میانگین­ها با حروف مشترک تفاوت معنی­داری از لحاظ آماری در سطح احتمال ۱% با آزمون چند دامنه­ای دانکن ندارند.
۴-۱-۹- حجم حبه
جدول تجزیه واریانس (جدول۴-۱-۲) نشان می­دهد که و اثر متقابل رقم و زمان برداشت بر مقدار حجم حبه در سطح احتمال ۵ درصد معنی­دار بود در صورتی که اثر زمان برداشت معنی­دار نبود. جدول ۴-۱-۱۳ نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و زمان برداشت بر میزان حجم حبه را نشان می­دهد. در اکثر میوه­ ها مدت لازم از زمان گلدهی تا رسیدن میوه در حدود ۲۰-۱۰ هفته است. در طی فصل رشد در اثر رشد و نمو میوه، حجم آن افزایش می­یابد و حجم میوه به چند برابر حجم اولیه خود می­رسد. برای مثال در انگور رقم کورنت ۳۰۰ برابر حجم اولیه مشاهده می­ شود. در طی رشد و نمو میوه­ ها به دلیل افزایش اندازه سلول­ها و افزایش فضای بین سلولی، اندازه میوه افزایش می­یابد (جلیلی، ۱۳۹۱). بیشترین تغییرات در ترکیبات حبه انگور در مرحله رسیدگی اتفاق می­افتد. حبه­ها از حالتی که کوچک، سخت و اسیدی، با قند کم هستند به حالتی که بزرگ، نرم، شیرین، اسید پایین و خوش طعم و رنگی هستند تغییر می­یابند (Boss and Davies, 2001). این مرحله رسیدگی در مرداد ماه در نیم کره شمالی شروع می­ شود و نسبت به شرایط محیطی، حدود ۴۵ روز طول می­کشد (Carlos et al., 2007). اندازه حبه یک فاکتور تعیین کننده کیفیت انگور است. با حجیم شدن حبه­ها، نسبت سطح به حجم حبه کاهش می­یابد و پس از آن آنتوسیانین و ترکیبات فنولی در پوست تجمع می­یابند (Coombe et al., 1987). به طور کلی اندازه حبه­ها در فاصله زمانی تغییر رنگ حبه­ها تا برداشت تقریبا دو برابر می­ شود. بسیاری از مواد جامد تجمع یافته حبه انگور در طی مرحله اول رشد در زمان برداشت باقی می­مانند ولی به علت افزایش حجم حبه غلظت آنها به طور معنی­داری کاهش می­یابد. به هر حال برخی از ترکیبات تولید شده در مرحله اول رشد بر اساس هر حبه در طی مرحله دوم رشد کاهش می­یابند. از جمله آنها مالیک اسید است که متابولیسم شده و به عنوان منبع انرژی در طی مرحله رسیدگی اتفاق می­افتد که غلظت آن بعد از تغییر رنگ حبه­ها تقریبا ثابت باقی می­ماند. گرچه دوره رشد اولیه در کیفیت نهایی حبه موثر است، اما افزایش زیاد در ترکیبات بویژه گلوکز و فروکتوز به عنوان تغییر بیوشیمیایی کل در نحوه رسیدگی میوه در دوره دوم رشد اهمیت زیادی دارد (Carlos et al., 2007).

جدول۴-۱-۱۳- مقایسه میانگین اثرات متقابل رقم و زمان برداشت روی صفت حجم حبه