﯿﺮواﻧﺸﺎن اﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ آﻧﻬﺎ را ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺴﻮ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ.
Charismatic Leadership ^٣٦
ﻓﺼﻞ دوم- ادﺑﯿﺎت ﭘﮋوﻫﺶ ٢٨
وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﺮاي اﯾﻦ ﻧﻮع از رﻫﺒﺮان ﺑﺮﺷﻤﺮد از ﺟﻤﻠﻪ: