۳-۲ نوع و روش پژوهش
محقق پس از تعیین و تنظیم موضوع باید در فکر انتخاب «روش‏» تحقیق باشد. ‏مراد از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص کنیم، چه روش تحقیقی برای موضوع ‏خاص لازم است‏. انتخاب روش‌ انجام تحقیق بستگی به هدف ما، نوع کاوش محقق برای ‏دست‌ یافتن به هدف ما، ماهیت موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرائی آن دارد. بنابراین ‏هنگامی که می‌توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت ‏موضوع مورد پژوهش، هدف ما و نیز وسعت دامنه آن مشخص باشد. به عبارت دیگر هدف ‏از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید چه شیوه و روشی اتخاذ کند تا او ‏را هر چه دقیق‌تر، آسانتر، سریع‌تر و ارزان‌تر در دستیابی به پاسخ‌ یا پاسخهائی برای پرسش ‏یا پرسش‌ها و مساله تحقیقی مورد نظر کمک کند. پایه هر علمی روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود. ممکن است از «روش تحقیق» معانی متمایزی استنباط شود، در اینجا منظور از روش تحقیق یک فرایند نظام مند برای یافتن پاسخ یک پرسش یا راه حل یک مساله است.

تحقیق حاضر که به دنبال بررسی رابطه بین نگرش مشتریان نسبت به تبلیغات و میزان ارتقا فروش خدمت در شعب بانک ملی شهرستان بندرعباس می باشد از نظر روش جزءتحقیقات توصیفی از نوع همبستگی است. در روش همبستگی رابطه بین دو یا چند جفت متغیر و یا رابطه میان دو یا چند دسته از داده ها سنجیده می شود که درجه این رابطه را میتوان به وسیله ضریب همبستگی اندازه گیری و مورد سنجش قرار داد.
از لحاظ هدف نیز جزء تحقیقات کاربردی می باشد .هنگامی که با هدف برخورداری از نتایج یافته ها برای حل مسائل موجود در سازمان به تحقیق می پردازیم،آن را تحقیق کاربردی می نامیم.
مبانی نظری این تحقیق از منابع کتابخانه ای جمع آوری شده و همچنین داده های لازم برای آزمون فرضیات از طریق پرسشنامه میدانی بدست آمده است.لذا بر اساس مکان از نوع تحقیقات میدانی است.
۳-۳ جامعه آماری مورد بررسی
۳-۳-۱- جامعه آماری
جامعه آماری عبارتست از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد، بازرگان و حجازی،۱۳۸۴). جامعه آماری بر اساس تعداد اعضای تشکیل دهنده به دو دسته تقسم می شود:جامعه آماری محدود و جامعه آماری نامحدود.منظور از جامعه آماری محدود جامعه ای است که می توان اعضا یا عناصر تشکیل دهنده آن را مشخص کرد.جامعه آماری نامحدود جامعه ای است که تعداد اعضا یا عناصر تشکیل دهنده آن مشخص نیست .جامعه آماری این تحقیق شامل مشتریان بانک ملی در سطح شهرستان بندرعباس می باشند که از خدمات شعب مختلف آن در سال ۱۳۹۲ استفاده کرده اند.جامعه آماری مورد نظر جامعه آماری نامحدود که با دریافت اطلاعات مدیریت استان تعداد این مشتریان در حدود ۴۰۰۰۰ نفر می باشد.
۳-۳-۲- حجم نمونه
پس از انتخاب موضوع تحقیق و بیان مسئله، یکی از تصمیمیات مهمی که در پیش روی هر پژوهشگری قرار دارد انتخاب نمونه است، نمونه ای که باید نماینده جامعه ای باشد که پژوهشگر قصد تعمیم یافته های تحقیق خود به آن جامعه را دارد. اگر محقق پژوهش خود را بر تمامی افراد جامعه اجرا کند روش او سرشماری خواهد بود یعنی محقق باید تمامی افراد جامعه را تک تک مورد بررسی و آزمون قرار دهد. اما چون اکثر پژوهشگران توان و زمان اجرای پژوهش بر کل جامعه را ندارند به همین دلیل پژوهش خود را محدود به نمونه کوچکی می سازند.
هر چه حجم یا اندازه نمونه بزرگتر باشد میزان اشتباهات در نتیجه گیری کم می شود و بر عکس هر چه تعداد نمونه محدود باشد مقدار اشتباهات زیادتر است، بنابراین زمانی که محقق سطح بالاتری از اطمینان یا معنی دار بودن آماری را ملاک ارزیابی اطلاعات تحقیق خود قرار می دهد لازم است حجم نمونه او بزرگتر انتخاب شود.
لذا اگر هر عضو در جامعه ما در دقیقاً مشابه عضو دیگر باشد آنگاه انتخاب نمونه ای با حجم یک عضو هم کافی است. حجم نمونه باید به اندازه ای باشد که نتایج حاصل عیناً با نتایج همان مطالعه در جامعه ای که نمونه از آن انتخاب شده است برابر باشد. تعیین حجم نمونه بستگی به میزان دقت و اطمینان مورد نظر دارد که با فرمول هایی قابل محاسبه است.
با توجه به اینکه در این تحقیق امکان بررسی تمامی اعضا جامعه آماری بعلت پراکندگی در سطح شهرستان و نیز تعداد زیاد آنها وجود نداشته در نتیجه از نمونه گیری استفاده گردیده که برا ی این کار از فرمول نمونه گیری جامعه محدود کوکران استفاده شده است.
حجم نمونه با استفاده ازفرمول کوکران به شرح زیرمحاسبه شده است:
که در آن:
= N حجم جامعه آماری
= n حجم نمونه
مقدار اشتباه مجاز برابر۰۵/۰ در نظر گرفته شده
مقدار متغیر نرمال واحد متناظر با سطح اطمینان ۹۵ درصد
=P برآورد نسبت صفت متغیر = ۵/۰
P=q-1=5/0
۳-۳-۳- شیوه نمونه گیری
درپژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع پژوهش وجامعه آماری مورد مطالعه (واریانس موجود دربین مشتریان، تحصیلات وجنسیت افراد) از روش نمونه گیری طبقه ای به شکل متناسب استفاده شده است برای تحت پوشش قراردادن جامعه آماری مورد نظر (مشتریان) مراحل زیر مورد توجه قرار گرفته است :
الف- تقسیم کل حجم نمونه به نسبت درجه بانک(۱،۲،۳،۴،۵،ممتازب، ممتاز الف) درمیان طبقات (شعبه های مختلف بانک ملی)؛
ب- انتخاب مشتریان به شکل تصادفی ساده ازهرشعبه؛
ج- توزیع پرسشنامه دربین مشتریان منتخب .
جدول ۳-۱ نمونه آماری مشتریان بانک ملی در شعبات مختلف

کنترل وزن با رژیم غذایی

کنترل وزن از طریق ورزش

استفاده از داروها و قرص‌های رژیمی برای کنترل وزن

۵-۵

پوشش ظاهری

ترجیح لباسهای اندامی و چسبان به لباسهای دیگر

پرستش،شهرام،بررسی جامعه شناختی مدیریت ظاهر و هویت فردی در بین جوانان(مطالعه موردی شهر بابلسر)، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال پنجم، ۱۳۸۸،صص۱۹-۴۹

معمولا چه اندازه به انجام هریک از اعمال زیر میپردازید ؟

1. 1. خیلی کم

1. 1. کم

1. 1. متوسط

1. 1. زیاد

1. 1. خیلی زیاد

خرید شلوار معمولی با شکل ساده

ترجیح لباسهایی با رنگ سنگین و متین نسبت به لباسهای دیگر

خرید لباسهای مد روز با مارک خارجی

پوشیدن لباسهای گرانقیمت و منحصر بفرد

پوشیدن لباس‌های نازک و بدن نما

ترجیح خرید لباس از بوتیکهای فروشنده لباسهای خارجی

۲-۶- چهارچوب نظری تحقیق
در نظریه‌های ارتباط جمعی، دیدگاهای مختلفی درباره تاثیر و نقش رسانه بر شکل گیری نگرشهای اجتماعی و جهان بینی حیات اجتماعی مطرح شده است. یکی از این نظریه‌ها، نظریه کاشت است. چنانکه در مورد نظریه کاشت گفتیم، مطابق این نظریه، رسانه‌ها بر افکار و رفتار استفاده کنندگان خود تاثیر می‌نهند. وجود تفاوت بین کم مصرف‌ها و پر مصرف‌های رسانه‌ای نمایانگر تاثیر رسانه‌ها است. در واقع رسانه‌های جدید با تاثیرگذاری خودآگاه و به ویژه ناخودآگاه بر انسان‌ها قادرند مسائل خاصی را به “معضل” تبدیل‌ کنند. مثلا چاقی یا لاغری یا شکل خاص بینی یا ابروها می توانند به گونه‌ای مبالغه‌آمیز توسط رسانه‌ها به انحرافاتی نامطلوب و مستلزم تصحیح بدل شوند. البته چنانکه گفتیم، این تاثیرات بر همه گروه های اجتماعی یکسان نیست و مثلا زنان بیش از مردان تحت تاثیر برنامه‌های تبلیغاتی مربوط به زیبایی و آرایش در رسانه‌ها قرار می‌گیرند. اما مهم این است که در اصل این تاثیرگذاری تردیدی نیست هرچند بر سر شیوه تاثیرگذاری در میان نظریه‌پردازان مختلف اختلاف هست. در اینجا چنانکه گفتیم با اتکا به نظریه کاشت، این تاثیر را انباشتی^[۱۵۱] در نظر می‌گیریم. در این روند، فرایند کاشت به عادی سازی یک روند می‌نجامد و از این رو استفاده از رسانه‌ها به صورت امری نسبتا غیرانتخابی با تاثیرات تدریجی و بلند مدت در می‌آید. روند رو به انباشت کاشت از طریق تلویزیون ( و البته سایر رسانه‌ها )، بدان معناست که با افزایش استفاده از این رسانه‌ها میزان کاشت افزایش می‌یابد و به عبارتی، تاثیر تلویزیون و رسانه‌های دیگر در کسانی که بیشتر از آنها استفاده می‌‌کنند بیشتر است. در نهایت از آنجا که در رسانه‌های داخلی به نظر می‌رسد در مورد مسئله خاص بدن و تظاهرات آن دستور کار مشخصی در زمینه عدم توجه به بدن وجود دارد به بررسی نقش رسانه‌های داخلی، به طور مجزا از رسانه‌های خارجی می پردازیم.

• • تحلیل میکرو^[۱۶۲]: کدگذاری مفصل پیرامون یک مفهوم. نوعی از کدگذاری باز که برای شکستن داده‌ها به اجزا و جهت جستجوی معانی متفاوت یک واژه یا عبارت استفاده می‌شود. [۶۸][۶۷]

• ابزارهای تحلیل^[۱۶۳]: رویه‌های فکر کردن که توسط تحلیلگران مورد استفاده قرار می‌گیرد تا روند کدگذاری تسهیل شود. [۶۸][۶۷]

• نمونه‌گیری نظری^[۱۶۴]: نمونه‌گیری بر اساس مفاهیم استخراج‌شده از داده‌ها. جمع‌ آوری داده‌ها بر مبنای مفاهیم در حال ظهور. هدف جستجوی موقعیت‌هایی است که انواع ویژگی‌ها و ابعاد ممکن یک مفهوم را آشکار کنند. [۶۸][۶۷]

• حساسیت^[۱۶۵]: توانایی کنکاش نکات ظریف، موارد کلیدی و اصلی در داده‌هایی که معنایی را نشان داده یا استنباط می‌کنند. [۶۸][۶۷]

• متون غیر فنی^[۱۶۶]: زندگی‌نامه‌ها، خاطرات، اسناد، سرگذشت‌ها، نسخه‌های دست‌نویس، سوابق، گزارش‌ها، کاتالوگ‌ها، و دیگر مواردی که می‌توانند به عنوان داده‌های اولیه یا مکمل مصاحبه‌ها و مشاهدات عرصه مورد استفاده قرار می‌گیرد. [۶۸][۶۷]

• متون فنی^[۱۶۷]: گزارش‌های مطالعات تحقیقی و مقالات فلسفی یا نظری مخصوص نگارش حرفه‌ای و تخصصی. [۶۸][۶۷]

• اشباع: اشباع معمولاً برحسب “وقتی‌که داده جدید ظاهر نمی‌شود” توضیح داده شده است. اما اشباع بیش از نبود داده جدید است. اشباع گسترش طبقات را نیز برحسب ویژگی‌ها و ابعادشان، ازجمله تغییرپذیری، و در ساخت تئوری معین نمودن روابط بین مفاهیم مشخص می‌کند. [۶۸][۶۷]

• یادآور: یادداشت‌های تحلیل مکتوب. [۶۸][۶۷]

• کدگذاری^[۱۶۸]: استخراج و توسعه مفاهیم از داده‌ها. استخراج مفاهیم از داده‌های خام و توسعه آن‌ ها برحسب ویژگی‌ها و ابعادشان. [۶۸][۶۷]

• کدگذاری محوری: مرتبط کردن مفاهیم به یکدیگر. [۶۸][۶۷]

• کدگذاری باز: شکستن داده‌ها به اجزا و توصیف مفاهیم برای نشان دادن بلوک‌های داده‌های خام. در همین زمان فرد آن مفاهیم را برحسب ویژگی‌ها و ابعادشان توصیف می‌کند. [۶۸][۶۷]

• کدگذاری انتخابی (گزینشی): پژوهشگر با توجه به کدها و مفاهیم شناسایی‌شده در دو مرحله قبل به استحکام بیشتر فرایند کدگذاری می‌پردازد و با تأکید بر بخش‌هایی که در تدوین تئوری می‌توانند نقش مهم‌تری ایفاء کنند به تسهیل مراحل بعدی کمک می‌کند. [۶۸][۶۷]

۳-۱۳-۲- گراندد تئوری (نظریه برخاسته از داده‌ها)

علی رقم تفاوت‌های ظاهری در شیوه به‌کارگیری گراندد تئوری این راهبرد گام‌های مشخصی را برای جمع‌ آوری و تجزیه‌وتحلیل و تلفیق داده‌ها پیشنهاد می‌کند. فلینت (۱۹۹۸) تصمیماتی که به عنوان عناصر کلیدی گراندد تئوری مطرح هستند را چنین بیان می‌دارد: (۱) انتخاب پدیده مورد بررسی، (۲) انتخاب بستر تحقیق، (۳) انتخاب منابع جمع‌ آوری داده‌ها، (۴) رعایت اصل بی‌طرفی ضمن افزایش حساسیت نظری، (۵) نمونه‌گیری نظری، (۶) تحلیل داده‌ها، (۷) ارزیابی نظریه صورت‌بندی شده. محقق از این هفت تصمیم کلیدی برای تعریف چارچوب تحقیق استفاده کرد. جدول … خلاصه اقدامات صورت گرفته در هنگام به‌کارگیری روش گراندد تئوری را بر اساس هفت عنصر کلیدی فلینت (۱۹۹۸) نشان می‌دهد. (فوکردی، رحیم. ۱۳۹۰)

جدول (۳-۳) به‌کارگیری گراندد تئوری در پژوهش

فعالیت
شرح

انتتخاب پدیده مورد مطالعه

• • مدیریت دانش زنجیره تأمین تجارت الکترونیکی G2C

انتخاب بستر مطالعه

• • سازمان‌های دولتی ارائه‌دهنده خدمات الکترونیکی

• • تمرکز بر سازمان ثبت احوال کشور

انتخاب منابع اطلاعاتی

• • مصاحبه‌های عمیق با کارمندان سازمان ثبت احوال استان اصفهان، مشاهده مستقیم، بررسی مستندات سازمان ثبت احوال استان اصفهان، مرور ادبیات تحقیقات پیشین

• یاداشت‌برداری

۶ – فخری، علی رضا، ۱۳۹۰، جرائم سایبری، مقاله.
در این مقاله به تشریح محیط مجازی و جرائم سایبری می‌پردازد. و همچنین تفاوت جرائم سایبری و کلاسیک(از جمله زمان ارتکاب، مکان ارتکاب، بزه‌دیده …) و تقسیم‌بندی جرائم سایبری پرداخته است.
۷- کریم آبادی، پیام، ۱۳۹۰، امنیت در فضای سایبر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد.
در این پژوهش محقق به تشریح ریشه‌ای فضای سایبر و واژه سایبر می‌پردازد و در آن از اولین شروع مطالعات انجام یافته در فضای سایبر و اهمیتی که امنیت در فضای سایبر به خود اختصاص داده به خود می‌پردازد.

چ: ابزار گردآوری اطلاعات

با توجه به اینکه شیوه گردآوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای می‌باشد ابزار گردآوری اطلاعات استفاده شده در آن عبارت‌اند از: مقالات، پایان‌نامه‌ها، شبکه‌های اینترنتی و کتب حقوقی است، که به‌صورت فیش‌برداری تهیه می‌شود.

ح: روش تجزیه و تحلیل اطلاعات

از آنجایی که تحقیق مذکور به‌صورت تحلیل محتواست بر این اساس نگارنده با استدلال، مقایسه و تطبیق جنبه‌های مختلف موضوع به تجزیه و تحلیل مطالب پرداخته و نتیجه‌گیری می‌کند.

خ: تعریف عملیاتی کلید واژه ها

نهاد پلیس

سازمان پلیس را می‌توان یک نهاد دولتی دانست که وظیفه‌اش برقراری و حفظ امنیت عمومی، اجرای مقررات و نظارت اجتماعی، پیشگیری از وقوع جرم و تعقیب و کشف جرم و به‌طور کلی حفاظت از جان و مال و ناموس و شرافت مردم بر طبق قانون است.

پیشگیری از جرم

هرگونه فعالیت سیاست جنایی است که هدف انحصاری یا جزیی آن، محدود ساختن امکان وقوع اعمال جنایی است که منجر به ناممکن ساختن یا دشوار نمودن یا کاهش وقوع جرم خواهد بود.

فضای سایبر:

به مجموعه‌ای از ارتباطات درونی انسان ها از طریق رایانه و وسایل مخابراتی بدون در نظر گرفتن جغرافیای فیزیکی، گفته می‌شود.

جرائم سایبری:

نسل سوم از جرائم رایانه‌ای می‌باشند که همزمان با فراگیر شدن اینترنت از اوایل دهه ۱۹۹۰میلادی به وجودآمدند.

فصل دوم

مبانی نظری و چارچوب‌های تحقیق

مقدمه

از دوران باستان همواره تلاش برای تحلیل و تشریح عمل جنایی وجود داشته است. لیکن این تحلیل‌ها بیشتر بر تأملات فلسفی و انتزاعی مبتنی بوده است. بررسی تاریخی مفهوم پیشگیری ابتدا در حوزه پزشکی ظاهر شد. بنابراین مفهوم پیشگیری براساس یک دیدگاه از مدل سلامت عمومی سازمان بهداشت جهانی یعنی پیشگیری نخستین(ممانعت از ظهور و بروز بیماری) دومین(شناخت و شناسایی اولین نشانه‌ها و مبارزه با آن) سومین(مراقبت بر عواقب) الهام گرفته است.

آثار این تقسیم‌بندی را در قوانین می‌توان یافت. البته اغلب زمان‌ها پیشگیری یک مبنای ائدلوژیک داشته و قبل از هر چیز ابعاد اقتصادی و نظامی آن مدنظر بوده است. مفهوم پیشگیری پس از آن در قرن نوزدهم جهت رسیدن به یک طرح انسانی و مبتنی بر رفاه اجتماعی، بعد و جنبه اجتماعی با رنگ و بوی اخلاقی به خود گرفت. با توجه به این که یکی از اهداف پلیس پیشگیری از وقوع جرم می‌باشد، می‌توان تأثیر مستقیم پلیس بر پیشگیری را در سیاست های اجرایی این سازمان مشاهده نمود.
در زمینه پیشگیری از جرم در ده سال اخیر مقاله‌ها و پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های بسیاری به رشته تحریر درآمده است، که نگارنده به مناسبت از آن‌ ها در این اثر استفاده کرده و به آن‌ ها ارجاع داده است. لیکن ویژگی این بخش استفاده گسترده از منابع روز و تحلیل انواع پیشگیری در پرتو حقوق کیفری می‌باشد.^[۱]

بخش اول: مفهوم و مبانی و انواع پیشگیری در حقوق کیفری

ابتکارات و برنامه‌های جدید در زمینه پیشگیری از جرم چند سالی است که به‌طور جدی افزایش یافته است. همزمان با این اقدامات برکنش گرانی که دارای مأموریت پیشگیری هستند، نیز افزوده می‌شود.
پروفسور ریموندگسن،^[۲] با توجه به ۳ محور(شخصیت، اوضاع ماقبل جنایی و روند فعلیت یافتن) پیشگیری را در سطوح مختلفی قابل تقسیم می‌داند. چرا که علی‌الصول وقوع جرمی نمی‌تواند خارج از آن سه محور باشد. با پذیرش محورهای یاد شده انواع پیشگیری را می‌توان تطبیق و صورت‌بندی نمود.
در دسته نخست پیشگیری عمومی و پیشگیری اجتماعی در جهت اصلاح و تربیت کلیه افراد جامعه که می‌توانند بزهکاران بالقوه باشند و تدبیر خصوصی برای افرادی که حالت خطرناک و روحیه ضد اجتماعی و ناسازگاری دارند تمرکز می‌شود.
دسته دوم فعالیت‌ها، در راستای از بین بردن وضعیت پیش جنایی، ماقبل جنایی صورت گرفته و در آن تدابیری چون جلوگیری از تظاهربه فساد، منع حمل و نقل، خرید و فروش اسلحه برای محو زمینه‌های مساعد جرم را اتخاذ می‌گردد.(پیشگیری وضعی)
دسته سوم فعالیت‌ها در واقع برای خنثی‌سازی بزهکاری در مرحله فعلیت یافتن عمل مجرمانه، به عنوان مثال حضور پلیس یا کنترلهای مخفیانه(پیشگیری کیفری)^[۳]

گفتار اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی پیشگیری

از واژه پیشگیری تعاریف، تفاسیر و طبقه‌بندی‌های مختلفی به عمل آمده است. از نظر ریموند گسن^[۴] مراد از پیشگیری هر فعالیت سیاسی جنایی است(به استثنای تدابیر نظام کیفری) که غایت انحصاری یا غیرکلی آن، تحدید حدود امکان رخداد مجموع اعمال جنایی از طریق غیرممکن‌الوقوع ساختن یا دشوار نمودن یا احتمال وقوع آن پایین آوردن است بدون اینکه به تهدید کیفر یا اجرا آن متوسل شوند می‌باشد. در هر حال کلیه تعاریف معموله از پیشگیری به دنبال یک هدف می‌باشند و آن حفظ و صیانت از امنیت فردی و اجتماعی است.

بند اول: مفهوم لغوی پیشگیری

این واژه امروزه در بسیاری از محافل علمی و گفتارها و نوشتارهای پژوهشی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در عرصه سیاست جنایی نیز یک از ارکان تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی سازمان‌ها و نهادهای قضائی و حقوقی محسوب می‌شود. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع ابتدا ضروری است که بحث پیرامون شناخت آن از منظر زبان‌شناسی پرداخته شود.
پیشگیری در لغت معادل واژه Prevention در انگلیسی و وقایه در زبان عربی می‌باشد. لغت پیشگیری در منابع فارسی به معنای متعددی به کار رفته است، که می‌توان به جلوگیری^[۵]، دفع، مانع شدن، جلو بستن و همچنین به معنای اقدامات احتیاطی^[۶] برای جلوگیری از اتفاقات بد و ناخواسته اشاره نمود.
در خلاصه کلام می‌توان این‌گونه واژه پیشگیری را تفسیر نمود در معنای جاری و متداول آن دارای ۲ بعد است: پیشگیری یا جلوگیری کردن هم به معنی پیش‌دستی کردن، پیشی‌گرفتن و به جلوی چیزی رفتن و هم به معنی آگاه کردن، خبر چیزی رادادن و هشداردادن است. اما در جرم شناسی پیشگیرانه در معنای اول مورد استفاده واقع می‌شود. یعنی با کاربرد فنون مختلف به منظور جلوگیری از وقوع بزهکاری، هدف به جلوی جرم رفتن و پیشی گرفتن از بزهکاری است.^[۷]

بند دوم: مفهوم اصطلاحی پیشگیری

به لحاظ اینکه انسان دارای ابعاد گوناگون زیستی، روانی، اجتماعی است و احتمال ابتلاء او به اختلال و ناهنجاری در هر یک از زمینه‌های مذکور وجود دارد. لذا به کار بردن روش‌های احتیاطی و کنترلی و انجام اقدامات پیشگیرانه در جلوگیری از ابتلاء انسان به اختلال و ناهنجاری‌ها در هر یک از ابعاد فوق به معنای پیشگیری می‌باشد.
پیشگیری در حقیقت از عمده‌ترین مباحث کلیدی در دو حوزه جرم‌شناسی کاربردی و حقوق جزا است. بنابراین طبیعتاً تعریف ارائه شده از سوی دانشمندان حقوقی و جرم‌شناسان و جامعه‌شناسان که دستیاران و مددکاران نهادهای حقوقی هستند، نیز متفاوت خواهد بود. از نقطه نظر علمی منظور از پیشگیری هرگونه فعالیت سیاسی جنایی است که هدف انحصاری یا جزئی آن محدود ساختن امکان وقوع اعمال جنائی است که منجر به ناممکن ساختن یا دشوار نمودن یا کاهش وقوع جرم خواهد بود^[۸]
در هر مکتب و منطقی این امر پذیرفته شده است که همواره پیشگیری بهتر از درمان و مقدم بر آن است و عرف نیز بر این قائل است که علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد.
پیشگیری از وقوع جرم باعث سالم ماندن فضای اجتماعی و فرهنگی جامعه و تأمین امنیت آن می‌شود و نقش سازنده‌ای را ایفاء می‌کند. جرم شناسی الهام گرفته از بینش تحققی، ضمن اعتقاد به جبرگرایی علت بزهکاری را سازمان زیستی، روانی، اجتماعی افراد می‌داند ^[۹]
پیشگیری از جرم را از حیث زمان اجراء می‌توان به دو دسته تقسیم کرد :^[۱۰]
۱- پیشگیری کوتاه مدت: هدف از برنامه‌های کوتاه مدت اقدامات پیشگیرانه سریع و ضربتی در جهت کنترل و مهار جرائم است تا بستر و زمینه‌های برنامه‌ریزی فراهم گردد. مانند فراهم نمودن روشنایی بیشتر خیابان‌ها و یا انهدام یا بستن محله‌ها و اماکن جرم‌زا.
۲- پیشگیری بلندمدت: به سازوکارهایی اطلاق می‌شود که در یک فرایند زمانی مدت‌دار صورت می‌گیرد مانند فراهم نمودن بسترهای مناسب برای دسترسی افراد به موقعیت‌های مناسب و کافی آموزش و پرورش، تدوین و اجرای سیاست‌های کلی جهت ایجاد اشتغال برای اعضای جامعه.
اهمیت پیشگیری از جرم به منزله بنیادی‌ترین راه کنترل جرم به دو دلیل بستگی دارد: نخست، اینکه پیشگیری از جرم بهتر از تدابیر واکنشی، نظم و آسایش فردی و اجتماعی را تأمین می‌کند. زیرا آمارها نشان داده است که در بسیاری از موارد، از یک سو مرتکبان جرم‌ها شناسایی، دستگیر و کیفر نمی‌شوند و از سوی دیگر اجرای کیفر بیش از آن که پیامدهای جرم را از بین ببرد به گونه‌های مختلف موجبات مشکلات متعدد در جامعه از جمله ترس و نگرانی از جرم را فراهم می‌کند و دوم اینکه تکرار جرم و تداوم به ظاهر دوری‌ناپذیر وقوع آن به‌ویژه اگر دارای روند رو به رشد باشد باعث ناامیدی و در نتیجه کاهش آستانه تحمل دستگاه‌های عمومی پاسخ‌دهنده به پدیده مجرمانه از جمله پلیس دستگاه قضائی می‌شود و از این‌رو افزایش میزان کیفرها، اتخاذ تدابیر سخت‌گیرانه و اعمال خشونت و فشار را در پی خواهد داشت.
پیشگیری از وقوع جرم کار یک نفر نیست و کل جامعه در بحث پیشگیری مشغول هستند و تک‌تک افراد جامعه باید در این امر کوشا باشند. تدوین برنامه‌های پیشگیری از جرم، مستلزم فرآیندی است که با در نظر گرفتن آن، سازوکارهای مهار جرم در هر جامعه مشخص شده و سپس به اجرا در می‌آیند.
از نظر نگارنده می‌توان در یک جمله به‌طور خلاصه این‌گونه بیان نمود: که در واقع پیشگیری می‌خواهد فرد یا جامعه را از وقوع یک حادثه باخبر سازد تا آنان بتوانند در شرایط کاملاً برابر با آن پدیده مواجه شوند و از پیامدهای منفی ناشی از آن در امان بمانند.

گفتار دوم: مبانی پیشگیری

پیش‌بینی، شناسایی و ارزیابی خطر وقوع جرم از یک سو و اتخاذ تدابیر واقدام‌های لازم برای از بین بردن یا کاهش جرم در قالب برنامه ملی از سوی دیگر، از مؤثرترین روش‌های کاربردی پیشگیری از جرم به شمار می‌آیند. تدوین برنامه ملی پیشگیری از جرم، مستلزم فرآیندی است که با در نظر گرفتن آن، سازوکارهای مهار جرم در هر جامعه مشخص شده و سپس به اجرا در می‌آیند.در همین خصوص شرکت‌های امنیت خصوصی نیز از طریق مراقبت و نگهبانی و ساز و کارهای کنترل ورودی‌ها و هشداردهنده‌ها، در پیشگیری از جرم مشارکت می‌کنند. در واقع پیشگیری از جرم گاهی آگاهانه و گاهی به‌طور ناخودآگاه توسط واحدهای تأمین امنیت ادارات و پلیس اعمال و اجرا می‌شود.^[۱۱]در ذیل به‌طور مختصر چند مورد از مبانی پیشگیری مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بند اول: صیانت از هویت فرهنگی

معادله‌ی ۴-۹ نشان می‌دهد که ضریب تورم انتظاری در مدل بازده سهام مثبت، معنی‌دار و قابل توجه بوده و نشان می‌دهد که بازده سهام، در مقابل تورم انتظاری نیز پوشش مناسب و کاملی ارائه می‌دهد. بازده مسکن و سکه طلا همانند مدل قبل به عنوان یک دارایی جانشین اثر معکوس بر بازده سهام دارد. از طرفی بازده دلار اثر مستقیم و بی‌معنی بر بازده سهام دارد. درآمدهای نفتی، تولید و نقدینگی طبق انتظار اثر مثبت و ‌معنی‌دار بر بازده سهام داشته است. مقدار ضریب ۶۰/۰ درصد است و قدرت توضیح دهندگی نسبتاً متوسط متغیرهای مدل را نشان می‌دهد. مقدار آماره نیز معنی‌داری کلی رگرسیون را می‌رساند.

نتایج رابطه‌ی‌ بلندمدت بین بازده مسکن و تورم انتظاری حکایت از قابلیت پوشش کامل بازده مسکن در مقابل تورم انتظاری دارد، چراکه ضریب نرخ تورم انتظاری در مدل بازده مسکن مثبت و معنی و بزرگ‌تر از یک است، بنابراین می‌توان گفت که بازده مسکن و تورم انتظاری حرکت یک به یکی دارند. تولید، نقدینگی و درآمدهای نفتی در این مدل دارای اثر مثبت و معنی‌دار بر بازده مسکن است، بدین معنی که رشد تولید، نقدینگی و درآمدهای نفتی با افزایش درآمد، تقاضا برای انواع دارایی از جمله مسکن را افزایش داده و به تبع آن افزایش در قیمت و بازده آن دارایی مشاهده می‌شود. مقدار در مدل بازده مسکن و تورم انتظاری مبین آن است که ۷۳/۰ از تغییرات بازده مسکن توسط متغیرهای مدل توضیح داده می‌شود. مقدار آماره نیز معنی‌داری کل رگرسیون را نشان می‌دهد.

ضریب نرخ تورم انتظاری در مدل بازده سکه طلا نیز مثبت و معنی‌دار است و فرض پوشش تورم بودن سکه طلا در مقابل تورم انتظاری در این دارایی تأیید می‌شود. بازده سهام و مسکن علامت مثبت و معنی‌دار و بازده دلار علامت منفی و معنی‌دار در بردار هم‌گرایی بلندمدت سکه طلا دارد. تولید، نقدینگی و درآمدهای نفتی نیز به صورت مستقیم و معنی‌دار بر بازده طلا اثرگذار بوده است. میزان توضیح دهندگی بازده سکه توسط متغیرهای مدل نیز برابر با ۵۶/۰ به دست آمد که نشان می‌دهد عوامل دیگری همچون قیمت جهانی طلا وجود دارد که بر این بازار مؤثر است. معنی‌داری کل رگرسیون نیز از مقدار آماره در سطح اطمینان ۹۵% مشخص شده است.

بازده دلار همانند مدل با تورم کل به عنوان پوشش در مقابل تورم انتظاری عمل نمی‌کند و آن به دلیل ضریب منفی متغیر تورم انتظاری در مدل بازده دلار است، بدین ترتیب افزایش نرخ تورم باعث کاهش در بازده دلار خواهد شد. دارایی‌های سهام، مسکن و طلا همچنان دارای اثر مستقیم بر بازده دلار هستند، بدین معنی که بازده و قیمت این دارایی‌ها به موازات هم افزایش یا کاهش می‌یابد. قدرت توضیح دهندگی متغیرهای مدل ۵۸/۰ و آماره‌ی نیز با مقدار ۶/۲ معنی‌داری کل رگرسیون را تأمین می‌کند.
بر طبق جدول ۴-۱۵و ۴-۱۶ که مربوط به بررسی آزمون‌های تشخیصی مدل بازده دارایی‌ها و تورم انتظاری است، فروض اساس کلاسیک در ارتباط با جمله‌های پسماند مدل‌ها، یعنی فرض وجود واریانس همسان و عدم خودهمبستگی رد نمی‌شود و مدل دارای اعتبار است.
جدول ۴-۱۵: آزمون واریانس همسانی پسماندها

مأخذ: یافته‌های تحقیق
جدول ۴-۱۶: آزمون نبود خودهمبستگی