- گسترش خدمات مددکاری اجتماعی و روانشناسی در مراکز نیروی انتظامی و قضایی با هدف استفاده از نظرات این متخصصان در صدور احکام و تعیین نوع مجازاتها و ایجاد مصالحه بین شاکی و متشاکی بویژه در زمینه جرایم جوانان و نوجوانان (وزارت کشور- نیروی انتظامی و وزارت دادگستری با همکاری وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور، سازمان زندانها و اقدامات تأمینی و تربیتی و سازمانهای غیردولتی).
- حمایت درمانی، روانی و اجتماعی از افراد دارای اختلال هویت جنسی(وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور با همکاری وزارتخانههای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دادگستری، کشور- سازمان ثبت احوال کشور، سازمان پزشکی قانونی و سازمانهای غیردولتی)
- انجام اقدامات در زمینه تکدیگری (متکیدان) (وزارت کشور با همکاری سایر دستگاه های ذیربط از قبیل: وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور، کمیته امداد، وزارت بهداشت، درمان، آموزش پزشکی، نیروی انتظامی، وزارت دادگستری، شهرداریها، سازمان آموزش فنی و حرفهای، وزارت کار و امور اجتماعی، و سازمانهای غیردولتی).
- شناسایی به موقع افراد در معرض آسیب و آسیبدیده اجتماعی (وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور با همکاری وزارتخانههای آموزش و پرورش، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت کشور- نیروی انتظامی، سازمان پزشکی قانونی).
- شناسایی مناطق و کانونهای آسیبزا و انجام مداخلات اجتماعی، روانی و… در این مناطق (وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی کشور با همکاری وزارت کشور و سایر ذیربط دولتی و سازمانهای غیر دولتی).
بند سوم: حوزه پیشگیری سطح سوم یا بازتوانی و توانمندسازی
دستگاه های اجرایی ذیربط مکلّفند در جهت بازتوانی افراد آسیبدیده اجتماعی و فراهم کردن زمینه بازگشت آنها به جامعه و زندگی سالم اقدامات ذیل را انجام دهند:
- فراهم کردن زمینه آموزش مهارت فنی و حرفهای به افراد آسیب دیده اجتماعی( سازمان آموزش فنی و حرفهای و سازمان بهزیستی کشور و سایر دستگاه های ذیربط و سازمانهای غیر دولتی )
-فراهم کردن زمینه اشتغال افراد آسیبدیده اجتماعی از طریق کاریابی، خود اشتغالی، وام اشتغال، و…(وزارت کار و امور اجتماعی، سازمان بهزیستی کشور، سازمان زندانها و اقدامات تامینی و تربیتی، بانکها، سایر دستگاه های ذیربط، سازمانهای غیردولتی).
- فراهم کردن زمینه حمایت از خانواده های افراد آسیبدیده اجتماعی با هدف جلوگیری از گرایش آنان به آسیبهای اجتماعی (سازمان بهزیستی کشور با همکاری دستگاه های ذیربط و سازمانهای غیردولتی).
تقویت خدمات پیگیری پس از ترخیص به افراد آسیبدیده اجتماعی با هدف جلوگیری از گرایش مجدد آنان به آسیبهای اجتماعی از طریق تقویت خدمات مددکاری اجتماعی(سازمان بهزیستی کشور با همکاری دستگاه های ذیربط و سازمانهای غیردولتی).
فراهم کردن زمینه پذیرش افراد آسیبدیده اجتماعی در خانواده و جامعه با هدف بازگشت آنها به به زندگی مناسب و سالم از طریق اطلاع رسانی مناسب و تصویب قوانین مورد نیاز(دستگاه های ذیربط از قبیل سازمان بهزیستی کشور، سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمانهای غیردولتی).
بند چهارم: حوزه امور حقوقی و قضایی
- انجام بررسیهای حقوقی با هدف اصلاح، تغییر و تصویب قوانین مرتبط در زمینه آسیبهای اجتماعی(وزارت دادگستری با همکاری وزارت رفاه و تأمین اجتماعی- سازمان بهزیستی، وزارت کشور- نیروی انتظامی و سایر دستگاه های مسئول و ذیربط و سازمان های غیردولتی و همکاری سایر قوا).
- استفاده از مجازاتهای جایگزین زندان برای برخورد با آسیبدیدگان مشمول مجازات. (وزارت دادگستری). تسریع در رسیدگی به پروندههای آسیبدیدگان اجتماعی در واحدهای قضایی و انتظامی (وزارت دادگستری با همکاری وزارت کشور- نیروی انتظامی)

گفتار سوم: قانون اساسی ولایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم

پیشگیری از جرم مقوله ای است که نمی تواند در اختیار دستگاه قضایی باشد زیرا پیشگیری از بزهکاری در کوتاه مدت وظیفه دستگاه انتظامی است و در بلندمدت از وظایف آموزش و پرورش و سازمان های مرتبط با مسائل ارتباط جمعی و باید با سازندگی مردم در این زمینه اقدام کرد.زیرا با توجه به نظرات مطرح پیشگیری از جرم تنها کیفر کردن افراد نیست، بلکه باید با بهره گیری از تدابیر و اقدامات پیشینی و مداخله در فرایند فعلیت یافتن جرم، از رخ دادن آن جلوگیری کرد.
بند اول: پیشگیری از وقوع بزه در قانون اساسی
با کمی دقت در اصل ۱۵۶ می توان دریافت که این اصل در دو بند ۴ و ۵ به دو گونه بارز پیشگیری یعنی پیشگیری کنشی و پیشگیری واکنشی اشاره کرده است.
بند چهارم اصل ۱۵۶ یعنی: کشف جرم، تعقیب، مجازات، تعریز مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزایی اسلام، دربرگیرنده پیشگیری واکنشی عام و خاص است. ارعاب جمعی و فردی ناشی از مجازات ها، از بزهکاری نخستین افراد و تکرار جرم بزهکاران جلوگیری می کند. بدین ترتیب، در بند ۴ رویکردهای جرم شناسی حقوقی و جرم شناسی بالینی مورد توجه بوده است. در مورد قسمت دوم بند ۵ اصل ۱۵۶ نیز باید گفت این بند ترجمه عنوان کنگره های پنج سالانه پیشگیری از جرم و اصلاح مجرمین سازمان ملل متحد است و این قسمت به اشتباه در بند ۵ نگارش گردیده زیرا اصلاح مجرمین در پیشگیری واکنشی خاص می گنجد که در بند ۴ به آن اشاره شده است. در قالب اجرای مجازات می توان آن را محقق کرد.۱
اما قسمت نخست بند ۵ اصل ۱۵۶ به جرم شناسی پیشگیرانه است زیرا با توجه به بند ۴ به نظر می رسد خبرگان قانون اساسی در این بند به دنبال بیان مقوله ای غیر از پیشگیری واکنشی یعنی پیشگیری کنشی بوده اند که خارج از نظام کیفری اعمال می شود.
با این برداشت از قسمت نخست بند ۵ اصل ۱۵۶ این پرسش مطرح می شود که آیا قوه قضاییه باید از بزهکاری پیشگیری کند؟
در این جا باید گفت این قوه در واقع مجری بند ۴ و قسمت دوم بند ۵ اصل ۱۵۶ قانون اساسی است و برای پیشگیری از جرم که موضوع قسمت نحست بند ۵ اصل ۱۵۶ است امکانات کافی در اختیار ندارد، اما می توان با توجه به تجربه کشورهای دیگر که برای پیشگیری از بزهکاری وزارتخانه خاصی را به عنوان مسئول و مدیر امر پیشگیری از جرم تعیین کرده اند و بر این باورند که قسمت نخست این بند، در واقع مدیریت پیشگیری از بزهکاری را به عهده قوه قضاییه نهاده است بدین صورت که این دستگاه با حضور سایر نهادهای دولتی و غیردولتی و حتی مجلس، باید در قالب کمیسیون یا شورایی به سیاستگذاری و برنامه ریزی در این زمینه مبادرت ورزد و تدابیر اتخاذ شده را از طریق نهادهای اجرایی یا در قالب قانون با کمک سایر نهادهای دولتی و حتی جامعه ی عملیاتی کنند.۱
براساس این دیدگاه، گفتمان بند ۵ اصل ۱۵۶ این است که قوه قضاییه برای سیاستگذاری در زمینه پیشگیری از جرم نقش مدیریتی ایفا کند و اجرای سیاست ها و تدابیر را به نهادهای اجرایی محول کند. به نظر می رسد این برداشت هم اکنون در سطح قوه قضاییه مورد توجه قرار گرفته و در همین جهت لایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم تهیه و تنظیم شده است.
بند دوم: لایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم
این لایحه در برگیرنده ۸ ماده و ۶ تبصره است که در مواد ۱ و ۲ تعریف و گونه های پیشگیری از جرم، در مواد ۳ و ۴ ساختار و وظایف شورای عالی پیشگیری از وقوع جرم، در مواد ۵ و ۶ ساختار و وظایف شورای استانی پیشگیری از وقوع جرم و در دو ماده دیگر تعیین محل دبیرخانه این شوراها و چگونگی تدوین آیین نامه این قانون بیان شده است.
در مورد عنوان این لایحه نیز باید گفت که در نخستین مرحله از تدوین این لایحه، عنوان قانون تأسیس شورای عالی پیشگیری از وقوع جرم برای آن برگزیده شده بود، اما در مرحله دوم برخی از مسئولان عالی قضایی این عنوان را مورد ایراد قرار دادند؛ تا اینکه نام لایحه مزبور براساس نظر آنها به لایحه قانون پیشگیری از وقوع جرم تغییر کرد.

الف: اهداف لایحه

- بیرن بائوم، ر، (۱۳۸۲) دانشگاه ها چگونه کار می کنند؟ سازمان علمی و رهبری آن از منظر سیبرنتیک، ترجمۀ حمید رضا آراسته، مؤسسۀ پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی.
- پارسا، م (۱۳۷۴). روان شناسى تربیتى، تهران، انتشارات سخن، ص ۱۷۵٫
- پورظهیر، ع.ن (۱۳۷۲). نظام برنامه ریزی توسعه آموزشی عالی، فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، شماره ۳، سال اول، صص ۳۲- ۹٫
- پرکی، و. و (۱۳۷۸). خوپنداره تحصیلی و مؤفقیت تحصیلی، ترجمه سید محمد کمالی، تهران، قسطرون، ص ۷۸٫
- پیشگاهی فرد، ز. اسدی راد، م (۱۳۸۲). بررسی رابطه میان آموزش عالی زنان در ایران و حضور آنان در عرصه های قانون گذاری. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. شماره ۲۹، صص۱۵۹- ۱۹۷٫
- تراسبی، د (۱۳۸۲).اقتصاد و فرهنگ، تهران، نشرنی، ص ۷۴-۶۸٫
- توسلی، غ.ع (۱۳۸۲). آیا می‌توان بین کار زنان در خانه و کار بیرون آشتی برقرار کرد، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، شماره ۲، صص ۲۶- ۳٫
- توتکله، علی‌رضا (۱۳۹۱). نگرش، شرطی برای زندگی، نشریه اطلاعات علمی، شماره ۳۶۷،صص ۲۹- ۲۶٫

- تقی طیب، سید م. اولاد زاد، ف (۱۳۵۳). ارزیابی گسترش آموزش عالی ایران، امور اجتماعی سازمان شاهنشاهی بازرسی آموزش عالی و پژوهش علمی، تهران ۱۳۵۳، ص ۵٫
- تقى زاده، م.ا (۱۳۷۹). باد بى آرام نوجوانى ، اصفهان، یکتا، ص ۲۱٫
- تکمیل همایون، ن (۱۳۸۲). آموزش و پرورش در ایران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
- جانعلیزاده‌چوب‌بستی، ح و همکاران (۱۳۹۰). سرمایه فرهنگی و موفقیت تحصیلی: ارزیابی تجربی مدل‌های نظری، پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت، دوره یک، شماره ۲، ۱۰۴- ۸۳٫
- جلائی پور،ح.ر. و محمدی، ج. (۱۳۸۷) نظریه های متأخر جامعه شناسی، تهران، نشرنی، ص ۳۳۰٫
- جوادی، محمدجعفر، (۱۳۷۳)، نابرابری‎های آموزشی و ابعاد جامعه شناختی آن، مجله پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت، بهار۱۳۷۳٫
- جنکینز، ر (۱۳۸۵). پی یر بوردیو، ترجمه لیلا جوافشان و حسن چاووشیان، نی، تهران، ص ۱۷۳٫
- جنکیز، ر (۱۳۸۱). هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران، شیرازه، ص ۳۵٫
- حسنی، م سادات (۱۳۸۳). تفاوت‌های جنسیتی از دیدگاه اسلام و فمینیسم، فصل‌نامه کتاب زنان، شماره ۲۳، ص ۱۳٫
- حسینی مقدم، م (۱۳۸۹). مروری بر تجربۀ جهانی ارزیابی نظام آموزش عالی، رهیافت، شمارۀ ۴۶، صص ۶۲- ۵۳٫
- حسینی نیست، سید د (۱۳۷۲). مراکز توسعه کارایی اعضای هیأت علمی در دانشگاهها، مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، ص ۵۴٫
- حسین شاهی، ح.ر (۱۳۸۴). آموزش عالی و دانشگاه، مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، سال نهم، شماره ۲۸، صص ۴۶-۱۱٫
- حسینی طباطبائی، ف. قدیمی مقدم، م.م (۱۳۸۶). بررسی علل پیشرفت تحصیلی دختران در مقایسه با پسران در استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، دانش و پژوهش در علوم تربیتی، شماره ۱۵، صص ۱۴۷- ۱۱۹٫
- حسن‌زاده، ر (۱۳۸۵). بررسی نقش آموزش عالی و دانشگاه در پیشرفت اجتماعی و اقتصادی زنان، دانش و پژوهش در علوم تربیتی، شماره دوازدهم، صص۸۶-۷۱٫
- حیدری، حمید؛ رضایی، احمد، (۱۳۹۱)، تحلیل جامعه شناختی هویت حرف های دانشجویان (مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه مازندران)، فصل نامه تحقیقات فرهنگی، دورۀ پنجم شماره ۲، ۱۳۹۱،صفحات ۲۹-۱٫
- خدایی، ا (۱۳۸۵). بررسی رابطه سرمایه اقتصادی و فرهنگی والدین دانش‌آموزان سراسری سال تحصیلی ۱۳۸۵، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال اول، شماره ۴، صص ۸۴-۶۵٫
- خسروی، ز (۱۳۸۲). مبانی روانشناختی جنسیت، تهران، وزارت علوم، ص ۲۵۶- ۴۱٫
- خجسته مهر، ر و همکاران (۱۳۹۱). تأثیر برنامه موفقیت تحصیلی بر عملکرد و خودپنداره تحصیلی، نگرش نسبت به مدرسه، یادگیری شیوه موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش‌آموزان، مجله روان شناسی مدرسه، دوره ۱، شماره ۱، صص۴۵-۲۷٫
- خوئینی، غ (۱۳۸۶). حقوق شهروندی و توسعه پایدار، تهران، نشر فرهنگ صبا.
- دارایاپور، ز (۱۳۸۱). بررسی رابطه اولویت‌های ارزشی شهروندان تهرانی با جنسیت، نامه پژوهش فرهنگی، شماره ۳، صص ۱۰۶-۸۳٫
- دلانتی، ج، (۱۳۸۹)، چالش در دانش؛ دانشگاه در جامعه دانایی، ترجمه علی بختیاری زاده، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- دهنوی، ح (۱۳۸۳). بررسی پیشینه اجتماعی متقاضیان ورود به آموزش عالی، پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره ۳۴، صص ۱۲۴- ۹۳٫
- ذاکر صالحی، غ.ر (۱۳۸۳) دانشگاه ایرانی؛ درآمدی بر جامعه شناسی آموزش عالی، تهران، کویر، ص ۱۵٫
- رابرتسون، ی (۱۳۷۲). درآمدی بر جامعه، ترجمه حسین بهروان، تهران، آستان قدس، ص۲۹۲٫
- رستگارخالد، ا (۱۳۹۰). سنجش رابطۀ جامعه پذیری در دانشگاه با انگیزش تحصیلی دانشجویان، راهبرد فرهنگ، شمارۀ دوازدهم و سیزدهم، صص ۱۵۷- ۱۳۵٫
- رستگار خالد، ا (۱۳۸۸). بررسی عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان: مطالعۀ موردی دانشگاه شاهد، ص ۴۳٫
- رستگارخالد، ا (۱۳۸۹). تفاوت های جنسیتی در انگیزش و پیشرفت تحصیلی دانشجویان، فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان، شماره ۵۰، صص ۱۲۴-۸۱).
- رحیمی، ح (۱۳۷۹). برابری فرصت ها در ورود به آموزش عالی، پیک سنجش، سال پنجم، شماره ۱۸۹، صص٢ و ۱۵
- روح الامینی، م (۱۳۶۸). زمینه فرهنگ شناسی، تهران، انتشارات عطار، ۱۱۷-۱۱۶٫
- روحانی، ح (۱۳۸۸). درآمدی بر نظریه سرمایه فرهنگی، راهبرد، سال هجدهم، شماره ۵۰، صص ۳۵-۷٫
- روشن، ا.ر (۱۳۸۷). توزیع فرصت‌های ورود به دانشگاه‌های دولتی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هشتم، شماره ۳۰ و ۳۱، صص ۳۱۲- ۲۸۵٫
- روزنامه همشهری، پنج شنبه ٢ تیر ١٣٨۴ ، سال سیزدهم، شماره ٣٧٣٠ ، ص ۱٫
- ریتزر، ج (۱۳۷۴). نظریه های جامعه شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی، ص ۷۲۸- ۷۲۷٫
- زرین‌جوی‌الوار،س. عباسپور، ا (۱۳۹۱). نقش زنان در بازاریابی کارآفرینانه، فصلنامه علمی پژوهشی زن و فرهنگ، شماره ۱۲، سال سوم، صص ۹۲- ۸۱٫
- سبحانی‌نیا، م (۱۳۸۶). متن درسی مقطع دبیرستان :راه و رسم زندگی خدمت رسانی به مردم، مجلات آموزشی معارف اسلامی، شماره ۶۹٫
- سرابی، ا (۱۳۹۲). سرمایه فرهنگی خانواده و موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان، روزنامه اطلاعات، ص۱٫
- ستوده، ه (۱۳۷۶). آسیب شناسی اجتماعی، طلاق و عوامل مؤثر بر آن، تهران، نشر آوای نور، صص۱۱۳- ۱۱۲٫

فصل سوم
روش شناسی تحقیق (متدولوژی تحقیق)
۳-۱ مقدمه
یکی از مهمترین بخشها در انجام هر تحقیق متدلوژی آن میباشد، متدلوژی تحقیق در واقع چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آن به یافته ها و نتایج است .
این فصل به تحلیل متدولوژی تحقیق با بیانی از گرلینکر در رابطه با پژوهش علمی می پردازد:
“پژوهش علمی یک مطالعه منظم و کنترل شده تجربی و انتقادی یک یا چند فرضیه فرضی درباره احتمالی میان پدیده های طبیعی است."هدف اصلی یک پژوهش علمی، شناسایی پدیده های طبیعی، مشخص نمودن روابط این پدیده ها و به دنبال آن دستیابی به قواعد و قوانینی است که به وسیله آنها بتوان تغییرات این پدیده ها را پیش بینی نمود. پژوهش علمی امری است نظامدار، منطقی، تجربی، تکرارپذیر و انتقال پذیر که از طریق ساختار علمی، داده ها را خلاصه نموده و بوسیله شیوه های تحلیلی، توانایی شناسایی روابط کلی را افزایش می دهد.(دلاویز۱۵،۱۳۷۶).هدف تمام علوم، شناخت و درک دنیای پیرامون ما است. به منظور آگاهی از مسایل و مشکلات دنیای اجتماعی، روش های علمی، تغییرات قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده‌اند. این روندها و حرکت‌ها سبب شده است که برای بررسی رشته‌های مختلف بشری، از روش علمی استفاده شود. از جمله ویژگیهای مطالعه علمی که هدفش حقیقت‌یابی است استفاده از یک روش تحقیق مناسب می‌باشد و انتخاب روش تحقیق مناسب به هدفها، ماهیت و موضوع مورد تحقیق و امکانات اجرایی بستگی دارد و هدف از تحقیق دسترسی دقیق و آسان به پاسخ پرسش‌های تحقیق است.

تنش سربار قائم کل
تنش سربار قائم موثر
شتاب افقی زمین در ماکزیمم حالت
ضریب کاهش با ابتکار از آنجایی وارد محاسبات شد که برای انجام تحلیلهای پاسخ، اطلاعات کافی در خصوص ساختگاه وجود نداشت و می بایست شتاب در عمق موردنظر از تاریخچه شتاب ثبت شده بر روی سطح زمین تخمین زده می شد. در محاسبه ضریب کاهش تنش برشی به سبب برابری تنش کل قائم در هر دو حالت واقعی)خاک شکل پذیر (و تئوری )خاک صلب(، نسبت تنشهای برشی به صورت منطقی تبدیل به نسبت شتاب ها در دو حالت مذکور می شود و این در حالی است که در یک جسم صلب، شتاب در سطح و عمق با یکدیگر برابر می باشند.

ضریب تقلیل تنش()که بر طبق روابط زیر توسط تعیین می گردد( نمودار به دست آمده در شکل۴-۱ آمده است). معادلات زیر توسط برای تعیین ضریب تقلیل تنش ارائه شد.
۴-۲
۴-۳
۴-۴
۴-۵
شکل ۴-۱- فاکتور تقلیل تنش در برابر عمق به همراه خطوط میانگین(
۴-۳- ضریب مقاومت دوره ای
دومین گام در ارزیابی پتانسیل روانگرائی به دست آوردن عامل مقاومت می باشد.
به طور کلی دو روش برای به دست آوردن این عامل وجود دارد.
-۱ روش اول استفاده از تست های آزمایشگاهی می باشد.
-۲ روش دوم استفاده از روابط تجربی.
یکی از روش های معمول جهت به دست آوردن مقاومت برشی خاک آزمایشهای برش مستقیم و سه محوری می باشد. ولی به دلیل دست خوردگی نمونه در طی نمونه گیری و بازتحکیم، کاربرد این روشها با مشکل روبرو شده است. به علاوه از یک سو، انجام آزمون برش ساده دوره ای باکیفیت بالا بسیار پر هزینه و مشکل است و از سوی دیگر آزمون سه محوری تناوبی شرایط بارگذاری مربوط به عامل اصلی خرابی در بیشتر مسایل لرزه ای را به طور ناقص مدل میکند. البته با بهره گرفتن از روش های مناسب نمونه گیری از جمله روش نمونه گیری انجمادی و سپس انجام آزمون در دستگاه های برش ساده و برش پیچشی تناوبی با کیفیت بالا، میتوان این مشکلات را تا حدی بر طرف نمود. در این شرایط نوع خاک، شرایط در محل، تاریخچه زمین شناسی و لرز ه ای نهشته خاکی و شرایط تنش موثر اولیه به طور مناسبی در نظر گرفته می شود. اگرچه، سختی ها و هزینه های مرتبط با این روش های حساس، کاربرد آنها را فراتر از بودجه و هدف بسیاری از مطالعات مهندسی قرار داده است. از اینرو دستورالعمل های تجربی بر اساس ایجاد همبستگی میان بارگذاری لرزه ای، شاخص مقاومتی خاک در برابر روانگرایی از قبیل نتایج آزمایشهای نفوذی در محل و همچنین موارد تاریخی مشاهده شده از وقوع یا عدم وقوع روانگرایی شکل گرفتند. با توجه به توضیحات بالا در این تحقیق با بهره گرفتن از آزمایشهای تجربی (درجا) عامل مقاوم به دست آورده شد، آزمایشهای متداول درجا که در ایران برای ارزیابی پتانسیل روانگرائی به کار می رود در ادامه آمده است. و
۱-آزمایش نفوذ استاندارد^[۱۳]
۲-آزمایش نفوذ مخروط^۲
۳-آزمایش سرعت موج برشی^۳
هرچند در سالهای اخیر روش های ۲و۳ به دلیل طبیعت پیوسته ای که از نیمرخ خاک و با دقت مناسب ارائه می دهد جایگاه مناسبی پیدا کرده اند ولی در حال حاضر ساده ترین روش جهت ارزیابی پتانسیل روانگرائی روش نفوذ استاندارد می باشد. به طور کلی جهت مقایسه این روشها میتوان به معایب و مزایائی اشاره کرد که در جدول ۴-۱آمده است.
جدول ۴-۱- معایب و مزایای آزمایشات متداول برجا جهت ارزیابی پتانسیل روانگرائی

خداوند عقل را در کسی به ودیعت نگذارد مگر آنکه روزی، وی را بدان نجات داد .
بنابراین اسلام افراد را به تعقل و بررسی افکار خود و دوری از تعصب و پرهیز از حدس و گمان و آزاد شدن از اوهام وخرافات که مانع شناخت حقیقت می شوند دعوت می کند (نجاتی ،۱۹۸۴؛ ترجمه عرب ،۱۳۸۸ ).از این رو تفکر انتقادی در اسلام جایگاه بسیار والایی دارد.

موانع تفکر انتقادی در قران
قرآن مهم ترین عواملی را که مانع اندیشیدن و مایه جمود فکری می شوند و در نتیجه میان تفکر و شناخت حقیقت و اظهار نظر درست در مسائل مختلف، ایجاد سد می کنند، ذکر کرده است (همان منبع ) .این عوامل عبارتند از :
پایبندی به اندیشه های کهنه
پایبندی به افکار قدیمی از عوامل مهمی است که مایه جمود فکری و عدم پذیرش افکار جدیدی که به اندیشه عرضه میشوند، می گرددرها شدن از آداب و رسوم و اندیشه های کهنه قدرت نگرش تحلیلی و بی طرفانه نسبت به مسائل مختلف می طلبد که این کار برای بسیاری از مردم کار ساده ای نیست .
قران پایبندی بسیاری از مردم را، در کلیه قرون گذشته، به عقاید پدرانشان توصیف کرده و متذکر شده که آنها با اندیشه ای آزاد از قیدو بند گذشته، قدرت نگرش به عقیده توحید را که پیامبران دعوت می کردند، نداشتند .
“قالو ا اجئتنا لتلفتنا عما وجد نا علیه اباءنا^[۱۵۱] …”
آنها (به موسی )گفتند: آیا تو آمده ای که ما را از عقاید و آدابی که پدرانمان بر آن بودند باز داری …
کافی نبودن مدرک
نبودن دلایل و اطلاعات کافی ،از عوامل مهم خطای رایج تفکر، در میان مردم می باشد. انسان برای اینکه در موضوعی دارای تفکری سالم که منجر به شناخت حقیقت شود، باشد، می بایست به گردآوری مقدار زیادی سند و مدرک مربوط به همان موضوع بپردازد و این عوامل از طریق مشاهده دقیق و کاوش منظم علم صورت می پذیرد. قرآن برای رسیدن به حق در مورد یک موضوع، به اهمیت شناخت آن اشاره کرده و ما را از اظهار نظر درباره چیزهایی که نسبت به آن عالم نیستیم و دلایلی برای صحت آن نداریم، نهی کرده است .
“و من الناس من یجادل فی الله بغیر علم و لا هدی و لا کتاب منیر^[۱۵۲] ”
و برخی از مردم از روی جهل و بی هیچ حجت و برهان، در کار خدا جدل می کنند .
طرفداری انفعالی و عاطفی
خواسته ها و عواطف انسان در تفکر او تاثیر می گذارند و باعث می شوند قرآن به تاثیر هوای نفس در انسان و انحراف تفکر او از گرایش درست که نتیجه آن، انسان راهش را گم می کند و از فرق گذاشتن میان حق و باطل عاجز می شود، اشاره کرده است .
“فلا تتبعوا الهوی ان تعدلو^[۱۵۳] …”
…پس در حکم و شهادت پیروی هوای نفس مکنید تا عدالت نگهدارید …
راهبرد های مناسب برای رشد و گسترش تفکر دانش آموز
از جمله عواملی که در تقویت تفکر انتقادی موثر هستند عبارتند از :
هر جلسه را با طرح یک مسئله یا مجادله شروع کنید. شروع کردن جلسه کلاس با طرح یک مسئله یا پرسش بستگی به موضوع درس دارد وهم چنین به شاگردان کمک می کند که در جای خود مستقر شوند و حواس خود را جمع کنند (مایرز ،۱۹۸۶؛ ترجمه ابیلی ،۱۳۸۶ ).
پرسش های تکمیلی بپرسید. به دانش آموزان کمک کنید صحبت های خود را با پرسش ها، باز و روشن کنند که برای تفکرشان چالش برانگیز باشد، مثلا “"چرا “،"می توانید بیشتر بگویید “(فیشر ،۲۰۰۲ ؛ترجمه کیان زاده،۱۳۸۸ ).
به پرسش های دانش آموزان ارزش زیادی بدهید (سانتراک ،۲۰۰۴ ؛ترجمه سعیدی و همکاران ،۱۳۸۷ ).
در مقابل سوال هایی که دانش آموزان از شما می پرسند، علاوه بر جواب سوال، دلایل آن را نیز بگویید (سیف ،۱۳۸۹ ).
تید و لهمن^[۱۵۴] (۲۰۰۲ )، معتقدند که رفتارهایی مانند سوال پرسیدن و تردید داشتن در هر موضوع ، در رشد تفکر انتقادی دانش آموزان تاثیر گذار است (لون و همکاران ،۲۰۱۰ ).
یکی دیگر از عوامل موثر، مشارکت و همراهی اعضای گروه با یکدیگر است که به عواملی چون تحلیل مباحث و ارائه ایده ها و نظرات متفاوت و مشارکت فعال دانش آموز در یادگیری خود وارائه تکالیف و نتایج پژوهش ها به یکدیگر بستگی دارد (عارفی و رضایی زاده ،۱۳۹۰ ).
کوهن^[۱۵۵] (۲۰۰۰) و موسلی (۲۰۰۵ )، معتقدند که در فعالیت هایی که دانش آموزان خود فعالند، یادگیری پیشرفت بیشتری دارد (مارین و هالپرن ،۲۰۱۱ ).
در صورت امکان به وقت کلاس بیفزایید، تفکر انتقادی زمانی پرورش می یابد که شاگردان وقت کافی برای تعمق و تفکر داشته باشند (مایرز ،۱۹۸۶ ،ترجمه ابیلی ،۱۳۸۶ ).
بیلینگ و هالستید^[۱۵۶] (۲۰۰۵ )، نیز برای پیشرفت مهارت های تفکر انتقادی دانش آموزان، به ایجاد یک محیطی که در آن دانش آموز اختیار داده شود، تاکید کرده اند (پوپیل ،۲۰۱۱ ).
نقش مدافع شیطان را بازی کنید. با بیا دیدگاه های مخالف، آنها را وادار کنید تلاش کنند برای دیدگاه های خود دلیل بیاورند (فیشر ،۲۰۰۲ ؛ترجمه کیان زاده ،۱۳۸۸ ).
دکتر ماریلان، مازارو، استیب^[۱۵۷] (۲۰۰۳ )، در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که به کار گیری تکالیف نوشتاری، بحث گروهی، کارگاه آموزشی کوچک، ارائه گزارش موردی، ایفای نقش در فرایند آموزش می تواند از راهبرد های موثر جهت رشد و ارتقای مهارت های تفکر انتقادی در افراد باشد (مارین و هالپرن،۲۰۱۱) .
پژوهش های انجام شده در داخل کشور
- آنجفی و همکاران (۱۳۸۸ )، در تحقیقی که با عنوان “مهارت تفکر انتقادی دانشجویان فنی- مهندسی و علوم انسانی انجام شد، به این نتیجه رسید که مهارت های تفکر انتقادی در کل در هر دوگروه مورد مطالعه پایین است، اما این مهارت ها در دانشجویان علوم انسانی بیشتر است .
- محمدی و همکاران (۱۳۸۸ )، در تحقیقی که با عنوان “تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر دانش و نگرش نسبت به مواد مخدر و عزت نفس دانش آموزان “انجام شد، به این نتیجه رسید که آموزش مهارت های زندگی به دانش آموزان دانش آنها را نسبت به مواد مخدر تغییر می دهد. همچنین این آموزش از یک سو موجب ایجاد نگرش منفی در آنها نسبت به مواد مخدر می شود و از سوی دیگر عزت نفس آنها را ارتقا می دهد .
- محمدی و همکاران (۱۳۸۹ )، در تحقیقی که با عنوان “تاثیر آموزش مدل تفکر انتقادی ریچارد پل بر تفکر انتقادی دانش آموزان با تاکید بر درس مطالعات اجتماعی “انجام داد به این نتیجه رسید که آموزش مدل تفکر انتقادی ریچارد پل بر پیشرفت تحصیلی در درس مطالعات اجتماعی سال اول تاثیر معنا داری دارد .
- رحمتی (۱۳۷۸ )،در تحقیقی که با عنوان “عوامل موثر در شروع مصرف مواد مخدر با اشاره به وضعیت معتادان زن “انجام شد به این نتیجه رسید که سهم و وزن عوامل فردی و خانوادگی در سوق دادن زنان پاسخگو به سوی اعتیاد نقش بارزی ایفا کرده است وشدت آسیب پذیری در محیط ها خانوادگی در قبال اعتیاد به مواد مخدر بیشتر از زنان است .
- دلاور و همکاران (۱۳۸۸ )، تحقیقی با عنوان “رابطه مولفه های خانوادگی با نگرش به مواد مخدر در بین دانش آموزان مقطع متوسطه شهر تهران “انجام داد .نتایج نشان داد که دانش آموزانی که والدینشان از مواد مخدر استفاده می کردند نسبت به سایر دانش آموزان نگرش مثبت تری به مواد مخدر داشتند .
بین احساس نا ایمنی در کانون خانواده و نگرش دانش آموزان نسبت به مواد مخدر رابطه مثبت وجود داشت .
با افزایش تحصیلات والدین ،تصورات غیر واقعی دانش آموزان درمورد خطرات مواد مخدر کاهش یافته و با افزایش تحصیلات پدر نگرش دانش آموزان نسبت به اثرات مواد منفی تر شده بود .
افزایش یا کاهش تحصیلات مادر با نگرش دانش آموزان نسبت به مصرف مواد رابطه معناداری نشان نداد .
با افزایش میزان درآمد خانواده، نگرش دانش آموزان به اثرات مواد مخدر منفی تر شده بود .
- قریب و همکاران (۱۳۸۸ ) ،در تحقیقی که با عنوان “مهارت های تفکر انتقادی و گرایش به تفکر انتقادی در دانشجویان ترم اول و آخرمدیریت خدمات بهداشتی- درمانی “انجام داد .نتایج کار نشان داد که حدودنمره کل مهارت تفکر انتقادی کسب شده توسط دانشجویان در حدود هنجار و نمره کل گرایش به تفکر انتقادی نیز مبین گرایش مثبت دانشجویان بود .
بین الگوی نمره گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان ترم اول با الگوی نمره دانشجویان ترم آخر تفاوت معنی دار وجود داشت و نمره دانش جویان ترم آخر بیشتر از دانشجویان ترم اول بود .
- اطهری و همکاران (۱۳۸۸ )، در تحقیقی که با عنوان “ارزیابی مهارت های تفکر انتقادی و ارتباط آن با رتبه آزمون سراسری ورود به دانشگاه در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان “انجام داد. به این نتیجه رسید که نمرات آزمون مهارت های تفکر انتقادی در دانشجویان در بدو ورود به دانشگاه چندان متناوب نیست و رتبه داوطلب در آزمون سراسری هم نتوانسته است ارتباطی با این مهارت داشته باشد .
- برخورداری و همکاران (۱۳۸۸ )، در تحقیقی که با عنوان “ارتباط گرایش به تفکر انتقادی و عزت نفس در دانشجویان پرستاری “انجام داد به این نتیجه رسید که دانشجویان با عزت نفس بالا تر از گرایش به تفکر انتقادی مطلوب تری برخوردار و ارتباط مستقیم و مثبتی بین این دو ویژگی وجود داشت .
طاووسی و همکاران (۱۳۸۹ )، در تحقیقی با عنوان “تاثیر مداخله آموزشی نظریه محور در پیشگیری از سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان “به این نتیجه رسید که مداخله آموزشی باعث ارتقای متغیرهای مورد نظر شامل نگرش نسبت به رفتار ،خود کارآمدی و نهایتا” افزایش قصد پرهیز از سوء مصرف مواد مخدر در گروه آزمون می شود .هم چنین یافته ها نشان داد که این مداخله در کاهش گزارش مصرف مواد مخدر و پیش زمینه های آن یعنی سیگار و قلیلن نیز موثر واقع خواهد شد .
- یحیی زاده (۱۳۸۹ )،تحقیقی با عنوان “تاثیر عوامل خانوادگی بر گرایش افراد به سوء مصرف مواد مخدر “انجام داد به این نتیجه رسید که خانواده اولیه به صورت مستقیم و غیر مستقیم نقش بسیار مهمی در گرایش کودکان و نوجوانان به مصرف مواد مخدر ایفا می کند. شیوه نادرست سرپرستی والدین و شرایط نامساعد رفاهی نقش مهمی در گرایش آنها به مواد مخدر داشته است .
- میراحمدی زاده و همکاران (۱۳۸۹ )، در تحقیقی با عنوان “تاثیر آموزش پیشگیری از سوء مصرف مواد بر آگاهی و نگرش سربازان “به این نتیجه رسید که آموزش های پیشگیری از اعتیاد در محیط های نظامی نه تنها افزایش آگاهی و بهبود نگرش را به دنبال دارد ، بلکه باعث ارتقای عملکرد افراد نیز می شود .
- قربانی و همکاران (۱۳۸۵ )، در تحقیقی با عنوان “اثربخشی تغییر نگرش ،آموزش ابراز وجود و ایمن سازی در مقابل استرس بر کاهش گرایش به مواد مخدر در دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان “به این نتیجه رسید که مداخلات در کاهش گرایش مصرف مواد موثر واقع شده است .
- خلیلی (۱۳۸۸ )، در تحقیق خود با عنوان “میزان تاثیر آموزش مهارت تفکر انتقادی بر تغییر نگرش کلی نسبت به سوء مصرف مواد “به این نتیجه رسید که آموزش این مهارت موجب تقویت نگرش منفی نسبت به سوء مصرف مواد می شود .
- عبدالله پور (۱۳۸۷ )، در پژوهش خود با عنوان “تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر تغییر نگرش نسبت به سوء مصرف مواد “به این نتیجه رسید که این مداخله آموزشی در تغییر نگرش کلی موثر واقع شده است .
- عبدالرسولی (۱۳۹۰ )،در تحقیق خود با عنوان “بررسی عوامل موثر در اعتیاد جوانان ۱۴ تا ۲۹ ساله شهر تهران “به این نتایج رسید که فشار و احساسات منفی با اعتیاد رابطه دارد و هر چه نوجوان و جوانان بیشتر متحمل فشار و احساست منفی شوند ،احتمال کشانده شدن آنان به اعتیاد بیشتر است .و عواملی منند اعتماد به نفس و دینداری با اعتیاد رابطه منفی دارند .
- عاشوری و همکاران (۱۳۸۷ )،در تحقیق خود با عنوان “اثر بخشی درمان گروهی شناختی- رفتاری در بهبود مهارت های مقابله ای و پیش گیری از عود در افراد معتاد “به این نتیجه رسید که مداخلات در کاهش عود معتادان موثر است .
- یار محمدیان (۱۳۸۲ )،به نقل از عبدالله پور (۱۳۸۷ )، طی مطالعه ای در زمینه تاثیر آموزش پیشگیرانه بر میزان احتمال سوء مصرف مواد مخدر در نوجوانان دبیرستانی شهر اصفهان انجام داد ه به این نتیجه رسیده است که آموزش مهارت های پیشگیری در کاهش احتمال گرایش اعتیاد در دانش آموزان نقش داشته و هم چنین ای آموزش بر افزایش آگاهی والدین از احنمال سوء مصرف مواد در فرزندان موثر بوده است .
پژوهش های انجام شده در خارج از کشور
- هیانگ ،چن ،یه ،چونگ (۲۰۱۲ )،در تحقیق خود یک گروه را به عنوان گروه کنترل که با عنوان مطالعه موردی بررسی شد و گروه آزمایش که در این گروه مطالعه موردی همراه با برنامه نقشه هامفهوم انجام شد. بعد از ۱۶ هفته آموزش در پرستاران به این نتیجه رسیدند که مطالعه موردی همراه با نقشه های مفهوم می تواند به عنوان یک راهبرد آموزشی موثر برای ارتقای مهارت و تمایلات تفکر انتقادی در پرستاران ارائه شود .
- چان ،هو ،کو(۲۰۱۰ )،بر اساس پژوهش خودکه در بین دانش آموزان چینی انجام داده اند ، گزارش دادند که باورهای شناختی و تفکر انتقادی با یکدیگر رابطه دارند و باورها تاثیر منحصر به فردی روی عملکرد تفکر انتقادی آنها دارند .
- ارکات و همکاران^[۱۵۸] (۱۹۹۱ )و پری و کلد^[۱۵۹]ر (۱۹۹۷ )،به نقل از محمدی و همکاران (۱۳۸۸ )،در تحقیق خود تاثیر آموزش مهارت های زندگی را بر مصرف سیگار، الکل و سایر مواد مخدر را سنجیدند و به این نتیجه رسیدند که این آموزش می تواند باعث کاهش مصرف سیگار و الکل و سایر مواد در گروه آزمایش شده است .
- آنجلی و والانیدز (۲۰۰۹ )،در تحقیق خود تاثیر آموزش بر تفکر انتقادی دانش آموزان ، را سنجیدند.در این تحقیق که در سه گروه آزمایش و یک گروه کنترل ،انجام گرفت تجزیه و تحلیل کیفی نشان داد که دانش آموزانی که در گروه آموزش بودند شناخت متفاوتی از تفکر انتقادی ا نشان دادند .