در این تحقیق برای تعیین اعتبار ابعاد خشونت در جریان یک مطالعه مقدماتی مورد مطالعه قرارگرفت. در استفاده از روایی[۱] ، میزان هماهنگی و همبستگی هر گویه با مجموع گویه ها تعیین و سپس گویه های نامناسب حذف می‌شوند. در این پژوهش، نیز برای سنجش میزان روایی از روش همبستگی درونی گویه ها و همچنین آلفای کرونباخ که مبتنی بر ماتریس همبستگی گویه ای است و ضریب روایی کل طیف را مشخص می کند، استفاده شده است. برنامۀ SPSS علاوه بر محاسبۀ ضریب آلفا یا روایی کل طیف، موقعیت تک تک گویه ها را از لحاظ نقش آنها در کاهش یا افزایش کلی مشخص می کند و بدین ترتیب، گویه های نامناسب که حذف آنها باعث افزایش ضریب روایی کل طیف  می‌شود تعیین می‌گردد. از این رو برای حصول اطمینان از روایی ابزار سنجش، سؤالات پرسشنامه مورد مطالعه مقدماتی قرار گرفته است.

 

 

جدول ۱- ۳٫  ضریب آلفای کرونباخ برای گویه های مربوط به متغیرهای تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ابعاد	تعداد گویه	مقیاس	آلفای کرونباخ
تضاد والدین	۳	ترتیبی	۸۴/۰
پایگاه اقتصادی- اجتماعی	۳	ترتیبی	۹۰/۰
بی عدالتی	۳	ترتیبی	۸۳/۰
جرم در محله	۳	ترتیبی	۹۴/۰
ناکامی	۳	ترتیبی	۷۸/۰
داشتن همسالان بزهکار	۳	ترتیبی	۸۵/۰
قربانی خشونت شدن	۳	ترتیبی	۹۵/۰
شاهد خشونت بودن	۳	ترتیبی	۸۳/۰
خشونت لفظی	۳	ترتیبی	۸۹/۰
خشونت فیزیکی ملایم	۳	ترتیبی	۸۸/۰
خشونت فیزیکی شدید	۳	ترتیبی	۷۹/۰

 

 

 

۱۲-۳- روش تجزیه و تحلیل داده ها

 

در پژوهش حاضر از روش پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است و پس از استخراج اطلاعات از نرم افزار Spss برای تهیه جداول و سپس جداول دو بعدی منظم شده و نمودار در نهایت از آزمون آماری مانند همبستگی پیرسون ، و رگرسیون برای تأیید یا رد فرضیات پژوهش استفاده شده است .

 

 

 

۱۳-۳ -آزمون فرضیات

 

فرضیات آماری بر دو دسته است :

 

۱- فرض صفر .

 

۲- فرض خلاف یا تحقیقی .

 

در پژوهش حاضر فرض صفر این است که بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین ، احساس بی عدالتی اجتماعی ، داشتن همالان بزهکار ، ناکامی ، جرم در محله ، تضاد والدین ، قربانی خشونت شدن ، تماشاگر خشونت بودن و گرایش جوانان به خشونت رابطه معنی داری وجود ندارد .

 

فرض خلاف که بین پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین ، احساس بی عدالتی اجتماعی ، داشتن همالان بزهکار، ناکامی ، جرم در محله ، تضاد والدین ، قربانی خشونت شدن ، تماشاگر خشونت بودن و گرایش جوانان به خشونت رابطه معنی داری وجود دارد .

 

۱۴-۳- سطح معنی داری

 

« سطح معنادار بودن عبارت است از بدست آوردن یک ارزش آماری که به رد فرضیه صفر منجر شود در شرایطی که این فرضیه درست باشد . (همان منبع ، ۱۳۸۲ : ۲۶۷ ) .

 

برای مثال وقتی که سطح معنادار بودن یک آزمون آماری ۰۵% باشد احتمال اینکه فرض صفر بطور نادرست رد شود ۰۵/۰ است . در اکثر موارد پژوهشگران سطوح ۰۵% و ۰۱% را به عنوان سطح قابل انتخاب می کنند . در آزمون خی دو برای تحقیق حاضر سطح معناداری ۰۵% در نظر گرفته شده است و اگر خی دو محاسبه شده توسط پژوهشگران از خی دو جدول بیشتر باشد فرض صفر رد می شود و خلاف تأیید می گردد و این بدان معناست که بین متغیرهای مورد نظر رابطه معنی دار وجود دارد .

 

۱۵-۳- جامعه آماری

 

جامعه آماری تحقیق حاضر ۱۸۵۰ نفر از پسران ( ۱۵ – ۲۵ ) ساله شهر گیلانغرب هستند .

 

۱۶-۳- حجم نمونه

 

از فرمول کوکران برای بدست آوردن حجم نمونه ضرورت  می یابد.

 

فرمول کوکران :                                                                

 

در این پژوهش مبنای اثبات یا رد فرضیات با احتمال ۹۵% در نظر گرفته شده است که بر این اساس مقدار t در فرمول فوق ۹۶/۱ می باشد .

 

« میانگین نمونه با ۹۵% اطمینان بین ۹۶/۱- و ۹۶/۱+ انحراف استاندارد از میانگین جامعه قرار دارد » . ( دلاور ، ۱۳۸۲ : ۲۶۰ ) .

 

بر اساس اطلاعات موجود در کتابهای آماری q و p  باید برابر ۱ شود و بر این اساس در این فرمول برای هر کدام از این دو عدد ۵/۰ در نظر گرفته شده است که در نهایت مجموع آنها برابر یک می باشد. در فرمول فوق d به مبنای خطای استاندارد می باشد که از تفریق عدد ۱ از عدد سطح اطمینان بدست می آید چون سطح اطمینان در این فرمول ۹۵/۰ است پس بنابراین مقدار d در این فرمول برابر ۰۵/۰ خواهد بود.

 

N نیز در این فرمول همان جامعه آماری می باشد که تعداد آن برابر با ۱۸۵۰ نفر می باشد .

 

 

       

 

با توجه به فرمول کوکران ، تعداد نمونه مورد بررسی در تحقیق حاضر برابر با ۳۵۰ نفر خواهد بود که اطلاعات مورد نظر از میدان تحقیق از نمونه مورد نظر گردآوری خواهد شد .

 

بدین ترتیب که در بین گروه های مختلف جوانان دانش آموز را به عنوان نمونه مطالعه انتخاب شده و از بین دانش آموزان دبیرستانهای پسرانه شهر گیلانغرب – دبیرستان رازی ، امام علی و پیش دانشگاهی ثامن الائمه ، انتخاب گردیده اند که پرسشنامه توسط محقق به آنها و پس از تکمیل دوباره جمع آوری گردیده است .

 

۱۷-۳- متغیرهای مستقل

 

متغیرهای مستقل این تحقیق عبارتند از :‌ پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین ، احساس بی عدالتی اجتماعی ، داشتن همالان بزهکار ، ناکامی ، جرم در محله ، تضاد والدین ، قربانی خشونت شدن ، تماشاگر خشونت بودن.

 

۱۸-۳- سنجش متغیر وابسته

 

در این تحقیق نیز بیشتر گویه های استفاده شده برای سنجش خشونت جوانان از مقیاس تاکتیک های تضاد گرفته شده اند ؛ که در آن خشونت به سه بعد خشونت لفظی ، خشونت فیزیکی ملایم و خشونت فیزیکی شدید تقسیم شده است . از آنجا که در مقیاس تاکتیک های تضاد از سال ۱۹۷۲ در مطالعات متعددی در بیست کشور جهان از جمله اسپانیا ، ژاپن ، سوئد و … با موفقیت انجام شده است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

۱۹-۳- تعریف متغیرهای تحقیق

 

پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین

 

تعریف مفهومی

 

پایگاه وضعیت اجتماعی فرد در گروه یا گروه در جامعه است ( بروس کوئن ، ۱۳۶۹ : ۱۰۲ ) .

 

پایگاه به موقعیت اجتماعی فرد در یک گروه یا به مرتبه اجتماعی او در یک گروه ، در مقایسه با گروهی دیگر ، اطلاق می شود ( همان منبع ، ۱۳۷۲ : ۲۴۰ ) .

 

پایگاه و موقعیت اجتماعی فرد حقوق و مزایای شخص را تعیین می کند (همان منبع ، ۱۳۷۲ : ۸۳ ).

 

جایی است که هر کس در ساخت اجتماعی اشغال می کند ، وضع یا اعتبار اجتماعی است که معاصران فرد بدو بطور عینی در بطن جامعه ای که در آن حیات می گذراند ، تفویض می دارند ، وضع یا مرتبتی است شخص بطور ذهنی حفظ می کند یا سعی در نگهداری از آن در نظر دیگران دارد جایی که یک فرد خاص در نظامی مخصوص و در زمانی معین اشغال می کند ، پایگاه او در برابر این نظام خوانده می شود ( بیرو ، ۱۳۶۶ : ۳۸۰ – ۳۸۱ ) .

 

پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین از طرفی موجب به وجود آمدن نظام خاصی از ارزشها برای افراد خانواده   می شود که جامعه پذیری فرد در بستر آن شکل می یابد و از طرفی دیگر موجب کنش متقابل با افراد خاصی  می شود که به رفتار فرد جهت می دهد . بنابراین پایگاه اقتصادی – اجتماعی والدین از عوامل مؤثر بر گرایش جوانان به خشونت می باشد . امروزه سه شاخص اصلی برای تعریف آن به کار برده می شود که شامل درآمد ، تحصیلات و شغل می باشند .

 

تعریف عملیاتی

 

این متغیر با شاخص های درآمد خانواده ، تحصیلات والدین و شغل والدین سنجیده می شود .

 

احساس عدالت اجتماعی

 

تعریف مفهومی

 

عدالت به معنی عام ، همان اعتدال در کارها و شامل تمام فضایل ( میانه روی ) است . زیرا هر کس که به کار ناشایسته ای دست زند ستم کرده است و به معنی خاص ، به مفهوم برابر داشتن فضیلتی است که به موجب آن « باید به هر کس آنچه را که حق اوست داد » بنابراین احساس عدالت اجتماعی نشان دهنده باور به رعایت قوانین و برابری فرصتها در دستیابی افراد به منابع ، مناصب و پاداشها در جامعه است ( کاتوزیان ، ۱۳۸۱ : ۶۴ – ۶۵ ) .

 

 

 

 

 

تعریف عملیاتی

 

به نظر می رسد در جامعه ما همه عملاً در برابر قانون برابرند .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

به نظر می رسد در جامعه ما تبعیض و بی عدالتی چندانی وجود ندارد .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

این روزها تا پول و پارتی نداشته باشید نمی توان به حق خود رسید .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

داشتن همالان بزهکار

 

تعریف مفهومی

 

همالان : افراد همسن و سال فرد هستند که شامل هم محله ای ها ، هم کلاسی ها و دیگر دوستان فرد می شود که با یکدیگر روابط صمیمی و چهره به چهره دارند .

 

بزهکار : بزهکاری یک پدیده به ظاهر پیچیده اجتماعی است که در محیطهای اجتماعی مختلف به شکلهای متفاوتی دیده می شود .تعریف و رفتار بزهکارانه در هر جامعه ای توسط قوانین حقوقی و هنجارهای اجتماعی آن جامعه مشخص می شود . اگر چه در بیشتر جوامع، بزه به عنوان رفتاری قابل تنبیه از طرف قانون تعریف شده است ، اما صرفاً در تبیین آن مفهوم حقوقی مسئله کافی نیست . بزهکاری به معنای تعدادی متغیر از اعمال ارتکابی علیه احکام قانونی که می تواند ماهیتهای مختلف داشته باشد ، وجه مشترک تمام جوامع انسانی است .صرف نظر از موضوع اختلاف ماهیت، این اعمال تقریباً همیشه توسط قانون تعریف و پیش بینی میشود در تعریف رفتار بزهکارانه بطور کلی قرنهاست اعمالی مانند قتل، دزدی، نزاع، تخریب ، تجاوز ،غارت ،وحشیگری و آتش افروزی به عنوان رفتار بزهکارانه پذیرفته شده است و تقریباً همه جوامع برای آن تعریف مشخصی دارند .تنها تفاوت مشهود در میزان و نوع تنبیهی است که بر اساس قوانین حقوقی آن جامعه تعیین میشود .

 

بزهکار به کسی گفته می شود که مرتکب عمل بزه شود . داشتن همالان بزهکار بدین معنی است که فرد با افرادی که کارهای خلاف و بزه انجام می دهند ارتباط نزدیک دارد . دورکیم جامعه شناس فرانسوی بزه را چنین تعریف می کند : هر عملی وقتی جرم محسوب می شود که احساسات قوی و مشخص وجدان جمعی را جریحه دار سازد ( مشکانی و رضوی ، ۱۳۸۱ : ۱۴۰ ) .

 

تعریف عملیاتی

 

افرادی که شما به عنوان دوست با آنها ارتباط دارید ، هر یک از موارد و کارهای زیر را تا چه اندازه انجام می دهند ؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	موارد	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
۱	مصرف مشروبات الکلی
۲	استعمال مواد مخدر ( حشیش ، تریاک و …)
۳	دعوا کردن با دیگران

 

ناکامی

 

تعریف مفهومی

 

اگر شخصی پی ببرد قادر به انجام کاری نیست یا چیزی را که آرزو دارد نمی تواند بدست آورد دچار ناکامی خواهد شد یا هنگامی که فرد بفهمد که دیگران کارهایی را می توانند انجام دهند او از عهده انجام آن کار بر نمی آید دچار حقارت می شود . این احساس ها همیشه دردناک اند و گریز از عواقب آنها مشکل می باشد .

 

بعضی ها در برابر ناکامی دست به پرخاشگری می زنند و با کسی که به موفقیت رسیده اند به دشمنی و کینه توزی بر می خیزند ( ریاحی ، ۱۳۷۰ : ۶۹- ۷۰ ) .

 

رفتار پرخاشجویانه همواره مستلزم وجود ناکامی است و بلعکس وجود ناکامی همواره به نوعی پرخاشجویی منجر می شود ( شایان مهر ، ۱۳۷۹ : ۴۵۰ ) .

 

هنگامی که تلاش یک فرد برای دست یابی به هدف خاصی ، به هر دلیلی با شکست روبرو شود ، نتیجه امر ، یک حالت عدم آرامش ذهنی است که تحت عنوان ناکامی یا محرومیت خوانده می شود . نظریه پردازان اولیه بر این اعتقاد بودند که ناکامی ، لامحاله به تهاجم و خشونت می انجامد ( نجفی ایراند آبادی ، ۱۳۷۵ : ۱۷۰ ) .

 

تعریف عملیاتی

 

هر کس در زندگی نیاز به تفریح و سرگرمی دارد تا چه حد در این زمینه نیاز شما برآورده شده است ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

تا چه حد در برآورده شدن نیازهای اولیه شما مانند خوراک و پوشاک با مشکل مواجه شده اید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

تا چه حد در خانه نیازهایی که داشته اید توسط پدر و مادر برآورده شده است ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

 

 

جرم در محله

 

تعریف مفهومی

 

جرم : پدیده اجتماعی و جهانی است و تحت عناوینی چون سرپیچی ، سرکشی ، رفتار انحرافی و با خلقت بشر آغاز شده ست . جرم در وسیعترین معنای کلمه فعلی است که قانون آن را ممنوع اعلام کرده و فاعلش را مستحق مجازات دانسته است . بنابراین جرم عبارت است از : زیر پا گذاشتن مقررات و قوانین جزایی ( مؤمنی ، ۱۳۸۲ : ۳۰ ) .

 

محله : خانه های مجاور هم در یک فضای جغرافیایی خاص ، که از لحاظ پیدایش ، وسعت ، وابستگی اجتماعی و آداب و رسوم ، در یک حوزه جغرافیایی از شهر که با یکدیگر وجه اشتراک دارند ، محله می گویند .

 

جرم در محله : تعدای از افراد که در یک حوزه جغرافیایی خاص زندگی می کنند ، با زیر پا گذاشتن مقررات و قوانین جزایی ، مرتکب انواع جرایم می شوند . بنابراین جرم در محله عبارت است از : میزان انواع جرایم در محله .

 

تعریف عملیاتی

 

فکر می کنید هر یک از موارد زیر چقدر در محله شما وجود داشته باشند ؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	موارد	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
۱	درگیری های قومی و قبیله ای
۲	خرید و فروش مشروبات الکلی
۳	خرید و فروش مواد مخدر

 

تضاد والدین

 

تعریف مفهومی

 

تضاد در خانواده از سه نوع اصلی تشکیل می شود : تضاد همسران ( والدین )، تضاد والدین و فرزندان و تضاد فرزندان با هم . تضاد والدین در این تحقیق مورد نظر است . منظور از تضاد والدین کشمکش و درگیری لفظی و فیزیکی و نیز عدم توافق آنها با یکدیگر است (مشکانی و رضوی ، ۱۳۸۱ : ۱۴۲ ).

 

تعریف عملیاتی

 

تضاد والدین با گویه های زیر سنجیده شده است .

 

 

 

احساس می کنم پدر و مادرم در بیشتر مسائل با هم اختلاف دارند .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

احساس می کنم والدینم احترام چندانی برای هم قائل نیستند .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

پدر و مادرم همیشه همدیگر را سرزنش می کنند .

 

کاملاً موافقم              موافقم              تاحدودی             مخالفم              کاملاً مخالفم

 

قربانی خشونت شدن

 

تعریف مفهومی

 

قربانی خشونت ، منظور کسی است که طی دورۀ زمانی خاص علیه او جرمی صورت می گیرد و مورد ضرب و جرح قرار می گیرد .

 

تعریف عملیاتی

 

در طول یکسال گذشته هر یک از موارد زیر چقدر برای شما اتفاق افتاده است ؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	موارد	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
۱	کسی شما را تهدید کرده باشد
۲	کسی با سیلی یا مشت شما را زده باشد
۳	کسی با سنگ یا شیئ را به قصد آسیب رساندن به سمت شما پرتاب کرده باشد

 

 

 

تماشاگر خشونت بودن

 

تعریف مفهومی

 

منظور از تماشاگر خشونت بودن دیدن یا شنیدن وقایع خشونت بار و ناخوشایند در جامعه است .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تعریف عملیاتی

 

در طول یکسال گذشته هر یک از موارد زیر را چقدر شنیده یا مشاهده کرده اید ؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ردیف	موارد	خیلی زیاد	زیاد	تاحدودی	کم	خیلی کم
۱	دعوای لفظی بین افراد
۲	تهدید یک فرد توسط دیگری
۳	درگیری با چوب و چماق

 

 

 

۳۱-۳ تعریف عملیاتی و سنجش متغیرها

 

۳۲-۳ سنجش متغیر وابسته ( خشونت جوانان )

 

خشونت هر نوع حمله غیر قانونی به آزادی هایی که جامعه رسماً یا ضمناً برای افراد خویش قائل است تلقی می شود . یا می توان در تعریف کلی تر چنین گفت : خشونت ، استفاده عمدی از نیرویی یا قدرت فیزیکی ، بر روی خود و دیگری و یا بر روی یک گروه یا جامعه است ، که می توان بدون آسیب جسمی یا همراه با احتمال جراحت ، مرگ ، آسیب روحی، روانی، اختلال در رشد و محرومیتهای گوناگون باشد ( سازمان جهانی بهداشت ، ۱۳۷۹ ) .

 

خشونت جوانان در این تحقیق به سه بعد خشونت لفظی، خشونت فیزیکی ملایم و خشونت فیزیکی شدیدتقسیم شده است .

 

برای سنجش متغیر وابسته ( خشونت جوانان ) از گویه های زیر استفاده شده است .

 

خشونت لفظی

 

در یکسال گذشته پیش آمده است به کسی فحش و ناسزا زده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که کسی را در جمع مسخره کرده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

خشونت فیزیکی ملایم

 

در یکسال گذشته پیش آمده است با کسی دست به یقه شده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که به دلیل عصبانیت کسی را هُل داده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که در درگیری ها کتک کاری کرده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

خشونت فیزیکی شدید

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که با کسی درگیر شده و او را با چوب و چماق زده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که با کسی درگیر شده و از چاقو استفاده کرده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد

 

در یکسال گذشته پیش آمده است که به خاطر حفظ جان خود مجبور به حمل اسلحه شده باشید ؟

 

خیلی کم                  کم                       هرگز                    زیاد           خیلی زیاد