کوهستانی
انواع بارش
نمودار شماره(۱-۱): نمودار انواع بارش ها با توجه به منشا و عوامل ایجاد کننده
۲-۳-۴-۲- بارش کوهستانی
این نوع بارش در اثر صعود مکانیکی هوا مرطوب در حاشیه کوهستان حاصل می شود. ناهمواری سطح زمین در واقع عامل صعود نیست، بلکه مانع حرکت افقی هواست و توده هوا را وادار به صعود از قله می‎نماید. با استقرار سیستم فشار در یک منطقه ممکن است بادها از دامنه کوه بالا بروند که ضمن این حرکت، دمای توده هوا کاهش می یابد. زمانی فرامی رسد که بر اثر کاهش دما، گنجایش نگهداری رطوبت هوا از میزان رطوبت موجود کمتر می شود. در نتیجه تراکم آغاز و ابر و باران ایجاد می شود (علیجانی و کاویانی، ۱۳۷۱).
۲-۳-۴-۳- بارش سیکلونی
بارش سیکلونی در اثر بالا رفتن هوا به وجود می آید. بارش های دو چرخه ای معمولاً منشا جبهه ای یا غیر جبهه ای دارند. در بارش های سیکلونی هوای گرم به علت ناپایداری ذاتی خود، در هر دو جبهه سرد و گرم وجود و در نهایت ایجاد بارش می کند. بنابراین هر چه مقدار رطوبت هوای گرم بیشتر باشد، مقدار بارش نیز بیشتر است. برای مثال سیکلون های جنوب ایران، به جهت دسترسی به رطوبت فراوان خلیج فارس و دریای عمان، باران شدیدتری تولید می کنند در صورتی که سکلون های شمال ایران، چون از منبع رطوبتی دریای مدیترانه و خلیج فارس دورند، بارش ملایم تر و نسبتاً کمتری تولید می کنند. اغتشاشات سیکلونی از عوارض عمده فصل یا زمان سرد به شمار می آیند. در فصل سرد بادهای غربی گسترش پیدا می کنند و با خود سیستم های سیکلونی ر ابه ارمغان می اورند بنابراین، عامل چرخندگی، به ویژه سیکلون‎ها از انواع عمدئه ایجاد بارش در فصل سرد در منطقه برون حاره اند (علیجانی و کاویانی، ۱۳۷۱).

۲-۳-۲-اندازه گیری بارندگی
منظور از اندازه گیری باران تعیین مقدار ارتفاع آب حاصل از نزولات جوی در سطح زمین است بدون آنکه تبخیر شده یا در زمین نفوذ کند. اندازه گیری باران توسط دستگاه های به نام باران سنج انجام می شود که دو نوع است. باران سنج ساده و ثبات یا باران نگار. باران سنجهای ساده به دو دسته باران سنج روزانه معمولی و باران سنج ذخیره ای تقسیم می شوند.( علیزاد، ۱۳۷۶)
۲-۴- مفهوم بارش سنگین
بارشهای سنگین نشان از یک حداکثر آب و هوایی است و اینگونه بارندگی ها صدمات زیادی بر روی اقتصاد می گذارد. تعریف بارش سنگین با آنچه که در عرف وجود دارد بسیار متفاوت است و چند معیار برای متمایز ساختن این نوع بارشها از انواع دیگر آن وجود دارد که عبارتند از شدت زیاد، وسعت زیاد و ثبات و پایداری آن.
برای تعریف هر پدیده اقلیمی یک آستانه وجود دارد که این مقدار درنقاط مختلف کره زمین متفاوت می‎باشد. در کره زمین نقاطی وجود ندارد که از نظر اقلیمی کاملاً مشابه باشند و اگر هم تشابه اندکی وجود داشته باشد عوامل محیطی بر روی آن اثر گذاشته و آن را تغییر می دهد . لذا تعریف و یا معیار ثابتی برای شناخت اینگونه پدیده های اقلیمی وجود ندارد.
تاکنون تعاریف متفاوتی، بر اساس معیارهای مختلف، در مراجع علمی ارائه گردیده است که مواردی از آن اشاره می گردد:
- رخدادهایی از بارندگی که باعث تجمع زیاد آب حاصل از باران در یک سطح مشخص گردد.
- در کشور ما برای بارش سنگین یک معیار تعیین شده وجود دارد که عبارت است از، هر روزی که بارندگی آن ۳۰ میلی متر و یا بیشتر باشد آن را روز با بارندگی سنگین گویند.
۲-۵- عوامل و محل حدوث بارش سنگین
محل حدوث بارشهای سنگین، عوامل ایجاد آن را به خوبی مشخص می کند که عبارتند از عوامل صعود و بخصوص دسترسی به بخار آب. فراوانی روزهای بارش سنگین در ساحل غربی دریای خزر آن هم در فصل پاییز، وجود بخار آب فراوان دریای خزر و ناپایداری حاصل از همرفت وزشی نسبتا سرد سیبری به هنگام عبور از روی دریای خزر را نشان می دهد . در تمام سواحل خزر، فصل بیشینه بارشهای سنگین فصل پاییز است و تعداد آنها به تناسب کاهش اثر بادهای سیبری از غرب به شرق کاهش می یابد. در دیگر نقاط کشور فراوانترین فصل این گونه بارشها زمستان است . در زمستان مسیراصلی سیکلونهای مدیترانه از زاگرس مرکزی می گذرد که با خود عامل صعود و رطوبت فراوان می آورد.
در سواحل جنوب هم به جهت دسترسی به بخار آب فراوان به هنگام ورود عوامل صعود قوی، باران های سنگین اتفاق می افتد. عامل اصلی کاهش بارندگی های سنگین در مرکز و شرق کشور نرسیدن بخار آب کافی به منطقه است.
جدول شماره(۲-۱): متوسط آمار روزهای با بارش ۳۰ میلی متر و بیشتر(علیجانی، ۱۳۷۶ )

فن مقامه‌نویسی از مهمترین فنونِ ادبیات عرب است مخصوصاً از جهت هدفی که به آن ارتباط دارد و آن هدف، آموزش شیوه های مختلف سخن گفتن به جوانان است و این شیوه‌ها به انواع آرایه‌های بدیع آراسته شده و به زینت‌های سجع مزیّن گردیده است و در آن به تناسب‌ها و برابری‌های لفظی و فاصله‌ها و همانندهای صدایی (آوایی) آن به شدّت توجّه شده است.
بدیع‌الزّمان همدانی کسی بود که راه را برای پیدایش این هنر گسترانید و هموار کرد و حریری جانشین او شد و چارچوبها و اصول [تدوین مقامه] را به شکلی روشن‌تر از آنچه پیشینیان آورده بودند، تبیین نمود چرا که او از دانش بیشتر و ساختاری محکم‌تر و بیانی نیرومندتر برخوردار بود، در نتیجه او این هنر را به قلّه‌ای که انتظار می‌رفت رسانید و مقامه او به معجزه‌ای بیمثیل و مانند تبدیل شد که در طول روزگاران، کسی را یارای پیشیگرفتن یا رسیدن به پایهی آن نبود.

دانش‌پژوهان و اهل ادب در تمامی کشورهای عربی، بدان روی آوردند و آن را با هم مباحثه و حفظ میکردند و همچون سرودهای دینی با همدیگر تکرارش مینمودند. موانع آرایه‌هایی از قبیل کنایه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و معمّاها که گهگاه حریری آورده بود مانع آن نمیشد که از آن خوششان بیاید بلکه در مقابل آن سر تعظیم فرود آورده و از آن ابراز تعجّب
مینمودند.
کسانی که از حریری تقلید کرده و پای جای پای او میگذاشتند بسیاربودند؛ امّا آنها همواره در جایگاهی پایین‌تر از او قرار می‌گرفتند از این جهت که بال‌های [دانش] آنها را یارای آن نبود که در افقی به پرواز درآیند که حریری در آن قرار داشت و به همین علّت نام او در طول نُه قرن می‌درخشد و پرتوافشانی می‌کند. تا اینکه در قرن گذشته (۱۹ میلادی) ناصیف یازجی در لبنان پدیدار شد و مقامه را به شکلی بی‌نظیر بوجود آورد؛ با این تفاوت که او نتوانست به مراحل پیشرفت و نوآوری حریری در این فن برسد زیرا استعداد و مهارت او را نداشت؛ گویا در صفحات تقدیر چنین نوشته شده بود که حریری در این فن یگانه روزگار و سرور یکّه‌تازی باشد که کسی را یارای هم پایه شدن با او نیست.
تلاش من این بوده که این موضوع را به تصویر کشیده و تبیین نمایم و کار خود را با بحث دربارۀ مباحث مقامه شروع کنم وبا پایان این نوع هنری خاتمه دهم. در جریان این تلاش به نوشته‌های پژوهشگران مختلف از عرب‌ها و خاورشناسان پیرامون مقامه و پدیدآورندگان آن مراجعه کردم و به کمک همه آنها این کتابچه را گردآوری نمودم و آن را به جوانان تقدیم می‌کنم؛ به امید اینکه در مطالعه این فن و تداوم بر مراجعه به آفرینشهای بزرگان مقامهنویسی، مشوق آنان باشد تا اینکه عنان زبان را در اختیار بگیرند و این ثروت لفظی با تمام گوهرها و گردنبندهای به رشته کشیده‌اش مرواریدی کنار مروارید دیگر و کلمه‌ای شیوا در کنار کلمه شیوایی دیگر باشد تا درنهایت در کنار فرهنگ و آثار جدید ادبی، برای آنان یک گنجینه گسترده زبانی و یک محصول وسیع لغوی فراهم آورد و اعتراف می‌کنم که آنچه نوشته‌ام تنها نگاهی مختصر و کوتاه و گذرا به این نوع ادبی بوده است. وَاللهُ وَلِیُّ الْهُدی وَالتَّیسیرِ.
شوقی ضیف
قاهره، اول فوریه سال ۱۹۵۴ میلادی
[فصل اول]: معنی «مقامه»
۱- معنی لغوی
وقتی که به شعر جاهلی مراجعه میکنیم درمی‌یابیم که کلمه «مقامه» به دو معنی به کار می‌رود؛ یکبار به معنی شورا یا انجمنِ قبیله، به شکلی که در سخن «زهیر» چنین آمده است:
وَ فیهِمْ مَقاماتٌ حِسانٌ وُجُوهُها وَ أَنْْدِیَۀٌ یَنْْتابُهَا الْقََوْلُُ و الْفِعْلُُ ترجمه: «در میان آنها مجالسی است که زیبا و با شکوهاند و انجمن‌هایی است که در آنها گفتار و کردار پیاپی فرا می‌رسد».
یکبار هم به معنی جماعت و گروهی است که در این مجلس یا انجمن گرد هم می‌آیند که آن هم در سخن «لبید» بدین شکل به کار رفته است:

ترجمه: «گروهی ستبر گردن گویا آنها از جنیان هستند و در پیشگاه پادشاه ایستاده‌اند».
پس این کلمه از آغاز عصر جاهلی به معنی مجلس یا گروهی که در آن گرد آمده‌اند می‌باشد. پس از آن در دوره اسلامی این کلمه به معنی مجلسی است که در آن شخصی در حضور خلیفه یا غیرخلیفه می‌ایستد و به موعظه و سخنرانی می‌پردازد. به همین دلیل، [میبینیم که مقامه] به معنی سخنانی که در آن جلسه ایراد شده است به کار می‌رود و چون به دوره‌های بعد می‌رسیم مقامه به معنی سخنرانی کردن به کار رفته است.
بر این اساس این کلمه معنی ایستادن را از دست داد و به سخنانی اطلاق گشت که شخص در جمعی - چه ایستاده و چه نشسته - بیان می کرده است. بدیع‌الزّمان در مقامه «وعظیّه»، مقامه را به این معنی به کار برده است، وقتی که می‌بینیم ابوالفتح اسکندری در مقام واعظ، در میان مردم وعظی زیبا ایراد میکند و عیسی بن هشام از آن سخنان به شگفت
درمیآید و به یکی از حاضران میگوید: «این مرد کیست؟ و او در پاسخ میگوید: غریبه‌ای است که تازه آمده است، او را نمی‌شناسم. تا پایان مقامه‌اش شکیبا باش».
۲- معنی اصطلاحی
بدیع‌الزّمان در میانِ ادیبان اوّلین کسی بود که به کلمه «مقامه» معنی اصطلاحی را بخشید، یعنی از آن برای اشاره به مقاماتش سود برد. تمامیِ آن مقامات، تصویر بخش سخنانی است که در میان جمع بیان می‌گردد در نتیجه معنی کلمه مقامه در نزدِ او به معنایِ گفتار و سخن، نزدیک است.
او معمولاً این گفتار را به شکل داستان‌هایی کوتاه طراحی میکند که کلمات و اسلوب‌های خوش آیندی دارند؛ و برای همۀ داستانهایش یک راوی به نام عیسی بن هشام انتخاب می‌کند و یک قهرمان به نام ابوالفتح اسکندری که به شکل یک ادیب سائل ظاهر می‌شود و همواره به خاطر قرار گرفتن در میان مردم و سخنان زیبایی که در خلال گفتگو با ایشان بر زبان می‌راند، آنها را به شگفتی می‌آوَرَد.
این داستان فاقد گره و پیرنگ است. به احتمال قوی بدیع الزمان توجهی به این موضوع نداشته است چرا که او در صدد خلق داستان نبوده؛ بلکه او میخواسته سخنانی را برای شاگردانش بیان کرده و در اختیارشان بگذارد تا به آنها شیوه ها و اسالیب زبان عربی را بیاموزد و آنان را نسبت به الفاظ برگزیده‌اش آگاه نماید.
بنابراین مقصود از مقامه از همان ابتدا، آموزش دادن بوده و شاید به همین دلیل بدیع‌الزمان آن را مقامه نامیده و به آن، نام داستان و یا حکایت نداده است. مقامه چیزی بیش از یک گفتار کوتاه نیست و تمام موضوع این است که بدیع‌الزمان کوشیده است تا این گفتار ترغیبکننده باشد، در نتیجه آن را به شکل داستان بیان کرده است. این مطلب بر بسیاری از محقّقان امروزی پوشیده و پنهان می‌باشد و آن را نوعی داستان‌سرایی دانسته‌اند و آن را با داستان‌های جدید مقایسه نموده‌اند و عیب و نقصِ زیادی در آن یافته‌اند. این تفسیر و برداشتی است از کاری که بدیع الزمان قصد انجام آن را نداشته است زیرا منظور و مقصودِ او تماماً این بوده است که در مقابل چشمانِ شاگردانش مجموعه‌هایی از اسلوب‌های زیبای سخن گفتن به زبان عربی قرار دهد تا اینکه بر ساختن و مهارت آن توانا شده و در نگارشهای ادبی خویش پیشرفت نمایند.
بدیع‌الزمان مقامه‌ها را به صورت داستانی آورده است که در آن گفتگوهای محدودی وجود دارد و در برگیرندۀ مسائلی است که جوانان برای آگاهی یافتن از آنچه نوشته و آفریده است ترغیب شوند؛ و قهرمان داستان را ادیبی سائل برگزیده است تا ایجاد انگیزه و علاقه را کامل نماید.
۳- ویژگی‌ها و صفات
بنابر آنچه گذشت مقامه، داستان نیست بلکه یک سخن ادبی بلیغ و شیواست و به هنرنمایی نزدیک‌تر است تا به داستان؛ چرا که مقامه فقط در ظاهر شکل داستان دارد ولی در حقیقت نوعی هنرنمایی است که بدیع‌الزمان و دیگران آن را به ما عرضه میکنند تا از یک سو از اتّفاق مشخّصی آگاه و از سویی دیگر، با اسلوب‌های زیبا و ممتازی آشنا شویم؛ البتّه حادثه‌ای که برای قهرمان داستان روی می‌دهد اهمیّت چندانی ندارد زیرا هدفِ اصلی نیست؛ هدف، آموزش دادن و اسلوبی است که حادثه به وسیله آن بیان می‌شود. از این رو در مقامه لفظ بر معنی غلبه دارد و معنی چیزِ قابل ملاحظه‌ای نیست و تنها ریسمان باریکی است که اهداف آموزشی [همچون لباسی] بر روی آن پهن [و آویزان] میشوند.
شاید این مسأله همان چیزی است که باعث شده تا مقامه از وقتی بدیع‌الزمان آن را به وجود آورد به دنبال زیبایی و شیوایی کلمه و شیفتگی ذاتی زبان باشد پس جوهره داستان در آن پایه و اساس نیست بلکه پایه و اساس، نمای بیرونی و آرایش لفظی است. این مسأله به نحوی هم مفید بود و اهل ادب به سمت یک ثروت لفظی کشانده شدند و شروع به ایجاد شکل‌های جدیدی از تعبیر و بازگو کردن مطالب کردند ولی این کار در یک محدوده سطحی انجام گرفت.
گویی مقامهنویسان به عقلهایشان لجام زده و عنان زبانهای خویش را رها ساخته بودند. آنها مقامه را به سمت توصیف حالتهای روانی و دگرگونی آن سوق ندادند و برای عقل نیز این مجال را فراهم نیاوردند که از عواطف سخن بگوید و آن را تجزیه و تحلیل کند و تنها آن را به محدوده صرفاً لفظی هدایت کردند؛ چرا که همه شیفتگی آنها به لفظ بود و سجع تمام آن چیزی بود که در میان زیباییهای زبان و شیوه های بیان، مجذوبشان میکرد و از زبان و اسرار آن، تنها صنایع بدیعی بود که از آن لذّت میبردند.
بدیع‌الزمان در نگارش مقامه‌اش پیش رفت و برای مقامهنویسان نمایی یکدست از این نوع ایجاد کرد؛ حریری کار او را ادامه داد و کسانی که در مقامه‌نویسی جانشین آن دو شدند آن را وسعت دادند و آن را نه تنها در آموزش روش‌های زیبای بیان بلکه در امور مختلف علمی هم به خدمت گرفتند. پس علم نحو و فقه و پزشکی را در ضمن آن آوردند و در آن مباحثه‌های خیالی قرار دادند همانطوری که گهگاه در آن به گوشه‌هایی از وضعیت جوامعشان میپرداختند؛ ولی هرگز قید و بندهای لفظ و سجع‌های آن را از پای مقامات نگشودند و تلاشی برای رهایی مقامه از زنجیر صنایع بدیعی و بارسنگین زبان و واژگان دشوارش صرف ننمودند، بلکه آن مسائل ملاک سنجش مهارت و اُستادی آنها شده بود.
۴- در ادبیّات جهان
مقامه خیلی زود در محافل ادبی پارسی شناخته شد. قاضی‌حمیدالدّین ابوبکر بن عمر بلخی ۲۳ مقامه را به سبک مقامات حریری تألیف کرد و در سال ۵۵۱ هـ آن را به اتمام رسانید؛ ضمناً مقامه در محافل یهودی و مسیحی شرق نیز شناخته شده بود. آنها، مقامات را ترجمه میکردند و مشابه آن را به دو زبان عبری و سریانی بوجود میآوردند.
چنانکه می‌دانیم عناصر بسیاری از داستان‌نویسی عربی از اواخر قرون وسطی و میانه‌های سبز فایل به اروپا راه پیدا کرد؛ مخصوصاً آن داستان‌هایی که موضوعش، سفرها و موجودات عجیب و غریب است و هر روز محقّقان زمانهی ما ثابت میکنند که روحیهی عربی و عموماً شرقی نه تنها به آثار فاخر بلکه به داستانهای محلّی و بومی نیز راه یافته است.
از آغاز قرون وسطی، آمیختگی میان شرق و غرب وجود داشت. این رابطه حتّی به پیش از آن به سده‌های نخستین باز می‌گردد. به همین دلیل این ادّعا که مقامه عربی راهِ نفوذ خود را به سوی ادبیات اروپا پیدا نمود ادّعایی سست و بی‌اساس نیست. ضمناً از آن جایی که مقامه، جزئی از جنبش ادبی عرب است و بخشی از این میراث سترگی است که از عرب‌ها به اروپا انتقال یافت، پس ادبیات اروپا به تعامل با آن پرداخته و دستخوش تغییرش ساخته است.
این ارتباط با ادبیات مشرق زمین، چه فارسی و چه عربی از زمان ایجاد حرکت «رُمانتیسم» بود. بطوری که از‌ آثارِ «ویکتورهوگو» از فرانسه، «گوته» از آلمان و «بیرون و اسکات» از انگلستان می‌توان به این مسأله پی بُرد. وقتی به مقامات حریری بر می‌گردیم، می‌بینیم که خاورشناسان به آن توجّه نشان داده‌اند و نمونه‌هایی از آن به زبان‌های لاتین، آلمانی و انگلیسی ترجمه شده است و این بدین معناست که مقامات ترجمه شده و در مقابل چشمان این گروه نهاده شده تا آن را بخوانند و از آن تأثیر بپذیرند.
البته باید توجه داشته باشیم که تأثیر مقامات بصورتی محدود بوده است مخصوصاً هنگامی که بین مقامات و به عنوان مثال کتاب«أَلْفَ لَیْلَۀٍ و لَیْلَۀ=هزار و یک شب» مقایسه‌ای صورت دهیم؛ چرا که کتاب اخیر دارای یک موضوع داستانی روشن است و به همین خاطر اروپائیان به این کتاب روی آورده و تأثیر زیادی به ویژه از ابعاد خیالیاش پذیرفته اند. امّا تأثیر مقامات را به سختی می‌توانیم دریابیم چرا که اساس آن بر پایه داستان نیست بلکه اساس آن، اسلوب زبانی و آرایۀ سجع و صنایع ادبی آن میباشد. با وجود این، ممکن است اثر آن را در برخی از داستان‌های اسپانیایی که زندگی آوارگان و گدایان را توصیف می‌کند ببینیم. شاید جالب باشد که بدانیم این داستانها هم، دارای قهرمانی به نام پیکارون(Picaroon) است که در بعضی از جهات شبیه ابوالفتح اسکندری در مقامات بدیع‌الزمان و ابوزید سروجی در مقامات حریری می‌باشد.
این مطلب بدین معنی نیست که مقامات، تأثیر فراوانی در ادبیات اروپا بر جای گذاشته است بلکه تأثیر آن ضعیف بوده و همچنان نیز ضعیف است به این علّت که مقامه بر پایه یک طرح واقعیِ داستانی، استوار نمی‌باشد. در نتیجه به اندازه کتاب«هزار و یک شب» در آداب و رسوم دیگر اقوام رسوخ نکرده و به آثارشان راه نیافته است.
[فصل دوم]: پیدایش مقامه توسط بدیع‌الزّمان
۱- بدیع‌الزّمان
ابوالفضل احمدبن حسین بن یحیی، مشهور به بدیع‌الزّمان به سال ۳۵۸هـ، در شهر همدان که یک شهر کوهستانی در ایران است متولّد شد. در کتاب رسائل او که به چاپ رسیده، اشارههای گوناگونی وجود دارد که نشان می‌دهد او از یک خانواده اصیل عرب است که در آنجا اقامت داشته است. در آغاز یکی از نامههایش، متواضعانه به کسی که برایش نامه فرستاده است می‌گوید: «من عبدالشّیخ و نامم احمد و زادگاهم همدان و محلّ رشد و شکوفائیم تَغْلِب و اصل و نسبم از مُضَر می‌باشد». در نتیجه، آنطور که گمان می‌رود ایرانی نیست بلکه او یک عرب مُضَری و تغلبی است.
پدرش او را تحت تعلیم و تربیت قرار داد و در درس علما و ادبا در شهر خودش حضور یافت و دروس دینی، زبانی و ادبی که به رشد فکریاش کمک میکرد را نزد آنان فراگرفت. از مهمترین اساتید وی ابوالحسن احمدبن فارس، صاحب کتاب «المُجْمَل» بوده که میان آنها مکاتباتی صورت گرفته است. بدیع‌الزّمان در یکی از نامه‌هایش به او می‌گوید:

ابعاد یادگیری مادام العمر

تعاریف

منبع

خود مدیریتی

خود مدیریتی به نیروهای درونی برای ایجاد تحول، افزایش قدرت تولید و افزایش توانایی‌های مدیریتی افراد تاکید می‌کند.

(دیر^[۴۲]، ۱۹۷۶؛ سلیگمن^[۴۳]، ۱۹۹۰ و الیس^[۴۴]، ۱۹۹۸).

یادگیری چگونه یادگیری

از انجایی که چالش‌های مطرح در جهان به سرعت در حال تغییر هستند به منظور مقابله با شرایط جدید ناشی از تغییر و تحولات محیط پیرامون افراد در زندگی شخصی و کاری خود یاد بگیرند که چگونه بیاموزند تا به رضایت در زندگی بتوانند دست یابند.

(یونسکو و کمیسیون بین المللی آموزش قرن بیست و یک، ۲۰۱۱).

ابتکار و نوآوری

نوآوری، عبارت‌ است از تغییر معنی‌دار که برای بهبود خدمات و فرایندهای‌ سازمانی و ایجاد ارزش‌های جدید برای ذینفع‌ها سازمان‌ها صورت‌ می‌گیرد و برای دست‌یابی به ابعاد جدید عملکرد بر رهبری سازمان‌ تمرکز دارد.

(فارست-باو و بوئر، ۲۰۰۷).

قابلیت جمع آوری اطلاعات

از آنجایی که توسعه یادگیرندگان ماام العمر در مرکز و نقطه ثقل رسالت مؤسسات آموزش عالی می‌باشد باید اطمینان حاصل شود که افراد؛ دارای توانایی‌های فکری، استدلال و تفکر انتقادی‌اند و به یادگیرندگان برای ساخت چهارچوب یادگیری چگونه یادگیری کمک شود علاوه بر این دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها باید پایه و اساس رشد مستمر یادگیرندگان را از طریق فرصت‌های شغلی و نیز نقششان به عنوان شهروندی آگاه و عضو جامعه فراهم کنند.

(کمیسیون آموزش عالی میانه آمریکا^[۴۵]، انجمن غربی مدارس و دانشکده ها^[۴۶] و انجمن جنوبی مدارس و دانشکده‌ها^[۴۷]، بی تا).

قابلیت تصمیم‌گیری

تصمیم انتخابی است‌ که از میان گزینه‌های ممکن صورت می‌گیرد.

(ریزن، ۲۰۰۰؛ دفت، ۲۰۰۵ ).

خود تنظیمی

دانش آموزان مهارت‌هایی برای طراحی، کنترل و هدایت فرایند یادگیری خود کسب می‌کند و برای یادگیری تمایل دارند و قادر اند کل فرایند یادگیری خود را مورد ارزیابی قرار دهند و در مورد آن بیاندیشند. همچنین خود تنظیمی در یادگیری از دید اسکراو و بروکس توانایی دانش آموزان برای درک و کنترل یادگیری شان است که امری بسیار مهم در موفقیت مواد درسی به حساب می‌آید و آن‌ ها را به یادگیرندگانی اثربخش و کارآمد تبدیل می‌کند.

(بری^[۴۸]، ۱۹۹۲) و (اسکراو و بروکس^[۴۹]، ۲۰۰۰).

خود کنترلی

خود کنترلی کارکرد اصلی و کلید مهم موفقیت در زندگی به حساب می‌آید.
داسی و لنان بیان می‌دارند که مجموعه ای مجزا از انگیزش‌ها در رفتار منجر به دستیابی به موفقیت‌های مادام العمر، سطح بالا و خلاق می‌شود. این نگرش‌ها و رفتارها شامل موارد خود کنترلی، کارسخت، پشتکار و استقامت و عزم و اراده می‌باشد.

داسی و لنان^[۵۰]، (۲۰۰۰) و (بومیستر و همکاران^[۵۱]، ۲۰۰۷)

اقتباس از کوچکی (۱۳۹۱)
با توجه به اهمیت مطالب ذکر شده تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیات علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می باشد.
۱-۳-ضرورت و اهمیت تحقیق
چالش های عمده ای که مدیران در قرن ۲۱ با آن روبرو هستند چگونگی استفاده از استعدادها و توانایی های بالقوه افراد می باشد تا نوآوری های سازمانی را تسریع نمایند. برای نیل به این هدف مدیران و کارکنان سازمان ها می توانند با آگاهی از میزان خلاقیت و تقویت آن از حداکثر توانمندی های فکری، ذهنی و عقلی خود در جهت پویا کردن سازمان بهره گرفته و از طریق ایجاد، پرورش و کاربردی نمودن خلاقیت، روحیه جسارت علمی، ‌ انتقاد گری و انتقاد پذیری، روحیه علمی و پژوهش را در تک تک کارکنان سازمان تقویت کند. بر همین اساس میتوان گفت نوآوری لازمه حیات سازمانی و استمرار بقاء و ماندگاری و تأثیر گذاری آنها در دنیای رقابتی و پیچیده داخلی و بین المللی می باشد. در این شرایط اگر سازمانی در جهت نوآوری اقدام جدی انجام ندهد قطعاً‌ با شکست روبرو خواهد گردید؛ زیرا توسعه علم و تکنولوژی و ورود کالا و تولیدات جدید به قدری زیاد است که سازمان های غیر پویا و بدون خلاقیت و نوآوری، خیلی سریع از صحنه رقابت خارج شده و امکان تأثیر گذاری و مقابله با مسائل جدید را از دست می دهند و تبدیل به سازمان های بسته و ایزوله می گردند که این عامل سبب عقب ماندن سازمان و عدم انجام موفقیت آمیز مأموریت های سازمانی آن می گردد(تولایی ، ۱۳۸۷)
ضرورت وجود خلاقیت و نوآوری در سازمان ها تا حدی رسیده است که برخی منابع نبود خلاقیت و نوآوری را با نابودی سازمان در دراز مدت یکی دانسته اند . همچنین اهمیت نوآوری در موفقیت سازمان ها تنها منحصر به بخش های تولیدی کشور نیست. بلکه این مساله در بخش های خدماتی از جمله دانشگاه ها ، که پرورش دهنده منابع انسانی آینده هستند، صادق بوده و اهمیت بیشتری نیز می یابد . (حسینی و همکاران ، ۱۳۸۹).
نوآوری در محیط کار، درک مسأله، ارائه ایده‌ها و راه حل‌های جدید، ارتقاء و یافتن اثبات منطقی برای آن‌ ها، و ایجاد مدل‌های کاربردی فرآیندی پیچیده است که اغلب با دشواری، موانع و ناکامی همراه است و این درحالی است که اغلب افراد طرفدار حالت پایدارند و در برابر عدم امنیت و عدم اطمینان مربوط به تغییرات ایجاد شده در اثر نوآوری مقاومت می‌کنند و نیز از طریق یادگیری می‌توان از مقاومت‌ها و عدم اطمینان به وجود آمده از تغییرات ناپایدار حاصل از نوآوری و به کارگیری سیستم نوآورانه جلوگیری کرد (کوچکی ، ۱۳۹۱) یکی از انواع یادگیری ها که می تواند به نوآوری دانشگاهی کمک شایان توجهی کند یادگیری مادام العمر است . امروزه دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی به عنوان مکان‌های کلیدی برای توسعه یادگیری مادام العمر در نظر گرفته می­شوند. یادگیری مادام العمر می‌تواند به عنوان مجموعه ای از اصول راهنما برای توسعه مؤسسات آموزش عالی ارائه شود. برای ایجاد و توسعه یادگیری مادام العمر در آموزش عالی، مؤسسات نیازمند توسعه آگاهی نظام‌مند و تحلیل ارتباطات داخلی بین سطوح گوناگون سازمان‌های خود و درک چگونگی وابستگی این عوامل با تعاملات شناختی و عاطفی یادگیری هستند. یادگیری مادام العمر تعقیب کننده اهداف عمومی مانند عمومی‌سازی آموزش هم در کیفیت و هم در کمیت و اقامه کننده اصل یادگیری واقعی در آموزش اجباری و تسهیل کننده توسعه و پیشرفت از تحصیل به کار است. برای این منظور نیاز به عزم ملی در سطح جامعه و آموزش عالی است و بایستی این نگرش به واقعیت و باور در ذهن افراد جامعه تبدیل شود (محمدی مهر و همکاران ، ۱۳۹۰).
تحقق یادگیری مادام العمر مستلزم استفاده اساتید دانشگاهی از روش های یاددهی – یادگیری نوین است که یکی از آنها مهارت های هفتگانه اعضای هیئت علمی در چرخه یادگیری است . که با بررسی این مهارت ها می توان فهمید اساتید در کدام یک از مهارت ها توانایی بیشتری دارند و همچنین نقاط قوت و ضعف را در فرایند یاددهی – یادگیری شناسایی کرد که در نتیجه آن می توان میزان توسعه یادگیری مادام العمر را سنجید و رابطه آن را با نوآوری دانشگاهی بررسی کرد .
بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین نوآوری دانشگاهی و گرایش دانشجویان به یادگیری مادام العمر با واسطه گری مهارت اعضای هیئت علمی در فرایند یاددهی – یادگیری می پردازد .
۱-۴- اهداف پژوهش

۳-۹-۲- شناسایی معیارهای موثر بر ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان
پس از اینکه فهرستی از معیارهای موثر بر ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در شرکت اسنوا اصفهان مورد بررسی قرار گرفت در نهایت پس از مصاحبه با کارشناسان بخش تامین مواد اولیه و همچنین کارشناسان بخش ، تحقیق و توسعه ، مهندسی ، کیفیت ، بهره برداری و آزمایشگاه شرکت، پنج معیار اصلی قیمت، تحویل به موقع، انعطاف پذیری، هزینه حمل و نقل و کیفیت شناسایی شدند که معیار انعطاف پذیری به زیر معیارهای انعطاف پذیری در حجم و انعطاف پذیری در بهبود کیفیت تقسیم می شود که این معیارها و زیر معیارها را می توان در شکل ۳-۲ مشاهده کرد.
انتخاب تامین کننده
قیمت
تحویل به موقع
کیفیت
هزینه حمل و نقل
انعطاف پذیری
در حجم
در بهبود کیفیت
تامین کننده کره ای
تامین کننده چینی
تامین کننده هندی
تامین کننده ترکیه ای
تامین کننده کویتی
شکل ۳-۲- معیارهای ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان
۳-۹-۳- تعریف متغیرها و پارامترهای مدل
قبل از تشریح مدل، پارامترها و متغیرهای مدل در جدول ۳- ۱ تعریف می شوند:
جدول ۳-۱- متغیرها و پارامترهای مدل

۳-۹-۴- فرموله کردن مدل
برای تامین ماده پلیمری ABS مورد نیاز باید از تامین کنندگان مختلفی خرید کنیم. در خرید از این تامین کنندگان باید ویژگیهای مهم آنها در مدل سازی لحاظ شود. همچنین محدودیت های شرکت در خرید از هرکدام از اینها نیز لحاظ شود برای نمونه محصول هر یک از تامین کنندگان دارای ویژگیهای مثبت و منفی کیفی است که سعی می شود ویژگیهای مهم اینها در مدل لحاظ شود. از ویژگیهای مهم مدل مذکور اعمال استراتژیهای مدیریت شرکت و تعیین ترکیب مناسبی از تامین کنندگان ماده پلیمری ABS می باشد.

با توجه به نقاط قوت وضعف هر یک از دو تکنیک AHP و برنامه ریزی آرمانی که قبلا بیان شده است، مدل زیر جهت استفاده از مزایای هر دو روش و پوشش نقاط ضعف آنها ارائه می گردد که در آن تابع هدف، مقدار فاصله اهداف را از مقدار آرمانی تعریف شده حداقل می کند و محدودیت آرمانی نیز مقدار هر هدف را در نزدیکی آرمان حفظ خواهد کرد.
{j=1,2,…,m} {i=1,2,…,n}
و سایر محدودیت های سیستمی

محدودیت های این مدل را می توان به محدودیت های آرمانی و محدودیت های سیستمی طبقه بندی کرد. محدودیت های آرمانی شامل قیمت خرید ماده پلیمری ABS ، تحویل به موقع، انعطاف پذیری در حجم، انعطاف پذیری در بهبود کیفیت، هزینه حمل و نقل، کیفیت می باشد. از محدودیت های مهم خریدار، با توجه به تجزیه و تحلیل این واحد و همچنین مصاحبه های صورت گرفته با مدیریت تامین مواد، محدودیت های تقاضا می باشد. همچنین محدودیت مهم تامین کننده، ظرفیت تولید یا ظرفیت تولید تخصیص به شرکت خریدار است که تمام محدودیت های مذکور در قالب عبارات ریاضی به مدل وارد می شود.
محدودیت های آرمانی این مدل عبارتند از:

تعداد مکان­های ژنی
حامل موتاسیون

تعداد موتاسیون هموزیگوس
در منطقه کد کننده ژن

تعداد کل بازهای تجزیه
شده در ۹۶ ژنوتیپ

۲۲۵ باز

۶۹ مکان

۷ موتانت

۶۰۱۵۳ باز

۳-۹-۴-۲ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4
نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1-4 در شکل ۳- ۲۸ آمده است. آنالیز توالی نوکلئوتیدی این قطعه با نرم افزار نشان داد که این قطعه فاقد محل مناسب برای برش آنزیم­ های برشی می­باشد.

شکل ۳- ۲۸ نقشه هضم آنزیمی قطعه تکثیری پرایمر HKT1- 4
۳-۱۰ آنالیز ژن CBL4 بر اساس قطعات تکثیری پرایمرهای این ژن
قطعه کامل توالی بیان شده ژن CBL4 توسط چهار پرایمر (CBL4-1, CBL4-2, CBL4-3 & CBL4-4)، که مشخصات آن­ها در فصل مواد و روش­ها ذکر گردید، تکثیر شده­ است. لذا ضمن آنالیز قطعه کامل بیان شده این ژن که در بخش فوق نتایج آن ارائه گردید، قطعات تکثیر شده توسط هر پرایمر در ۹۶ ژنوتیپ آزمایشی نیز مورد بررسی و آنالیز قرار گرفته است. نتایج این آنالیز در زیر آورده شده است.
۳-۱۰-۱ آنالیز قطعه تکثیری پرایمر CBL4-1
قطعه ژنومی تکثیر شده توسط پرایمر CBL4-1 به طول bp 560 بوده و توالی نوکلئوتیدی این قطعه در کلیه ژنوتیپ­های آزمایشی پس از مقایسه و آنالیز با نرم افزار CodonCode Aligner به سه کانتیگ تقسیم شده است. برای این که دو یا چند توالی در یک کانتیگ مشترک قرار گیرند باید در محل هم پوشانی یکدیگر دارای حداقل ۲۰ باز مشترک باشند. قطعات تکثیری پرایمر CBL4-1 در ژنوتیپ­های مورد مطالعه دارای تنوع نوکلئوتیدی بالایی بوده و به این دلیل در سه کانتیگ گذوهبندی شده ­اند. شکل ۳- ۲۹ توالی نوکلئوتیدی این قطعه را نشان می­دهد.
۱GCGTCGGAGCCTGATGGATGGGTGGTTGTGTTTCTGTTAGCGTCAACGCCTGTAGAGTGC
۶۱GGAGCTTATTCTCTCGCCGGCGCGGCGTGCTCGATCGGCTTAGCTTCCGCCGGAGCCGGA
۱۲۱CAAGCAGGCAGCGGATGGGCTGCGTGTCGTCGTCGCCGGGGCGGTCCAGGCGCGCGCCGG
۱۸۱GGTACGAGGACCCGGCCGTCCTCGCCTCCCAGACCTCCTGTACGTCTCGTCAATCCATAC
۲۴۱CACTCCTTGATTTCCTCTCTGCTACCTCAACTGAATGGAAGCTCGTGTTGCATTGCGTGC
۳۰۱GCGTGGTTGCAGTCACGGTGAACGAGGTCGAGGCGCTCTACGAGCTCTACAAGAAGCTCA
۳۶۱GCTACTCCATCTTCAAAGACGGCCTCATCCACAAGGTAGCCTCCACGACCGCCATGGATC
۴۲۱CATGCATCTTCAAAGACTGCGCCCCTCAACTCATCTCATCTCATCTGTGTGGTTGGTTCG
۴۸۱TCCCCAGGAGGAGTTCCAGCTCGCTTTGTTCAGGACCAGCAAAGGGCCGAGCCTGTTCGC
۵۴۱ CGACAGGGTGTTCGACCTCT
شکل ۳- ۲۹ توالی نوکلئوتیدی قطعه تکثیری پرایمر CBL4- 1
۳-۱۰-۱-۱ موتاسیون­های حذف و اضافه نوکلئوتیدی در قطعه تکثیری پرایمر CBL4-1
نتایج جستجوی موتاسیون­های حذف و اضافه نوکلئوتیدی در آنالیز توالی نوکلئوتیدی کانتیگ­های قطعه تکثیری پرایمر CBL4-1 در ۹۶ ژنوتیپ مورد بررسی در جدول ۳- ۲۷ آمده است. این موتاسیون­ها از طریق مقایسه توالی بازی ژنوتیپ­های آزمایشی با یکدیگر و با شاهد به کمک نرم افزار CodonCode Aligner به دست آمده­اند. نتایج این آنالیز نشان داد که از میان سه کانتیگ موجود در قطعه تکثیری این پرایمر، صرفاً کانتیگ اول در ژنوتیپ­های شماره ۶، ۲ و ۷ حامل موتاسیون­های اضافه شدن نوکلئوتید، حذف نوکلئوتید و تکرار نوکلئوتید بوده است.
جدول ۳- ۲۷ تعداد و انواع موتاسیون­های حذف و اضافه نوکلئوتیدی در کانتیگ ­های قطعه تکثیری پرایمر CBL4-1

نوع موتاسیون
حذف و اضافه

شماره کانتیگ

تعدادژنوتیپ­های حامل موتاسیون

اضافه شدن نوکلئوتید

اول

۶