نابودی تمدن ها و فرهنگ ها

مستی شهوات و تنعم و تلذذ بی قید و شرط، طبقات مرفه جامعه را از پرداختن به ارزشهای اصیل و درک واقعیتهای اجتماعی باز می دارد و غرق عصیان و گناه می کند. کسی که در گرداب رفاه طلبی و اشرافی گری گرفتار شده، حاضر است همه ارزش های اصیل انسانی و اسلامی را برای رسیدن به رفاه و تجمل قربانی کند. هر اندازه روح رفاه طلبی و تجمل گرایی در او رخنه کند، به همان نسبت از اسلام ناب و ارزشهای اصیل آن، فاصله می گیرد. این خطر، به تدریج از طبقه مرفه به طبقات دیگر سرایت کرده و گسترش می یابد.

کم کم ارزشهای اخلاقی و معنوی از رونق افتاده و پایمال می گردند و بدین سان زمینه نابودی و انقراض فراهم می شود. شکی نیست که پیامد سقوط اخلاقی و مفاسد اجتماعی که در پرتو زندگی مرفهانه پدید می آید، چیزی جز تهی شدن فرهنگها و تمدن هاو جوامع از درون و در نتیجه سقوط و نابودی آن نیست.

مهم ترین تمدن هایی که قرآن به آن ها اشاره دارد می توان از تمدن فرعونیان ، ثمود، عاد، سبائیان ( تبع) ، بنی اسرائیل ، ذوالقرنین و مانند آن یاد کرد. اشاره قرآن به این تمدن ها از برای عبرت گیری است؛ قرآن در آیات خود به تحلیل علل و عوامل شکوفایی و نیستی این تمدن ها اشاره می کند تا دیگر جوامع بشری از آن پند گرفته و از علل و عوامل آسیب زای آن پرهیز کرده و یا جلوگیری به عمل آورند. از جمله عوامل نابودی تمدن ها و فرهنگ ها که قرآن کریم به آن اشاره می کند تجمل گرایی است : وَ إِذا أَرَدْنا أَنْ نُهْلِکَ قَرْیَهً أَمَرْنا مُتْرَفیها فَفَسَقُوا فیها فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْناها تَدْمیرا و هنگامی که بخواهیم شهر و دیاری را هلاک کنیم، نخست اوامر خود را برای «مترفین» (و ثروتمندان مست شهوت) آنجا، بیان می‏داریم، سپس هنگامی که به مخالفت برخاستند و استحقاق مجازات یافتند، آنها را به شدّت درهم می‏کوبیم‏.

باری، آیه کریمه،فسق و خروج از اطاعت را به مترفان نسبت داده و آنان را عامل نابودی جامعه دانسته است . چرا که همانان سرچشمه غالب مفاسد اجتماعی و مخالف هرگونه حرکت اصلاحی و ارزشهای خلاق در جامعه اند.

شایان ذکر است که بر اساس آیات و روایات، در کنار سنت نابودی مترفان و جوامع اترافی که در آیه پیشین اشاره شد، سنت استدراج قرار دارد، بدین معنا که پروردگار، در مواخذه و نابودی آنان نمی شتابد، بلکه گاه درهای نعمت و رفاه بیشتر را به روی آنان می گشاید و این افزایش نعمت و لذت، مقدمه دردناکتر شدن عذاب آنان خواهد بود.

استعمارگران برای فراهم کردن زمینه‏های سقوط ملت ایران و نابودی فرهنگ ایرانی، از ترویج تجمل‏گرایی به روش‏های گوناگون کمک گرفتند. پیش از انقلاب، برای اولین بار که یهود می‏خواست مجری این طرح باشد، با وارد کردن لباس‏ها و وسایل تجملی از غرب به ایران، شروع به کار کرد. به این صورت که لباس‏های کهنه مردم را می‏خریدند و به جای آنها ظرف زیبای چینی و پارچه‏های فاستونی می‏دادند، در وضعیتی که مردم تا آن زمان، پارچه‏های دست‏باف خود را می‏پوشیدند.

از آنجا که دشمنان اسلام، راه وابسته کردن ایران را از طریق رواج تجمل‏گرایی در آن تجربه کرده‏اند، بار دیگر در عصر حاضر این نقشه را به کار گرفته ‏اند تا نیروی جوان و سرمایه‏های عظیم کشور را به مدپرستی و تجمل‏گرایی سرگرم کنند، با این تفاوت که این‏بار تبلیغ می‏کنند محصولات خارجی بهتر است. با کمال تأسف، امروزه بر روی پوشاک و دیگر وسایل زندگی مسلمانان مارک‏ها و خط‏های خارجی، بسیار به کار می‏رود که برخی از این نوشته‏ها، پیام‏های زشت اخلاقی و شهوانی را دربردارد . اگر نقاب مرغوبیت یا استحکام جنس خارجی به کنار زده شود، چهره زشت وابستگی و ذلت و سرانجام، نابودی فرهنگ ایرانی در پس آن به چشم می‏خورد.

تمدن در فرهنگ واژگانی به معنای شهرنشینی ( علی اکبر دهخدا ،پیشین، ج 4 ،ص 6109) آمده است.

  إسراء :آیه 16

 [3] جواد ایروانی، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قرآن و حدیث، پیشین،   ص266