۲-۶-۲- تجربه خرید محصول
خرید و استفاده قبلی مصرف ­کننده از یک محصول خاص را تجربه خرید می­گویند (Ling, Chai, & Rew, 2010). بسیاری از پژوهشگران نشان داده­اند که تجربه قبلی خرید مصرف ­کننده بر خرید آینده آن­ها تاثیرگذار است.
تحقیقات بسیاری در زمینه­هایی مانند تشکیل قیمت، ترجیح نشان تجاری، اقدام به تولید محصولات جدید و ریسک عمومی ادراک شده، نقش تجربه در موقعیت های خرید سنتی را ارزیابی کرده اند. نتایج نشان می­ دهند که
مصرف­ کنندگان تجارب و ادراکات خود را در طول زمان به روز کرده و به طور متمادی باورهای قبلی خود را با اطلاعات جدید درمی آمیزند. تجربه مصرف­ کنندگان است که به طور قابل ملاحظه ای فرایند تصمیم ­گیری آن­ها را تعیین می­ کند. به طوری­که روی ادراکات، نگرش و رفتارشان تأثیر می­گذارد. بنابراین تجربه خرید در بازارهای سنتی بین خرید بار اول و تکرار خرید مشتریان تفاوت قائل است. از این رو پژوهشگران و مدیران برای گسترش بازاریابی اثربخش و استراتژی­ های مدیریتی ناگزیر از توجه به این مورد هستند (Kaushik & Singh, 2013).

۲-۶-۳- سبک زندگی
در زبان­های مختلف از ترکیب “سبک­زندگی” در شکل­های مختلف یاد شده است. این ترکیب از دو واژه “سبک” و “زندگی” تشکیل می­ شود. معنای لغوی واژه “زندگی” روشن است، اما در تعریف واژه “سبک” در لغت­نامه­ ها معانی گوناگونی درج شده است:
در لغت­نامه کمبریج: “نوع، روش، سبک اثاثیه"، “شکل دادن یا طراحی چیزی یا شیء تا به نظر جالب و جذاب آید".
در لغت­نامه وبستر: اجرا یا انجام اموری که تمایز دهنده فرد با گروه یا سطح یا … خاصی باشد.
در لغت­نامه آکسفورد: مد، خصوصا در پوشیدن(مهدوی کنی، ۱۳۸۶).
در بازاریابی، سبک­زندگی؛ الگوهای روزمره، عادات کاری، فراغت و تفریح، فعالیت­ها، نگرش افراد نسبت به خانواده و دیگران، و اعتقادات و انتظارات آن­ها و غیره بیان شده است (Douglas & Urban, 1977). سبک­زندگی به وسیله
روش روان­سنجی اندازه ­گیری می­گردد. با این روش ابعاد اصلی سبک­زندگی اندازه ­گیری می­ شود. این ابعاد شامل فعالیت­ها،
دلبستگی­ها، نظرات و افکار و خصوصیات جمعیت شناختی می­باشد. بعد اولیه؛ شامل فعالیت­ها، دلبستگی­ها و نظرات و افکار می­ شود و به AIO^[2] معروف است (کاتلر و آرمسترانگ، ۱۳۸۹). چنان­چه سبک زندگی فرد تغییر نماید، نیازهای وی نیز به موازات آن تغییر خواهد کرد. این تغییر نیاز، خود را در تغییر نگرش به محصولات و تمایل خرید آنان در محصولات خاص نشان خواهد داد (Khan & Nasr, 2011). سبک­ تصمیم ­گیری مصرف ­کننده به عنون یک جهت­گیری ذهنی است که رویکرد مصرف ­کننده را در تصمیم ­گیری و انتخاب محصول مورد نظر مشخص می­ کند. برای شناسایی سبک تصمیم ­گیری مصرف ­کننده، اسپرولز برای اولین­بار ۵۰ آیتم مرتبط با گرایش­های کلی ذهن مصرف ­کننده نسبت به خرید را مطرح نمود. سپس در مطالعات بعدی برای تطابق با گرایش خرید فردی مصرف ­کننده، اسپرولز و کندال در سال ۱۹۸۶ یک مقیاس کوچک­تر با ۴۰ آیتم را تحت ۸ ویژگی سبک­های تصمیم ­گیری مصرف ­کننده ایجاد کردند (فره چه، عزیزی، و میرهاشمی،۱۳۹۲).
شکل ۲- ۱سبک­های تصمیم ­گیری را نشان می­دهد.
شکل۲-۱- سبک­های تصمیم ­گیری (فره چه، عزیزی، و میرهاشمی، ۱۳۹۲)
­­­
لذا سبک زندگی نقش بسیار مهمی در تصمیم خرید مصرف ­کننده ایفا می­ کند و مصرف ­کننده توسط آن ترغیب به خرید محصول می­ شود (Khan & Nasr, 2011).
یکی از راه ­هایی که می­توان به درک بهتری از مفهوم “سبک­زندگی” از نظر اندیشمندان مختلف دست یافت، بررسی عناصر و مؤلفه ­هایی است که ایشان برای سبک­زندگی بر شمرده و یا در پژوهش­های خود از آن­ها به عنوان شاخصه بهره­ برده­اند. در اینجا منظور از مؤلفه اموری است که مصداق عینی سبک­زندگی محسوب می­شوند. بنابراین، اموری که از سوی پژوهشگران به عنوان عوامل مؤثر بر سبک زندگی پیشنهاد شده (مواردی مانند میزان درآمد و تحصیلات) مؤلفه در نظر گرفته نشده است. پژوهشگرانی در آثار خود این عوامل را برشمرده­اند که عبارتند از: شیوه تغذیه، خود آرایی (نوع پوشاک و پیروی از مد)، نوع مسکن (دکوراسیون، معماری و اثاثیه)، نوع وسیله حمل و نقل، شیوه ­های گذران اوقات فراغت و تفریح، اطفار (رفتارهای حاکی از نجیب­زادگی یا دست و دل بازی، کشیدن سیگار در محافل عمومی، تعداد مستخدمان و آرایش آن­ها). لذا سبک­زندگی شامل همه رفتار و افکار و احساسات فرد و حرکتش به سوی هدف می­باشد (Leep, Hyup, & Kim , 2012).
۲-۶-۴- ملی­گرایی­(هویت ملی)
پدیده ترجیح محصولات داخلی یا نظر منفی نسبت به کالاهای وارداتی، تحت عناوین ملی­گرایی اقتصادی، تعصب فرهنگی در برابر واردات یا کشورگرایی مصرف ­کننده مطرح می­ شود. همه این عناوین ریشه در گرایش روانشناختی اجتماعی کشورگرایی دارد. واکنش­های میهن پرستانه نسبت به محصولات داخلی ممکن است منجر به واکنش­های احساسی در رفتار مصرف ­کننده شود.
کشورگرایی مصرف ­کننده یعنی تمایل مصرف ­کننده به سوی محصولات تولید شده در داخل(دهدشتی شاهرخ و قاسمی، ۱۳۸۹). کشورگرایی مصرف ­کننده، یک فرم و شکل اقتصادی منحصر به فرد از قوم مداری است که به عنوان یک مفهوم با حیطه و قلمرو مشخص برای مطالعه رفتار مصرف ­کننده با مفاهیم بازاریابی به کار می­رود (حقیقی و حسین زاده، ۱۳۸۸).
کشورگرایی مصرف ­کننده به طور کلی بر عقیده کمک به رشد کشور به وسیله حمایت از اقتصاد و رشد اشتغال و صنعت در داخل کشو
ر دلالت دارد. کشورگرایی مصرف کننده به طور خاص ترجیحات و اولویت مصرف کننده نسبت به محصولات ساخته شده در داخل کشور و مخالفت با محصولات ساخته شده در خارج کشور می­باشد. کشورگرایی
مصرف ­کننده یکی از قدیمی­ترین انواع موانع غیرتعرفه­ای برای ورود کالا به داخل کشورها بوده است (مرتضوی، کفاش پور، و ارجمندی نژاد، ۱۳۸۹). کشورگرایی مصرف کننده مانند یک سیاست غیررسمی دولتی در جهت حمایت بیش از حد از شرکت­ها و تولید کنندگان داخلی عمل می­ کند. مصرف­ کنندگان کشورگرا خرید محصولات داخلی را یک عمل اخلاقی می­دانند اما یک نگرانی عمده در مورد این انگیزه­ های اخلاقی مصرف­ کنندگان برای خرید محصولات داخلی، کیفیت پایین­تر محصولات داخلی نسبت به محصولات وارداتی می­باشد. مجموعه پژوهش­هایی که به بررسی عواملی که به طور منفی بر نگرش نسبت به محصولات خارجی تاثیر دارند، پرداخته­اند، تاثیرگذارترین و پرقدرت­ترین این عوامل را کشورگرایی مصرف ­کننده می­دانند. مصرف­ کنندگان کشورگرا عقیده دارند که رفاه و رضایت ملی و شخصی آن­ها می ­تواند به وسیله کالاهای وارداتی مورد تهدید قرار گیرد. مصرف­کنندگانی که کشورگرا نیستند، اعتقاد، توجه و تمایل بیشتری به کالاهای وارداتی دارند. برای افرادی که به شدت کشورگرا هستند، خرید محصولات وارداتی اشتباه است، زیرا از دید آن­ها این کار تاثیر منفی بر اقتصاد داخلی به جای می­گذارد و باعث کاهش اشتغال و افزایش بیکاری می­ شود و یک عمل غیر میهن پرستانه می­باشد. در مقابل، افرادی که کشورگرایی کمتری دارند، اعتقاد دارند که محصولات خارجی باید بدون در نظر گرفتن این که کجا تولید شده ­اند و بر مبنای شایستگی خود مورد ارزیابی قرار گیرند (Akdogan, Ozgener, Kaplan, & Coskun, 2012).
۲-۶-۵- باورهای مذهبی
دین و مذهب یکی از اساسی ترین و مهمترین نهادهایی است که جامعه بشری به خود دیده است، به طوری که هیچ گاه بشر خارج از این پدیده زیست نکرده و دامن از آن بر نکشیده است (نوابخش، پور یوسفی، و میر آخورلی، ۱۳۸۸) .
زندگی انسان از مجموعه باورهای مثبت و منفی تشکیل شده و این باورها در پیشبرد زندگی نقش مهم و اساسی ایفا می­ کنند. هر فردی می ­تواند با باورهایی که در خزانه­ی ذهن خود دارد، مسیر زندگی خود را عوض نماید (اکبری، گلپرور، و کامکار، ۱۳۸۷). اعتقاد مذهبی در اسلام یک مفهوم چند بعدی است که شامل طیف گسترده و وسیعی از اعتقادات و اعمال افراد می­ شود که با آرمان­های آن ها به هم پیوسته است (یاری، فرج اللهی، و اکرامی، ۱۳۹۱).
خیلی وقت است که اثر معنی­دار ارزش­ها و باورهای مذهبی بر روانشناسی و علوم اجتماعی شناخته شده، اما تا کنون این اثر بر رفتار مصرف ­کننده مورد بررسی قرار نگرفته است. پژوهش­ها در زمینه بازاریابی پیشنهاد می­ کنند که مذهب به عنوان عنصر مهم فرهنگ بر رفتار و قصد خرید مصرف ­کننده تاثیر دارد (Essoo & Dibb, 2004). در واقع مذهب و فرهنگ عناصر مهمی هستند که تاثیر قوی بر ارزیابی محصول توسط افراد دارد (Kalliny, Hausman, & Saran, 2011).
۲-۶-۶- باورهای اقتصادی
باور اقتصادی درجه­ای از باور افراد است که چقدر با خرید محصولات داخلی کشور خود به اقتصاد کشور کمک
می­ کنند. وقتی که افراد داخل یک کشور محصولات داخلی کشور خود را می­خرند، با این کار به اقتصاد کشور کمک کرده و باعث گسترش و ایجاد اشتغال و افزایش توان مالی و پولی و اعتباری کشور می­شوند و چرخ اقتصادی کشور را به حرکت درمی­آورند. لذا این عامل می ­تواند بر نگرش و قصد خرید مصرف ­کننده تاثیرگذار باشد. سمیچک و گلوویچ^[۳] (۲۰۱۱) در تحقیق خود که در کشور لهستان انجام گردید، بیان کردند که مصرف­کنندگانی که ملی­گرایی بالایی دارند به دلیل احساس مسئولیت و انگیزه­ های اقتصادی اقدام به خرید محصول داخلی می­ کنند.
۲-۷- عوامل مربوط به آمیخته بازاریابی
در این بخش از پژوهش به بررسی ادبیات نظری عوامل مربوط به آمیخته بازاریابی که شامل ادراک از کیفیت، ریسک ادراک شده، ادراک از نوآوری محصول، ادراک از بومی بودن محصول، توزیع، تبلیغات، اعتماد به محصول و ارزش ادراک شده بها می­باشد، می­پردازیم.
۲-۷-۱- اعتماد به محصول
هدف غایی بازاریابی ایجاد پیوند قوی بین مصرف ­کننده و محصول است که جز اصلی این پیوند، اعتماد
می­باشد. این متغیر بارها به عنوان عامل اصلی بقاء هرگونه رابطه بلندمدت مورد آزمون قرار گرفته است. اعتماد به محصول منجر به وفاداری و تعهد مصرف ­کننده می­گردد. بسیاری از پژوهش­ها نشان داده­اند که مصرف­ کنندگان به محصولی اعتماد می­ کنند که خوب و قابل احترام و دارای تصویر مثبت باشد (Bouhlel, Mzoughi, Hadiji, & Slimane, 2011).
طبق نظریه روتر^[۴] ۱۹۶۷، اعتماد عبارتست از انتظارات معمول یک فرد نسبت به عهد شخص دیگری که قابل اطمینان است و یا میزان دلگرمی و تمایل شخص به انجام کاری بر اساس وعده­ها، عملکرد و تصمیمات دیگران، به عبارت دیگر اعتماد را به عنوان اعتبار دریافتی و نیک اندیشی در مورد یک محصول بیان نموده ­اند، به طور کلی در میان مطالعات انجام شده، مضمون اعتماد در چهار مقوله قابل ملاحظه است:
تمایلات آشکار هر بخش در یک معامله
ضرورت اعتماد هر کدام از قسمت ­ها به دیگری هنگامی که بعضی از چیزها اتفاق می­افتد، روی ارتباط و آینده تاثیر می­گذارد.
ایجاد روابطی که بتوان مفهوم مطلوبی را خلق کرد.
اعتقاد به کلمات، قول­ها و
فعالیت­های دیگران در یک جریان منظم از کسب و کار (مومنی و محمدی، ۱۳۹۲).
اعتماد به محصول، ارائه یک احساس بر اساس تاثیری است که پیامد وابستگی به محصول است. برخی از صاحب نظران معتقدند که بین احساس مصرف ­کننده به برند و رفتار خرید وی رابطه تنگاتنگی وجود دارد. محصول­های قدرتمند، قیمت بالای محصولات خود را مرهون اعتمادی هستند که به مشتری می­ دهند. زمانی که اقتصاددان­ها از اعتماد در معامله اقتصادی صحبت می­ کنند، این بحث را با ریسک مرتبط می­دانند. اعتماد در فعالیت­هایی بروز می­ کند که در آن­ها ریسک و نتایج منفی برای خرید وجود دارد. در چنین شرایطی، محصولات در نقش ضمانت برای خریداران هستند و ریسک و خطرات احتمالی خرید با بهره گرفتن از یک محصول برای افراد کاهش می­یابد (Delgado, Luis, & Jesis, 2003)، (Li, Zhou, Kashyap, & Yang, 2008) .
اعتماد به محصول شامل دو جزء می­باشد:
اعتماد به محصول: اعتماد به محصول ماهیت تکنیکی یا حرفه­ای دارد و بر باورهای مصرف ­کننده استوار است، باورهایی که محصول متعهد شده آن­ها را انجام دهد.
اهداف محصول: بر باورهای مصرف ­کننده استوار است، باورهایی که محصول باید رضایت و علاقه مصرف ­کننده را نگه دارد؛ هنگامی که مشکلات غیر قابل انتظار موقع استفاده از محصول رخ می­دهد (Delgado, Luis, & Jesis, 2003).
۲-۷-۲- تبلیغات و ارتباطات بازاریابی
آمیخته فعالیت­های ترفیعی مجموعه ­ای از تبلیغات، فروش حضوری، پیشبرد فروش و روابط عمومی است که برای دستیابی به هدف­های فروش مورد استفاده قرار می­گیرد. ترفیعات یا ارتقا عبارت است از مجموعه فعالیت­های اطلاع­رسانی، ترغیب و اثرگذاری که این سه کاملاً با هم مربوطند. عوامل متعددی نیاز به ترفیع را مشخص می­سازد:

نوع هدف، روش تحقیق، روش جمع آوری داده ها، حمایت مالی، تعداد نویسندگان

پیه تیلا (۱۹۹۰)

بررسی پایان نامه های دوره ی دکتریی علوم پرستاری

روش تحقیق، ابزار جمع آوری داده ها، نوع داده ها

لومیس (۱۹۸۵)

تحلیل چکیده ها و عناوین پایان نامه دوره ی دکتریی پرستاری در آمریکا

قلمرو موضوعی، قلمرو مکانی

۲-۴) جمع­بندی فصل
همان­گونه که ملاحظه گردید به طور کلی در رابطه با ارزیابی و بررسی تحقیقات و کارهای پژوهشی، کمابیش تحقیقاتی صورت گرفته که در کشور ما این نوع تحقیقات اندک بوده و محقق به سختی به آن­ها دسترسی پیدا کرد. این وضعیت در نظام تحقیقاتی به طور عام و در مورد رشته تربیت­بدنی و علوم ورزشی و مدیریت ورزشی به طور خاص را می­توان یک وضعیت حاد قلمداد کرد چراکه ارزیابی و نظارت، یکی از مهم­ترین و اصلی­ترین ارکان نظام تحقیقاتی محسوب می­گردد که در آن استحکام نظام و نیز اعمال مدیریت صحیح، نقش بسیار تعیین­کننده ­ای دارد. ضمن این که ارزیابی باید شامل ورودی­ ها، فرایند و خروجی­های نظام تحقیقات شود و علاوه بر ارزشیابی تحقیقات، عملکرد عمومی پژوهشگر نیز باید مورد ارزیابی قرار گیرد. در حالی که پایان نامه­ های تحصیلی، یکی از ابزارهای مؤثر در توسعه و ترویج علوم مختلف به خصوص در رشته وسیع و در حال گسترش تربیت­بدنی می باشند، می­توانند به عنوان اهرمی نظارتی مورد استفاده قرار گیرند. همچنین با بررسی و تجزیه و تحلیل پایان نامه­ ها، می­توان نقاط ضعف و قوت آن­ها را آشکار ساخته و با مرتفع ساختن موانع و مشکلات پژوهشی و نیز سود جستن از افراد متخصص و باتجربه برای رفع این مشکلات، پیشنهادها و راهکارهای اجرایی را فراهم آورد.

در بخش پیشینه، خلاصه­هایی از تحقیقات مختلف در ارتباط با ارزیابی و بررسی تحقیقات و نیز تحقیقاتی که در آن­ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده بود، ارائه شد که تنها تحقیق اندکی در رابطه با علوم تربیت بدنی و ورزش و مخصوصاً گرایش مدیریت ورزشی به چشم می­خورد که روش آن­ها در بررسی و مطالعه­ پایان نامه­ ها نیز دارای نواقصی بود و چه از لحاظ جغرافیایی، چه از لحاظ زمانی و چه از نظر مورد استفاده محدود بودند، لذا تحقیقاتی نبودند که بتواند پایان نامه­ ها را از جنبه­ های مختلف توصیفی، ساختاری، نوشتاری و … مورد بررسی قرار دهند.
فصل سوم:
روش پژوهش
۳-۱) مقدمه
پژوهش علمی مجموعه ­ای نظام­دار است که به مطالعه، بررسی و کشف و پروراندن بخش­هایی از دنیای ژرف و پیچیده­ دانش معطوف می­گردد تا جنبه­ های بیشتری از آن را روشن و نمایان کند. روش تحقیق، بخش مهم و اصلی هر پژوهش است. هر کدام از پژوهش­های انجام شده در مدیریت ورزشی دارای روش و طرح خاص خود می‌باشد که با توجه به نوع پژوهش و بسته به متغیرهای آن، روش­های آماری مناسب برای تحلیل داده ­های آماری آن انتخاب می­گردد. در این فصل از پژوهش حاضر، به تشریح روش تحقیق، جامعه و نمونه­ آماری تحقیق و نحوه­ گزینش آن‌ ها، ابزار گردآوری اطلاعات، چگونگی جمع­آوری داده ­ها، روایی و پایایی و تحلیل آماری داده ­ها پرداخته می‌شود.
۳-۲) روش تحقیق
پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه­ گردآوری داده‌ها به روش کتابخانه­ای صورت گرفته و از لحاظ حوزه­ تحقیقات اجتماعی، تحقیق توصیفی و از نگاه شیوه­ نگرش و پرداختن به مسئله، توصیفی-تحلیلی محسوب می‌شود.

۳-۳) جامعه و نمونه­ آماری
جامعه­ آماری مورد مطالعه در این پژوهش شامل پایان نامه­ های مربوط به رشته تربیت بدنی، گرایش مدیریت ورزشی در دانشگاه­ های استان مازندران و در مقطع کارشناسی ارشد این رشته تا مهر ۱۳۹۲ می­باشند. این دانشگاه­ها شامل دانشگاه مازندران، دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری (که با دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات ساری ادغام شده بود) و دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی آمل هستند.
نمونه­ تحقیق برابر جامعه­ تحقیق و به صورت تمام شمار تعیین گردید که در مجموع ۲۶۶ پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است.
جدول ۳-۱) توزیع فراوانی بر اساس تعداد پایان نامه­ ها تا نیمه­ی مهرماه ۱۳۹۲

نام دانشگاه

تعداد پایان نامه

دانشگاه مازندران

۴۵

دانشگاه غیرانتفاعی شمال آمل

۱۰۳

دانشگاه آزاد واحد ساری

۱۰۲

دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیت الله آملی آمل

۱۶

مجموع

۲۶۶ پایان نامه

میانگین این دو جزء ساختار سرمایه یعنی میانگین هزینه سرمایه کاهش می یابد . با کاهش هزینه سرمایه ارزش فعلی جریانات نقد آتی افزایش یافته و در نتیجه ارزش شرکت و ثروت سهامداران حداکثر می شود (نصرالهی،۱۳۷۹).
نمودار (۲-۱) رابطه بین هزینه سرمایه و اهرم مالی در نظریه درآمد خالص
۲-۳-۲- نظریه درآمد عملیاتی خالص (NOI)
درروش درآمدعملیاتی خالص ساختار سرمایه مطرح نیست وبنگاه بااستفاده ازاهرم مالی قادر به تاثیرگذاری برروی کل هزینه سرمایه نمیباشد. زمانی که بدهی افزایش مییابد،سهامداران به منظور جبران ریسک مالی افزایش یافته،نرخ تنزیل خود رابنحوی که متوسط هزینه سرمایه ثابت باقی بماند،افزایش میدهند. دراین روش Ke به صورت زیر تعریف میشود (تهرانی،۱۳۹۰)

برطبق معادله اگر Ko و Ki ثابت باشند،Ke بطور خطی همراه باافزایش نسبت بدهی به سهام افزایش مییابد.بنابراین نقطه یامحدودهای وجودنداردکهدرآن ساختارسرمایه بهینه باشد.

روش NOIدر نمودار نشان داده شده است. باتوجه به نمودار مشخص است که دراین روش منافع ناشی از هزینه بدهی با افزایش هزینه سهام خنثی می شود بنحویکه کل هزینه سرمایه ثابت باقی میماند (همان منبع).
نمودار(۲-۲): رابطه بین هزینه سرمایه و اهرم مالی درنظریه درآمد عملیاتی خالص
۲-۳-۳- دیدگاه سنتی
شکل پیچیده ترروش N Iدردیدگاه سنتی مطرح میشود.طبقاین دیدگاه هزینه سرمایه بنگاه رامیتوان بایک ترکیب مناسب از بدهی وسهام کاهش داد.درنتیجه برای هربنگاه یک ساختاربهینه سرمایه وجوددارد.طبق دیدگاه سنتی شیوهواکنش کل هزینه سرمایه نسبت به تغییرات سرمایه به سه مرحله تفکیک میشود(شباهنگ،۱۳۸۸).
دراولین مرحله، نرخی که بازار، درآمد خالص بنگاه را با آن تنزیل میکند، یعنی هزینه سهام یا ثابت است یا به علت افزایش ریسک مالی به آرامی افزایش می یابد. اما سرعت افزایش به اندازه ای نیست که منافع ناشی از بدهی ارزان را خنثی نماید. در این مرحله هزینه بدهی (ki) ثابت باقی میماند، چون استفاده از وام از دید بازار یک سیاست منطقی است، در نتیجه باافزایش اهرم ارزش بنگاه (V)افزایش یافته ویامتوسط هزینه سرمایه  کاهش مییابد.بااین فرض که Keدر یک محدوده قابل قبولی از بدهی ثابت باقی میماند،کل ارزش بنگاه برابراست با
V = S + D
V=E(x)-Ki*D/Ke+Ki*D/Ki
V = E (x) - K i* D / Ke + D
V = E(x) / Ke + (Ke-Ki)* D / Ke
بنابر این تا زمانی که بدهی درمحدوده قابل قبولی قراردارد و Ke و Ki ثابت هستند، ارزش بنگاه با نرخ ثابت( Ke - Ki / Ke) همراه با افزایش بدهی افزایش می یابد. باحل این معادله خواهیم داشت:
E(x)/ v=Ke - (Ke - Ki)*D / V
طبق معادله فوق درمحدوده قابل قبول بدهی به شرط اینکه Ke>Ki باشد، با افزایش اهرم مالی،متوسط هزینه سرمایه کاهش مییابد.
درمرحله دوم زمانی که بنگاه به سطح معینی از اهرم رسید، افزایش اهرم اثر ناچیزی برروی ارزش بنگاه یا کل هزینه سرمایه بنگاه دارد زیرا افزایش در هزینه سهام، منافع ناشی از بدهی ارزان را خنثی میکند، در این محدوده یا در یک نقطه معین ارزش بنگاه حداکثریا هزینه سرمایهحداقل میشود. درمرحله سوم یعنی فراتر از محدودهقابل قبولاهرم ،همراه با افزایش اهرم،ارزش بنگاه کاهش مییابد،زیرا هزینه سهام با سرعت زیادی شروع به افزایش می کند به نحوی که منافع ناشی از بدهی ارزان خنثی میشود.مجموع این سه مرحله ما را به این نتیجه میرساندکه هزینه سرمایه تابعی ازاهرم است یعنی باافزایش اهرم هزینه سرمایه ابتداکاهش وبعدازرسیدن به نقطه یامحدوده حداقل، شروع به افزایش میکند.این فرایند را میتوان بااستفاده از نمودار نشان داد.
نمودار(۲-۳): رابطه بین هزینه سرمایه و اهرم مالی در نظریه سنتی
دیدگاه سنتی درواقع مبین تلاش سرمایه گذارریسک گریزبرای ایجاد تعادل بین ریسک مالی ودرآمد موردانتظاراوست(شباهنگ،۱۳۸۸).
۲-۴- قضیه مودیگلیانی ومیلر دررابطه باساختار سرمایه (M-M)
این دو اقتصاددان بیان میدارند که در شرایط ایده آل در بازار سرمایه و درصورت نبود مالکیت بر درآمد و هزینه های مرتبط با تصفیه و انحلال، ارزش یک واحد انتفاعی تحت تاثیر روش های تامین مالی آن قرار نمی گیرد. بعبارت دیگر، کل ارزش اوراق بهادار و هزینه تامین مالی شرکت، از ساختار سرمایه آن مستقل است .
مودیگلیانی و میلر ثابت کردند، همانطور که شرکتها هزینه بدهی پایین تر را جایگزین هزینه حقوق صاحبان سهام بالاتر می کنند، ریسک اضافی سهامداران باعث می شود که نسبت قیمت به عایدی پایین بیاید و با همان نسبت عایدی هرسهم افزایش یابد. این اثر در نمودار نشان داده شده است .بنابراین، قیمت بازاری سهام تغییر نخواهد کرد و کل ارزش شرکت به همان میزان باقی می ماند. صرفنظر از مقدار بدهی تعهد شده، هزینه سرمایه همواره مشابه هزینه سرمایه شرکت تمام سرمایه ای (غیر اهرمی) است (تهرانی،۱۳۹۰).
شکل(۲-۱): قیمت بازار مستقل از ساختار سرمایه
نتایج قضیه M-M درشکل(۲-۲) نشان داده شده است .همانطور که نسبت بدهی به ۱۰۰ درصد ارزش شرکت می‌رسد، ارزش آن معادل با۱۰۰ درصد ارزش حقوق صاحبان سهام شرکت می شود زیرا که بدهی جایگزین حقوق صاحبان سهام میشود.
تمایل مطالعات آکادمیک برای تفکردراین زمینه به طریقه ای دیگر،باعث ایجاد یک انقلابی از مطالعات تجربی درباره مفروضات M-M گردید که تعیین نمایند آیا رفتار بازار سرمایه مفاهیم M-M را تصدیق می نماید. یکسری دیگر از بررسیها درجهت تعیین اثرات ناشی از تغییر این مفروضات بر نتایج بود .
مودیگلیانی و میلر در مقاله بعدی شان خاطر نشان ساختند که اگر رفتارهای مالیاتی برای انواع مختلف اوراق قرضه دولتی متفاوت باشد، پس همراه با بالاترین مزیت مالیاتی بیشترین مقدار ممکن بدهی استفاده خواهدشد. بنابراین تصمیم در مورد ساختار سرمایه دوباره به سوی عرضه کنندگان اعتبار برخواهدگشت. زیرا هزینه بهره میتواند از درآمد مشمول مالیات کسرشود اما هزینه های حقوق صاحبان سهام چنین نیستند. نتیجه گیری M-M این است که شرکتها تاجایی که ممکن است از بدهی استفاده خواهند کرد. این نتیجه گیری یک حکم ارزشی است. M-M روشی را برای حداکثر کردن ارزش شرکت مشخص کرد(پی نوو،۱۳۹۰).
شکل(۲-۲): مفهوم ساختار سرمایه مودیگلیانی و میلر وارزش شرکت
سرانجام M-M، این پرسش را درمورد خط مشی تقسیم بهینه سود مطرح کردند. آنها نشان دادند که تحت مفروضات بازار کامل آنها ، تصمیم تقسیم سود بدون توجه به دارائی، ساختار سرمایه و تصمیمات مربوط به افزایش سرمایه جدید، بی اهمیت است ،زیرا M-M فرض می کند که یک مقدار نامحدودی از داراییها یک بازدهی را در هزینه سرمایه فراهم می آورند و اینکه تمامی وجوه یک شرکت که خرج نشده اند می توانند دوباره سرمایه گذاری شوند. این دارایی های جدید یک ارزش فعلی خالص از مقدار واقعی انباشته شده ایجاد می کنند.
ارزش بازاری شرکت با مقادیر وجوهی که سرمایه گذاری مجدد شده اند افزایش می یابد. بنابراین ارزش سهامداران بدون توجه به اینک خواه شرکت سود را پرداخت کرده باشد و سرمایه گذار سهام با ارزش پایین تر وجوه دریافتی از تقسیم سود را نگه دارد و یا اینکه وجوه نقد انباشته شوند و ارزش سهام سرمایه گذاران بوسیله آن مقدار واقعی افزایش یابد، ثابت باقی می ماند(پی نوو،۱۳۹۰) .
۲-۵- انواع ساختارسرمایه
اصولا شرکتها را از نظرداشتن یا نداشتن بدهی در ساختار سرمایه شان به دو دسته تقسیم می نمایند :
الف – شرکتهای تمام سرمایه ای (غیراهرمی )
درساختار سرمایه این شرکتها از هیچ نوع بدهی استفاده نشده است و تمامی منابع مورد نیاز برای تامین مالی دارایی هایشان ازحقوق صاحبان سهام (سهام عادی، سهام ممتاز و سود انباشته ) تامین می شود. درعالم واقعی چنین شرکتهای وجود ندارند. زیرا که کمتر کسی پیدا میشود که بخواهد از مزایای حاصل از استفاده بدهی درساختار و سرمایه اش چشم پوشی نماید. خصوصیات شرکتهای تمام سرمایه ای :
۱- شرکت دارای ریسک مالی نیست.
۲- دارای مزیت مالیاتی ناشی از بدهی نمی باشد .
۳- دارای هزینه فرصت ناشی از عدم استفاده از منابع ارزان است .
۴- دارای هزینه سرمایه بالا می باشد .
ب- شرکتهای اهرمی :
به شرکتی گویند که در ساختار سرمایه اش بدهی دارند. این شرکتها بخشی از منابع مالی شان را از طریق بدهی (وام از بانکهای تجاری، انتشار اوراق قرضه و…) و بخش دیگری از منابع شان را از حقوق صاحبان سهام تامین می کنند. نسبت استفاده از بدهی و حقوق صاحبان سهام در تامین مالی یک شرکت به عوامل مختلفی بستگی دارد و بهترین این ترکیب، ترکیبی است که میانگین موزون هزینه سرمایه آن حداقل باشد(مقدم و باغومیان،۱۳۸۵).
۲-۵-۱- مزایای استفاده ازبدهی درتامین مالی
۱- مزیت مالیاتی:
بهره بدهی هزینه قابل قبول مالیاتی است، درحالی که جریانات نقدی حاصل از حقوق صاحبان سهام (همانند سود سهام ) چنین نیستند. بافرض تساوی سایر عوامل، نرخ حاشیه مالیاتی بالاتر یک شرکت باعث می شود که آن شرکت بدهی بیشتری در ساختار سرمایه اش داشته باشد. در نرخ های مالیاتی بالاتر این مزیت مالیاتی بیشتر است .
۲- افزودن انضباط به مدیریت
بدهی باعث تفکیک بیشتر مدیران و سهامداران می شود. هرچه جدائی بیشتری بین سهامداران و مدیران وجود داشته باشد. شرکت از انضباط بالاتری برخوردارمی گردد.
۳- طلبکاران بجز بهره خود، سهمی از سود بعداز بهره و مالیات ندارند.
۴- بازپرداخت بدهی دردوران تورمی ارزانتر تمام می شود .
۵- کنترل شرکت بواسطه تامین مالی از طریق بدهی کاهش نمی یابد .

• فرایند دوم: اطلاع رسانی و ایجاد ارتباط بین اهداف بلند مدت و شاخص های استراتژیک

• فرایند سوم: برنامه ریزی و تنظیم اهداف کوتاه مدت به منظور هم سویی با اقدامات استراتژیک

• فرایند چهارم: ارتقای یادگیری و بازخورد استراتژیک

۱- فرایند اول:بیان آشکار وتفسیر استراتژی وچشم انداز سازمان
فرایند کارت امتیازی از سطح مدیریت ارشد اجرایی و با هدف تفسیر استراتژی سازمان در قالب اهداف استراتژیک مشخص می شود. برای تنظیم اهداف مالی تیم اجرایی باید نخست معلوم سازد که آیا می خواهد بروی درآمد و رشد بازار سودهی یا ایجاد جریان نقدینگی تاکید داشته باشد یا خیر اما در رابطه با منظر مشتری تیم مدیریتی باید محدوده تقسیمات بازار و مشتری را که به دنبال رقابت در آن است، مشخص کند. اهداف بلند مدت وشاخص های فرآیندهای داخلی اهداف مالی و اهداف مشتری در یک سازمان باید در ارتباط با یکدیگر تهیه و تدوین شوند و شرایط چنین امری را به کارگیری کارت امتیازی متوازن میسر می سازد. هر چند سیستم های متداول اندازه گیری عملکرد نیز در استفاده از شاخصهای غیر مالی به نوعی بر بهبود وضعیت هزینه کیفیت و زمان های چرخه فرآیندهای موجود تاکید دارند لیکن کارت امتیازی متوازن بر فرآیندهایی متمرکز است که از دید سهامداران ومشتریان دارای اهمیت بیشتری می باشند. در این صورت سازمان باید فرآیندهای داخلی جدیدی را تعیین کند که بتواند استراتژی لازم را برای موفقیت طرح ریزی نماید.

فرایند کارت ارزیابی متوازن اهداف بلند مدت سازمان را تعیین و محرکه های لازم را جهت پیشبرد آنها و مشخص می کند بعضاً پیش آمده است که با تدوین و طرح برنامه های کارت امتیازی تیم مدیریتی نیز لزوماً در رابطه با اهمیت والویت اهداف بلند مدت استراتژیک دارای اتفاق نظر نبوده اند و البته ریشه این اختلاف در فرهنگ وظیفه عمل کردن در طی سالهای متمادی بوده است. در این راستا مدیران همواره به انجام امور محوله بر اساس الویتهای وظیفه ای تمایل داشته اند. بطور مثال شرکتهای نفتی عمدتاً به داشتن اطلاعات مربوط به وسایل فنی پالایشگاه ها و هزینه های بازاریابی گرایش دارند. در حالی که شرکتهای تولید کننده کالای مصرفی می خواهند در معرض اطلاعات مربوط به فروش –بازاریابی و نوآوری و هزینه های تکنولوژی نیز باشند. به عبارتی معیارهای اولویتی هر سازمانی به ماهیت و زمینه های فعالیتی آنها بستگی دارد. البته واضح است که دلیل این امر دارا نبودن درک مشترک از اهداف بلند مدت واحد کسب وکار و عدم مشارکت در تهیه و تدوین اهداف است که نهایتاً به ایجاد ضعف در ادراکات مشترک آنها منجر می شود. در واقع اهداف استراتژیک واحد های وظیفه ای سازمان در چهارچوب اهداف بلند مدت سازمان نهفته است. کارت امتیازی متوازن امکان رفع مشکل مذکور را فراهم می سازد چرا که در این روش اهداف بلند مدت سازمان از طریق ایجاد یک نظام مشارکتی در بین واحد های وظیفه ای کسب و کار قابل فهم می شود )انواری و سایرین، ۱۳۸۴)
۲-فرایند دوم:اطلاع رسانی وایجاد ارتباط بین اهداف بلند مدت وشاخصهای استراتژیک
در این مرحله اهداف و شاخص های استراتژیک با کارت امتیازی متوازن از طریق خبرنامه های شرکت به کل بخشهای سازمان قابل انتقال است.حتی می توان با سیستم های الکترونیکی و شبکه های کامپیوتری که در دسترس کلیه کارکنان است اهداف و شاخص ها را به اطلاع همه رساند. بدین وسیله کلیه کارکنان در جریان اهداف حیاتی سازمان برای اجرای استراتژی واحد کسب و کار قرار می گیرند. حتی بعضی از سازمان ها با اتکا به کارت امتیازی شاخصهای استراتژیک خود را در سطوح بالا به شاخص های ویژه در سطوح عملیاتی تبدیل می کنند. برای مثال می توان یک برنامه تحویل به موقع^[۱۲] را با روش مذکور در یک واحد کسب وکار به یک برنامه کاهش زمان های تنظیم در یک ماشین به خصوص تبدیل کرد و یا در انجام سفارشات از یک پروسه به یک پروسه دیگر تسریع به عمل آورد. کارت امتیازی اساس و بنیان میزان تعهد را نسبت به استراتژی واحد کسب و کار برای مدیران سطوح اجرایی و هیات مدیره فراهم می سازد. با استعانت از این روش زمینه های تبادل نظر بین واحد های کسب و کار و مدیران شرکتی و اعضاء هیئت مدیره فراهم می شود تا در رابطه با اهداف کوتاه مدت مالی و همچنین فرموله کردن و اجرای استراتژی عملیاتی همگام شوند. در این مرحله کلیه تلاش ها واقدامات سازمانی نیز متوجه فرآیندهایی می شود که نیاز به تغییر تحول دارند (قلیزاده، ۱۳۸۹)
۳-فرایند سوم:برنامه ریزی وتنظیم اهداف کوتاه مدت به منظور هم سویی با اقدامات استراتژیک
زمانی که کارت امتیازی متوازن برای پیشبرد تغییرات سازمانی به اجرا در می آید شاهد تاثیر عظیم آن بروی سازمان می شویم ابتدا مدیران ارشد باید اهداف بلند مدت را تعیین کرده و تغییرات سازمانی خود را در عرض ۵-۳ سال در آن پیش بینی کنند. این اهداف همواره باید در عملکرد واحد سازمانی دیده شود. برای مثال چنانچه واحد کسب و کار شرکت دولتی باشد می توان افزایش ارزش سهام را هدف قرار داد و هدفگذاری های مالی یک شرکت الکترونیکی نیز می تواند به یک رشد مضاعف در جذب مشتری های بیشتری برای شرکت منجر شود. برای نیل به چنین اهداف مالی چشمگیری مدیران باید اهداف کوتاه مدت را از دیدگاه مشتریان فرآیندهای داخلی کسب وکار یادگیری و رشد تعیین کنند و برای این منظور معیارهایی را ملاک امر قرار دهند. مثلاً در رابطه با مشتریان اهداف کوتاه مدت می تواند شاخصهایی مانند نحوه برخورد با خواسته های مشتری باشد. می توان ترجیحات فعلی و بالقوه مشتری را شاخص تعیین خواسته های یک عملکرد عالی قرار داد. پس از تدوین اهداف کوتاه مدت در خصوص شاخصهای مذکور است که قادر به تنظیم استراتژی کیفیت زمان پاسخگویی به مشتریان و اقدامات مربوط به مهندسی مجدد برای نیل به اهداف بلند مدت شاخص و برجسته می شوند. بنابراین کارت امتیازی متوازن ضمن بستر سازی اولیه بر بهبود مستمر در مهندسی مجدد و برنامه های اصلاح یکپارچه سازی متمرکز می شود. در کارت امتیازی متوازن علیرغم اجرای برنامه های مربوط به پروسه مجدد با هدف کاهش فاحش در هزینه ها بر کوتاه کردن زمان های به کار برده شده مثلاً در مورد فرایند معرفی محصول به بازار و ارتقای قابلیت های کارکنان سازمان نیز سعی می شود (ابن رسول و سایرین، ۱۳۸۵)
در این روش بر مجموعه اطلاعاتی از روابط علت و معلول برای تبدیل این قابلیت ها به یک عملکرد مالی برتر توجه می شود.
این برنامه ریزی و فرایند مدیریت برای تنظیم اهداف کوتاه مدت به سازمان در انجام امور زیر یاری می رساند:

• کمی نمودن دستاوردهای بلند مدت تعریف شده در زمان تبیین اهداف سازمانی

• تعیین مکانیزم ایجاد منابع مورد نیاز برای نیل به این دستاوردها

• تعیین نقاط عطف کوتاه مدت برای سنجه های مالی و غیر مالی مورد نظر در کارت امتیازی متوازن

فرایند چهارم:ارتقای یادگیری و بازخورد استراتژیک
آخرین پروسه مدیریت به چارچوب یادگیری استراتژیک در کارت امتیازی متوازن مربوط است. به نظر ما این فرایند جدیدترین و مهمترین بخش مدیریت با روش مزبور است. ابتدا قابلیت یادگیری در سطح عالی سازمان فراهم می شود. امروزه مدیران در سازمانها از یک روش مشخص برای دریافت بازخورد استراتژی و آزمون فرضیه هایی که استراتژی بر آن اساس بنا نهاده شده استفاده نمی کنند. کارت امتیازی متوازن به این مدیران توصیه می کند بر اجرای استراتژی خود نظارت داشته و بر تطبیق خود با استراتژی در صورت لزوم از تغییرات بنیانی نیز بهره مند شوند. در واقع مدیران با در اختیار داشتن نقاط عطف مربوط به هر چهار دیدگاه کارت امتیازی متوازن ضمن بازنگری های کلی ماهیانه و فصلی می توانند نتایج مالی را نیز مورد بررسی قرار دهند. مهم تر اینکه مدیران می توانند از نزدیک واحد کسب وکار خود را در دستیابی به اهداف کوتاه مدت از دیدگاه مشتریان فرآیندهای داخلی ونوآوری، کارکنان، سیستم، و روش های موجود ارزیابی کنند. بر این اساس با الهام از روند مدیریت در گذشته انتظارات آتی سازمان را نیز برنامه ریزی می کتتد.
فرایند یادگیری استراتژیک چشم انداز مشترکی را که سازمان به آن توجه داشته باشد، تعیین می کنند. استفاده از روش اندازه گیری همانند یک زبان مترجم به مدیران اجرایی ارشد کمک می کند تا جنبه های پیچیده و نامفهوم را به شکلی دقیق تر تبدیل و قابل تفسیر کنند. روابط علت و معلولی در کارت امتیازی متوازن به افراد شاغل در قسمت های مختلف سازمان کمک می کند تا به تاثیر اجزاء بر یکدیگر و در نهایت اثر بخشی هر یک از اجزاء بر کل سازمان واقف شوند. در سومین مرحله یعنی برنامه ریزی و تنظیم اهداف کوتاه مدت به منظور هم سویی با اقدامات استراتژیک اهداف ویژه عملکرد و اهداف کمی سازمان با متعادل کردن خروجی ها و از طریق برنامه ریزی هدفگذاری و فرایند کارت ابتکاری استراتژیک به عنوان محرکه های عملکرد تدوین می شوند. با مقایسه اهداف عملکرد مطلوب و آنچه به صورت متدوال در سازمان برقرار بوده است متوجه فاصله ها و کاستی های مربوط به اقدامات استراتژیک می شوند. بدین وسیله در کارت امتیازی متوازن نه تنها میزان تغییر بلکه نوع تغییر نیز اندازه گیری و مشخص می شوند.
در سه مرحله اول فرآیندهای مدیریتی برای اجرای استراتژی حیاتی است، اما به تنهایی کافی نیست. هر چند که ممکن است برای محیط هایی که پیچیدگی کمتری دارند، کفایت کنند. در یک کشتی نیز کاپیتان (مدیر ارشد اجرایی) سمت و سو سرعت کشتی (واحد کسب و کار) را تعیین می کند و ملوانان و خدمه کشتی (مدیران وکارمندان عملیاتی) مجری دستورات و برنامه های تعیین شده اند. نظام های عملیاتی و مدیریتی که به منظور تضمین عملکرد مدیران و کارکنان طبق برنامه استراتژیک طراحی شده اند توسط مدیران ارشد اجرایی صورت می پذیرفت. این فرایند خطی در رابطه با استقرار چشم انداز و استراتژی و انتقال آنها به کل بخش های سازمانی و بالاخره تنظیم عملیات و ابتکارات استراتژیک برای نیل به اهداف زمانی در دراز مدت نمونه ای است از فرایند بازخورد تک حلقه ای. در این حال اگر انحرافی در خصوص نیل به دستاوردهای طراحی شده صورت گیرد به مفهوم زیر سوال رفتن آنها و یا نامناسب بودن روش های اعمال شده نیست. در این حال باید سعی کرد اقدامات جبرانی برای بازگشت سازمان به مسیر اولیه برنامه ریزی شده و جبران مسائل صورت گیرد.
اجرای صحیح کارت امتیازی متوازن به کسب وکار مفهوم واقعی می بخشد. گفتیم روش امتیازی بر اساس مجموعه ای از روابط علت و معلول استوار است که به مفهوم ارزیابی های زمان واکنش و اهمیت ارتباط بین شاخص های مربوطه است. برای مثال سنجش مهلت تحویل کالا به مشتری و تاثیر بهبود کیفیت کالا و تحویل به موقع در افزایش سهم کسب و کار در بازار و حاشیه سود. لذا از طریق کمیتی کردن ارتباط بین شاخص ها که در یک بازنگری دوره ای و نظارت بر عملکرد است فرضیه اولیه در کارت امتیاری متوازن مورد آزمون قرار می گیرد. چنانچه مدیران و کارکنان یک سازمان علیرغم توجه به محرک های عملکرد مانند بازآموزی مهارت ها به کارکنان ارتقای قابلیت های دسترسی به سیستم های اطلاعاتی بهبود و ارتقای محصولات و خدمات جدید عملاً به کسب نتایج مورد نظر و یا فروش بیشتر و تنوع محصول قادر نشوند. نشان دهنده این خواهد بود که فرضیه اولیه در رابطه با استراتژی سازمان از اعتبار لازم برخوردار نبوده است. در این صورت باید بلافاصله عدم صلاحیت استراتژی ها بررسی شود و مدیران نیز در این مرحله باید بلافاصله وارد مذاکره شده و شرایط بازار جایگاه مشتریان هدف از دیدگاه سازمان رفتار رقبا و قابلیت های داخلی را مورد بازنگری قرار دهند.
حاصل کار با کارت امتیازی متوازن پس از تطبیق مجدد رابطه کمی و شاخص های استراتژیک تایید دوباره برنامه استراتژیک سازمان است. سپس با اتکا به اطلاعات جدید اخذ شده و بازنگری ها ی مذکور استراتژی جدید در قالب یک فرایند یادگیری مجدد تدوین خواهد شد. در هر صورت با کارت امتیازی متوازن مسئله ارزیابی ارزش و اعتبار استراتژی توسط مدیران کلیدی فراهم می شود. تجربه نشان می دهد که پروسه جمع آوری اطلاعات آزمون فرضیه واکنش ارزیابی و تطبیق استراتژیک برای اجرای موفقیت آمیز استراتژی کسب و کار بسیار حیاتی وضروری است که در آن جنبه های مختلف مورد بازنگری قرار گرفته و طبق آخرین دیدگاه ها به دست آمده و محرکه های مورد نیاز عملکرد روزآمد شده و جایگزین موارد و دیدگاه های قبلی می شوند (ابن رسول و سایرین، ۱۳۸۵). به این ترتیب نسل سوم کارت امتیازی متوازن با محوریت چشم انداز و استراتژی و در نظر گرفتن آن به عنوان سیستم مدیریت استراتژیک معرفی گردید (کاپلان و نورتون^[۱۳]، ۱۹۹۶: ۲۴۳).
علاوه بر تمرکز بر چشم انداز و استراتژی در کارت امتیازی تکامل یافته (۱۹۹۶) رابطه علت و معلولی بین سنجه ها در کارت امتیازی متوازن نیز مورد توجه قرار گرفت. این روابط ابتدا به صورت فرضیه بین سنجه های مختلف در نظر گرفته می شوند و سپس فرضیه وجود همبستگی بین آنها باید در عمل ثابت شود. به عنوان مثال در یک شرکت تجربه نشان داده که روحیه مثبت کارکنان می توان به افزایش پیشنهادها منجر شود و این خود باعث کاهش ضایعات و دوباره کاری می گردد و در نتیجه هزینه های عملیاتی کاهش می یابد (رجاییان، ۱۳۸۴).

۲-۲- شکل چشم انداز وماموریت سازمانی مدل
۲-۲-۴-روش ارزیابی متوازن به عنوان یک سیستم ارزیابی عملکرد
همان‌طور که در قسمت‌های قبل بیان شد سنجش‌های مالی شاخص‌های خوبی برای انعکاس رخدادهای گذشته می‌باشند، ولی در نشان دادن عوامل و محرکه ‌های واقعی ارزش آفرینی در سازمان‌های امروزی یعنی دارایی‌های نامشهودی نظیر دانش و قابلیت کارکنان، شبکه‌های اطلاعاتی و روابط با مشتریان، ناکافی و ناکارآمدند. سنجه‌های مالی را شاخص‌های تابع یا پیامد^[۱۴] می‌نامند. روش ارزیابی متوازن ضمن حفظ این شاخص‌های تابع یا پیامد، شاخص‌های مربوط به محرک‌های عملکرد آینده یعنی شاخص‌های هادی^[۱۵] را نیز مدنظر قرار می‌دهد. در روش ارزیابی متوازن، سنجه‌های ‌هادی و تابع بر اساس چشم انداز و استراتژی سازمان تعیین می‌شوند. چشم انداز و استراتژی هسته مرکزی این روش ارزیابی را تشکیل می‌دهد. با بهره گرفتن از این چارچوب، روش ارزیابی متوازن، چشم انداز و استراتژی سازمان را به اهداف کلی، سنجه‌های مربوط، اهداف کمی و برنامه‌ ها و ابتکارات اجرایی جهت تحقق آن‌ ها، سوق می‌دهد. (اسکندری و سایرین، ۲۰۱۰ : ۵۲-۳۷). شکل ۲- ۲، مدل عمومی‌ روش ارزیابی متوازن را ترسیم می کند.

اهمیت ارزیابی عملکرد:
شکل ۲- ۳ : مدل عمو می‌روش ارزیابی متوازن
بهبود مستمر عملکرد سازمانها، نیروی عظیم هم‌افزایی^[۱۶] ایجاد می‌کند که این نیروها می‌تواند پشتیبان برنامه رشد و توسعه و ایجاد فرصت‌های تعالی سازمانی شود. دولتها و سازمانها و مؤسسات تلاش جلوبرنده ‌ای را در این مورد اعمال می‌کنند. بدون بررسی و کسب آگاهی از میزان پیشرفت و دستیابی به اهداف و بدون شناسایی چالشهای پیش روی سازمان و کسب بازخور و اطلاع از میزان اجرا سیاستهای تدوین شده و شناسایی مواردی که به بهبود جدی نیاز دارند، بهبود مستمر عملکرد میسر نخواهد شد. تمامی موارد مذکور بدون اندازه‌گیری و ارزیابی امکان‌پذیر نیست.
لرد کلوین فیزیکدان انگلیسی در مورد ضرورت اندازه‌‌گیری می گوید: «هرگاه توانستیم آنچه درباره آن صحبت می کنیم را اندازه گرفته و در قالب اعداد و ارقام بیان نماییم می توانیم ادعا کنیم درباره موضوع مورد بحث چیزهایی می دانیم. در غیر این صورت آگاهی و دانش ما ناقص بوده و هرگز به مرحله بلوغ نخواهد رسید». علم مدیریت نیز مبین مطالب مذکور است. هرچه را که نتوانیم اندازه‌گیری کنیم نمی‌توانیم کنترل کنیم و هرچه را که نتوانیم کنترل کنیم مدیریت آن امکان‌پذیر نخواهد بود. موضوع اصلی در تمام تجزیه و تحلیل‌های سازمانی، عملکرد است و بهبود آن مستلزم اندازه‌گیری است و از این رو سازمانی بدون سیستم ارزیابی عملکرد قابل تصور نمی‌باشد (رحیمی، ۱۳۸۵). کاپلان و نورتون معتقدند اندازه گیری پیش نیاز مدیریت است و “اگر نتوانی اندازه گیری کنی از مدیریت آن عاجزی!” (رمضان زاده، ۱۳۹۰)
۲-۲-۵- ویژگیهای نظام ارزیابی عملکرد سازمانی کارآمد
تعدادی از ویژگیهای مهم نظام ارزیابی عملکرد کارامد عبارتند از:
روشن و مشخص بودن معیارها و شاخصهای ارزیابی (Specific)
قابلیت سنجش و اندازه گیری شاخصهای ارزیابی (Measurability)
قابل حصول بودن اهداف و انتظارات در موعد یا مواقع مقرر (Attainable)
معطوف به نتیجه و فرایند بودن نظام ارزیابی (Result-process Oriented)
معطوف به زمان بودن ارزیابی (Time-related)
بطور کلی، نگاه حاکم بر ارزیابی ها می باید به گونه ای باشد که مشورت دهنده و تسهیل کننده عملکرد سازمان باشد، معطوف به رشد وتوسعه و بهبود عملکرد باشد، رشد و ارشاد و توسعه ظرفیت ارزیابی شونده را مد نظر خود قرار دهد، مبتنی بر گفت و گو و اصول خود استانداردگذاری و خود ارزیابی باشد و همچنین معطوف به آینده و مبتنیی بر آینده نگری باشد (انواری و سایرین، ۱۳۸۴).
۲-۲-۶- مدل های ارزیابی عملکرد
با شکل گیری سازمانها در طول دوره های مختلف، از الگوهای و مدل های متعددی جهت ارزیابی عملکرد استفاده شده است. سازمان ها به فراخور نیاز در ابتدا تنها از شاخص ها و معیارهای محدودی برای ارزیابی عملکرد استفاده می کردند. گسترش فعالیتها و حوزه عملکردی سازمانی، پویایی محیط و مطرح شدن موضوع ها و مسائل نوین مدیریتی مانند رضایت مشتری، مسئولیت اجتماعی و… سازمانها را بر آن داشت تا به شاخص های محدود اکتفا نکنند. از این رو مدل های جامع و چند معیاره برای ارزیابی سازمان ها شکل گرفت و به تدریج تکامل یافت. این الگوها سازمان را از ابعاد مختلف مورد ارزیابی قرار می دهند و با درنظرگرفتن شاخص های چندگانه، ابزارهای مناسبی را برای ارزیابی عملکرد سازمانهای نوین فراهم می سازند (مجیبی میکلایی، ۱۳۸۵).

۲-۲-۶-۱- مدل سینک و تاتل (۱۹۸۹)
عملکرد یک سازمان ناشی از روابط پیچیده بین هفت شاخص عملکرد به شرح زیر است:

شکل ۲- ۴ : هفت شاخص عملکرد
۱٫ اثر بخشی که عبارت است از «انجام کارهای درست، در زمان مناسب و با کیفیت مناسب». در عمل اثر بخشی با نسبت خروجی های واقعی بر خروجی های مورد انتظار معرفی می‌شود.

سهم هزینه توربین بادی (%)[i]

۸۴-۶۵

۵۰-۳۰

سهم هزینه اتصال به شبکه[ii]

۱۴-۹

۳۰-۱۵

سهم هزینه ساخت و ساز(%)[iii]

۱۶-۴

۲۵-۱۵

سهم هزینه‌های دیگر(%)[iv]

۱۰-۴

۳۰-۸

 
[i] هزینه‌های توربین بادی شامل: تولید توربین، حمل و نقل و نصب و راه اندازی توربین می‌باشد.
[ii]هزینه اتصال به شبکه شامل: کابل کشی، پستها و ساختمانها می‌باشد.
[iii]هزینه ساخت و ساز عبارتست از: حمل و نقل و نصب توربین بادی و برج آن و ساخت و ساز فونداسیون توربین بادی
[iv]دیگر هزینه‌ها شامل: هزینه‌های توسعه و مهندسی، هزینه‌های مراحل صدور مجوز، مشاوره ها و اجازه نامه ها، سیستم‌های کنترل و نظارت و کنترل و دیتا برداری می‌باشد.
۱-۵- سیستم توربین بادی (WTS)
امروزه انواع زیادی از سیستم‌های توربین بادی (^[۱]WTS )در بازار رقابت می‌کنند که آنها را در دو گروه اصلی می‌توان جمع کرد.
گروه اول توربین‌های بادی سرعت ثابت هستند که ژنراتور بطور مستقیم به شبکه متصل شده است. ساختار و عملکرد این سیستم وابستگی زیادی به خصوصیات مکانیکی سیستم مکانیکی توربین و ثابت زمانی کنترل PITCH دارد. در واقع هیچ‌گونه کنترل الکتریکی برای این سیستم وجود ندارد. به علاوه تغییرات سریع در سرعت باد به سرعت روی بار القا می‌شود (به خاطر تغییرات توان). این تغییرات برای توربین بادی که متصل به شبکه است خوشایند نیست و باعث ایجاد فشارهای مکانیکی روی توربین شده و عمر توربین را کم می‌کند و کیفیت توان را نیز می‌کاهد. در توربین سرعت ثابت فقط یک سرعت باد وجود دارد که ضریب سرعت بهینه را نتیجه می‌دهد یعنی فقط یک سرعت وجود دارد که توربین در آن سرعت بهینه کار می‌کند از این رو توربین بادی سرعت ثابت اغلب خارج از عملکرد بهینه خود کار می‌کند و بطور معمول ماکزیمم توان از باد گرفته نمی‌شود.

گروه دوم، توربین‌های بادی سرعت متغیر هستند. در این حالت ژنراتور بطور مستقیم به شبکه متصل نمی‌شود. نوع سرعت متغیر قابلیت کنترل سرعت روتور را فراهم می‌کند، این کار به ما اجازه می‌دهد تا توربین بادی نزدیک نقطه بهینه عمل کند. بیشتر توربین‌های بادی با بازه توان بیشتر از ۱.۵ مگاوات توربین بادی سرعت متغیر می‌باشند. مزایای توربین سرعتمتغیر به سرعت ثابت به صورت زیر است:
تولید انرژی سالیانه افزایش می‌یابد چون سرعت توربین می‌تواند به عنوان یک تابعی از سرعت باد برای ماکزیمم کردن توان خروجی تنظیم شود. بسته به آیرودینامیک توربین و وزش باد، بطور میانگین توربین سرعت متغیر ده درصد بیشتر انرژی سالیانه تولید می‌کند.
فشارهای مکانیکی به خاطر فراهم کردن توان کاهش می‌یابد. تغییرات و قطع باد می‌تواند جذب شود، انرژی در اینرسی مکانیکی توربین ذخیره شده و نوسانات گشتاور را کاهش می‌دهد.
تغییرات توان خروجی از شرایط لحظه‌ای در سیستم‌های مکانیکی و باد مجزا می‌شود. هنگامی که یک باد تند به توربین می‌رسد، سیستم الکتریکی می‌تواند به انتقال توان ثابت به شبکه تا هنگامی که اینرسی مکانیکی انرژی اضافی را به وسیله افزایش سرعت روتور جذب کند ادامه دهد.
پیچیدگی‌های کنترل pitchمی‌تواند کاهش یابد. به خاطر آنکه ثابت زمانی کنترل pitch با بهره گرفتن از توربین بادی سرعت متغیر می‌تواند طولانی تر شود چون در اینجا کنترل الکتریکی میسر است و پاسخ آن بسیار سریعتر از کنترل مکانیکی است از این رو نیاز کمتری به عملکرد سریع کنترل مکانیکی داریم.
سروصدا کاهش می‌یابد. سروصدا عامل مهمی است که باید در نظر گرفته شود چون باعث ایجاد آلودگی صوتی می‌شود.
با وجود مزایای مهم توربین بادی سرعت متغیر، اجرای آن هزینه اضافی دارد و پیچیدگی های مبدل‌های الکترونیک قدرت میان شبکه و ژنراتور در آنها وجود دارد. با این وجود به خاطر مزایای آن استفاده از آن در حال افزایش است[۴].
یکی از انواع توربین‌های بادی سرعت متغیر، توربین‌های بادی مجهز به ژنراتور القایی از دو سو تغذیه (DFIG) است. امروزه اکثر توربین‌های بادی به DFIG مجهز شده‌اند. در این نوع، ژنراتور القایی روتور سیم‌پیچی از طریق استاتور به شبکه قدرت متصل می‌شود و روتور از طریق مبدل الکترونیک قدرت ac/dc/ac فرکانس متغیر با توان نامی در حدود ۲۵-۳۰ درصد توان نامی ژنراتور به شبکه قدرت متصل می‌شود.
ایراد اصلی توربین‌های بادی سرعت متغیر به‌ خصوص توربین‌هایی که به DFIG مجهز شده‌اند، عملکرد آنها در طی بروز اتصال کوتاه در شبکه است. اتصال کوتاه روی سیستم قدرت حتی اگر از محل توربین بادی دور باشد باعث ایجاد افت ولتاژ در نقطه اتصال توربین بادی با شبکه قدرت می‌شود. این امر باعث افزایش جریان در سیم‌پیچ استاتور می‌شود. به خاطر کوپل مغناطیسی بین استاتور و روتور، این جریان در مدار روتور و مبدل الکترونیک قدرت دیده می‌شود، چون ظرفیت مبدل ۲۵-۳۰ درصد ظرفیت ژنراتور است این جریان منجربه آسیب دیدن مبدل می‌شود[۴].
در مطالعات تولید پراکنده، نه تنها انرژی باد بلکه انرژی خورشیدی، انرژی امواج، انرژی پتانسیل آب، انرژی‌های تجدیدپذیری هستند که می‌توان از آنها در نیروگاه‌های پراکنده استفاده کرد، ولی روش‌های کنترل، بهره‌برداری و شیوه اتصال به شبکه قدرت در آنها بسیار متفاوت است. بنابراین در تحلیل عملکرد متقابل سیستم‌های قدرت و نیروگاه‌های پراکنده هرچند که هدف اصلی، مطالعه مقوله تولید پراکنده و سیستم قدرت می‌باشد، استفاده از مدل مشروح سیستم تولید ضرورت دارد. در این پروژه به منظور بررسی عملکرد متقابل نیروگاه‌های پراکنده و سیستم قدرت، یک نیروگاه بادی سرعت متغیر متصل به سیستم قدرت مطالعه می‌شود. در مدلسازی اجزای این نیروگاه به میزان تاثیر و ارتباط آن به سیستم قدرت توجه بیشتری شده است. در این مطالعه تاثیر متغیرها و پارامترهای کنترلی بر عملکرد تولید پراکنده و ارتباط آن با سیستم قدرت قابل بررسی است. برای تحقق بخشیدن به این مدل‌ها و شبیه‌سازی عملکرد آنها نرم‌افزار MATLAB/Simulink مورد استفاده قرار گرفته است.
فصل دوم
انواع توربین‌ها
۲-۱- انواع توربین‌های بادی 
اگرچه طراحی‌های مختلفی برای توربین بادی موجود می‌باشد ولی بطور عمده به دو دسته کلی براساس جهت محور چرخش تقسیم‌بندی می‌شوند:
محور افقی (HAWTS^[2]): که نوع رایج آن می‌باشد.
محور عمودی (VAWTS^[3])
شکل(۲-۱) دو ساختار محور عمودی و محور افقی از توربین بادی
جریان هوا بر روی هر سطحی دو نوع نیروی آیرودینامیکی با نام های درگ و لیفت به وجود می‌آورد که نیروی درگ در جهت جریان باد است و نیروی لیفت عمود بر جریان باد می‌باشد. یکی از این نیروها یا هر دو می‌توانند نیروی مورد نیاز برای چرخش پره‌های توربین‌های بادی را تامین نمایند[۱].
۲-۱-۱- توربین‌های محور افقی  
ویژگی روتورهای توربین‌های محور افقی جدید بسیار شبیه ملخ هواپیما می‌باشد. جریان هوا روی مقطع آیرودینامیکی شکل پره‌هاحرکت می‌کند و نیروی لیفت را به وجود آورده که باعث چرخش روتور می‌گردد. ناسل توربین‌های محور افقی محلی برای گیربکس و ژنراتور می‌باشد.مساحتی که هر کدام از پره‌ها جاروب می‌کنند از این فرمول بدست می‌آید:
(۱-۲)
که در آن D قطر روتور می‌باشد. این مساحت جاروب شده باید مستقیماً روبروی وزش باد باشد تا ماکزیمم برق تولیدی را داشته باشیم. پس توربین‌های محور افقی باید سیستمی برای تنظیم در مقابل باد قرار گرفتن داشته باشند که به آن مکانیزم yawing می گویند. بطوری که کل ناسل می‌تواند به سمت باد بچرخد.  در توربین‌های کوچک دنباله بادنما این کنترل را بر عهده دارد. ولی در سیستم‌های متصل به شبکه سیستم کنترل یاو فعال می‌باشد که به وسیله سنسورهای تعیین کننده جهت باد و موتورها، ناسل به سمت باد می‌چرخد[۱].
شکل(۲-۲) توربین با ظرفیت تولید پایین با سیستم کنترل بادنما (یاو)برای هدایت پره‌ها در جهت باد
۲-۱-۲توربین‌های محور عمودی
این توربین‌ها به دو نوع اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند Savnoius و Darrieus
Savnoiusمانند یک چرخ آب با نیروی درگ کار می‌کند در حالی که Darrieus از تیغه‌هایی مشابه توربین‌های محور افقی استفاده می‌کند. توربین‌های محور عمودی بسیار نزدیک به زمین قرار می‌گیرند که از مزیت‌های آن قرار دادن تجهیزات سنگین آن از جمله گیربکس و ژنراتور نزدیک به سطح زمین می‌باشد، هرچند که شدت باد در سطح زمین کمتر است و در نتیجه برق کمتری تولید خواهد نمود. از دیگر مزایای این نوع توربین‌هامی‌توان به نیاز نداشتن سیستم یاو اشاره کرد چراکه این نوع توربین‌ها، باد را از هر جهت مهار می‌کنند و این مزیت برتری بسیاری نسبت به کمبودهای آن دارد. از کمبودهای آن می‌توان به این مورد اشاره نمود که این نوع توربین‌هابطور خودکار مانند توربین‌های محور افقی شروع به کار نمی‌کنند[۱] و [۳].