فصل سوم

روش پژوهش

مقدمه

در این فصل روش تحقیق، جامعه­آماری، حجم ­نمونه و روش نمونه گیری، ابزار اندازه‌گیری، محاسبه روایی و پایایی ابزار اندازه‌گیری، روش‌های آماری جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق گزارش می‌شود.

۳-۱- طرح تحقیق، بیان متغیرها و نحوه ی تغییر یا کنترل آن ها

با توجه به اینکه در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین نوع ساختار سازمانی با عدالت سازمانی و خود کارآمدی حرفه ای اعضای هیئت علمی دانشگاه یاسوج پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. متغیرهای این تحقیق شامل: نوع ساختار سازمانی دانشگاه متغیر پیش بین و نوع عدالت سازمانی به عنوان متغیر وابسته و احساس خودکارآمدی حرفه­ای اساتید به عنوان متغیر مستقل ‌می‌باشد.

۳-۲- جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری

جامعه آماری پژوهش شامل تمامی اعضای هیئت علمی است که در سال تحصیلی ۹۰- ۹۱ در دانشگاه یاسوج مشغول فعالیت بوده اند. تعداد این افراد ۱۶۰ نفر بوده است که از این تعداد ۱۵۳ نفر مرد و ۷ نفر زن بوده اند. روش نمونه‌گیری در این پژوهش، نمونه‌گیری طبقه ای تصادفی بود و آزمودنی­ها به طور تصادفی با توجه به ویژگی های جمعیت شناختی (مرتبه علمی و حوزه تخصصی) جامعه مورد پژوهش انتخاب شدند.

با بهره گرفتن از فرمول کوکران، حجم نمونه پژوهش ۱۱۳ نفر برآورده شده است. از این تعداد، ۵ نفر از آزمودنی ها زن و ۱۰۸ نفر از آن ها مرد بوده است.

جدول شماره ۲: توزیع نمونه بر اساس حوزه تخصصی و مرتبه علمی

جنسیت

حوزه تخصصی

مربی
استادیار
دانشیار به بالا
جمع کل فراوانی

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

فراوانی

درصد

فنی و مهندسی

۳

۷۵/۱۸

۱۶

۴/۱۷

–

–

۱۹

علوم پایه

۳

۷۵/۱۸

۲۷

۴۰/۲۹

–

–

۳۰

علوم انسانی

۵

۲۵/۳۱

۲۹

۵۵/۳۱

۵

۱۰۰

۳۹

علوم کشاورزی

۵

۲۵/۳۱

۲۰

۷۵/۲۱

–

–

۲۵

جمع کل

۱۶

۱۰۰

۹۲

۱۰۰

۵

۱۰۰

۱۱۳

۳-۳- ابزار پژوهش

۳-۳-۱- پرسشنامه نوع ساختار سازمانی

به منظور ارزیابی ساختار سازمانی از مقیاس نوع ساختار سازمانی (ترک­زاده و محترم، ۱۳۸۹) که بر اساس چارچوب مفهومی هوی و میسکل (۲۰۰۸) تهیه شده است، استفاده شده است. این مقیاس که به صورت طیف پنج گزینه­ای لیکرت ‌می‌باشد، دارای دو بعد تواناساز و بازدارنده ‌می‌باشد. مقیاس نوع ساختار سازمانی (ترک­زاده و محترم، ۱۳۹۰) نخستین بار در بین اساتید و اعضای هیئت­ علمی دانشگاه شیراز توزیع و جمع ­آوری گردید. روایی و پایایی آن مقیاس به ترتیب با بهره گرفتن از روش­های تحلیل­گویه (۸۷/۰- ۳۹/۰ در سطح معنی­داری ۰۰۰۱/۰) و آلفای کرونباخ (۸۱/۰) محاسبه شد. این مقیاس برای دومین بار در بین کارکنان ستادی دانشگاه شیراز توزیع و جمع‌ آوری گردید. روایی و پایایی این مقیاس به ترتیب با بهره گرفتن از روش های تحلیل گویه (۷۸/۰-۴۱/۰ در سطح معنی داری ۰۰۰۱/۰) و آلفای کرونباخ (۷۹/۰) محاسبه شد.

با توجه به تغییر در جامعه آماری، روایی مقیاس­ از طریق روش­ «تحلیل­گویه» و پایایی آن از طریق محاسبه «ضریب آلفای کرونباخ» محاسبه گردید، همچنان که در جدول شماره (۳) قابل مشاهده است این مقیاس از روایی بالا و پایایی نسبتاً بالایی برخوردار بوده است.

جدول شماره ۳: محاسبه روایی و پایایی مقیاس نوع ساختار سازمانی

زیرمقیاس
روایی
پایایی
ساختار تواناساز

۰۰۰۱/۰ ۷۲/۰- ۳۰/۰

۷۷/۰

ساختار بازدارنده

۰۰۰۱/۰ ۷۰/۰- ۳۰/۰

۷۸/۰

نمره کل

۰۰۰۱/۰ ۷۱/۰- ۳۰/۰

۷۷/۰

۳-۳-۲- مقیاس عدالت سازمانی:

به منظور ارزیابی عدالت سازمانی نیز از مقیاس عدالت سازمانی مورمان و نیهوف (۱۹۹۳) استفاده شده است. این مقیاس دارای ۲۰ گویه می‌باشد، که عدالت رویه ای را با ۶ گویه ، عدالت تعاملی را با ۹ گویه و عدالت توزیعی را با ۵ گویه اندازه گیری می­ کند. برای محاسبه روایی مقیاس عدالت سازمانی، از روش تحلیل گویه و برای محاسبه پایایی آن نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شده که مطابق با نتایج گزارش شده در جدول شماره ۴، هر سه بعد عدالت سازمانی از روایی و پایایی بالایی برخوردار بوده‌ است.

جدول شماره ۴: روایی و پایایی مقیاس عدالت سازمانی

زیر مقیاس
طیف ضرایب همبستگی و سطح معناداری
آلفای کرونباخ
عدالت رویه‌ای

٨٣ /٠ – ۶۴/٠

٠٠٠١/٠

٩١/٠

عدالت‌مراوده‌ای

٨٣/٠ – ۶۴/٠

٠٠٠١/٠

٩۴/٠

عدالت توزیعی

٧٧/٠-٧٢/٠

٠٠٠١/٠

٨٩/٠

۳-۳-۳- مقیاس خودکارآمدی حرفه­ای:

به منظور ارزیابی خودکارامدی اعضای هیئت علمی نیز از مقیاس خودکارامدی حرفه‌ای ریگس و همکاران (۱۹۹۴) استفاده شده است. این مقیاس نیز دارای طیف هفت گزینه­ای از کاملا مخالف تا کاملا موافقم ‌می‌باشد که برای محاسبه روایی آن از روش تحلیل گویه و برای سنجش پایایی آن نیز از روش آلفای کرونباخ استفاده شده است که مطابق با نتایج گزارش شده در جدول شماره ۵ از پایایی بالایی برخوردار بوده‌ است.

جدول شماره ۵: روایی و پایایی مقیاس خودکارآمدی حرفه ای

آلفای کرونباخ
طیف ضرایب همبستگی و سطح معناداری
خودکارآمدی حرفه­ای

٨٠/٠

۵٢/٠- ٠۵/٠

٠٠٠١/٠

۳-۴- روش اجرا

به منظور انجام تحقیق حاضر، داده ­های می‌دانی به صورت پیمایشی با بهره گرفتن از سه پرسشنامه معرفی شده،­ گردآوری شده است پس از انتخاب نمونه، پرسشنامه های پژوهش بین اعضای هیئت علمی توزیع و بعد از سه روز با مراجعه حضوری جمع‌ آوری شد.

٣-۵- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

برای تجزیه و تحلیل داده ها از بسته نرم افزاری spss16 استفاده شده است. روش های آماری مورد استفاده برای هر سؤال به شرح زیر است:

۱- نوع ساختار سازمانی غالب دانشگاه یاسوج چیست؟ (آزمون تی وابسته)

۲- اعضای هیئت علمی چه نگرشی نسبت به عدالت سازمانی دانشگاه یاسوج دارند؟ (آزمون تی تک نمونه ای)

۳- احساس خودکار آمدی حرفه ای اعضای هیئت علمی دانشگاه یاسوج به چه میزان است؟ (آزمون تی تک نمونه ای)