• مناسبات جنسیتی سطح فردی

مناسباتی که بر مبنای تفاوت‌های فردی غیربیولوژیک میان دو جنس صورت می‌گیرد. در این سطح، تفاوت‌های جنسیتی شامل ابعاد مختلف شخصیت فردی کنشگران مرد و زن می‌شود (همان).

• مناسبات جنسیتی سطح ساختاری

روابطی که در سطح ساختاری و نهادی میان کنشگران زن و مرد شکل می‌گیرد (همان: ۱۶).

• مناسبات جنسیتی سطح نمادین

کنش‌ها و موضوعاتی که به شکل نمادین تصورات قالبی مربوط به زنانگی و مردانگی را بازنمایی می‌کنند (همان: ۱۸).

• جنس:

تفاوت‌های زیست‌شناختی زن و مرد (فریدمن، ۱۳۸۱: ۱۹).

• جنسیت:

تفاوت‌ها و ویژگی‌هایی از زن و مرد که منشا روان‌شناختی، فرهنگی و اجتماعی دارند (گیدنز، ۱۳۷۴: ۱۷۵).

• فرهنگ:

سیستم‌های الگو شده یا سازمان یافته‌ای از نمادها که تحت جهت‌گیری‌های کنش و اجزای درونی ‌شده‌ی شخصیت افراد و الگوهای نهادی شده‌ی سیستم اجتماعی درآیند (معینی، ۱۳۷۴: ۱۱۱).
فصل دوم:
ادبیات پژوهش
۲-۱ مقدمه
یاکوب بوکهارت^[۳] می‌گوید سه قدرت بزرگی که واقعیت هستی بشر و روند تاریخ را معین کرده‌اند، عبارتند از: دین، قدرت و فرهنگ (پهلوان، ۱۳۸۲: ۱۳). فرهنگ، مجموعه‌ی شیوه‌‌های زندگی اعضای یک جامعه است (گیدنز، ۱۳۸۲: ۵۶). فرهنگ، معرفت و شناختی است که مردم، جهت تعبیر و تفسیر رفتارهای اجتماعی به کار می‌گیرند (اسپردلی و مک‌کوردی، ۱۳۸۶: ۲۶).
یکی از جنبه‌های مهم این فرهنگ، کنش‌ها، روابط و مناسبات جنسیتی است. در جوامع، معمولا اصالت به مرد داده شده است و مرد نمونه‌ی کامل و اصیل انسان محسوب گردیده است. این امر موجب گردیده است که رفتار و خصوصیات اجتماعی و روانی مرد اصیل محسوب گردد. این موضوع جامعه را جنسیت‌گرا^[۴] نموده است و موجب برتری یک جنس بر جنس دیگر شده است.
از سویی دیگر، با پدیده‌ی رسانه مواجهیم. رسانه‌ها موتور حفظ، بازتولید، بازتاب و یا دگرگونی و تغییر ارزش‌ها و فرهنگ جوامع‌اند. رسانه‌ها از سویی به انتشار و اشاعه‌ی نظام ارزشی حاکم کمک می‌کنند و از سویی دیگر، عامل تغییر، تحرک و نوآوری هستند. رسانه‌ها می‌توانند با تعیین سطح توقعات، بازنمودن افق نگاه‌ها و توانا نمودن افراد جامعه به تخیل و خواستن شرایط زیستی گونه‌گون، موجب تحولات فرهنگی و اجتماعی گردند (مک‌کونیل، ۱۳۸۲: ۱۴۴).
وسایل ارتباط جمعی، به عنوان یکی از مهم‌ترین وسایل ایجاد تغییرات در جوامع بشری، به جامعه و افراد آن کمک می‌کند تا در مسیر و خط‌مشی معین خود موفق‌تر و با آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت کند و روند مشارکت اجتماعی تسریع شود و در چگونگی تعامل متقابل شهروندان تاثیر گذاشته، کنش‌ها و واکنش‌ها را جهت‌دار و متناسب با دیگر ابعاد جامعه بسازد. اهمیت روزنامه‌ها، رادیو، تلویزیون و دیگر رسانه‌ها برای حاکمیت به اندازه‌ای است که دولت‌های جهان تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا این وسایل را برای تحکیم و تثبیت حاکمیت خود به کار گیرند و ارزش‌ها و خواست‌های خود را از طریق آن به جامعه القا نمایند.

از جمله ابزارهای رسانه‌ای، فیلم‌ها و سریال‌ها هستند. فیلم، هنری است که دیگر هنرها را در خود ترکیب می‌کند و در کنار آن، از قوانین و عرف‌های جدیدی برای بیان مفاهیم خود سود می‌جوید (وولن، ۱۳۸۹: ۱۱۳)
هنر به طور کلی و فیلم به طور خاص دست‌کم در سه نقطه با واقعیت بستگی دارد:
۱)هنرمند در دنیای واقعی زندگی می‌کند و از زندگی و تجربیات خود الهام می‌گیرد.
۲) هنر وابسته به واقعیت است، زیرا باید با وسیله‌ی ارتباطی مناسب با آن بیان گردد.
۳) هنرمند باید اثر خود را برای تماشاگرانی واقعی عرضه کند (استیفنسون و دبری، ۱۳۶۵: ۱۲-۱۱)
پس برای شناخت و یا تغییر فرهنگ، گفتمان و مناسبات جنسیتی جامعه، رسانه به طور کلی و رسانه‌های تصویری، به ویژه فیلم و سریال، ابزاری بسیار مناسب می‌باشند.
در این میان، تلویزیون، به‌عنوان عام‌ترین رسانه‌ی تصویری و سریال‌های تلویزیونی، به ‌عنوان پرمخاطب‌ترین برنامه‌های تلویزیون، اهمیت و جایگاهی خاص می‌یابند.
گفتمان جنسیتی غالب بر فضای اجتماعی ایران، به عنوان یکی از تاثیرگذارترین پدیده‌‌های موجود در کنش‌های زبانی و غیرزبانی افراد، در میان سریال‌های تلویزیون به عنوان بخشی از نگاه رایج بر مفهوم جنسیت، نمود یافته است. ایدئولوژی گفتمان جنسیتی حاکم درصدد تزریق و بهره‌وری از نگاه جنسیتی خودساخته‌ای است که تامین‌کننده‌ی منافع‌اش باشد. این امر خود را به شکلی قدرتمند در رسانه‌ی تلویزیون و به ویژه، سریال‌های تلویزیونی نشان می‌دهد و به کمک این ابزار، در هستی اجتماعی افراد القا می‌گردد.
رسانه ابزار قدرتمندی است که می‌تواند گفتمان جنسیتی را به گونه‌ای ناخودآگاه به افراد القا نماید. در واقع، می‌توان گفت که ذهنیت افراد جامعه، به خصوص زنان، تحت تاثیر ناخودآگاهی است که حامل خواست گفتمان جنسیتی حاکم می‌باشد. لذا، آنها کنش‌هایی را در پیش می‌گیرند که نه خواست و باور خودشان، بلکه القای گفتمان جنسیتی حاکم است که از آنها به عنوان ابزاری در جهت بازتولید وضعیت موجود بهره می‌گیرد.
چارچوب نظری تحقیق: مک‌لوهان^[۵] بر اساس ابزار ارتباطی، سیر تحول جوامع انسانی را به صورت زیر بیان می‌کند:

• دوران تمدن باستانی بدون خط: دوران شفاهی و گفت‌و‌گوی سینه به سینه

• دوران تمدن دارای خط: پیدایش خط و کتابت و ظهور فردگرایی

• ) دوران تمدن مبتنی بر وسایل الکترونیکی و ظهور دهکده‌ی جهانی (دادگران، ۱۳۸۴: ۹۷-۹۸)

رایزمن^[۶] سیر تحول جوامع بر اثر تحول وسایل ارتباطی را به شرح زیر بیان می‌کند:

ویجان‌فو و همکاران (۲۰۱۰)، پراکنش مکانی عناصر غذایی خاک را در یک دامپروری^[۹۷] و نقشش در کاربرد کودی متناسب با نیاز زمین، مورد پژوهش قرار دادند. نتایج نشان داد که غلظت فسفر در اطراف مزرعه اصلی و نزدیکی جاده، بخاطر مصرف بالای کود گاوی و خوکی بود، به علاوه نقشه‌های حاصله که به کمک GIS تهیه شدند اطلاعات مفیدی را پیرامون مدیریت کشاورزی و محیط زیست فراهم نمود.
اسمایل و همکاران (۲۰۰۹) در تعیین و پهنه‌بندی میزان عناصر غذایی اصلی خاک در یک باغ قهوه^[۹۸] در مالزی از زمین آمار استفاده نمودند. نقشه‌های حاصله حاکی از کمبود ازت کل بود، در حالیکه فسفر و پتاسیم در حد کفایت بودند. این مطالعه قابلیت زمین آمار را در تعیین و پهنه‌بندی میزان عناصر غذایی اصلی خاک در منطقه مربوطه آشکار نمود. بعلاوه در زمینه مدیریت دقیق کودی، این نقشه‌ها برای مناطقی که مقدار NPK کمتری نیاز داشتند قابل کاربرد بودند.

لو و همکاران (۲۰۰۷) با آنالیز زمین آماری و تعیین ریسک مربوط به ازت و فسفر کل خاک در چین نتیجه گرفتند که کریجینگ اطلاعات ارزشمندی در اختیار قرار داد که در افزایش دقت نقشه ازت و فسفر و نیز شناسایی مناطقی با غلظت بحرانی این عناصر موثر است. از سوی دیگر شناسایی نحوه توزیع این دو عنصر در سطوح مختلف به شناسایی خطرات، کوددهی بهینه و کنترل آلودگی ازت و فسفر کمک می‌کند.
آدهیکاری و همکاران (۲۰۰۹) با بررسی زمین آماری بافت خاک سطحی در غرب هانگاری^[۹۹] مدعی شدند که نقشه تخمین‌های حاصله را می‌توان به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای توسعه و اجرای هرگونه مدیریت اراضی و طرح‌های مربوط به حفاظت آب و خاک مورد بهره‌وری قرار داد.
کوکونوبا و همکاران (۲۰۱۱) در شناسایی واحدهای مدیریت کشاورزی بر اساس خصوصیات فیزیکی خاک فهمیدند که استفاده از کریجینگ برای تهیه نقشه‌های خط تراز، راهی برای شناسایی مناطق مدیریتی و رابطه بین خواص فیزیکی مختلف خاک می‌باشد. این امر به نوبه خود موجب سهولت در طبقه بندی‌های بعدی جهت تهیه واحدهای مدیریت آگرونومی می‌باشد.
گُکالپ و همکاران (۲۰۱۰) پس از تجزیه و تحلیل مکانی برخی خواص فیزیکی خاک در خاک علفزارهای شور و قلیای ترکیه، بیان نمودند که نقشه‌های کریجینگ مناطقی که از نظر محیطی خطر آفرین هستند شناسایی نمودند.
ژائو و همکاران (۲۰۱۱) با بررسی تغییر پذیری مکانی ازت کل خاک در جنگل‌های مخلوط کاج^[۱۰۰] در کره متوجه شدند که ازت خاک دارای همبستگی مکانی متوسط بوده و تغییر پذیری مکانی آن هم متأثر از فاکتورهای ساختاری و هم فاکتورهای تصادفی می‌باشد.
پیوتروسکا (۲۰۱۱) غییر پذیری مکانی ازت کل و ازت معدنی در خاک سطحی یک لوویسول^[۱۰۱] بررسی نمود و نشان داد که ازت معدنی در افق سطحی توزیع نامنظم داشت در حالیکه توزیع مکانی ازت کل منظم‌تر بود. وی نشان داد که توزیع ازت کل در خاک سطحی شدیداً متأثر از فاکتورهای خارجی مانند تیمار‌های کشاورزی (کوددهی، اقدامات آگروتکنیکی^[۱۰۲]، آفت‌کش‌ها) بود. در حالیکه ازت معدنی متأثر از تغییرات ساختاری خاک مانند بافت یا کانی‌شناسی بود.
کشاورزی و همکاران (۲۰۱۱) با بهره گرفتن از کریجینگ استعداد اراضی را مورد بررسی قرار داد. ایشان مدعی شدند که استفاده از کریجینگ در تهیه نقشه‌های پیوسته تناسب اراضی مفید بوده و قادرست عدم قطعیت^[۱۰۳] مربوط به شاخص‌های پیش‌بینی شده تناسب اراضی را تخمین بزند.
هونگ‌بو وهمکاران (۲۰۰۹) تغییرپذیری مکانی عناصر غذایی خاک‌های زراعی اراضی زراعی را براساس کریجینگ مطالعه نمود. نتایج نشان داد که فاکتورهای تصادفی مانند کوددهی، مدیریت خاک و کاربری اراضی توزیع فضایی ازت کل، فسفر و پتاسیم قابل دسترس را کاهش داده بود. توزیع مکانی ازت و پتاسیم شدیداً متأثر از ارتفاع بود در حالیکه میزان فسفر با تغییر ارتفاع تغییری نمی‌کرد.
نایانکا و همکاران (۲۰۱۰) خصوصیات آلفی‌سول‌های^[۱۰۴] شالیزاری را در سری‌لانکا از نظر زمین آماری بررسی نمودند. آنها پیشنهاد نمودند که اقدامات مدیریتی مانند کاربرد کود، آبیاری و عملیات زراعی بر پراکنش مکانی خصوصیات خاک تأثیر گذار است.
مواد و روش‌ها
موقعیت منطقۀ مطالعاتی
منطقه نقده در حدود ۹۰ کیلومتری شهرستان ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی با وسعت ۸۳۰۰ هکتار می‌باشد که بین طول‌های جغرافیایی “۳۰,ʹ۲۴, ْ۴۵ و"۳۰,ʹ۳۵, ْ۴۵ شرقی و عرض جغرافیایی “۳۰,ʹ۵۳, ْ۳۶ و “۰۳۰,ʹ۵۸, ْ۳۶ شمالی واقع شده است. ارتفاع منطقه از دریا ۱۳۰۰ تا ۱۵۰۰ متر و رژیم رطوبتی منطقه زریک می‌باشد. الگوی نمونه‌برداری و موقعیت منطقه مورد مطالعه درشکل ‏۳‑۱ موقعیت منطقه مطالعاتی و الگوی نمونه برداری نمایش داده شده است. منطقه مورد مطالعه از چهار واحد فیزیوگرافی مختلف تشکیل شده بود که شامل تپه^[۱۰۵]، اراضی پست^[۱۰۶]، دشت دامنه‌ای^[۱۰۷] و دشت آبرفتی رودخانه‌ای^[۱۰۸] می‌شد. کشت رایج این منطقه، چغندر قند بخصوص در نیمه شمالی منطقه، گندم، ذرت، یونجه و در بعضی قسمت ­ها مخصولات باغی می­باشد. نقشه مربوط به واحدهای فیزیوگرافی منطقه نقده در شکل ‏۳‑۲ نمایش داده شده است. شکل ‏۳‑۳ واحدهای زمین‌شناسی منطقه مطالعاتی را نشان می‌دهد و همانطور که مشاهده می‌شود بخش عمده منطقه مطالعاتی از تراس‌های جوان تشکیل شده است. در حالیکه حاشیه شرق و جنوب شرق منطقه مطالعاتی بطور عمده از سنگ آهک و دولومیت تشکیل یافته است. طبق این نقشه منطقه مطالعاتی در حاشیه غربی از سنگ گرانیت تشکیل یافته است.
شکل ‏۳‑۱ موقعیت منطقه مطالعاتی و الگوی نمونه برداری
شکل ‏۳‑۲ نقشه واحدهای فیزیوگرافی منطقه مطالعاتی

شکل ‏۳‑۳ نقشه واحدهای زمین‌شناسی منطقه مطالعاتی
تعیین نقاط نمونه‌برداری
ابتدا یک پایگاه داده‌ای ‌مکانی و توصیفی در محدودۀ منطقه نقده با مساحت ۸۳۰۰ هکتار تهیه شد. با بهره گرفتن از نرم‌افزار ArcGIS^® ۱۰ لایه‌های اطلاعات مکانی (نقشه) و اطلاعات توصیفی (جداول) مانند محدوده اراضی، توپوگرافی و غیره به دست آمد. پس از بررسی نقشه‌های زمین‌شناسی، توپوگرافی، عکس‌های هوایی و تعیین نقاط، نمونه برداری صحرایی انجام شد. تعداد ۲۸۲ نمونه خاک سطحی (۳۰-۰ سانتیمتری) به صورت تصادفی جمع‌ آوری شدند. این تعداد نمونه با حد استاندارد مجاز (۱۵۰-۱۰۰ نمونه) همخوانی دارد (ولتز و وبستر، ۱۹۹۰؛ رابینسون و مترنیت، ۲۰۰۶). موقعیت جغرافیایی نمونه ها با بهره گرفتن از دستگاهGPS ثبت شد.
تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی
اندازه‌گیری بافت خاک با روش هیدرومتری
در این روش حدود ۱۰ گرم خاک را توزیع و به مدت ۲۴ ساعت در آوِن، در حرارت ۱۰۵ درجه سانتی‌گراد قرار داده و پس از سرد شدن، مجدداً توزین و رطوبت وزنی محاسبه شد.
m_w: جرم خاک مرطوب
m_d: جرم خاک خشک
۵۰ گرم خاک خشک با توجه به درصد رطوبت خاک و با بهره گرفتن از رابطه (۲)، توزین و در یک ظرف یک لیتری ریخته شد.
۳۰۰ میلی‌لیتر آب مقطر و ۱۰۰ میلی‌لیتر محلول دیسپرس کننده و سوسپانسیون را با هم‌زن شیشه‌ای خوب هم زده شد. ظرف محتوی سوسپانسیون خاک را به مدت ۱۶ ساعت به حالت سکون گذاشته شد تا کاملاً خیس بخورد. سپس سوسپانسیون خاک را به لیوان هم‌زن مکانیکی منتقل و به مدت ۵ دقیقه با سرعت ۱۰۰۰ دور در دقیقه به هم زده شد. محتویات لیوان به استوانه یک لیتری منتقل و پس از شستشوی کامل لیوان به درون استوانه، حجم سوسپانسیون درون استوانه با آب مقطر به یک لیتر رسانده شد. درجه حرارت سوسپانسیون قبل از هم‌ زدن با همزن مکانیکی یادداشت شد و تصحیح حرارتی انجام شد. محتویات استوانه با هم‌زن دستی به مدت یک دقیقه به هم زده شد و هیدرومتر به دقت و آرامی در داخل سوسپانسیون قرار داده شد تا سوسپانسیون به هم نخورد، به طوری که هیدرومتر در وسط استوانه قرار گیرد و در ۴۰ ثانیه پس از پایان هم زدن، عدد هیدرومتر قرائت گردید. سوسپانسیون به مدت ۵/۶ ساعت به حالت سکون قرار داده شد، سپس با هیدرومتر قرائت گردید. درجه حرارت سوسپانسیون پس از قرائت دوم یادداشت و تصحیح حرارتی انجام داده شد. برای تهیه نمونه شاهد، ۱۰۰ میلی لیتر از محلول دیسپرس کننده به استوانه یک لیتری منتقل و با آب مقطر حجم آن به یک لیتر رسانده شد. سپس با هیدرومتر به همراه قرائت نمونه‌ها، شاهد نیز قرائت شد (کلوت، ۱۹۸۶).
محاسبات
B: جرم خاک خشک
A: قرائت اول (۴۰ ثانیه) پس از تصحیح حرارتی
Rb₁: عدد قرائت شده شاهد به وسیله هیدرومتر پس از تصحیح حرارتی
B: قرائت دوم (۵/۶ ساعت) پس از تصحیح حرارتی
Rb₂: عدد قرائت شده شاهد به وسیله هیدرومتر پس از تصحیح حرارتی
طرز تهیه محلول دیسپرس کننده
۴۰ گرم هگزا متا فسفات سدیمNa₆P₆O₁₈و ۱۰ گرم کربنات کلسیم (Na₂CO₃) توزین شد و در بشرنیم لیتری ریخته شد و حدود ۲۵۰ میلی‌لیتر آب مقطر به آن اضافه گردید. سپس با هم‌زن، خوب به هم زده شد. در صورت حل نشدن، می‌توان کمی آن را حرارت داد تا کاملاً حل شود. پس از سرد شدن، محلول به بالن یک لیتری منتقل شد و با آب مقطر به حجم رسانده شد.
هدایت الکتریکی^[۱۰۹](EC) عصارۀ اشباع
هدف از اندازه‌گیری هدایت الکتریکی عصاره اشباع، اندازه‌گیری املاح محلول در آن می‌باشد. مقدار عبور جریان الکتریکی نسبت مستقیم با مقدار یون های موجود در محیط دارد، لذا با عبور جریان الکتریکی از یک الکترولیت یا عصاره می‌توان به میزان املاح محلول در آن پی برد. در ابتدا دستگاه هدایت الکتریکی با کلرور پتاسیم ۰۰۱/۰ نرمال (مقدار ۷۴۵۶/۰ گرم کلرور پتاسیم را دقیقاً توزین، و در بالن ژوژه یک لیتری به حجم رسانده شد)، کنترل شد، به این ترتیب که کلرور پتاسیم ۰۱/۰ نرمال هدایت الکتریکی برابر با ۴۱۲/۱ میلی مو بر سانتی‌متر (mmhos/cm) یا دسی زیمنس بر متر (dS/m) را در ۲۵ درجه سانتی‌گراد نشان دهد. درجه حرارت عصاره اشباع با ترمومتر اندازه گیری شد و با بهره گرفتن از جداول مربوطه تصحیحات لازم انجام شد و میزان هدایت الکتریکی در ۲۵ درجه سانتی‌گراد گزارش گردید. بعد از قرائت هر نمونه سل دستگاه با آب مقطر شسته و سپس خشک شد، و نمونه بعدی قرائت گردید.
pH با روش گل اشباع
بدین منظور ابتدا دستگاه pH متر با بافرهای ۶ و ۸ کالیبره شد. سپس الکترود دستگاه با آب مقطر شستشو داده و خشک شد و در داخل گِل اشباع به نحوی قرار گرفت تا به تَه و اطراف لیوان گِل اشباع نچسبد و تماس کامل بین گِل و الکترود برقرار شود. سپس عدد نمایان شده روی صفحه pH متر یادداشت گردید. برای قرائت نمونه دوم، الکترود از گِل اشباع بیرون آورده شد و با آب مقطر شسته شد. باید دقت شود در خاک‌های شنی، فرو بردن الکترود دستگاه در داخل گِل اشباع بسیار مشکل است، لذا باید با کاردک گِل کنار زده شود و سپس الکترود در داخل آن قرار گیرد و به آرامی لیوان گِل چندین بار به میز زیر دستگاه کوبیده شود. در این صورت الکترود کاملاً در گِل قرار گرفته و تماس کامل بین الکترود و گِل برقرار می‌شود.
تهیه عصاره اشباع خاک
به منظور تهیه عصاره اشباع خاک، بر روی قیف بوخنر که بر روی پایه عصاره‌گیری قرار داشت، کاغذ صافی قرار داده شد و در زیر قیف بوخنر، شیشه عصاره‌گیری ۵۰ میلی‌لیتری قرار گرفت. پایه عصاره‌گیری به پمپ خلأ وصل می‌باشد. گِل اشباعی که قبلاً تهیه شده و pH در آن اندازه‌گیری شد روی قیف بوخنر خالی شد و با کاردک سطح آن طوری صاف شد که هیچ منفذی مشاهده نگردد. با روشن نمودن پمپ خلأ، عصاره خاک در داخل شیشه عصاره‌گیری جمع گردید. در صورت کدر بودن عصاره، مجدداً صاف نموده شد.
کربنات کلسیم معادل^[۱۱۰]
ساده‌ترین روش اندازه‌گیری کربنات کلسیم خاک استفاده از روش اسید کلریدریک نیم‌نرمال برای خنثی سازی کربنات کلسیم در آن است. در این روش ۵ گرم خاک خشک شد،به دقت توزین و داخل ارلن مایر ریخته شد. برای هر بار آزمایش یک نمونه شاهد جهت مقایسه انتخاب شد و بر روی آنها ۵۰ میلی‌لیتر اسیدکلریدریک نیم‌نرمال را اضافه گردید. درب ارلن مایر با درپوش‌های شیشه‌ای پوشانده و نمونه‌ها به مدت ۵ دقیقه به آرامی جوشانده شدند تا در اثر حرارت کلیه کربنات‌های موجود در خاک به وسیله اسید خنثی و CO₂ تولید شده از دسترس خارج گردد. پس از خنک شدن، نمونه‌ها از صافی رد شده و ته ارلن مایرها به دقت با بهره گرفتن از آب مقطر شسته شد تا اسید اضافی به دقت وارد محلول صاف شده گردد. سپس پنج قطره معرف فنل فتالئین به آن اضافه شد. اسید باقی مانده در محلول‌های صاف شده با کمک هیدروکسید سدیم ۲۵/۰ نرمال خنثی شد، آنگاه درصد کربنات کلسیم معادل با بهره گرفتن از رابطه زیر محاسبه گردید:
A: حجم اسید مصرفی در نمونه شاهد
B: حجم اسید مصرفی در نمونه خاک
M: نرمالیته سود
S: وزن خاک خشک
کربن آلی^[۱۱۱] با روش والکلی ‌و‌بلاک^[۱۱۲]
روش مورد استفاده در این اندازه‌گیری، روش والکلی و بلاک بود. در این روش خاک با اسید سولفوریک غلیظ و بی‌کرومات مجاور شد، بعد از اتمام واکنش اکسیداسیون و احیا، مازاد بی‌کرومات باقیمانده با فروآمونیوم سولفات تیتر می‌گردد (پیج، ۱۹۸۲).
محلول‌های لازم:

دستیابی به منابع مالی جدیدتر در بازار سرمایه تشکیل می شود.
در مواردی صاحبان سهام ممتاز می توانند، کنترل شرکت را در اختیار خود بگیرند.
=
: سود ثابت سالانه هر سهم ممتاز
: هزینه سهام ممتاز
: خالص قیمت فروش هر سهم (هزینه انتشار لحاظ شده است)
۲-۳-۱۳-۳ هزینه سهام عادی و سود انباشته
به خاطر وجود هزینه های مربوط به انتشار، هزینه سهام تازه انتشار یافته؛ یا هزینه سهام سرمایه در حالت فروش، سهام به سرمایه گذاران خارج از شرکت؛ بیشتر از تامین مالی از سهامداران فعلی از طریق انباشت سود و سرمایه گذاری از محل سود انباشته خواهد شد.
طبق رابطه ، منظور از F؛ درصد هزینه انتشار در اثر فروش سهام جدید بدست می آید. بنابراین منظور از

؛ عبارت از قیمت خالص دریافتی بابت فروش هر سهم است که به دست شرکت می رسد.
۲-۳-۱۳-۴ هزینه سهام عادی
شرکت ها از دو طریق به کمک سهام عادی دست به تامین مالی می زنند: یکی انتشار سهام جدید و دیگری به وسیله سود انباشته. همواره سرمایه گذاران خواستار نرخ بازده می باشند. با این وجود، شرکت در انتشار سهام جدید، باید بیش از ؛ بازدهی بدست بیاورد، تا بتواند هزینه های کمیسیون و پذیره نویسی را که هزینه های انتشار نامیده می شوند پوشش داده و سپس این نرخ بازدهی برایش، باقی می ماند.
در ادامه نحوه ی محاسبه هزینه ی تامین مالی آنها به تفکیک شرح داده می شود:
توضیح ۱: یکی از منابع عمده ی تامین مالی شرکت ها؛ عدم تقسیم بخشی از سود قابل تقسیم بین سهامداران می باشد.
سهولت بدست آوردن این منابع مالی بر گرایش استفاده از آن افزوده است. برای محاسبه هزینه سود انباشته، آن را سودی می پندارند که باید به صاحبان سهام عادی پرداخت شود ولی شرکت به نمایندگی از جانب آنان مجدداً آن را در شرکت سرمایه گذاری می کند؛ لذا آنان انتظار دارند که نرخ بازدهی این وجوه، دست کم برابر با نرخی باشد که از سرمایه گذاری در سهام عادی انتظار دارند. بنابراین هزینه ی تامین مالی از طریق سود انباشته با هزینه ی سهام عادی؛ برابر است با این تفاوت که در محاسبه آن هزینه انتشار و فروش وجود ندارد.
توضیح ۲: بین وجوهی که از وام دهندگان می گیریم و وجوهی که از طریق انتشار و فروش سهام، حاصل می گردد؛ تفاوتی وجود ندارد. البته قراردادی بین سهامدار و مدیریت منعقد نمی شود که نشان دهد؛ هزینه ی سرمایه چقدر بوده است. ولی این به معنای مجانی بودن آن نیست. اتفاقاً سهام سرمایه، گران تر از وام است؛ چون اولویت در بازپرداخت اصل و فرع بدهی بستانکاران دارند و سهامدار عادی همیشه در انتهای صف است، بنابراین ریسک بیشتری را می پذیرد؛ لذا بازده بیشتری را توقع دارد.
هزینه سهام عادی، عبارت است از؛ حداقل بازدهی که شرکت از سرمایه گذاری های انجام شده توسط سهام عادی بدست می آورد تا قیمت آن بدون تغییر باقی بماند.
به منظور محاسبه ی هزینه ی تامین مالی اینگونه سهام ۴ روش مطرح شده است:
مدل بدون رشد (Non Growth Model)
مدل رشد گوردون (Gordon Growth Model)
مدل صرف ریسک (Risk Growth Model)
مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای(CAPM) Capital Assest Pricing Model
مدل بدون رشد (فردوستون و بریگام،۱۳۷۶،صص۲۳۱-۲۲۸ )
این مدل ساده ترین روش در تعیین ارزش سهام عادی می باشد که در آن، میزان سرمایه گذاری شرکت در هر سال به اندازه ی استهلاک دارایی هایش فرض شده است و به این ترتیب ظرفیت تولید و توان کلی کسب سود شرکت ثابت می ماند. همچنین فرض گردیده که شرکت سود را سرمایه گذاری ننموده و تمام آن را تقسیم کند: EPS=DPS ؛ بنابراین سود سالانه(هزینه سهام عادی) بصورت اقساط مساوی بلندمدتی در می آید که به شرح زیر محاسبه می گردد:
=
: قیمت بازار سهام عادی پایان سال
DPS: سود نقدی تقسیمی هر سهم
EPS: درآمد هر سهم
: نرخ بازده مورد انتظار سهامداران عادی(هزینه سهام عادی)
از آنجا که انتشار سهام جدید؛ هزینه ی مازاد ی به عنوان، هزینه ی انتشار و فروش سهام دارد؛ لذا بجای در مخرج معادله فوق؛ خالص وجوه حاصل از صدور سهام جدید جایگزین می گردد:
= =
F: نرخ هزینه انتشار و فروش
به این ترتیب هزینه ی تامین مالی از طریق انتشار سهام جدید، بیش از هزینه ی تامین مالی از محل سود انباشته خواهد بود. مهم ترین ایراد در بکارگیری از این مدل در شرکت های ایرانی؛ این است که EPS شرکت ها، معرف سود حسابداری آنها می باشد که بدلیل رشد چشمگیر نرخ سود، در سال های اخیر؛ سودهای حسابداری محاسبه و گزارش شده؛ بیش از سود واقعی آنها بوده است. ایراد دیگری که به مدل وارد است؛ عدم تقسیم کامل سود کسب شده می باشد(EPD≠DPS)؛ بنابراین مدل بدون رشد در ایران کاربرد ندارد.
مدل رشد گوردون (همان منبع)
اگر چه در مورد برخی شرکت ها می توان از مدل بدون رشد استفاده کرد، ولی غالباً انتظار می رود که سود سهام شرکت ها افزایش یابد و بطور کلی تا آینده قابل پیش بینی سود سهام، تقریباً با همان نرخ رشد تولید ناخالص ملی اسمی(GNP واقعی بعلاوه ی نرخ تورم) رشد یابد. بنابراین با این فرض که سود سهام (سود تقسیمی) با نرخ رشد ثابت g افزایش یابد، سهام هر یک از سال های آینده با فرمول
پیش بینی می گردد.
با بهره گرفتن از این فرمول می توان سهام را ارزش گذاری نمود؛ به این ترتیب که جریان های نقدی مورد انتظار آتی را بدست آورد(سود سهام) و ارزش فعلی آنها را محاسبه می کنیم. مجموع تمام این ارزش های فعلی، ارزش سهام را مشخص می نماید.
+ +…+ =
که در فرمول فوق: t=1,2,3…,n می باشد.
فرمول فوق با فرض ثابت بودن g به صورت زیر خلاصه می شود:
=
: نرخ بازده مورد انتظار سهامداران
آخرین سود تقسیمی هر سهم
: سود تقسیمی رشد یافته در پایان سال
: قیمت جاری سال
g: نرخ رشد مورد انتظار سود سهام
مدل نرخ رشد ثابت اولین بار توسط مایرون گوردون ارائه گردید و به نام وی خوانده شد. با حل معادله فوق هزینه سهام عادی، به شرح زیر محاسبه می شود:
= + g
از آنجایی که صدور سهام جدید مستلزم پرداخت هزینه های صدور و فروش سهام می باشد، لذا در مخرج کسر؛ خالص وجوه حاصل از فروش سهام منظور می گردد و بدین ترتیب هزینه ی تامین مالی از طریق انتشار سهام عادی جدید، بیش از هزینه ی تامین مالی از محل سود انباشته خواهد بود.

محققین، به‌منظور از بین بردن محدودیت‌های فوق، تعدادی از پارامترهای مربوط به کاهش سختی را نیز در نظر گرفتند. بانون و همکارانش در سال ۱۹۸۱[۱۷]، خسارت را به نسبت سختی اولیه سازه به‌سختی سازه در جابجایی ماکزیمم وابسته کرد. این شاخص، بر کاهش سختی به‌عنوان بیان‌کننده خسارت تکیه کرده است. در سال ۱۹۸۳، روفائل و میر[۱۸]، نسبت خسارت خمشی را مورد اصلاحاتی قراردادند. با این تفاسیر، کماکان شاخص فوق در محاسبه خسارت برای یک ساختمان واقعی، دارای سختی‌هایی می‌باشد و کاربرد آن توسط محققین پیشنهاد نشده است.

۲-۳-۲ شاخص‌های خسارتی تجمعی^[۵]
دستیابی به خسارت تجمعی حاصل از بارگذاری دینامیکی، یکی از موضوعات موردعلاقه مهندسین می‌باشد. این رویه، معمولاً به‌واسطه روابط خستگی سیکل کم و یا محاسبه انرژی جذب‌شده توسط سیستم در طول زمان بارگذاری انجام می‌گیرد. در هر دو مورد فوق، قبل از در نظر گرفتن هر خسارتی، رفتاری غیر ارتجاعی برای سیستم‌ها فرض می‌شود.
۲-۳-۲-۱ تغییر شکل‌های تجمعی نرمال شده^[۶]
سعی می‌شود تا شاخص‌های پیشین مبنی بر تغییر شکل، به‌واسطه بسط مفهوم شکل‌پذیری در بارگذاری چرخه‌ای، در خسارت تجمعی مورداستفاده قرار گیرند. در سال ۱۹۸۲، بانون و ونزیانو[۱۴]، یک شاخص خسارت تغییر شکل تجمعی نرمال شده ارائه کردند که این شاخص به‌صورت نسبت مجموع تغییر شکل‌های پلاستیک ماکزیمم تمامی نیم سیکل‌ها به تغییر شکل تسلیم مطابق رابطه (۲-۲۳) می‌باشد.
۲-۳-۲-۲ انرژی تلف‌شده تجمعی نرمال شده^[۷]
بانون و ونزیانو[۱۴]، انرژی تلف‌شده تجمعی نرمال شده را به‌عنوان یک شاخص خسارت، ارائه دادند.این شاخص به‌صورت نسبت کل انرژی تلف‌شده در تغییر شکل غیر ارتجاعی به انرژی ارتجاعی ذخیره‌شده در عضو می‌باشد که به‌صورت رابطه (۲-۲۴) می‌باشد.
در رابطه (۲-۲۴) M () و () ϴ ، لنگر و چرخش در بازه زمانی موردنظر می‌باشند. Ee ، ظرفیت انرژی ارتجاعی عضو می‌باشد و ، مدت‌زمان تحریک می‌باشد. تحقیقات آقای کراوینکلر[۱۹] نشان داد که علاوه برسازه‌های بتن مسلح ، در سازه‌های فولادی نیز این شاخص دارای کارایی قابل قبولی بوده و تغییرات گسیختگی در اعضای مربوط به این ساختمان‌ها را نیز، به‌خوبی نشان می‌دهد.
۲-۳-۲-۳ خستگی سیکل کوتاه
مدل خسارتی کم سیکل، برای نمایش خسارت، از تغییر شکل پلاستیک تجمعی استفاده می‌کند. یکی از اولین شاخص‌های این دسته، توسط یائو و مونزه[۲۰]، در سال ۱۹۶۸، ارائه شد که شاخصی به‌صورت تابعی از جمع تابع غیرخطی تغییر شکل غیر ارتجاعی هر نیم سیکل پاسخ می‌باشد. لمورا در سال ۱۹۸۰[۲۱]، شاخص مشابهی را بر اساس شرایط شکل‌پذیری چرخشی ارائه داد. این شاخص، خسارت عضو را به‌خوبی نشان می‌داد. اما ثابت‌های مورداستفاده در فرمول آن، به خصوصیات عضو وابسته بودند بنابراین این شاخص دارای کاربرد کلی نمی‌باشد.
۲-۳-۳ شاخص های ترکیبی^[۸]
۲-۳-۳-۱ تغییر مکان حداکثر و اتلاف انرژی
پارک و انگ در سال ۱۹۸۵[۲۲]، شاخص خسارتی را در سازه‌های بتن‌آرمه ارائه دادند که مشتمل بر ترکیب اثر تغییر شکل ماکزیمم نرمال شده و انرژی هیسترزیس جذب‌شده می‌باشد. شاخص خسارت توسط رابطه خطی (۲-۲۵) بیان می‌شود.
در رابطه(۲-۲۵)، ، تغییر شکل ماکزیمم، ، تغییر شکل نهایی تحت بارگذاری یکنواخت ، ، مقاومت تسلیم، dE ، انرژی هیسترزیس جذب‌شده و پارامتر کاهش مقاومت که همیشه مثبت است و باید به‌صورت تجربی به آن دست‌یافت. این مقدار برای سازه‌های بتن مسلح بین ۰۵/۰ تا ۱۵/۰ پیشنهاد می‌شود اما برای سازه‌های فولادی مقدار ۰۲۵/۰ مناسب می‌باشد.
جابجایی‌های بیشینه و نهایی را تنها در تیرهای طره‌ای یکسر گیردار، می‌توان به‌خوبی تعیین کرد. بنابراین جابجایی‌های فوق برای سایر اجزاء مانند تیرها و ستون‌ها، واضح نمی‌باشد و هنگامی‌که خسارت سازه ناشی از خمش باشد، بکار بردن انحنا بجای تغییر مکان خیلی مناسب‌تر است.
بر اساس میزان خسارت مشاهده‌شده در ساختمان‌های بتنی، شاخص خسارت کل سازه توسط پارک به‌صورت زیر توصیف می‌شود.
بدون خسارت: وجود ترک­های با تعداد کم و کوچک (D )
خسارت اندک: ترک­های کوچک در طول عضو (D)
خسارت متوسط: ترک­های شدید و وجود شکاف( ۰٫۲۵ D)
خسارت شدید: ترکیدن بتن و دیده شدن فولادها (۰٫۴ D)
فروریختن سازه: (D)
۲-۳-۳-۲ منحنی لنگر - انحنا
پس‌ازاینکه در سال ۱۹۸۵ پارک و انگ شاخص خسارت خود را ارائه نمودند. کاناث در سال ۱۹۹۲ تابع خسارت اصلاح‌شده پارک - انگ برمبنای انحنا بجای تغییر مکان را بصورت رابطه (۲-۲۶) ارائه نمود[۲۳].
در رابطه(۲-۲۶)، انحنای حداکثر^[۹]، انحنای حد نهایی^[۱۰]، انحنای تسلیم^[۱۱]، ممان تسلیم^[۱۲] می باشند.
اگر چه تابع خسارت پارک - انگ برای سازه های بتنی کالیبره شده است، تابع اصلاح شده توسط کاناث بدلیل داشتن مفهوم فیزیکی واضح، برای ارزیابی خسارت هر نوع سازه فولادی و بتنی قابل استفاده می باشد. این شاخص یکی از شناخته شده ترین شاخص ها در میان محققان بوده و یکی از عمومی ترین و کاربردی ترین شاخص هاست.
دراین حالت نیز محدوده بندی خسارت به‌صورت زیر تغییر می نماید:
بدون خرابی و یا با ترک­های بسیار جزئی(D)
قابل تعمیر، با خسارت زیاد ولی سختی ذاتی خود را دارد.(D)
غیرقابل تعمیر، سازه فرو نریخته است ولی فروریزی قطعی است.(D)
فروریخته(D)
۲-۳-۴ شاخص های خسارت بیشینه شکل پذیری^[۱۳]
این شاخص ها بر اساس تغییرات پریودهای لرزه ای یک ساختمان در طول یک رویداد لرزه ای برآورد می شوند.در بسیاری از مقالات، یک همبستگی بین وضعیت خسارت ساختمان و بیشینه نرمی مشاهده می شود. برای مثال دی پاسکواله و کاکمک[۲۴]، بیشینه نرمی را برای وضعیت یک بعدی تعریف کردند که در آن تنها فرکانس اصلی اعمال‌شده است. این شاخص بصورت رابطه (۲-۲۷) بیان شده است.
در رابطه (۲-۲۷)، پریود اصلی اولیه برای ساختمان خسارت ندیده و مقدار بیشینه پریود اصلی در طی مدت زمان زلزله می باشد.محققین ، مطالعات گسترده‌ای در رابطه با این شاخص انجام داده اند و ارتباط ثابتی بین مقادیر شاخص و وضعیت خسارت ساختمان یافته اند. یکی از اشکالات این شاخص این است که به‌عنوان یک شاخص کلی، اطلاعاتی درباره توزیع خسارت در ساختمان ها نمی دهد.
۲-۳-۵ میانگین وزنی شاخص های خسارت^[۱۴]
بسیاری از شاخص های خسارت بحث شده در بخش های قبل، قصد ارزیابی در سطح المان را داشته اند. به‌منظور دستیابی به شاخصی جهت برآورد خسارت کل ساختمان ، استفاده از روش وزنی ضروری به نظر می رسد.
یکی از این روابط توسط پارک^[۱۵] در سال ۱۹۸۴ ارائه‌شده است. در این رابطه پارامتر وزنی مقدار انرژی جذب‌شده است درنتیجه توجه بیشتری به اعضاء با خسارت بیشتر شده است. رابطه (۲-۲۸) رابطه پارک را نشان می­دهد[۲۲].
یکی دیگر از روابط موجود رابطه ارائه‌شده توسط Bracci است. در این رابطه از مقدار پارامتر وزنی w جهت بیان پارامتر وزنی و b جهت بزرگنمایی خسارت استفاده‌شده است. این روش میانگین گیری در رابطه (۲-۲۸) دیده می شود[۲۵].
مقدار w می تواند وزنی از سازه باشد که توسط آن عضو تحمل می­ شود.
کونات و همکاران در سال ۱۹۹۱ یک متوسط وزنی از شاخص های خسارت محلی مطابق رایطه (۲-۳۰) پیشنهاد نمودند[۲۶].
در رایطه(۲-۳۰)، n تعداد زیرسازه ها، شاخص خسارت محلی در زیرسازه i ام، انرژی تلف‌شده در زیرسازه iام و شاخص خسارت کلی سازه می­باشد.
باتوجه به مطالب فوق می­توان مقدار خسارت را در اعضاء و سپس با میانگین گیری درطبقه و یا میانگین گیری بین خسارت در طبقات، درکل سازه محاسبه نمود.
۲-۳-۶ تاریخچه شاخص خسارت
قدیمی‌ترین فعالیت­ها درزمینه آسیب‌پذیری به سال­های اول دهه هفتاد میلادی برمی‌گردد، زمانی که مدل خطی رایج گردیده بود. احتمالاً اولین محققی که اقدام به تعیین آسیب‌پذیری ساختمان‌های یک منطقه نموده است. “ویتمن” در سال ۱۹۷۲ [۲۷] می‌باشد که قریب به چهل سال قبل با ارائه روشی مبادرت به تعیین شاخص خسارت لرزه‌ای نمود. در این روش شدت حرکت زمین با مقیاس مرکالی اصلاح‌شده و خسارت زمین‌لرزه با نسبت هزینه تعمیرات به هزینه ساخت مجدد ساختمان بیان می‌گردید.
از این زمان به بعد تحقیقات گسترده‌ای در این زمینه آغاز گردید که منجر به دو روش متفاوت تعیین میزان آسیب‌پذیری گردیده عبارت بودند از: روش‌های ارزیابی آسیب‌پذیری کمی و کیفی. امروزه با توجه به اهمیت و هدف از برآورد آسیب‌پذیری لرزه‌ای ساختمان‌ها، یکی از این روش­ها انتخاب و میزان آسیب‌پذیری آن­ها تعیین می‌گردد[۲۸].
بعد از کارهای انجام‌شده توسط ویتمن می‌توان به کارهای “کالور” در سال ۱۹۷۵اشاره نمود[۲۹]. روش بکار گرفته‌شده توسط این محققین، که برای همه نوع ساختمان قابل کاربرد است به عواملی مانند: نوع عناصر مقاوم در برابر زلزله، تقارن این عناصر در سازه، تعداد عناصر مقاوم، وضعیت فعلی عناصر مقاوم، صلبیت سازه، اتصال و مهارهای بین عناصر سازه‌ای و وجود یا عدم وجود کلاف یا بست های سازه‌ای بستگی دارد. روشی مشابه این روش به‌وسیله “ویگین” در سال ۱۹۷۱ پیشنهاد گردیده بود که بعدها موردتوجه قرار گرفت[۳۰].

بررسی رابطه احساس نا امنی با مهاجرت افغانستانی ها به ایران.
بررسی رابطه فقر با مهاجرت افغانستانی ها به ایران.
بررسی اشتراکات فرهنگی بین ایران- افغانستان، با مهاجرت افغانستانی ها به ایران.
بررسی رابطه زمینه کار و اشتغال، با مهاجرت افغانستانی ها به ایران.
بررسی شرایط اجتماعی- اقتصادی مهاجرت افغانستانی ها به ایران

فصل دوم

ادبیات تجربی و نظری تحقیق

۲-۱- علل گوناگونی تعریف مهاجرت
اگر بخواهیم یک تعریف کامل و دقیقی از مهاجرت به دست بیاوریم، در حوزه مطالعات مهاجرت، تعریفی جامع و کامل که بتواند تمام ابعاد آن را در بر بگیرد، وجود ندارد. به این خاطر که، چون مهاجرت در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی مورد بحث قرار می گیرد. بنابر این، رسیدن صاحب نظران حوزه های مختلف مطالعاتی، به یک توافق مفهومی برای مهاجرت مشکل است. تعریف های که صاحب نظران حوزه های مختلف، تا هنوز در مورد مهاجرت ارائه کرده اند، اغلب مبهم، بحث انگیز یا متناقض اند و شاید علل گوناگونی مختلف بودن تعاریف مهاجرت این مسئله باشد که استفاده از واژه مهاجرت از کشوری به کشور دیگر و یا حتی در درون یک کشور نیز متفاوت است. ولی به طور کلی مفهوم مهاجرت، در بر گیرنده ی چهار بعد ویژه ی «تغییر در مکان، اقامتگاه، زمان و فعالیت است»(اوبری^[۱۰]،۱۹۹۱، به نقل از بنی اسدی و دیگران، ۱۳۹۲: ۱۸۴). مهاجرت بین المللی را مجموعه ای از فرایندها با ابعاد مختلف دانسته اند که به عبور از مرزهای سیاسی کشور، به صورت فردی، خانوادگی و گروهی اشاره دارد (واترز^[۱۱]، ۲۰۰۹: ۲۹۸)، در صورتیکه این حرکات مهاجرتی به اقامت افراد مهاجر در موقعیت جدید جغرافیایی بینجامد(بویل^[۱۲]، ۲۰۰۹: ۱۰۳). بر اساس تعریف سازمان ملل متحد، مهاجر کسی است که به کشوری به غیر از کشورهایی که تابعیت آن را دارا می باشد، وارد شده و حداقل ۱۲ ماه در آن اقامت گزیند(سازمان ملل، ۱۹۹۸: ۴- ۵). هرچند تعریف آماری سازمان ملل که به عنوان یک مبنا، کم و بیش توسط پژوهشگران امور مهاجرت مورد استفاده قرار می گیرد، ولی تعریف مهاجر، مخصوصاً در چارچوب های حقوقی، ممکن است از کشوری نسبت به کشور دیگر تغییر کند. حتی گاهی شاید، مدت مهاجرت کمتر از ۱۲ ماه باشد. مثلا: مهاجرت های سیاسی که در اثر منازعات منطقه ای، جنگ و ناامنی صورت گرفته باشند، به محض حل شدن منازعات منطقه ای و اتمام جنگ و ناامنی مهاجران دوباره بر می گردند.

تعریف دقیق و مشخص از مهاجرت افغان ها نیز برای هر پژوهشگری سخت و پیچیده می باشد، زیرا در مهاجرت مردم افغانستان، عوامل متعددی سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و … دخالت داشته و نه یک عامل مشخص. علل عدم علاقه بازگشت مهاجرین به افغانستان و حتی مهاجرت دوباره آنها نیز متفاوت می باشد. بطور مثال برخی از افرادی که در آغاز مهاجرتشان عوامل سیاسی نقش داشته، ولی فعلاً شاید عوامل اقتصادی یا اجتماعی باعث گردیده که علاقه ی برگشتن به کشور خود را ندارند، و یا برعکس، افرادی که در آغاز مهاجرتشان عواملی اقتصادی یا حوادث طبیعی تاثیرگذار بوده ولی امروز عواملی ناامنی شاید باعث عدم عودتشان باشد. همچنین علل مهاجرت در بین افراد مهاجر که قبل از مهاجرت، در مناطق مختلف افغانستان سکونت داشتند نیز متفاوت است. در برخی شهرها یا مناطق افغانستان که امنیت وجود نداشت، مهاجرین بخاطر عوامل سیاسی مهاجرت می نمودند و در برخی مناطق دیگر، عوامل اقتصادی، یا طبیعی و… نقش داشتند. این مسئله جدا از سه دوره مهاجرت های گروهی ناشی از جنگ (اشغال افغانستان توسط شوروی، دوران جنگ های داخلی و زمان طالبان) است؛ چون در این سه دوره مهاجرت های گروهی، در مجموع عوامل سیاسی (جنگ) در اقدام به مهاجرت آنها نقش داشت. بسیاری از مهاجرینی که در این سه دوره دست به مهاجرت های گروهی زده بودند، زمانی که اوضاع افغانستان نسبتاً بهبود پیدا می کرد دوباره به کشور خود بر می گشتند، ولی پس از چند مدتی که شرایط کار و زندگی برایشان فراهم نبود، دوباره به مهاجرت اقدام می نمودند، که در این مهاجرت های دوباره، بیشتر عوامل اقتصادی- اجتماعی تاثیرگذار هستند. بر این اساس، در مورد علل مهاجرت افغان ها، یک تعریف دقیق و منسجمی که همه ابعاد آنرا در بر بگیرد، وجود ندارد.
۲-۲- دسته بندی مهاجرت
جهت سهولت در فهم مسایل مهاجرت، پژوهشگران به خاطر تنوع و گوناگونی مهاجرت، آن را به دسته های مختلف تقسیم بندی نموده اند، که هر کدام از این دسته بندی ها ناظر بر جنبه های متنوع وجوه مختلف مهاجرت می باشد. برخی از تقسیم بندی ها ناظر بر جنبه های مکانی می باشند. یعنی مهاجرت را بر حسب مکان، مورد بررسی قرار داده اند. در این تقسیم بندی، به جابجایی مکانی مهاجرین از قالب سفرهای یک طرفه، سفرهای بازگشتی و سفر برای مهاجرت توجه گردیده است. دسته بندی دیگر بر حسب فرهنگی و اجتماعی می باشد که این دسته بندی بر ویژگی های جنسیتی، خانوادگی، سنی، حرفه ای، قومی و مذهبی تکیه می کنند. دلیل مهاجرت، خود مبنای یک دسته بندی دیگری است، که مهاجرت به خاطر رشد اقتصادی، زیست محیطی، جمعیت شناختی و سیاسی در این دسته بندی جا می گیرند. وضعیت حقوقی مهاجران نیز به عنوان شاخصه ای برای تقسیم بندی انتخاب شده و در یک دسته بندی عام مهاجرت قانونی و مهاجرت غیر قانونی در این زمینه مطرح می شوند(سازمان بین المللی مهاجرت^[۱۳]، ۲۰۰۳: ۱۰- ۱۱). علل مهاجرت افغان ها نیز در این تحقیق، در دسته های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، اجباری و اختیاری، گروهی، خانوادگی و فردی، قانونی و غیر قانونی و… تقسیم بندی شده و مورد بررسی قرار گرفته است.
۲-۳- وجه جغرافیایی و انسانی مهاجرت
به صورت عموم، مهاجرت دارای دو وجه “جغرافیایی” و “انسانی” است. در وجه جغرافیایی، مهاجرت، حرکت فرد و یا دسته ای از انسان ها از یک واحد جغرافیایی به واحد جغرافیایی دیگر است. واحد جغرافیایی جدید محل تولد مهاجر نیست و مهاجر قصد دارد به صورت دائمی و یا مؤقت در آن سکنی گزیند. از این تعریف، با توجه به فضای جغرافیایی، بین چند حوزه را باید تمیز داد: مکان اولیه و اصلی= مکان خروج، مکان نهایی و مقصد،= مکان ورود. همچنین باید بین مهاجرت داخلی و مهاجرت بین المللی تفاوت قایل شد. مهاجرت بین المللی مستلزم گذر و عبور از مرزهای سیاسی ملی و استقرار در سرزمینی با سیستم سیاسی متفاوت می باشد(سازمان بین المللی مهاجرت^[۱۴]، ۲۰۰۳: ۸-۹). ولی مهاجرت داخلی، در داخل مرزهای یک کشور صورت می گیرد، که از نظر حقوقی و شهروندی، بین مکان دوم و مکان اولیه فرد مهاجر، هیچ گونه تفاوتی وجود ندارد و فرد مهاجر از حق شهروندی یکسان با افراد اصلی آن منطقه برخوردار است. در وجه انسانی، تعریف مهاجرت بر داوطلبانه بودن و شخصی بودن تصمیم به جابجایی و اقامت در مکان دیگر مد نظر قرار می گیرد و این در برگیرنده مهاجرت های قانونی و غیر قانونی است. آنچه که مهم است تصمیم و محاسبه شخص به جابجایی و اقامت جدید می باشد و این خود تمیز دهنده بین مهاجر و مسافر از یک سو و مهاجر با پناهنده و آواره از سوی دیگر است.
اگرچه گاهی اوقات، بین مهاجر و پناهجو و پناهنده و آواره اختلاط و اغتشاش به وجود می آید. در حقیقت هر کدام از این مفاهیم با دیگری متفاوت بوده و از نظر حقوقی، با تکالیف، و مسئولیت های متفاوتی روبرو می باشند. در عمل فرق بین مهاجر و پناهنده در موارد فراوانی سخت قابل تشخیص بوده و همپوشانی فراوانی در حوزه مهاجرت و پناهندگی به وجود می آید(کرایسپ^[۱۵]، ۲۰۰۳: ۷).
۲-۴- جهانی شدن مهاجرت
مهاجرت انسان مخصوصاً در سطح بین المللی، در هیچ دوره ای مانند پایان قرن بیستم و ابتدای هزاره جدید میلادی پویایی، وسعت، عمق و چالش را در بر نداشته است. (توتومورن^[۱۶] و الیسا^[۱۷]، ۲۰۰۴: ۱۵-۴۰). مهاجرت در سبز فایل به دلایل مختلف از جمله فروریختن مواضع سیاسی در امر جابجایی، توسعه سیستم های ارتباطی، ارزان تر شدن هزینه های حمل و نقل، نابرابری در سطح دستمزدها در کشورهای مختلف و نیاز به نیروی کار صورت می پذیرد.
اکنون مهاجرت یک پدیده ی جهانی به شمار می رود. جهانی شدن باعث افزایش حرکت مردم به صورت درون کشوری و برون کشوری شده و این خود به خاطر تفاوت سطح اقتصادی و اجتماعی ناشی از اصل پدیده جهانی شدن می باشد. جهانی شدن هر چند که بر اساس آزادی مبادله کالا، خدمات، اطلاعات، سرمایه و افراد با صلاحیت کاری بالا شکل گرفته است، اما آزادی رفت و آمد انسان های فقیر، کم مهارت و کسانی که از شرایط سرکوب و خشونت مجبور به فرار از سرزمین خود می باشند را بر نمی تابد (کالینسون^[۱۸]،۱۹۹۹: ۳).
امروزه مهاجرت های بین المللی به صورت قسمتی از ساختار اقتصادی و اجتماعی کشورها درآمده و پیامدها و نتایج مثبت و منفی این نوع مهاجرت ها، بیشتر کشورها را در گیر کرده است. طبق آمار سازمان ملل در سال ۲۰۱۰، مهاجران بین المللی ۳٫۱ درصد جمعیت جهان را تشکیل داده اند(زرقانی و موسوی ۱۳۹۲: ۱۶) و نرخ تغییر سالیانه آنها به خصوص در کشورهای توسعه یافته در حال افزایش است. این وضعیت طی چند دهه اخیر، تبدیل به موضوع حساسی در بحث های سیاسی کشورها به خصوص کشورهای با درآمد بالا گردیده و دارای اهمیت ویژه ای برای مسئولان این کشورهاست(مایگویت^[۱۹]، ۲۰۰۸: ۶۳۷). به طور نمونه می توان به حادثه ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ آمریکا اشاره نمود که پس از آن کشورهای صنعتی مجبور شدند تا در مورد روند مهاجرت به آن کشورها، با تصمیمات جدی، برنامه های جدیدی را اتخاذ نمایند. دولت ایران نیز، بخاطر جلوگیری از بروز برخی ناهنجاری هایی که به مهاجرین افغانی نسبت داده می شوند، ورود آنها را در برخی مناطق ایران، ممنوع اعلام کرده است.
جدول ۲- ۱: تعداد کل مهاجرین جهان به تفکیک زن و مرد