• وقتی نمرات خام دو فرم یک آزمون همتراز می شوند باید توزیع فروانی شرطی نمره آزمون اولی در یک سطح توانایی معین برابر با توزیع فراوانی شرطی نمره انتقال یافته درآن سطح توانایی باشد.

• نمرات خام دو آزمون فاقد پایایی صرفا زمانی می توانند همتراز شوندکه دو آزمون کاملا با هم موازی باشند.

• نمرات خام دو آزمون کاملا پایا که ویژگی یکسانی را اندازه می نمایند به راحتی قابل همتراز شدن هستند.

• نمرات خام آزمون هایی که سطوح دشواری متفاوتی دارند قابل همتراز شدن نیستند.

در مجموع با توجه به مباحث مطرح شده چنین می توان گفت که: همتراز سازی نسخه های متعدد یک آزمون در صورت تحقیق برخی شرایط امکان پذیر می باشد. این شرایط عبارتند از:
۱- تقارن ۲- تغییر ناپذیری و ۳- برابری.
رویتر وکمپ (۲۰۰۳)ویژگی های همتراز سازی را شامل موارد زیر می دانند؛
۱) توانایی یکسان^[۴۷]
این ویژگی به عنوان ویژگی اصلی و ضروری همترازسازی به شمار می آید و بدین معنی است که فرم های جایگزین تست باید یک چیز (توانایی، پیشرفت یا قدرت) را اندازه گیری کنند (کمپ، ۲۰۰۳).
۲) برابری^[۴۸]
برای هر گروه فرضی از اشخاص یا آزمودنی ها با توانایی یکسان، توزیع فراوانی شرطی نمرات تبدیل شده در یکی از فرم ها (تست y) ، با توزیع فروانی شرطی نمرات تبدیل نشده در فرم دیگر (تست X) برابر خواهد (رویتروکمپ، ۲۰۰۱). این ویژگی فقط زمانی برقرار است که فرم x و y کاملاً مشابه باشند، ولی همانطور که قبلاً اشاره شد در عمل ساخت چنین فرم هایی غیر ممکن است. برای رفع این مشکل موریس در ۱۹۸۲ ویژگی برابری ضعیف را ارائه کرد. طبق این ویژگی در یک گروه آزمودنی با یک نمره حقیقی مشخص انتظار می رود میانگین نمرات تبدیل شده فرم x به فرم y، با میانگین نمرات آنها روی فرم y برابر باشد. به طور مثال، اگر آزمودنی هایی با نمره حقیقی معین روی فرم y نمره ۳۰ را کسب می نمایند انتظار می رود میانگین نمره تبدیل شده آنان از فرم x به فرم y نیز ۳۰ باشد.

۳) تغییر ناپذیری جامعه^[۴۹]
تبدیل مقیاس ها یکسان است بدون توجه به نمونه یا گروهی از اشخاص که از جامعه بیرون می آیند. به عبارت دیگر رابطه همترازسازی مستقل از گروه آزمودنی هاست. نتایج مطالعات انجام شده حاکی از آن است که روش های معادل سازی نمرات حقیقی دارای ویژگی تغییر ناپذیری گروه هست ولی تحقق این ویژگی برای روش های معادل سازی وقتی که نمرات مشاهده شده جانشین نمرات حقیقی می شوند، قطعی نیست.
۴- تقارن^[۵۰]
یعنی تبدیل نمرات وارونه پذیر است، معادله تبدیل نمرات از فرم x به فرم y همانند معادله تبدیل نمرات از فرم x به y است (رویتر و کمپ، ۲۰۰۳). با توجه به این ویژگی وقتی دو فرم آزمون معادل باشند. مثلاً اگر نمره خام x از فرم X معادل نمره y در فرم Y باشند، نمره y در فرم Y نیز معادل نمره x در فرم X خواهد بود. وجه تمایز این ویژگی با رگرسیون نیز در همین جا است چون رگرسیون Y روی X با رگرسیون X روی Y متفاوت است.
وجود همه ویژگی ها و شرایط ذکر شده همترازسازی تقریباً نا ممکن است، در بیشتر مواقع یک یا دو تا از شرایط بالا در همترازسازی مورد توجه قرار می گیرند. دو ویژگی تقارن و تغییر ناپذیری جامعه بیشتر از بقیه در نظر گرفته می شوند. (رویتروکمپ، ۲۰۰۳ و پترسن، کولن و هوور، ۱۹۸۹).
طرح های جمع آوری داده ها برای همترازسازی
یکی از جنبه های مهم برای همترازسازی گردآوری داده هاست که باید به گونه ای انجام شود که اولاً از هر گونه تورش مبرا باشد و ثانیاً از نظر وقت، نیرو و هزینه مصرفی تا حد ممکن دقیق باشند. برای گردآوری داده ها مدل های مختلفی توسط انگاف (۱۹۷۱) تشریح شده است که از میان آنها به ۵ روش که موارد استفاده بیشتری دارند اشاره می کنیم. در انتخاب هر یک از این روش ها باید عملیات آماری واجرایی مورد توجه قرار گیرد.
۱) طرح تک گروهی^[۵۱]
در طرح تک گروهی دو فرم از یک آزمون که قرار است معادل شوند، بر روی گروه واحدی از پاسخگویان اجرا می شود. با یک تغییر در این طرح، طرح گروه های معادل پدید می آید. در طرح گروه های معادل هر یک از دو فرم بر روی گروه مجزایی از پاسخگویان اجرا می شود. فرض است که این گروه ها به طور تصادفی انتخاب و معادل شده اند.
۲) طرح یک گروهی با موازنه^[۵۲]
در این طرح آزمودنی ها به طور تصادفی به دو نیم گروه تقسیم می شوند و روی هر دو نیم گروه فرمهای X و Y به صورت چرخشی اجرا می شود. یعنی نیم گروه نخست ابتدا فرم X را می گیرند سپس فرم Y را دریافت می کنند در حالی که نیم گروه دوم، ابتدا فرم Y و سپس فرم X را دریافت می کنند (رویتروکمپ، ۲۰۰۳).
مهم نیست که دو نیم گروه نمونه مورد نظر دقیقاً با یکدیگر مطابقت نماید، مزیت عمده مدل این است که میزان دقت آن تا حد زیادی افزایش می یابد و خطاهای نمونه برداری^[۵۳] که به طور کلی منبع عمده عدم دقت در همترازسازی است به طور کامل از بین می رود. بدین ترتیب اثر آشنایی با سوالات در طرح قبلی تا حدودی کنترل می شود. البته این طرح نیز از لحاظ زمان اجرا طولانی است و انگیزه امتحان شونده در تست دوم از بین می رود. چنانچه نتایج همترازسازی حاصل از داده های فرم دوم اجرا مشابه نتایج همترازسازی حاصل از داده های فرم یکم اجرا باشند، مشخص می گردد که اثر اجرای فرم Y بعد از فرم X مانند اجرای فرم X بعد از Y است ولی اگر نتایج متفاوت باشند، داده های فرم دوم (که می تواند فرم X و Y باشد) بی اهمیت تلقی می شود، زیرا ترتیب اجرا در فرم دوم موثر بوده است(کولن و برنان، ۱۹۹۵).
۳) طرح گروه های تصادفی^[۵۴]
در این طرح نیز هر دو فرم X و Y تست روی همه افراد که به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم شده اند اجرا می شود، به دلیل تقسیم تصادفی افراد به زیر گروه فرض بر آن است که زیر گروه ها یکسان هستند و تفاوت حاصل از نمرات دو گروه را می توان به اختلاف سطح دشواری فرم ها نسبت داد زیرا توانایی گروه ها یکسان بوده است. شرط گروه های کاملاً تصادفی باید به دقت رعایت شود تا هیچ گونه تورش نظامداری نتواند نتایج را تحت تاثیر قرار دهد. به همین خاطر در توزیع فرم ها از روش مارپیچ^[۵۵] استفاده می شود. یعنی فرم ها به صورت یک در میان بین آزمودنی هایی که به صورت تصادفی در محل برگزاری آزمون مستقر هستند توزیع می شود. در این طرح هر آزمودنی فقط به یک فرم پاسخ می دهد و مشکل مدت زمان اجرا از بین می رود (کولن وبرنان، ۱۹۹۵). همچنین در این طرح مشکل تست آشنایی و اثر خستگی از بین می رود (کمپ، ۲۰۰۳).
۴) طرح گروه های تصادفی با سوالات مشترک ^[۵۶]
در این طرح به همه افراد یک تست V که به طور عملی با تست های X و Y یکسان است ارائه می شود، به این آزمون مشترک تست لنگر نیز می گویند، فرم X و تست V روی نمونه ای از اشخاص اجرا می شوند، و فرم Y به همرا ه تست V روی نمونه دیگری از اشخاص اجرا میشوند (در اینجا گروه ها به طور تصادفی انتخاب می شوند) تست V مانند فرمهای X و Y تحت تاثیر یادگیری، خستگی و تمرین قرار می گیرد. با بهره گرفتن از این طرح می توان تفاوت های بین گروه ها را کنترل کرد. به عقده لرد وقتی گروه های تصادفی هستند اگر تست لنگر همان توانایی را که دو فرم X و Y اندازه گیری می کنند را نسنجد باز هم می تواند اطلاعات مفیدی به دست دهد و واریانس خطای همترازسازی را کاهش دهد.
۵) طرح گروه های غیر همسان باسوالات مشترک^[۵۷]
در این طرح نیز داده ها همانند طرح قبلی جمع آوری می شوند ولی گروه ها، تصادفی نیستند بلکه غیر همسان یا نابرابرند. این گروه ها توسط آزمونگر تقسیم نشده اند. در طرح های قبلی، فرم های مختلف آزمون به طور همزمان اجرا می شد، ولی به دلیل برخی ملاحظات مثل حفظ ایمنی سوالات و جلوگیری از افشاء شدن آنها اجرای همزمان فرم ها امکان پذیر نیست. در این طرح در فرم X و Y یک مجموعه سوال مشترک دارند و هر یک از فرم ها روی گروهی از آزمودنی ها در زمان های مختلف اجرا می شود. سوالات مشترک این طرح می توانند درونی یا بیرونی باشند.
در این طرح، همسانی گروه های آزمودنی مورد توجه قرار نمی گیرد، بنابراین بین میانگین ها و سایر ویژگی های توزیع نمرات حال از دو فرم آزمون، از ترکیب تفاوت های گروه های آزمودنی و تفاوت فرم های تست حاصل می شود. وظیفه اصلی همتراسازی با بهره گرفتن از این طرح، جدا کردن تفاوت های گروه ها از تفاوت های فرم هاست (کولن وبرنان، ۱۹۹۵).
این طرح بیشتر از سایر طرح ها در همترازسازی استفاده می شود و مهمترین علت استفاده از آن این است که در هر بار اجرای آزمون فقط یک فرم آزمون اجرا می شود و این امر به اجرای آزمون در شرایط عملی و واقعی کاملاً منطبق است. هم چنین بعد از اجرای هر آزمون می توان سوالات غیر مشترک را منتشر نمود (کولن و برنان، ۱۹۵۵).

طرح گروه های تصادفی
طرح تک گروهی

فرم Y
فرم X
نمونه
فرم Y
فرم X
نمونه

*
P₁
*
*
P

*

P₂

بیشتر آنها کمتر از ۱ ساعت از زمان اینترنتی خود را به شبکه‌های اجتماعی اختصاص می‏دهند و بیشتر به فیس‏بوک مراجعه می‏کنند و در شب از شبکه‏های اجتماعی استفاده می‏کنند. افراد از قابلیت‏های شبکه‏های اجتماعی مانند یوتیوب، فلیکر و ویکی‏پدیا استفاده کرده‌اند.
پوری، احسان، «بررسی نقش و تأثیر فیس‏بوک بر شکل‏گیری شبکه‏های اجتماعی از دیدگاه متخصصان و کارشناسان امور رسانه»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، ۱۳۸۹٫
محقق در این پژوهش ابتدا به شناخت و توصیف شبکه‏های اجتماعی مجازی به عنوان یک کانال جدید ارتباطی، معرفی کاربردهای آن و توصیف مدل ارتباطی کاربران پرداخته است. هدف اصلی این تحقیق توصیف وسعت تأثیرگذاری ساختار این شبکه‏ها بر هنجارهای رفتاری کاربران آن در فضای واقعی، نقش و موقعیت رهبران فکری، گروه‏های نخستین و ثانویه در بستر شبکه‏های اجتماعی مجازی بررسی شده است.
پژوهش به صورت اسنادی و کتابخانه‏ای انجام شده و از نظرات متخصصان علم ارتباطات و فناوری اطلاعات بهره جسته است. دیدگاه کاربران شبکه‏ اجتماعی فیس‏بوک نیز توسط نظرسنجی از آنها درباره سوالات پژوهش ارائه شده است. سوالات این پژوهش عبارتند از:
مزایا و معایب شبکه‏های اجتماعی چیست؟
استقبال‏کنندگان از شبکه‏های اجتماعی مجازی چه کسانی هستند؟
جایگاه رهبران فکری و گروه‏های نخستین و ثانویه در این شبکه‏ها چگونه است؟
کاربرد شبکه‏های اجتماعی مجازی در حرکت‏های مردمی و تأثیر آن بر افکارعمومی از چه مدل ارتباطی پیروی می‏کند؟
آیا شبکه‏های اجتماعی مجازی نابودکننده اجتماعات انسانی در فضای فیزیکی هستند؟
قوانلوقاجار، مصطفی، «بررسی کارکردهای شبکه‏های اجتماعی با مطالعه موردی فیس‏بوک»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم ارتباطات، دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات، ۱۳۸۹٫
در این تحقیق، محقق به بررسی کارکردهای شبکه‏های اجتماعی و با تاکید بر فیس‏بوک پرداخته است. محقق برای پاسخ به پرسش‏های تحقیق، از روش پیمایش استفاده کرده است. برهمین اساس از میان ۶۲۳۷ دانشجوی دانشگاه علوم تحقیقات، از ۹۷۰ نفر سوال شده است.

نتایج تحقیق نشان می‏دهد که میزان سرمایه اجتماعی موجود در شبکه‏ اجتماعی فیس‏بوک کمی بیش از حد متوسط است. این تحقیق نشان می‏دهد که نزدیک به ۴۸ درصد دانشجویان یک دقیقه تا نیم ساعت از وقت خود را در فیس‏بوک می‏گذرانند. همچنین نتایج نشان می‏دهد که اکثریت پاسخگویان (۷۹ درصد) از نام واقعی خود در فیس‏بوک استفاده می‏کنند
نیری، هومن، «شبکه‏های اجتماعی اینترنتی و مشارکت سیاسی»، پایان‏ نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ۱۳۸۹٫
در این پژوهش تأثیرگذاری شبکه‏های اجتماعی اینترنتی بر مشارکت سیاسی کاربرانشان در انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری در ایران مورد بررسی قرار گرفته است. سوال اصلی تحقیق این است که شبکه‏های اجتماعی اینترنتی چه تأثیری بر کمیت و کیفیت مشارکت سیاسی دانشجویان در انتخابات ریاست جمهوری دهم داشته است؟
محقق با فرض اینکه شبکه‏های اجتماعی اینترنتی موجب افزایش مشارکت سیاسی دانشجویان، بویژه مشارکت سیاسی غیرمتعارف آنان (به عنوان مثال شرکت در تجمعات اعتراضی و یا سازماندهی تجمعات اعتراضی) شده است، تحقیق خود را انجام داده است. در این پژوهش که به روش پیمایش انجام شده، داده‏ها از طریق پرسشنامه و با جامعه آماری ۳۸۰ نفر از دانشجویان دانشگاه تهران گردآوری شده است.
نتایج تحقیق نشان می‏دهد که شبکه‏های اجتماعی بیشتر در جهت افزایش مشارکت سیاسی غیرمتعارف دانشجویان تأثیرگذار بوده‏اند و به افزایش مشارکت آنان در کنش‏های مشارکت‏جویانه غیرمتعارف (اعتراضات به نتایج انتخابات دوره دهم ریاست جمهوری) یاری رسانده‏اند. در چارچوب نظری تحقیق نیز از «فرضیه تقویت» و «فرضیه بسیج» استفاده شده است.
فصل سوم روش شناسی پژوهش
مقدمه
هدف پژوهش علمی کشف واقعیات و برقرار کردن رابطه میان آنها و تبیین شرایط و رویدادها می‏باشد. این تبیین باید به نحوی صورت گیرد که به یک رشته تصمیمات منطقی منجر شود تا در صورت امکان بتوان براساس آن به پیش‏بینی پرداخت. (حافظ‏نیا، ۱۳۷۶، ۱۲)
در هر تحقیق و پژوهش علمی، مشخص کردن هدف یا اهداف تحقیق قدم اول محقق در آغاز راه است. هدفهای تحقیق هر چه روشن تر باشد کار در مراحل بعدی یعنی انتخاب روش تحقیق، ابزار گردآوری اطلاعات و… راحت‌تر به پیش می‌رود.
در این فصل به بیان روش تحقیق، تکنیک یا ابزار تحقیق، جامعه آماری، روش نمونه گیری، تعیین حجم نمونه و روش سنجش پایایی و در نهایت به روش تجزیه و تحلیل داده‌ها خواهیم پرداخت.
۳-۱ روش تحقیق:
هر پژوهشی مستلزم داشتن روش، استفاده از اندیشه و سرانجام حرکت و جستجو می‌باشد. در یک تحقیق درست پژوهشگر بهتر است موضوع، روش، مخاطب و شرایط و ابزار تحقیق خود را معین نماید. روش پژوهش بستگی به موضوع، اهداف پژوهش، فرضیه و امکانات اجرایی آن دارد.
روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است. تحقیق پیمایشی بهترین روش موجود برای آن دسته از پژوهندگان اجتماعی است که علاقمند به جمع‏‏آوری داده‏های اصلی از جمعیت‏های بسیار بزرگی هستند که نمی‏توانند بطور مستقیم آنها را مشاهده کنند. روش پیمایش غالباً با تعیین افرادی که نماینده گروه مورد بررسی هستند (نمونه) و طرح سوالاتی که باید از آنها پرسیده شود آغاز می‏گردد. در این روش محقق هیچ تغییری در جمعیت نمونه ایجاد نمی‏کند، بلکه به دنبال فهم تغییری است که به طور طبیعی رخ داده است و این تغییر با کنترل متغیرها و به دست آوردن همبستگی‏ها و روابط و تفاوت‏های آماری به دست می‏آید. از این رو این مطالعات بر نگرش‏ها، عقاید، پاره‏ای از اطلاعات درباره شرایط زندگی و مقولاتی که افراد را معین و متمایز می‏سازد، متمرکزند. محقق پیمایش با بررسی تغییرات متغیر برحسب موردها و جستجوی ویژگی‏های دیگری که به طور منظم با آن پیوند دارد در پی شناخت علل پدیده‏ها بر می‏آید. بدین ترتیب هدف تحقیق پیمایش آن است که با مقایسه دقیق ویژگی‏های مختلف موردها به استنباط علّی^[۶۲] نایل آید. (دواس، ۱۳۸۸، ۱۵)
۳-۲ جامعه آماری:
جمعیت یا جامعه آماری یا جمعیت مورد مطالعه^[۶۳] عبارت است از مجموعه عنصرهایی که نمونه از آن انتخاب می‏شود (ببی، ۱۳۸۴، ۴۱۷) یا به عبارتی همه اعضای واقعی یا فرضی که علاقمند هستیم یافته‏های پژوهش خود را به آنها تعمیم دهیم. (دلاور، ۱۳۷۴، ۱۱۲)
در این بررسی روزنامه نگاران عضو در شبکه اجتماعی فیس بوک با مشخصه (تحصیلات مرتبط با روزنامه نگاری) جمعیت آماری محسوب می‏شوند. با توجه به اینکه هیچگونه آماردقیقی از تعداد روزنامه نگاران تهرانی در سال جاری موجود نبود و آخرین آمار مربوط به ۲ سال پیش بود و همچنین عدم وجود آمار از تعداد روزنامه نگاران عضو فیس بوک ، لیست روزنامه های در حال انتشار تهران از معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد اخذ گردید ، ودر کلیه روزنامه ها ی در حال انتشار پرسشنامه در میان تحریریه روزنامه پخش گردید تا روزنامه نگاران عضو فیس بوک پرسشنامه را تکمیل نمایند .
۳-۳ حجم نمونه:
به دلیل اینکه آمار دقیقی از روزنامه نگاران عضو در شبکه اجتماعی فیس بوک در دست نبود برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران که جامعه آماری نامشخص را محاسبه می کند استفاده شده است که تعداد جامعه نمونه ۳۸۴ نفر محاسبه شده است.
۳-۴ روش نمونه‏گیری:
نمونه‏گیری^[۶۴] یعنی انتخاب تعدادی از افراد، حوادث و اشیاء از یک جامعه تعریف شده به عنوان نماینده آن جامعه. به عبارت دیگر نمونه‏گیری عبارت است از انتخاب درصدی از یک جامعه به عنوان نماینده آن جامعه. در بسیاری از تحقیقات، محقق مایل است نمونه تحقیقی را به گونه‏ای انتخاب کند که مطمئن باشد زیرگروه‏ها با همان نسبتی که در جامعه وجود دارند به عنوان نماینده جامعه در نمونه حضور داشته باشند. (دیانی، ۱۳۸۲، ۹۳) در این پژوهش از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است.
۳-۵ ابزار گردآوری اطلاعات:
در این بررسی از تکنیک پرسشنامه جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. پرسشنامه وسیله ای است که محقق بوسیله آن اطلاعات مورد نیاز را با طرح سؤال به صورتی کتبی از پاسخگو دریافت می کند. پرسشنامه تدوین شده دارای ۱۹ سؤال است که اکثر آنها دارای طیف لیکرت بوده و با بهره گرفتن از نظرات صاحبنظران امر به ویژه اساتید محترم راهنما و مشاور طراحی شده است. شایان ذکر است که پرسشنامه این پژوهش از نوع منظم^[۶۵] و بسته است که منجر به سهولت استخراج نتایج و تسهیل در پاسخگویی می شود.
در این پرسشنامه علاوه بر ویژگی های فردی متغیرهای اصلی پژوهش نیز مورد سنجش قرار گرفته است.
۳-۶ روایی تحقیق:
منظور از روایی یا اعتبار یک مقیاس یا یک ابزار اندازه‏گیری، پاسخ به این سوال است که ابزار اندازه‏گیری چه چیزی را می‏سنجد و تا چه اندازه از لحاظ سنجش موضوع موفق بوده و کارایی دارد. به عبارتی، روایی به معنای میزان انطباق بین تعریف مفهومی متغیر با تعریف عملیاتی آن است. (صفری شالی، ۱۳۸۸، ۷۸)
پژوهشگر به منظور بررسی روایی پرسشنامه، اینکه آیا سؤالات مطرح شده اهداف مورد نظر را پوشش می دهد و مانعی از نگارش و ابهامات در جملات ندارد، آن را در اختیار اساتید راهنما، مشاور و اساتید صاحب نظر دیگر قرار داد. آن‌ ها پس از بررسی دقیق شایستگی سنجش ویژگی مورد نظر را تأیید نموده اند.
۳-۷ پایایی تحقیق:
اعتماد یا پایایی مسئله‌ای کمی و تکنیکی است و بیشتر ناظر به این سوال است که ابزار اندازه‌گیری با چه دقت و صحتی پدیده یا صفت مورد نظر را اندازه‌گیری می‌کند.
در تحقیقات اجتماعی محقق به کمک یک سری از روش‌ها حدود اعتماد یا پایایی ابزارهای اندازه‌گیری را مشخص می‌کند. مهمترین این روشها عبارتند از: روش بازآمایی، روش موازی یا آزمون همتا، روش آلفای کرونباخ و …. اگر چه بسیاری از این روش‌ها قابل محاسبه در نرم افزار spss می‌باشند اما به دلیل اینکه استفاده از آلفای کرونباخ از عمومیت بیشتری برخوردار است. اصولا این روش برای محاسبه انسجام درونی ابزار اندازه گیری یا مقیاس‌ها بکار می‌رود. زمانی که مقیاس‌ها از نوع لیکرت وجود داشته باشد و محقق بخواهد از طریق گویه‌های مختلف مفهوم پیچیده را اندازه‌گیری کند، برای انسجام درونی می‌تواند از آماره آلفای کرونباخ استفاده کند. (بابایی، ۱۳۸۴، ۷۱)
پرسشنامه تدوین شده بر روی یک نمونه کوچک ۲۵ نفری از جامعه مورد نظر به صورت تصادفی و آزمایشی داده شد و در محاسبات انجام شده برای آلفا، ضریبی معادل ۸۰۷۷/۰ بدست آمده است که نشانگر اعتبار مناسب پرسشنامه می‌باشد.
۳-۸ روش تجزیه و تحلیل داده‏ها:
تجزیه و تحلیل به عنوان فرآیندی از روش علمی، یکی از پایه‏های اساسی هر روش تحقیق است. به‏طورکلی، تجزیه و تحلیل عبارت است از روشی که از طریق آن کل فرایند پژوهش، از انتخاب مسأله تا دسترسی به یک نتیجه هدایت می‏شود. (دلاور، ۱۳۷۷، ۱۸۶)
روش تجزیه و تحلیل در این پژوهش به وسیله نرم افزار spss در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. مجموع داده های جمع آوری شده نخست از پرسشنامه به فایل های ویرایش داده های آماری انتقال داده شد، سپس بر اساس کدهای مورد نظر جداول توزیع فراوانی هر یک از متغیرها به ترتیب سؤالات پرسشنامه در دو مقوله الف: جداول توزیع فراوانی، درصد و استخراج نمودارهای صوری داده ها تنظیم گردید. ب: در سطح استنباطی جهت بررسی رابطه بین متغیرها و بررسی فرضیه ها از آزمون خی دو ( کای اسکویر ) و همچنین از ضریب همبستگی کرامر و اسپیرمن استفاده شده است.
۳-۹ متغیرها:
متغیر به ویژگی‏هایی اطلاق می‏شود که می‏توان آنها را مشاهده یا اندازه‏گیری کرد و دو یا چند ارزش را جایگزین آن قرار داد. (دلاور، ۱۳۷۴، ۷)
در این تحقیق با توجه به تعاریف ارائه شده و فرض‌های تحقیق متغیرهای تحقیق عباتند از:
متغیر مستقل: ۱- میزان اعتماد افراد به نهادها ۲- میزان مشارکت اجتماعی افراد ۳- بی طرفی رسانه‌های دولتی ۴- سن ۵- جنسیت ۶- تحصیلات
متغیر وابسته: ۱- میزان استفاده افراد از شبکه های اجتماعی ۲- استفاده از شبکه های اجتماعی برای ارتباط با مخاطبان و یا فروش بیشتر
فصلچهارمتجزیهوتحلیلداده ها
۴-۱ بخش اول: تجزیه و تحلیل توصیفی:
جداول یک بعدی:
جدول شماره ۱ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

شکل (۱۸-۵)
شکل (۱۹-۵)
شکل (۲۰-۵)
شکل (۲۱-۵)
شکل (۲۲-۵)
شکل (۲۳-۵)
شکل (۲۴-۵)
۲-۵- اثرات استفاده از سیستمهای خنک کن هوای ورودی توربین گازی بر عملکرد ترمودینامیکی آن تحت شرایط غیر بار پایه ، با درجه حرارت ۲۹۰ درجه سانتیگراد خروجی توربین .
همان طور که در قبلاً به آن اشاره شد، در بار پایه ، دمای ورودی توربین (خروجی محفظه احتراق) حدود۹۰۰˚C می باشد که تحت این شرایط، دمای خروجی توربین در دمای حدود ۴۹۵ تا ۵۱۲ درجه سانتی گراد کنترل می گردد. از طرف دیگر ، کنترل توان توربینهای گازی با تنظیم دمای خروجی توربینهای گازی که به نوعی به تنظیم گاورنر سوخت ارتباط پیدا می کند ، صورت می گیرد . لذا در مواقعی که نیاز به برق تولیدی نیروگاه کاهش پیدا می کند ، با تنظیم دما ی خروجی توربین روی دماهای پایین ، می توان میزان تولیدی توان نیروگاه را کنترل نمود . با مطالعاتی که روی لاگ شیت های اخیر نیروگاه صورت گرفته است ، بندرت می توان شرایط بار پایه را در عملکرد آنها پیدا نمود . از این رو ، در این پروژه در مطالعات خود و جهت حصول اطمینان از عملکرد برنامه شبیه سازی توسعه داده شده ، در حالت زیر را مورد ارزیابی قرار خواهد داد تا بتواند در شرایط غیر بار پایه ، رفتار توربینهای کازی را در حالتهای استفاده و عدم استفاده از سیستم های خنک کن هوای ورودی پیش بینی نماید.

• • دمای خروجی توربین برابر T₄=290˚C

بنابراین در بخشهای آتی فرض خواهد شد که دمای خروجی توربین (استک) در دمای T₄=290˚C ثابت و کنترل گردد.

از آنجا که دور توربینهای مولد برق برای تولید برق با فرکانس ثابت ، همواره ودر۳۰۰۰ RPM نگه داشته می شود ، لذا انتظار می رود که دبی حجمی عبوری از مجموعه ، در شرایط غیر پایه باشد. از اینرو، عملکرد سیستمهای تبخیری و سیستمهای کویلی در میزان خنک کردن هوای ورودی به کمپرسور ، هیچگاه تحت تأثیر شرایط دمایی محصولات احتراق خروجی از توربین قرار نخواهد گرفت . اما از آنجا که توان تولیدی نیروگاه ، شدیداً وابسته به دمای محصولات احتراق می باشد، از اینرو، تأثیر استفاده از سیستمهای مختلف خنک کن هوای ورودی به کمپرسور روی توان ، راندمان ، مصرف سوخت و دمای محفظه احتراق قابل توجه خواهد بود. در بخشهای آتی ، تأثیر استفاده از سیستمهای مختلف خنک کن ، روی پارامترهای ذکر شده طی اشکالی نمایش داده شده است . توضیحات و نتیجه گیریهای مربوط به اشکال بخشهای آینده ، مشابه توضیحات و نتیجه گیریهای ارائه شده درفصل قبلی است . اما مقایسه نتایج این بخشها بایکدیگر ، حاکی از آن است که با فاصله گرفتن از شرایط بار پایه ، درصد افزایش توان و نیز راندمان نیروگاه در شرایط آب وهوایی یکسان ، افزایش پیدا می کند. اگر طبق توضیحات ارائه شده در گزارش بخشهای قبلی با این گزارش ، بتوانیم میزان تغییرات توان تولیدی نیروگاه را در قبل و بعد از خنک کردن هوای ورودی ، فقط به افزایش دبی جرمی مرتبط بدانیم، نتیجه خواهیم گرفت که میزان افزایش مگاوات در تمامی شرایط پایه و غیر پایه در قبل از خنک کردن هوای ورودی به کمپرسور به شدت کاهش پیدا می کند، انتظار می روددرصد افزایش توان نسبت به توان قبل از خنک کردن هوای ورودی (با فاصله گرفتن از شراط پایه) بشدت افزایش یابد. این نتیجه گیری را در تمامی شرایط غیر پایه می توانیم مشاهده کنیم.
مطالعه منحــنی های راندمان در قبل از خنک کردن هــوای ورودی در شرایط غیر پایـه نشان می دهد که تحت این شرایط ، راندمان نیروگاه از راندمان شرایط مشابه در بار پایه ، به شدت فاصله گرفته و کاهش پیدا می کند. مراجعه به لاگ شیتهای نیروگاه نیز نشان می دهد که در غالب اوقات ، بهره برداری از نیروگاه در شرایط غیر پایه است . لذا به نظر می رسد که علیرغم امکان تولید بیشتر در نیروگاه و فروش آن به شبکه برق کشور و تأمین بخشی از نیازهای کشور به برق، ویا حداقل تأمین برق مورد نیاز پالایشگاه از خود نیروگاه داخل سایت، از نیروگاه در راندمان پایین بهره برداری شده و پالایشگاه برای تأمین برق مورد نیاز خود، غالبا به برق شبکه متکی است.
در این بخش ، بدون ارائه توضیحاتی دیگر در خصوص منحنی ها ، منحنی های مشخصه توربین در شرایط مختلف آب وهوایی و در شرایط غیر بار پایه ارائه می گردد.
شکل (۲۵-۵)
شکل (۲۶-۵)
شکل (۲۷-۵)
شکل (۲۸-۵)
شکل (۲۹-۵)
شکل (۳۰-۵)
شکل (۳۱-۵)
شکل (۳۲-۵)
شکل (۳۳-۵)
شکل (۳۴-۵)
شکل (۳۵-۵)
شکل (۳۶-۵)
شکل (۳۷-۵)
شکل (۳۸-۵)
شکل (۳۹-۵)
شکل (۴۰-۵)
شکل (۴۱-۵)
شکل (۴۲-۵)
شکل (۴۳-۵)
شکل (۴۴-۵)
شکل (۴۵-۵)
شکل (۴۶-۵)
فصل ششم
۱-۶- روش های تعیین میزان انرژی قابل بازیافت از دود خروجی توربین گازی
دراین بخش نحوۂ تعیین میزان انرژی قابل بازیافت ازدود خروجی توربین گازی ازدوروش مختلف به اختصار معرفی وسپس مقدار این انرژی برای نیروگاه به تفکیک از هردو روش محاسبه می گردد. بدیهی است که چنانچه دقت محاسبات رعایت گردد، هردوروش بایستی به یک نتیجه منجرگردد.
الف - روش اول
درروش اول اطلاعاتی مشتمل برانرژی حاصل از سوخت مصرفی درهرلحظه وانرژی الکتریکی تولیدی درآن لحظه،دمای دود خروجی از توربین گازوحداقل دمای خروجی از بویلربازیاب مورد نیاز می باشد. سایرمواردنظیرراندمان ژنراتورونرخ اتلاف حرارتی اشی از خنک شدن دود خروجی از توربین گازنیز جهت تکمیل اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد.
شکل ذیل نمایی شماتیک از توربین گاز ودیگ بازیاب وموقعیت مکانی قرارگیری اندازه گیرها درمحدودۂ آن را نمایش می دهد.
شکل (۱-۶)- شماتیک قرارگیری توربین گاز ودیگ بازتاب وموقعیت اندازه گیرهای دبی هوا،برق وسوخت
انرژی موجوددر دود خروجی از توربین گاز را می توان با موازنه انرژی ازطریق اندازه گیری ومحاسبه ورودیها شامل میزان سوخت وخروجیها اعم از انرژی برق تولیدی وتلفات تعیین نمود. تلفات عمده را می توان در دو مورد تلفات ژنراتور وتلفات ناشی از خنک شدن دود خروجی از توربین گاز بررسی کرد . پس از محاسبه کل انرژی موجود دردودخروجی ازبویلربازیاب می توان میزا ن حرارت قابل استفاده درمجموعه CHP را از طریق موازنه انرژی در دیگ بازیاب محاسبه نمود .
ب - روش دوم

۹۳۱/۰

تحقیقات گذشته نشان داده است که از بین نشاسته های اصلاح شده، نشاسته هیدروکسی پروپیله دارای بیشترین حساسیت در شرایط اسیدی است، به طوری که هیدرولیز نسبی در این شرایط برای آن روی می دهد (سوی و همکاران، ۲۰۰۵؛ سینگ و همکاران، ۲۰۰۷). از دیگر دلایلی که ممکن شرایط هضم بیشتر (اگر چه بسیار کم) را برای نشاسته هیدروکسی پروپیله با توجه به میزان پائین تر RDS آن نسبت به نشاسته فسفریله ممکن سازد، ویسکوزیته پائین تر آن نسبت به دو نشاسته دیگر می باشد که در بحث بعدی به آن پرداخته خواهد شد. برعکس نشاسته هیدروکسی پروپیله، نشاسته فسفریله دارای کمترین حساسیت (بر اساس شیب نمودار تغییرات غلظت گلوکز در برابر زمان) و کمترین میزان رهایش گلوکز در این شرایط هضمی بود. بسیاری از تحقیقات نشان داده اند که این نشاسته دارای مقاومت آنزیمی و برشی بالاتری نسبت به نشاسته های طبیعی می باشد (سوی و همکاران، ۲۰۰۵؛ سینگ و همکاران، ۲۰۰۷).

همانطور که مشاهده می شود میزان رهایش گلوکز در شرایط هضم در روده شبیه سازی شده به شدت افزایش یافت، که دلیل این مسئله وجود آنزیم های تجزیه کننده نشاسته شامل آمیلوگلوکوزیداز، اینورتاز و پانکراتین بود. بر اساس نتایج بدست آمده حدود ۸۵-۸۲، ۸۳-۷۴ و ۸۱-۷۷ درصد از رهایش گلوکز به ترتیب برای نشاسته های طبیعی، فسفریله و هیدروکسی پروپیله در ۱۵ دقیقه اول هضم در روده صورت گرفت و تقریباً پس از آن هضم نشاسته ها متوقف شده و به تبع آن رهایش گلوکز متوقف شد. دارتوئیس و همکاران (۲۰۱۰) بیان کردند که حدود ۷۰ درصد ژل نشاسته ذرت مومی در ۱۰ دقیقه اول هضم در روده صورت می گیرد. نتایج مشابهی توسط بوردولوی و همکاران (۲۰۱۲) در بررسی نحوه هضم نشاسته های موجود در سیب زمینی در شرایط هضم روده ای بدست آمد. در تمام غلظت ها و حجم های مورد آزمایش، میزان رهایش گلوکز از نشاسته طبیعی بیشتر از نشاسته فسفریله شده و نشاسته فسفریله بیشتر از نشاسته هیدروکسی پروپیله بود، به طوری که بیشترین مقدار رهایش گلوکز برای نمونه نشاسته طبیعی در حجم ۱۵ میلی لیتر و غلظت ۱۲ درصد (۲۷/۹ میلی گرم بر ۱۰۰ میلی لیتر) و کمترینِ این مقدار برای نشاسته هیدروکسی پروپیله در حجم ۵/۷ و غلظت ۸ درصد (۱۷/۵ میلی گرم بر ۱۰۰ میلی لیتر) بدست آمد. البته پر واضح است که وجود شاخه حجیم هیدروکسی پروپیل بر سر بسیاری از شاخه ها هنوز به عنوان یک مانع فیزیکی وجود دارد و به همین سبب این نشاسته حتی در شرایط هضم در روده نیز مانند آنچه در روش هضم انگلیست و همکاران (۱۹۹۲) مشاهده شد، دارای کمترین میزان رهایش گلوکز بود (۰۵/۰p<). بر اساس نتایج بدست آمده، افزایش ۵/۱ برابری (از ۸ به ۱۲ درصد) غلظت نشاسته ها نسبت به افزایش حجم ۲ برابری (از ۵/۷ به ۱۵ میلی لیتر) اثر بیشتری بر میزان رهایش گلوکز نمونه های نشاسته داشت. دلیل این مساله را می توان به استفاده بیشتر از یک میزان آنزیم موجود و درگیر در شرایط هضم برای نشاسته غلیظ تر نسبت به نشاسته پر حجم تر دانست. همانطور که نتایج جدول ۴-۶ نشان می دهد، مدل نمایی دو جزئی^[۷۹] برازش بسیار خوبی را با داده های بدست آمده از رهایش گلوکز در شرایط روده شبیه سازی شده برای نمونه های نشاسته نشان داد (۹۹۱/۰-۹۳۸/۰).
جدول ۴-۶٫ معادله بهترین برازش بدست آمده از مدل خطی بر داده های رهایش گلوکز بدست آمده از هضم نشاسته های مختلف در شرایط روده شبیه سازی شده (SIC)

نمونه

۵/۷ میلی لیتر

۱۵ میلی لیتر

معادله

R²

معادله

R²

طبیعی ۸٪

۴٫۹۹exp(0.01x)-0.04exp(-3.87x)

۹۹۱/۰

۶٫۵۲exp(0.02x)-0.04exp(-4.17x)

۹۷۸/۰

طبیعی ۱۲٪

۷٫۲۲exp(0.03x)-0.05exp(-4.20x)

۹۸۹/۰

۹٫۴۸exp(-0.03x)-0.33exp(-2.34x)

۹۸۳/۰

فسفریله ۸ ٪

۴٫۴۶exp(0.001x)-2.74exp(-0.08x)

۹۸۹/۰

۵٫۸۱exp(0.003x)-3.61exp(0.09x)

۹۸۴/۰

در نهان خانه جانم گل یاد تو در خشید
نمای سوم : تصویر حالت بی قرار و رویایی عاشق است توصیف مکان و یاد آوری واکنش معقول معشوق دور اندیش است : «ساعتی بر لب آن جوی نشستم»
نمای چهارم : نمای حسرت بار و اندوه زدهِی است که با فعل «رفت» شروع میِشود.
«رفت در ظلمت غم آن شب و شبِهای دگر هم»
نمای پنجم : واگشتی هنرمندانه به مصرع اول شعر است و در یک مصرع، مصرع آخر با حزنی دلچسب به ظهور میِرسد.
«بی تو اما به چه حالی من از آن کوچه گذشتم» (همان: ۲۴۴).
هم چنین شعر کوچه، یکی از بارزترین و مشهورترین نمونه شعر رمانتیک مشیری است که از صبغه عاشقانه برخوردار است تمام داستان از زبان من و تو روایت میِشود که خود بیانگر ماهیت رمانتیک آن است.
شاعر در این شعر از وزن عروضی فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن (رمل مثمن مخبون محذوف) که معمولا برای بیان حالات عاشقانه، فراق، غم و اندوه به کار برده میِشود، بهره گرفته است.

«در ابتدای شعر، شاعر با آوردن “بی تو” مفهوم فراق و دوری را بیان میِکند و در کنار آن، از یک ترکیب وصفی (مهتاب شبی) استفاده میِکند که متضمن حس عاشقانه و در عین حال گریزی به طبیعت است که از شاخصهِهای مهم شعر رمانتیک به شمار میِآرود.
شاعر در این شعر از عنصر شب بهره فراوان برده است. شب، محملی برای عشق و وصل و در عین حال نماد هجران میِباشد. حتی بیماران در شب درد بیشتری حس میِکنند و دیوانه هم در شب با نگاه کردن به ماه دیوانهِتر میِشود و اهل تفکر در شب به ظرایف و دقایقی دست میِیابند که در روز رسیدن به آن سختِتر است شاعر با آفریدن فضای شب تصویری رمانتیک از خاطرات وصلش ساخته است، زیرا شب سمبل زمانی روییدن عشق است. شاعر از هجاهای کشیده برای نشان دادن امتداد زمانی فراق و دوری نیز استفاده فراوان کرده است.
یکی دیگر از عواملی که شعر مشیری را در چهارچوب شعر رمانتیک قرار میِدهد نوع نگرش مشیری به طبیعت است. وی انسان را فرزند طبیعت میِداند به همین دلیل میِگوید:
«هر جا که چهار تا درخت و یک چشمه آب میِبینیم مثل بچهِای که به طرف مادرش میِرود، میِرویم و لب آب میِنشینیم. اینِها همه کشش ما به سوی طبیعت است و باید این طبیعت را عزیز بداریم »
(صاحب اختیاری، ۱۳۸۱: ۶۸).
۲-۴-گفتار چهارم: جریانِهای ادبی هند در قرن نوزدهم و بیستم
۲-۴-۱ جریانِهای ادبی هند در قرن نوزدهم و بیستم:
«سنت وابسته به ادبیات باستانی هند ساخته و پرداخته از کالبد ادبیات سانسکریت و زادگاهش ادبیات” پراکریت پالی"(Prakryt palli (است. این سنت ریشه‌های تفکرات مذهبی، فلسفی و علمی‌ هندی را در برمی‌گیرد.
ادبیات"سانسکریت"با زبانِهای"پراکریت” امروزه در سر تا سر بسیاری از قسمتِهای هند رایج و متداول است. تعداد زیادی از این زبانِها که در میانشان بنگالی، ماراتی، گجراتی و هند و نیز وجود دارد، در ادبیات قرون وسطی نیز نفوذ پیدا کرده است. ادبیات‌ در«ایندو-آریان»در قرن نوزدهم در زیر نفوذ انگلیسیِها توسعه‌ یافت و اکنون مهر و نشانه مدرن را بر خود دارد.
ادبیات “دروایدی” ( Dravidi)هند جنوبی مقوله بزرگِتر دیگری را تشکیل می‌دهد. این گونه ادبیات اگرچه با زبان های سانسکریت‌ ارتباط ندارند. سخت متأثر از ادبیات سانسکریت هم از جهت‌ زبان و هم از جهت بن مایه و موضوع است.سایر اشکال با نفوذ بر کالبد ادبیات هندی، قصه‌های عامیانه‌ یا مردمی است که از سنتِهای شفاهی هندی و ادبیات آن، مایه‌ می‌گیرند و در قرن نوزدهم به زبان انگلیسی نوشته شده‌اند ادبیات کلاسیک را در هند نباید ادبیات یک دوره ویژه و یا نوعی خاص به شمار آورد، بلکه باید آن را ادبیاتی سانسکریتی، با زبان روحانی و مذهبی برهمایی، در مراحل گونه‌گون‌ پنداشت.
سانسکریت یکی از زبانِهای هند و اروپایی است که بین‌ سالهای ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ پیش از میلاد به وسیله مهاجران غربی‌ که خود را آریایی(سانسکریت آریا) می‌خواندند، وارد شد. نزدیکِترین خویشاوند آن ایرانی قدیم است. از لحاظ جغرافیایی‌ سانسکریت لهجه‌ای شمالی غربی است که به وسیله عرف و رسم مذهبی و تعلیم و تربیت عالمانه هزاره پیش از میلاد در تمام شبه قاره هند گسترش‌ یافت. ازلحاظ جامعه‌شناسی سانسکریت معیاری برای‌ سخنرانی یا وعظ عالمانه فرقه‌های مذهبی برهمایی در هند است.و اما ادبیات مدرن هند از جریانِهای اجتماعی، سیاسی، تاریخی، اقتصادی و ذهنی و روشنفکری آن که نیروی جنبش و جهت به نمو و پیشرفت این سرزمین می‌بخشد، برکنار نمی‌ماند. سیر تکاملی ادبیات هند نمایانگر تغییراتی است که در تماس با غرب حاصل آمده است.چند رویداد، ادبیات هند و آریایی در اوایل قرن نوزدهم را که‌ به حالت سکون درآمده بود برانگیخت و به حرکت درآورد. از میان این رویدادها باید از تأسیس کالج “فورت ویلیام ) (F. William در کلکته، ابداع چاپ و تصمیم دولت بنگال در ( ۱۸۳۵م.) مبنی بر تدریس زبان انگلیسی در مدارس نام برد.
کالج “فورت ویلیام” برای آن که کارکنان غیر نظامی انگلیسی‌ را با تاریخ، حقوق و آداب و رسوم هند آشنا کند، تأسیس شد. چون وظایف اجرایی و اداری ایجاب می‌کرد که کارکنان‌ غیر نظامی با لهجه‌های محاوره‌ای
هند آشنایی پیدا کنند، بخشی‌ از برنامه تحصیلی کالج به این موضوع تخصیص داده شد. این‌ شناسایی رسمی و اداری از نظر مالی بر عامل و عنصر پیشرفت در میان‌ هندیان تحصیل کرده تأثیر نهاد و در نتیجه افکار غرب در این‌ سرزمین راه یافت. نیروی جنبش اضافی با ماشین چاپ پدید آمد.
به هر حال معارفه با تعلیم و تربیت انگلیسی بود که دانش‌ اروپایی را در دسترس هندیان قرار داد و در نتیجه اشکال ادبی‌ جدید، چون: رمان، داستان کوتاه، مقاله، مقاله روزنامه‌ای، بیوگرافی، انتقاد ادبی، درام و نمایشنامه پدید آمدند و نویسندگان جوان هندی مشتاقانه در این راه گام نهادند.حتی‌ پس از استقلال هند در(۱۹۴۷م.)،زبان انگلیسی نقش مهمی در زندگی هندیان ایفا کرد.پیش از رنسانس( قرن ۱۹) شعر ترکیب اصلی در کار ادبی‌ هند به شمار می‌آمد و مقالات زیادی دربارهِی شعر و شاعری‌ به نگارش درآمد. جنبشِهای نو از سنت فاصله گرفتند. شاعران‌ برای الگوها و قالبِهای شعری خود به ادبیات بیگانه به ویژه‌ ادبیات انگلیسی چشم دوختند. از واردات این گونه ادبیات‌ “شعر سپید” یا شعر بی‌قافیه غربی بود.
نوع ادبی نثر، از خصوصیات برجسته عصر نو بود. در حالی که‌ شعر کاملا آزاد از پای بندهای سنت نبود، نثر بی‌درنگ خود را به‌ تأثیرات نو که بیشتر زبان محاوره‌ای داشت تا ادبی، تسلیم کرد. موضوعِهای غیر روحانی و موردپسند عامه جانشین موضوع های هند مذهبی و رمزی و درونی گشت. توجه نویسندگان به جای تفکر بر کار خدایان و قهرمانان اسطوره‌ای یا رفتار کلیشه‌ایی آنِها بر آدمی و آزمایشِهای زمینی متمرکز شد. رمان‌نویس با آثار اروپایی‌ به عنوان نمونه‌ها و قالبِها، موضوعِهای خود را دربارهِی واقعیتِهای‌ زندگی روزانه و مسایلی که فرد را در جامعه سردرگم می‌کند، برگزید. موضوع و مبحث مطلوب او بهسازی و بازساخت‌ جامعه بود. توجه ویژه نویسنده بر سرنوشت آدمیانی که در بحث‌ و جدلِهای فرقه‌های گونه‌گون مذهبی گرفتار آمده بودند، معطوف شد. رمانِها ی “تاریخی” و “رمزوراز” مقبولیتی همگانی‌ یافت. نویسندگان که در جنبش و نهضت ملت‌گرایی در حال‌ تولد گرفتار آمده بودند، برای گرفتن الهام به گذشته هند نظر دوختند و اعمال درخشان روزگار گذشته را بیانی بیدار شده برای‌ ملت‌گرایی دانستند. در سال (۱۹۲۰م.) داستان کوتاه در هند بر رمان تفوق داشت و از محبوبیت بیشتری برخوردار بود. این‌ شکل ادبی که ساخته شده بود تا تجربه و یا حال مجردی را بیان‌ کند، به وضوح یکی از واردات اروپایی بود و ارتباطی با قصه ی عامیانهِی بومی نداشت و به روشِهای گوناگون ارائه می‌شد. برخی از نویسندگان به شرح حوادث می‌پرداختند. و برخی دیگر چون “پرم چاند Permchand)شخصیت‌پردازی را مدنظر قرار داد. “پرم چاند” نخستین کسی بود که برای بازیگران نمایشنامه‌های خود، بیشتر نمایندگانی از طبقات اجتماعی برگزید تا از روشنفکران. آثار او وضع بد و ناگوار روستایی بدبخت و عجز و محرومیت زن را که قادر نبود با ادبار و مصیبت مبارزه کند، به تصویر می‌کشد. دیگر نویسندگان که فرضیه‌های اجتماعی را تجربه می‌کردند، کلام خود را به شخصیتِهای نمونه‌ای که می‌خواستند وضع بد و ناگوار خود را بهبود بخشند، اختصاص می‌دادند.به چند دلیل داستان کوتاه در این
دوره از رمان برتری داشت. برای نمونه نوشتن رمان وقت بیشتری می‌طلبید و در هند که‌ نویسنده به ندرت برای امرار معاش دست به قلم می‌برد، عوامل‌ قابل توجهی به شمار می‌آید.دوره ی میان جنگ جهانی اول و دوم، دو نهضت یا جنبش عمده‌ در ادبیات هندی پدید آمد که جنبش نخستین “چایاواد ” ،(رمانتیسم) با طغیان و شورش ضد شکل‌گرایی و جدل‌گرایی‌ مشخص می‌شود و بیشتر به شعر و شاعری می‌پردازد. جنبش دوم “پراگاتیوادا"، (پیشرفت‌گرایی) بود که به عنوان‌ واکنشی علیه رمانتیسم “چاپاوادا “توسعه یافت و تحت تأثیر مارکسیسم خود را با واقعیتِهای زندگی روزانه و وضع بد و ناگوار و منکوب شدهِی اجزای جامعه بستگی می‌دهد.پس از جنگ جهانی دورهِی “نایی کاویتا"، (شعر نو) به‌ “آجنیا"، (آیگیا ۱۹۱۱م.) تعلق دارد که “پرایو گاوادا” (آزمایش‌گرایی) را به تصویر می‌کشد. آن گاه رمان‌نویسان توجه‌ خود را بر زندگی، عرف همگان و احساسات عمومی نواحی‌ ویژه ی خود معطوف داشتند.
بسط و نمو ادبیات بنگالی در قرن ۱۹ در حقیقت یک‌ رنسانس ادبی بود که در تماس سرزمین هند اشاعه یافت. “رام موهان روی"(R.Mohan Roy ) (1772-1833م.) مصلح اجتماعی و پیشرو نثر بنگالی یکی از نویسندگان این دوره بود که تمام عناصر اولیه ی شعر بنگالی را در آثار خود به کار گرفت.
در جامعهِی ادب دوست کلکته تغییراتی تحت تأثیر آموزش و پرورش انگلیسی در دانشگاه کلکته پدید آمده بود و خوانندگان آثار ادبی از خواندن فرمِهای سنتی و ادبی هندی روی‌ برتافتند و توجه خود را به سوی آثار اروپایی معطوف داشتند. “بانکیم چاندرا چاترجی” (۱۸۳۳-۱۸۹۴م.) بزرگ ترین‌ رمان‌نویسی بود که از آموزش و پرورش انگلیسی تأثیر گرفت و با دلبستگی به آثار"سر والتر اسکات” و دیگر نویسندگان معروف‌ انگلیسی به نوشتن پرداخت و در نتیجه ادبیاتی نو پدید آمد.
آخرین و بزرگِترین نماینده ی این مکتب رابیندرانات تاگور ) ۱۸۶۱-۱۹۴۱م.) بود. تاگور بی‌شک، شاعر، داستان‌پرداز، نقاش، موسیقیدان و درام‌نویسی پرکار بود که زبان خود را دوست می‌داشت و آن را از اسارت رهانید و از برای خود معیاری در نوشتن ارائه داد. از این رو هوش، لطافت طبع، بذله‌گویی، خشم، بصیرت و همدردی باعث شد که تمام مردم بنگال او را عزیز و گرامی بدارند». (نور احمر،۱۳۷۶:۱۲۵ -۱۲۰).
۲-۴-۲٫ تاگور و رمانتیسم
«دوران جدید زبان هندی از نیمه ی دوم قرن ۱۸ میلادی شروع میِشود. انواع ادبی سنتی، و شعر دینی به طرز عجیبی دامه دارد، ولی موضوع و قالب آنِها به تدریج تغییر پیدا می کند. معمولا لالولعل (lallu lal) (آغاز قرن ۱۹ میلادی) را بنیانِگذار زبان هندی جدید میِدانند. وی یک برهمن گجراتی بود که نثری روان و گیرا، از متون مختلف سانسکریت تقلید میِکرد.
ازسال ۱۹۲۰م. به بعد نوعی گرایش رمانتیک نو، خودنمایی کرده که “جای شانکار- پراساد”
(JayshankarPrasad) (1889-1937م.) شاعر فیلسوف و نویسندهِی نمایشنامهِهای تاریخی نمایندهِی اثر” سوریا کانت – تریپاتهی ” معروف به نیوالا (۱۸۸۹) نماینده ی عکس العملی در مسیر احساس های جدیدتر و آزادانهِتر به معنای جهان وطنی است که تاگور به آن معتقد بود» (رنو،۱۳۸۰: ۱۴۹).
در این دوره گرایشِهای نو با ظهور رمانتیسم انگلیسی، که نویسندگان به شکلِهای مختلف تحت تأثیر آن قرار میِگیرند، خودنمایی میِکند. لیکن نامی که از همان نخست بر نامِهای دیگر برتری یافته و هنوز هم شناختهِِترین نام درنویسندگان هندوستان محسوب میِشود، تاگور است. رابیندرانات تاکهور که به تلفظ انگلیسی تاگور شده است. تاگور جوان تحصیلات خودرا در انگلستان انجام داد و در مراجعت به بنگال شروع به مقاله نویسی در مجلات ادبی کرد. یکی از نخستین کارهای مهم او تقلید از غزلیات قدیمی” براج نولی"، با نام مستعار بود.تاگور ادعا میِکرد که ابیات تازهِای از این غزلیات را پیدا کرده است. شهرت وی از زمانی آغاز شد که گروهی از نویسندگان انگلیسی او را به نام شاعری بزرگ معرفی کردند. و به دنبال آن در سال(۱۹۱۳ م.)، تاگور موفق به دریافت جایزهِی نوبل گردید، وی چند بار دیگر نیز به اروپا مراجعت کرد و از ژاپن و ایالات متحد امریکا نیز دیدن کرد. مدتی نیز به طور فعال وارد سیاست شد. لیکن کار بسیار مهم او، صرف نظر از آثار ادبیش، بنیان گذاشتن نوعی دانشگاه ویشوا بهاراتی در شانتی نیکتان (اقامتگاه صلح) در سال (۱۹۲۱ م.) بود. تاگور با الهام_ گری از صومعهِهای باستان، تعلیم و تربیتی التقاطی بنیان نهادکه در پیوستگی با طبیعت بر اساس انسان دوستی استواری، مستقر شده و ارزشِهای شرقی وغربی، به طور هماهنگ، درآن بهم آمیختهِاند. افزون بر آن، تمام فعالیت ادبی او، که بسیار قابل ملاحظه است، بر این بودکه این حرف “کپلنیگ” انگلیسی را که میِگفت شرق و غرب هرگز به هم نخواهندرسید، تکذیب کند. تاگور، برعکس عقیده دارد که این بهم رسیدن ممکن است و به دست آوردن آن را، در عرصهِی فرهنگی در چارچوب طرز تفکری عاری از تعلق به دینی خاص، که بهرهِمند از قوای طبیعت و سنن هندی باشد توصیه میِکند از این لحاظ وی برای خود رسالتی قائل بود که تا آخر به آن وفادار ماند.
«آثار اصلی وی غزلیاتی است که موضوع و لحن آنها برحسب زمانِهای مختلف تغییرمیِکند. اشعار تغزلی محض:"زورق زرین"، “زیبایی خانه"، اشعار عاشقانه: “باغبان". اشعار متمایل به وحدت وجود: “گیتانجالی” که، بیشتر از همهِی آثار تاگور در غرب معروف است و تا اندازهِای از ادبیات باستانی هند الهام گرفته است. تاگور در نمایشنامهِهایش نشان میِدهد که نجات، در پیوستن به طبیعت است و دربیرون افکندن خود به خارج از جهان» (همان: ۱۵۰-۱۵۲).
ادبیات بنگالی غنیِترین ادبیات نوین هندوستان و شاید هم مهمِترین آنهاست. بدون تردید این ادبیات شامل بیشترین تعداد ترجمه از آثار غربی است. آثار تاگور به خصوص توجه فراوان به خودجلب کرده و موجب شناخته نشدن آثار نویسندگان دیگر شده است. بنابر آنِچه شهرت دارد زبان بنگالی به خصوص خوش آهنگ
است و برای بیان مطالب شاعرانه، قادر به استفاده ازظریفِترین نغمه پردازیِهاست.
۳-۱٫ گفتار اول: شرح حال وتحلیل اشعار فریدون مشیری
۳-۱-۱٫زندگی نامه مشیری
فریدون مشیری در سی‌ام شهریور ۱۳۰۵ در تهران به دنیا آمد. جد پدری ‌او به واسطه مأموریت اداری به همدان منتقل شده بود و از سرداران نادر شاه بود. پدرش ابراهیم مشیری افشار فرزند محمود در همدان متولد شد و در ایام جوانی به تهران آمد و از سال ۱۲۹۸ در وزارت پست مشغول خدمت گردید. او نیز از علاقه‌مندان به شعر بود و در خانوده او همیشه زمزمه اشعار حافظ و سعدی و فردوسی به گوش می‌رسید. مشیری سالِهای اول و دوم تحصیلات ابتدایی را در تهران بود و سپس به علت مأموریت اداری پدرش به مشهد رفت و بعد از چند سال دوباره به تهران بازگشت و سه سال اول دبیرستان را در دارالفنون گذراند و آن گاه به دبیرستان ادیب رفت.
به گفته خودش: در سال ۱۳۲۰ که ایران دچار آشفتگی‌هایی بود و نیروهای متفقین از شمال و جنوب به کشور حمله کرده و در ایران بودند ما دوباره به تهران آمدیم و من به ادامه تحصیل مشغول شدم. دبیرستان و بعد به دانشگاه رفتم. با این که در همه دوران کودکی خود به دلیل اینکه شاهد وضع پدرم بودم و از استخدام در ادارات و زندگی کارمندی پرهیز داشتم ولی مشکلات خانوادگی و بیماری مادرم و مسایل دیگر سبب شد که من در سن ۱۸ سالگی در وزارت پست و تلگراف مشغول به کار شوم و این کار ۳۳ سال ادامه یافت. در همین زمینه شعری هم دارم با عنوان عمر ویران. مادرش اعظم السلطنه ملقب به خورشید به شعر و ادبیات علاقه‌مند بوده و گاهی شعر میِگفته، و پدر مادرش، میرزا جواد خان مؤتمن‌الممالک نیز شعر می‌گفته و نجم تخلص می‌کرده و دیوان شعری دارد که چاپ نشده است.
مشیری همزمان با تحصیل در سال آخر دبیرستان، در اداره پست و تلگراف مشغول به کار شد، و در همان سال مادرش در سن ۳۹ سالگی درگذشت که اثری عمیق در او بر جا گذاشت. سپس در آموزشگاه فنی وزارت پست مشغول تحصیل گردید. روزها به کار می‌پرداخت و شب ها به تحصیل ادامه می‌داد. از همان زمان به مطبوعات روی آورد و در روزنامه‌ها و مجلات کارهایی از قبیل خبرنگاری و نویسندگی را به عهده گرفت. بعدها در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران به تحصیل ادامه داد. اما کار اداری از یک سو و کارهای مطبوعاتی از سوی دیگر، در ادامه تحصیلش مشکلاتی ایجاد می‌کرد.
مشیری اما کار در مطبوعات را رها نکرد. از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۱ مسئول صفحه شعر و ادب مجله"روشنفکر” بود. این صفحات که بعدها به نام “هفت تار چنگ” نامیده شد، به تمام زمینه‌های ادبی و فرهنگی از جمله نقد کتاب، فیلم، تئاتر، نقاشی و شعر می‌پرداخت. بسیاری از شاعران مشهور معاصر، اولین بار با چاپ شعرهایشان در این صفحات معرفی شدند. مشیری در سال‌های پس از آن نیز تنظیم صفحه شعر و ادبی مجله سپید و سیاه و زن روز را بر عهده داشت.
فریدون مشیری در سال ۱۳۳۳ ازدواج کرد. همسر او اقبال اخوان دانشجوی رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود. فرزندان فریدون مشیری، بهار ( متولد ۱۳۳۴ه.ش) و بابک (متولد ۱۳۳۸ه.ش) هر دو در رشته معماری در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و دانشکده معماری دانشگاه ملی ایران تحصیل کرده‌اند.مشیری سرودن شعر را از نوجوانی و تقریباً از پانزده سالگی شروع کرد. سروده‌های نوجوانی او تحت تاثیر شاهنامه‌خوانی‌های پدرش شکل گرفته بود.
فریدون مشیری در سال ۱۳۷۷ شمسی به آلمان و امریکا سفر کرد، و مراسم شعرخوانی او در شهرهای کلن، لیمبورگ و فرانکفورت و همچنین در بیشتر ایالت های امریکا از جمله در دانشگاه‌های برکلی و نیوجرسی به طور بی‌سابقه‌ای مورد توجه دوستداران ادبیات ایران قرار گرفت. در سال۱۳۷۸ شمسی طی سفری به سوئد در مراسم شعرخوانی در چندین شهر از جمله استکهلم و مالمو و گوتبرگ شرکت کرد.
این شاعر گرانقدر در روز سوم آبان ۱۳۷۹ زندگی را بدرود گفت و دوستداران شعر و ادب را اندوهگین کرد.
(شاکری یکتا، ۱۳۸۷: ۱۱ – ۹)
۳-۱-۲٫ معرفی و تحلیل اشعار مشیری
زمانی که فریدون مشیری جوان، غم نامهِهای سودازدگی و عاشقیِهایش را در انزوا میِسرود و سالِهای گریز ناپذیر طغیان غریزهِهای بلوغ را پشت سر میِنهاد، شاید هرگز فکر نمیِکرد در ژرفای جانش تصویرهای کلامی شفافی نهفته است که روزی روزگاری نسل پس از او؛ به شادمانی یا اندوه، زمزمه میِکند. یا بر کاغذی به خط خوش نقش میِزند و تحریر میِکند و یا در آهنگی بهِکار میِرود. شاید فریدون مشیری این انتظار را هم نداشت که شعر کوچهِهای تغزلیش زبانزد خاص و عام خواهد شد و برایش شهرت و اعتبار به دنبال خواهد آورد. در ذهن و زبان مردم کوچه و بازار ردّپایی از شوریدگیِها و عشقِهای زودگذر جوانی از یادرفته را جایگزین تندخوییِهای اجتماعی، زبان دریدگیِهای سیاسی و پناهگاه امنی برای گریز ازدانستنیِهای بیهوده سازد.
دورهِی شاعری فریدون مشیری را میِتوان بر اساس توالی تاریخی آنها به صورت زیر تقسیم بندی کرد:
۱-شعرهای دورهِِی کودکی و نوجوانی از ۸ – ۹ سالگی تا ۱۸ سالگی.
۲-شعرهای جوانی از ۱۹ سالگی تا ۲۵ سالگی.
۳-شعرهای دوره ی میانی شامل آثار منتشر شده در"ابر و کوچه"، ” بهار را باور کن”
۴-شعرهای دورهِی کمال او یعنی آثار منتشر شده در"از خاموشی"، “آه باران"، ” از دیار آشتی"، “با پنج سخن سرا"،"آواز آن پرنده ی غمگین"، “تا صبح تابناک اهورایی". این تقسیم بندی را باید نسبی تلقی کرد، چرا که ذهن و زبان شاعرانه، امری نیست که نادیده انگاشته شود. اما از نظر محتوا و مضمون، شعر مشیری به صورت زیر قابل بررسی است: