ضامن آهو: استعاره از امام رضا(ع)
و به یادآور آن نخستین عمری را که گذرانده‌ام بی تو و بی گندم/ و آتشی در لبانم بگذار/ تا خونم را ببوسم/ و خونم را رستگار دار! (همان:۱۵۱)
آتش: استعاره از زبان مؤثر و گیرایی که صرف ذکر دعا و قرآن و نیکی‌ها شود.
۴-۲-۲­-۳-۲ استعاره‌ی مکنیه
این نوع از استعاره بر خلاف استعاره‌ی مصرّحه است؛ به این معنی که در استعاره‌ی مکنیه «مشبه» ذکر و «مشبه به» حذف می‌شود؛ اما مشبه به محذوف جای خود را به یک یا چند وصف و مناسبات خود می‌دهد.استعاره‌ی مکنیه در اشعار م.موید نسبت به استعاره‌ی مصرّحه فراوان‌تر است منتهی استعاره‌ی مکنیه از نوع تشخیص.
۴-۲-۲­-۳-۳ اضافه‌ی استعاری
چیست که تنها نام است/ که چیست که از نامش/ عطر زیبایی/ دیده می‌شود (همان:۱۲۹)
و اسبان/ اسب بودند/ هموار و هموار/ پویای راهواریِ ماهیچه/ در چارچوب خمیازه (همان:۱۷۳)
آ/ آلیا/ بومی نهاده‌های حبیب/ بومی بلندای با تو/ بی شیب بی تو/ بام سیب (همان:۲۲۱)
خرگاه های آتش/ دیوان زهرآگین/ تنوره می‌کشند و/ هراس/ فریاد خویشتن/ نمی‌شنود/ مگر (همان:۳۴۳)
آن جا/ شهربانو/ ایستاده/ بر کران آبی آرام/ خیزگاه ستاره (همان:۳۷۹)
کوبه درختان قطور گردو را/ نکوفته/ و به عرصات ذهن/روی آورده/ کنار نیلوفران دیرین (همان:۴۳۱)
آسان/ به دشواری/ و بام جهان/ دامان برف را/ می‌گستراند (همان:۴۷۲)
و انارهای سیاه به پرواز می‌شوند/ با درونه سرخ/ در آفتابی/ دیباچه آب/ و آبی/ دیباچه جهان (همان:۴۷۳)
آذرخش نُه گانه/ آن جا که/ بی کرانگی گل/ در ادراک والای پروانه (همان:۳۸۵)
سانِ آویز پیچک به گیلاس/ مانِ غم در سرا پرده یاس (همان:۲۴۵)
تشخیص غیر اضافی
چه هجوم آفتابی/ نیزه‌ها/ شیرین بیان را آماج گرفته‌اند/ و گون را/ شادان کرده‌اند (همان:۳۲۵)
مگر نیست/ آنسان که سنگ/ مرا می‌بیند و/ پل می‌بندد: پای بگذر/ پای مگذار/ و سنگی/ می‌گوید/- بر من/ و سنگی/ می‌گوید/ - نه. بر من مگذار/ و سنگی می‌گوید/ آری. بر من (همان:۳۳۳)
همین که باران نبارد/ کافی­ست تا/ این همه غبار/ خراشی نابکار/ بر رخسار اقاقیا/ بکارد (همان:۳۷۶)
این جنگل موهوم/ که دوشیزگان را می‌هراساند (همان:۲۶۶)
به سمت مهتاب/ آن جا که روح نیم خفته نرگس؟ آسود می­چمد و/ ادراک بیمار نیست. (همان:۳۰۲)
این کرانه/ نی/ به لب/ سکوت می‌دمد/ این کرانه/ سرو نیست/ سروِ سرو می چمد (همان:۳۰۸)
و بدینسان/ شب می‌آمد/ باران باران باران/ در دو سوی ارغوان بناگوش (همان:۱۷۳)
امّا نمی‌شود/ که بادو پلک/ با دو پلک/ فقط آه با دو پلک/ گِل/ آه می‌کشد/ می‌ترکد/ و همانی/ که/ زخمانه بلندترین آواز آبی‌های رگ‌هایم را/ به تنهایی/ شنیده‌ام یا با تو (همان:۱۶۲)
شراب/ آشکارا از معرکه می‌آید/ یا می‌رود/ که همیشه یال است/ و می‌گشاید/ حرکت را/ پنجره‌ای چند هزار ساله (همان:۹۷)
تشخیص اضافی
یا شراب زد/ که شد بهار/ یا که چشم تو بهار را/ شراب کرد/ یا بهار/ هم لب شراب/ چشم نوش توست (همان:۲۹)
و می‌رفتم/ تا بر تکیه گاهیِ سبزِ برگ‌های پهنِ نیلوفر زردِ آبی/ بنشینم/ و بگویم/ من از میهن ماهی‌ها می‌آیم (همان:۱۳۳)
خواب جاویدی، خوشاب و یشم/ خوابِ بهار/ پاگیر پروانه/ مردابه بر و دوش کلاله (همان:۲۲۲)
در خیزشش از دل/ شکوفان می‌داریم/ سیمان را/ به پنداری خزه/ و التفات گیسو(همان:۱۷۹)
آمدن توست/و آمدن توست/این که می‌گریزی/بررهوارگمانی آغشته/شانه دمبرگ/ماه نهم (همان:۲۰۰)
و چیره از مهربانی زبان و حروف پس از حس (همان:۱۴۹)
در جنوب این سکوت/ باد/ شور می‌دمد/ از دریچه‌های باز/ می‌وزد ایاز/ لابه لای گیسوانِ یادهایِ دور/ لابه لای گیسوان شب/ ایاز می‌زند (همان:۳۲۱)
دَوَرانی باز و بسته/ چونانی چین آکاردئون/ به نواخت دست باد (همان:۳۳۹)
آن جا که/ بر تپه‌ها/ خشکید/ یحیای نگاه/ پیش از خون شویی تن خوبش (همان:۳۵۰)
نمونه‌های دیگر
بازوی شعاع (۱۸۷)، ادراک آهو (۱۸۸)، پچ پچ بلدرچین(۱۹۷)، کامکار نگونساری(۲۰۳)، گوش جان(۲۸۹)، جان ابر(۳۰۳)، دل آیینه(۳۲۴)، جویبار جان(۲۸۹)، گیسوان شب(۳۲۱)، گیجگاه خیابان(۳۰۵)، خاموشی سنگ(۳۵۰)، رنج آهن(۴۱۳)، پشتوانه‌ی گل سرخ(۳۵۶)، پرده­نشین زمستان(۳۵۱)، سپاسمندی کبوتران کاریز(۴۳۲)، عرصات ذهن(۴۳۱)، پیشانی جان(۴۳۱)، جامگان آفتاب(۴۷۵)، شرم بازار (۴۷۵) و…
۴-۲-۲­-۴ کنایه
کنایه پوشیده سخن گفتن درباره امری است از نظر لفظ و معنای ظاهری در محور همنشینی کلام و از نظر معنایی پوشیده و دور در محور جانشینی کلام قرار می‌گیرد. کنایه دریافت معنیِ معنی است از طریق استدلال. کنایه سبب درنگ خواننده است و ذهن او را به تلاش وا می‌دارد و حالات را برای او محسوس می‌سازد. کنایه ادعای خود را با دلیل همراه می‌سازد از این رو مخاطب توان انکار آن را ندارد و آن را می‌پذیرد.

دکتر شفیعی کدکنی درباره کنایه می‌نویسد: «کنایه یکی از صورت‌های بیان پوشیده و اسلوب هنری گفتار است. بسیاری از معانی را اگر با منطق عادی گفتار ادا کنیم لذَت بخش نیست و گاه مستهجن و زشت می کند، از رهگذر کنایه می‌توان به اسلوبی دلکش و موثّر بیان کرد.»
چنانم می‌دانی که آن سوی دیار­جان/ رخت می‌افکنم (م. مؤید،۴۳۱:۱۳۸۸)رخت افکندن: کنایه از مُقام کردن
و نیلوفران دیرپا/ رخت بربسته اند (همان:۴۳۲)رخت بربستن: کنایه از کوچ کردن
آه مادر مقدس!/ مادر برگزیده/ مگذار شبنم/ دامن برچیند و بر برگچه ننشیند (همان:۴۳۳)
دامن برچیدن: کنایه از گوشه نشینی اختیار کردن
اینک/ بوی خوش انار/ از جانم می‌تراود/ و در خم شصت و سوم/ نیز خیسیِ برّه‌های نو رسیده را دارم و پوست/ به مهربانی لیس تو می‌سپارم (همان:۴۳۷)
خم شصت و سوم: کنایه از شصت و سه سالگی و پیری
۴-۲-۲­-۵ صنایع معنوی
از بخش‌های دیگر سطح ادبی صنایع معنوی است. این نوع از بدیع با حسن و زیبایی معنا در ارتباط است. به گونه‌ای که در صورت دگرگون شدن ظاهر لفظ، زیبایی معنا پابرجاست و آرایه آن حفظ می‌شود. در اشعار م.موید از میان صنایع بدیعی، آرایه‌های پارادوکس، تلمیح، حسامیزی و تضاد دارای بسامد بالایی هستند.
۴-۲-۲­-۶ متناقض نما یا پارادوکس
آمیزش ناسازها یا بیان پارادوکس یکی از عوامل تشکیل دهنده‌ی موسیقی معنوی است. موسیقی در این معنی عام و گسترده، شامل انواع متناظرها، تقارن‌ها و تقابل‌هاست. در بیان پارادوکس تنها دو واژه‌ی متناقض به صورت مجّرده و مرده در کلام به کار نمی‌روند بلکه همواره در ارتباط با همند و دو سوی تصویر همدیگر را نقض می‌کنند.
از پارادوکس به بیان نقیضی و ناسازی هنری نیز یاد می‌کنند.

المان­های فولادی (S)، میزان فاصله المان­های اطراف از بر پی ®، ابعاد پی (B) و بزرگی بار اعمالی (P) در به کارگیری تکنیک مذکور در بهسازی خاک می­باشد.
۱-۴ چگونگی دستیابی به اهداف پژوهش
روند کلی تحقیق شامل دو قسمت زیر می­باشد:
الف: تحلیل­های عددی
ب: آزمون­های آزمایشگاهی
در تحلیل­های عددی، مجموعه آنالیزهایی با بهره گرفتن از نرم­افزار GeoStudio-Sigma بر روی مدل پی واقع بر روی خاک ماسه­ای مسلح با المان­های فولادی، تحت بارگذاری قائم با کمک مدل­سازی الاستوپلاستیک صورت گرفت. اساس کلی کار با نرم­افزار در این تحقیق به این ترتیب است که بعد از تعریف المان­های مربوط به خاک، فولاد و پی، محیط هندسی مورد نظر مدل گردید و پس از اختصاص پارامترها به قسمت­ های مربوطه، بارگذاری بر روی مدل ساخته شده اعمال گردید. در روش عددی آنالیز حساسیتی با تغییر پارامترهای قطر (D)، طول (L) و فاصله مرکز به مرکز المان­های فولادی (S)، میزان فاصله المان­های اطراف از بر پی ®، ابعاد پی (B) و بزرگی بار اعمالی (P) انجام شد و تأثیر پارامترهای مذکور بر ظرفیت باربری و نشست زیر پی مورد بررسی قرار گرفت.
روند کلی روش بخش آزمایشگاهی به این ترتیب بوده است که میلگردهای فولادی با طول، قطر و مقاومت مشخص در محفظه پر از ماسه (با تراکم مشخص) دستگاه بارگذاری کوبیده شد. سپس مدل پی بر روی آن قرار گرفت و پس از آن با بهره گرفتن از جک بارگذاری به پی نیرو وارد کرده و در نهایت نشست­های انجام شده ثبت گردید و مورد ارزیابی و مقایسه با نتایج تحلیل عددی قرار گرفت.
۱-۵ ساختار پایان نامه
ساختار کلی تحقیق انجام شده بصورت به شرح زیر می باشد:
­­­
در این راستا اهم مطالب مطرح شده در فصول به شرح زیر می­باشد :
در فصل حاضر به بیان مسئله، هدف از پژوهش، چگونگی دستیابی به اهداف تحقیق و ساختار پژوهش پرداخته شده است.
در فصل دوم ابتدا در مورد فلسفه بهسازی خاک، کاربرد و روش­های مختلف آن، شمع، انواع و کاربرد آن در بهسازی خاک و به طور خاص استفاده از شمع­های تراکمی و اثرات بهسازی تراکمی ارائه گردیده است. سپس به کلیات مربوط به پدیده تسلیح خاک و نقش آن در بهبود خصوصیات مقاومتی خاک از بدو توجه پژوهشگران به این مسئله تا به امروز، روابط و فرمول­های تئوری و تجربی ارائه شده، ادبیات فنی موجود در این رابطه به همراه نتایج و گزارشات منتشر شده از تحقیقات گذشتگان بطور اجمالی پرداخته می شود.
در فصل سوم به معرفی کلی برنامه Geostudio-Sigma و سپس ذکر مدل کامپیوتری، طرز ساخت مدل، نوع و مشخصات المان­ها، نوع مصالح، هندسه مدل، نوع بارگذاری، مدل رفتاری خاک و نوع تحلیل پرداخته می­ شود. هم­چنین روش کلی کالیبراسیون و اعتبارسنجی برنامه کامپیوتری توضیح داده خواهد شد.
در فصل چهارم به­ طور کامل نحوه کالیبراسیون مدل کامپیوتری به همراه مقایسه با نتایج به­دست آمده از فرمول­های تئوری و آزمون­ آزمایشگاهی تشریح می­ شود. در ادامه کلیه نتایج به­دست آمده از برنامه کامپیوتری ارائه می­گردد و بر اساس نتایج به دست آمده نمودارهایی ارائه می­ شود و تأثیر پارامترهای قطر، طول و فاصله مرکز به مرکز المان های فولادی، میزان فاصله المان­های اطراف از بر پی، ابعاد پی در افزایش کارایی روش کوبیدن المان­های قائم فولادی در بهسازی خاک ماسه­ای سست پرداخته می­ شود. در قسمت بعدی این فصل که مربوط به بخش آزمایشگاهی تحقیق حاضر می­باشد، جزئیات مدل آزمایشگاهی، روند انجام آزمایش و نتایج انجام آزمون و نتیجه گیری از نتایج به دست آمده ارائه خواهد شد.
در فصل پنجم بر اساس نتایج موجود در فصل چهارم که از تحلیل­های کامپیوتری و آزمایشگاهی به­دست آمده­اند، تجزیه و تحلیل­های انجام شده ، اعداد و نمودارهای بدست آمده نتیجه گیری خواهد شد. در انتها جهت تحقیقات آتی در زمینه مطالعه استفاده از المان­های فولادی در بهسازی زمین­های سست، تکمیل و کاربردی کردن تحقیق حاضر پیشنهاداتی ارائه می گردد.
فصل دوم
مروری بر ادبیات فنی
۲-۱ مقدمه
اندیشه بهبود بخشیدن به خصوصیات مقاومتی خاک، با افزودن عناصر مقاوم به آن، به منظور به کارگیری گسترده‌تر آن به عنوان مصالح اصلی احداث بناهای گوناگون سابقه‌ای چند هزار ساله دارد. با بررسی­های انجام گرفته توسط باستان شناسان، مشخص گردیده که استفاده از خاک مسلح به ۴ تا ۵ هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی­گردد. بابلی­ها بیش از ۳ هزار سال پیش، از خاک مسلح در ساختن برج مشهور بابل استفاده کردند، همچنین قسمت­ هایی از دیوار چین نیز از خاک مسلح ساخته شده است]۳[.
۲-۲ فلسفه بهسازی
اگر شرایط ژئوتکنیکی زمین برای ساخت انواع پی­های متعارف از نظر پایداری و نشست پذیری و در شرایط خاص آبگذری (پی آبرفتی سدها و . . . ) مناسب نباشد، ضروری است تمهیداتی به شرح زیر مدنظر قرار گیرد]۳[:

الف- محل پروژه تغییر کند.
ب- مصالح طبیعی نامناسب پی با مصالح مناسب جایگزین شود.
ج- طراحی با شرایط نامناسب پی هم­ساز گردد (پی های شناور، عمیق، مسطح شدن شیب و . . . )
د- خصوصیات مهندسی خاک، مورد اصلاح واقع شود.
انتخاب محل مناسب برای پروژه­ ها عموماً از شرایط مناسب ژئوتکنیکی تبعیت نمی­کند و در اکثر مواقع انتخاب به عوامل دیگری از قبیل نزدیک بودن به مواد اولیه، زیربناهای مناسب اقتصادی و نیروی انسانی کارآمد در محل بستگی دارد. در صورت تاْمین این عوامل در محدوده جغرافیایی خاص، آنگاه می­توان شرایط ژئوتکنیکی را در این محدوده تأثیر داد و به انتخاب محل مناسب­تر اقدام نمود.
برداشت مصالح نامناسب پی و جایگزینی آن با مصالح مناسب هنگامی عملی و میسر است که ضخامت آن کم بوده و مصالح مناسب در فاصله­ای معقول قرار داشته باشد و در مقایسه اقتصادی با سایر گزینه­ ها در شرایط بهتری قرار گیرد. با افزایش ضخامت آبرفت پی، برداشت آن رفته­رفته در مقایسه با سایر گزینه­ ها غیراقتصادی و غیرعملی می­ شود.
هماهنگ کردن طراحی با شرایط ژئوتکنیکی نامناسب خاک در اکثر موارد مقدور است، لیکن باید در مقایسه­ ای مالی-زمانی با سایر گزینه­ ها قرار گیرد و در صورت برتر بودن انتخاب شود.
با توسعه و ابداع روش­های جدید اصلاح خاک و ساخت ماشین­آلات خاص با راندمان بالا، هزینه و زمان اجرای پی در زمین­های ضعیف و مسئله­دار به مراتب کمتر از سایر تمهیدات اشاره شده می­باشد. از دیگر مزایای بهسازی، کاهش و از بین بردن ریسک­های ناشناخته است. با بهسازی خاک پارامترهای ژئوتکنیکی اصلاح می­گردد]۳[.
۲-۲-۱ تعریف بهسازی
بازسازی کنترل شده خاک درجا برای استفاده مجدد در یک ساختار جدید ژئوتکنیکی، بهسازی و یا اصلاح خاک گفته می­ شود. ویژگی­های اصلی بهسازی به شرح زیر است]۳[:
زمین درجا، اصلاح می­ شود.
مشخصات فنی ژئوتکنیکی آن به سطح قابل قبول می­رسد.
زمین بخشی از سیستم خاک-سازه می­گردد.
روش­های کنترل و تاْیید کار انجام شده موجود است.
۲-۲-۲ دامنه کاربرد
کاربرد روش­های بهسازی در پنج گروه اصلی به شرح شکل (۲-۱)تقسیم­ بندی می­گردد ]۴[:

شکل ۲- ۱: تقسیم بندی کاربرد روش­های بهسازی خاک
کاربرد هر یک از روش­های پنج گانه فوق شامل موارد زیر خواهد شد:
الف-کنترل آب زیرزمینی
محدود نمودن جریان آب زیرزمینی
آب بند نمودن سازه­های زیرزمینی
ب- پایدارسازی گودبرداری
نقش سازه نگهبان
کنترل و محدود کردن نشست تونل و گودبرداری
ج- بهبود کیفی زمین

شکل ‏۴‑۲۵: مقایسه‏ی تابع پاسخ تجربی و محاسباتی آشکارساز۲ اینچی برای انرژی keV 662 Cs-137 60

شکل ‏۴‑۲۶: مقایسه طیف ۱۳۷-Cs ثبت شده با هر دو آشکارساز ۶۱
شکل ‏۴‑۲۷: مقایسه طیف ۲۲-Na ثبت شده با هر دو آشکارساز ۶۱
شکل ‏۴‑۲۸: مقایسه طیف ۶۵-Zn ثبت شده با هر دو آشکارساز ۶۲
شکل ‏۴‑۲۹:مقایسه طیف ۶۰-Co ثبت شده با هر دو آشکارساز ۶۲

فصل اول

مقدمه

مقدمه

استفاده از یدور سدیم فعال‌شده با ناخالصی تالیم از سال ۱۹۴۸ میلادی توسط هافشتادتر^[۱] به‌عنوان ماده سوسوزن، سرمنشأ تحولات جدیدی در طیف‌سنجی گاما شد. این ماده سوسوزن به‌عنوان آشکارساز، بازده بالایی برای آشکارسازی پرتوی گاما و قدرت تفکیک انرژی مناسبی برای جداسازی مشارکت چشمه‌های گامای چند انرژی دارد.
سوسوزن NaI(Tl)، اولین ماده‌ی جامدی است که برای طیف‌سنجی فوتون‌های گاما مورداستفاده قرار گرفت. علت استفاده‌ی گسترده از این سوسوزن، خروجی نوری بسیار خوب، خطی بودن و عدد اتمی بالای عنصر ید موجود در آن است. بازده بالا، قیمت پایین و کاربری آسان، تحلیلگران را برای استفاده از آشکارسازهای سوسوزن جهت کار اسپکترومتری گاما جذب کرده است [۱].آشکارسازی پرتوی گاما، منوط به انجام برهمکنش با ماده آشکارساز و انتقال همه یا بخشی از انرژی گاما در آن است. فوتون‌های گامای اولیه، نامرئی هستند و درواقع آنچه آشکارسازی می‌شود الکترون‌های سریع خلق‌شده در برهمکنش‌ها هستند. در این پژوهش برای طیف‌سنجی گاما و بررسی اهداف از سوسوزن CsI(Tl) استفاده‌شده است.
یک آشکارساز جهت طیف‌سنجی دو وظیفه به عهده دارد:
به‌عنوان یک محیط تبدیل عمل می‌کند که در آن فوتون‌های گامای فرودی، واکنش‌هایی با ماده آشکارساز انجام دهند که منجر به تولید یک یا چند الکترون سریع شود.
الکترون‌های ثانویه تولیدشده را آشکار کند [۲].
به دست آوردن توابع پاسخ آشکارساز در آشکارسازی تابش، برای اهداف طیف‌سنجی مفید است. توابع پاسخ آشکارساز سوسوزن CsI(Tl) هم می‌تواند به‌صورت تجربی و هم با محاسبات مونت‌کارلو به‌وسیله‌ی کدهای شبیه‌سازی مونت‌کارلو مانند ETRAN، EGS، MARTHA و MCNP به دست آید. محاسبات مونت‌کارلو دیرزمانی است که برای تولید تابع پاسخ آشکارسازهای سوسوزن استفاده می‌شود [۳].
هدف بسیاری از اندازه‌گیری‌های تابش، به دست آوردن توزیع انرژی تابش فرودی است. ازاین‌رو لازم است تا پاسخ آشکارساز را برای تابش ورودی به آشکارساز بدانیم. تابع پاسخ آشکارساز فوتون‌های گاما، به برهمکنش‌های فوتون با ماده بستگی دارد. اثر فوتوالکتریک، پراکندگی کامپتون و تولید زوج پدیده‌هایی هستند که در طیف تابع پاسخ آشکارساز مشارکت دارند. در شکل۱-۱ طیف نوعی یک آشکارساز سوسوزن نمایش داده‌شده است.
قله‌ی تمام انرژی درنتیجه‌ی اثر فوتوالکتریک و جذب تمام انرژی در برهمکنش‌های چندگانه به وجود می‌آید. اگر فوتون فرودی به‌وسیله‌ی یک الکترون پراکنده شود، بخشی از انرژی‌اش را از دست می‌دهد و این رویداد در پیوستار کامپتون ثبت می‌شود. قله تک­فراری و دو­فراری از پدیده‌ی تولید زوج ناشی می‌شوند (تولید زوج برای انرژی‌های گامای بزرگ‌تر از MeV 022/1 رخ می‌دهد).
شکل ‏۱‑۱: طیف نوعی آشکارساز سوسوزن در (الف) انرژی بالا و (ب) انرژی پایین
تابع پاسخ R(E^‘,E) عبارت است از توزیع انرژی پرتوهای گامای تک انرژی، E’، انرژی ارتفاع پالس و E، انرژی گامای فرودی است. تابع پاسخ، تابع توزیع احتمالی را نمایش می‌دهد که همیشه بزرگ‌تر یا مساوی صفر است و انتگرال آن بر روی کل بازه‌ی انرژی مساوی یک است.
(۱-۱)
شبیه‌سازی مونت‌کارلو وقتی می‌تواند به‌طور کامل انجام شود که همه ویژگی‌های آشکارساز را بدانیم. در این پایان‌نامه، شبیه‌سازی تابع پاسخ آشکارساز با بهره گرفتن از کد مونت‌کارلوی چندمنظوره MCNPX انجام می‌شود.
در کد MCNP برای بررسی واکنش‌ها، از کتابخانه‌های سطح مقطع مربوط به عناصر مختلف موجود در کد شبیه‌ساز استفاده می‌شود. برای فوتون‌های گاما، سطح مقطع کل برابر جمع سطح مقطع‌های فوتوالکتریک، پراکندگی کامپتون و تولید زوج می‌باشد.
(۱-۲)
سطح مقطع برهمکنش فوتوالکتریک، سطح مقطع کامپتون و سطح مقطع تولید زوج است. هر تاریخچه با فوتونی با انرژی فرودی آغاز می‌شود و یکی از سه برهمکنش به‌طور تصادفی از توزیع گسسته‌ی بهنجار شده‌ی سطح مقطع‌ها انتخاب می‌شود. دو عدد C₁ و C₂ به شکل زیر تعریف می‌شوند:
و . برای انتخاب نوع برهمــکنش، عدد تصـادفی R بین صفر و یک تولید می‌شود. اگر R<C₁ باشد، برهمکنش فوتوالکتریک انتخاب می‌شود و اگر R<C₂≥C₁ باشد برهمکنش پراکندگی کامپتون انتخاب می‌شود و درنهایت اگر R>C₂ شود پدیده‌ی تولید زوج رخ می‌دهد.
وقتی برهمکنش فوتوالکـتریک انتخاب شود، تاریخـچه فوتون پایان می‌پذیرد و انرژی فوتوالکترون به انرژی‌های قبلی افزوده می‌شود تا نتیجه نهایی برای این تاریخچه به دست آید. اگر برهمکنش کامپتون انتخاب شود، انرژی الکترون کامپتون به دست می‌آید و انرژی متناظر با آن به انرژی‌های الکترون قبلی اضافه‌شده و برهمکنش نوعی دیگری انتخاب می‌شود و درنهایت اگر تولید زوج اتفاق بیفــتد، انرژی‌ها برای الکترون و پوزیترون‌ها به‌دست‌آمده و به انرژی‌های قبلی اضافه می‌شود و دو فوتون نابودی با انرژی MeV 511/0 جداگانه ردیابی می‌شوند تا هردوی آن‌ ها با برهمکنش فوتوالکتریک خاتمه یابند.
برای همه سوسوزن‌ها، بازده سوسوزنی با میزان نور تولیدشده به ازای اتلاف انرژی، هم به نوع ذره و هم به انرژی جنبشی ذره بستگی دارد. بازده سوسوزنی الکترون‌ها در آشکارساز CsI(Tl)، تغییرات بسیار اندکی با انرژی دارد. به‌طور کلی می‌توان انرژی انباشته‌شده توسط الکترون‌های ثانویه را متناظر با نور تولیدشده در داخل آشکارساز دانست.
آشکارسازی هنوز به پایان نرسیده است. درواقع نور تولیدشده در آشکارساز باید ترابرد شود تا به ^[۲]PMT برسد و درنهایت با تولید سیگنال الکتریکی آشکارسازی فوتون‌های گاما به پایان برسد. ترابرد نور بخشی از مسئله آشکارسازی ذره توسط آشکارساز سوسوزن می‌باشد. نور تولیدشده ناشی از برهمکنش ذره با ماده سوسوزن، در همه راستاها گسیل می‌شود و تنها کسری از آن به PMT می‌رسد. نور جمع‌ آوری‌شده، خروجی نوری می‌باشد که به سیگنال الکتریکی متناظر تبدیل خواهد شد. انتشار نور معمولاً بر اساس اصول اپتیک هندسی صورت می‌گیرد.
برای به دست آوردن تابع پاسخ آشکارسازهای CsI در ابتدا به سراغ تالی F8 رفتیم تا انرژی انباشته‌شده در بلور سوسوزن را ثبت کنیم. سپس هندسه‌ای که در آزمایشگاه داشته‌ایم را عیناً در شبیه‌سازی تکرار و پس ‌از آن خروجی MCNPX را رسم کردیم و پس از بهنجارش داده‌های شبیه‌سازی با داده‌های تجربی، طیف‌های آن‌ ها را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم.

فصل دوم

کلیات فیزیکی آشکارسازها

مقدمه

در این فصل ابتدا برهمکنش تابش یوننده با ماده و سازوکار اتلاف انرژی آن را در محیط مادی که از آن عبور می‌کند بررسی می‌کنیم. سپس به اختصار نحوه عملکرد یک آشکارساز سوسوزن را ذکر می‌کنیم.

برهمکنش تابش با ماده

اهمیت بررسی سازوکار انرژی تابش در ماده از این نظر است که بدین طریق می‌توان درک بهتری از پاسخ آشکارساز به هر یک از انواع تابش پیدا کرد. ازاین‌رو تابش یوننده را به سه دسته کلی تقسیم‌بندی می‌کنند:
ذرات باردار
فوتون‌ها
نوترون‌ها
این دسته‌بندی از این نظر حائز اهمیت است که هر گروه به شیوه‌ی متفاوتی انرژی خود را در محیط از دست می‌دهند. ذرات باردار از طریق برهمکنش کولنی با الکترون‌های اتمی محیط جاذب (که ذره در آن حرکت می‌کند) انرژی از دست می‌دهند و پس از پیمودن راه معینی موسوم به برد می‌ایستند. درحالی‌که برای فوتون‌ها و نوترون‌ها نمی‌توان برد معینی تعریف کرد، چون برای اندرکنش این دو تابش با محیط، سطح مقطع تعریف می‌شود که معیاری است از احتمال برهمکنش موردنظر با ماده. لذا احتمال غیر صفری وجود دارد که یک نوترون یا گاما بدون هیچ برهمکنشی از هر ضخامت از ماده عبور کند.

برهمکنش ذرات باردار

مطالعه ذرات بارداری که به‌ویژه در آشکارسازی و اندازه‌گیری تابش‌های هسته‌ای اهمیت دارند به دو گروه ذرات باردار سبک مانند الکترون و پوزیترون، و ذرات باردار سنگین مانند آلفا محدود می‌شود. به‌طورکلی ذرات باردار بر اثر عواملی نظیر برهمکنش‌های کولنی با الکترون‌ها و هسته‌ها، گسیل تابش الکترومغناطیسی، برهمکنش‌های هسته‌ای و گسیل تابش چرنکوف انرژی از دست می‌دهند که در اینجا دو مورد اول را بررسی کرده و از بقیه چشم‌پوشی می‌کنیم.

برهمکنش‌های کولنی

ذره باردار معینی را در نظر بگیرید که در ماده حرکت می‌کند. ابعاد اتم از مرتبه‌یm 10^-10 و ابعاد هسته از مرتبه‌ی m 10^-15 است. لذا حجم اتم ۱۰^۱۵ برابر حجم هسته است. اکنون به این نتیجه مهم می‌رسیم که احتمال برخورد (تابش) با الکترون‌های اتمی بسیار محتمل‌تر از هسته است. بنابراین صرفاً برخوردهای اتمی را در نظر می‌گیریم.
ذره باردار هنگامی‌که مسیری را در ماده می‌پیماید انرژی خود را از طریق نیروی کولنی به‌صورت صرف یونش و برانگیزش الکترون‌های محیط جاذب می‌کند. که در آن Ze بار الکتریکی ذره باردار فرودی و r فاصله ذره‌ی باردار با الکترون اتمی است. یونش زمانی رخ می‌دهد که الکترون انرژی کافی برای ترک اتم را، در اثر جذب انرژی از ذره‌ی باردار فرودی و تبدیل‌شدن به یک الکترون آزاد، به دست آورده باشد. در این صورت انرژی جنبشی الکترون عبارت است از:
= انرژی پتانسیل یونش – انرژی جذب‌شده از تابش یوننده
این الکترون می‌تواند مانند هر ذره باردار متحرک دیگری با داشتن انرژی کافی موجب یونش اتم دیگری شود. برانگیزش هنگامی رخ می‌دهد که الکترون انرژی لازم برای یونیده شدن را دریافت نمی‌کند، اما انرژی کافی برای رفتن به یک حالت خالی در تراز انرژی بالاتر در اتم خود را به دست می‌آورد. این الکترون هنوز مقید است و در یک زمان کوتاه از مرتبه‌یs 10^-8تا s 10^-10 به حالت انرژی پایین‌تر می‌رود که در اثر آن انرژی برانگیختگی به شکل تابش الکترومغناطیسی گسیل می‌شود [۲].
مسئله دیگر هم جرم بودن الکترون‌های تابشی با الکترون‌های اتمی است و به این علت الکترون‌های تابشی (پرتوی β) طی برخوردهای اتمی کسر بزرگی از انرژی خود را می‌توانند در یک تک برخورد از دست بدهند به‌طوری که مسیر آن‌ ها درون ماده به‌صورت زیگزاگی خواهد بود. درحالی‌که یک ذره باردار سنگین، مانند ذره α، در هر برخورد به‌طور متوسط انرژی کمتری از دست می‌دهد و با توجه به جرم چند هزار برابری آن نسبت به الکترون، مسیر آن درون ماده تقریباً یک خط راست است (شکل ‏۲‑۱) [۲, ۴].
شکل ‏۲‑۱: مسیر ذره سنگین و مسیر ذرات سبک درون ماده

عدالت از ارکان اصلی جامعه قرآنی است زیرا اولین نشانه جامعه دینی همان اقامه حقوق عمومی و ایستادگی در برابر ظلم است. با در نظر گرفتن اهمیت عدالت در عرصه اجتماع و توجه به این امر که عدل از صفات الهی است که در تمامی هستی تجلی نموده، اولین قدم برای اجرای عدالت، ایمان به خداوند و پاکی عقیده نسبت به خالق موجودات و ناظم نظام طبیعت است. اعتقاد به نظام علی و معلولی حاکم بر طبیعت و خارج نشدن از سیره حکومت حق الهی، مشوقی است برای افراد مختلف تا برای رسیدن به حقوق خود تلاش کنند و در این راه پافشاری ورزند. از جمله این تلاش ها سعی در تشکیل حکومت اسلامی است؛ چرا که اولین گام ها برای پرستش و عبودیت خداوند با ایجاد جامعه ای عدل محور برداشته می شود و اسلام بهترین راهکارها را برای تشکیل مجتمعی عادل ارائه نموده است.

در پی اعتقاد به رفع آثار بی عدالتی در جامعه، تلاش برای روشنگری افکار عمومی و ایجاد پشتوانه های فرهنگی عدالت، از جمله آگاهی مردم از حقوق اجتماعی خویش و لزوم مقابله با مخالفان و دست اندازان به اموال عمومی، زمینه برای تقویت و گسترش روحیه عدالت خواهی در جامعه ایجاد می گردد. روحیه عدالت خواهی جامعه را به عدالت واقعی سوق خواهد داد یعنی عدالت، گفتمان غالب فضای جامعه می شود و هر فرد یا گروهی به مطالبه حق واقعی خود می پردازد.
بیداری مردم و آگاهی زمامداران نسبت به وظایف و حقوق خویش عاملی است که اسباب لازم را در جهت ایجاد و اقامه عدالت و آشنایی با موانع روبروی آن به وجود می آورد و جامعه ای که بیشترین نیروی خود را صرف چنین کوششی نماید به عدالت قیام کرده است.^[۱۸۴]
وضع قوانین عادلانه در جامعه و پای بندی به اجرای آنها، مهم ترین وسیله اجرای عدالت است. در سایه همین قوانین عادلانه است که میزان حق و تکلیف هر فرد در برابر تلاش و کوشش او به طور عادلانه مشخص می شود.
به دنبال آن تغییراتی اساسی در نگرش جامعه نسبت به حیات اجتماعی روی می دهد؛ ایجادا نگیزه تعاون وهمکاری اجتماعی، نفی روحیه اشرافیگری و تجمل پرستی، مقابله با انحصارگرایی و ویژه سازی امکانات برای عده ای قلیل و در ادامه، تلاش برای رفع کمبودها و نواقص طبقه مستضعف جامعه و رساندن آنها به سطح متوسط جامعه از لحاظ اقتصادی، تلاش هایی است که هم از سوی مردم و هم از جانب مسئولان در این جهت انجام می پذیرد. به علاوه اجرای درست قوانین اسلامی که جهت تعدیل ثروت وضع شده اند همچون خمس و زکات، صدقات و وقف اموال برای استفاده عموم مردم از امکانات اجتماعی، گامی دیگر در این جهت است.
از دیگر ضروریات اجرای عدالت، ایجاد وگسترش روحیه نظارت بر عملکردهای مسئولین و آزادی انتقاد از عملکردها از جانب عموم مردم و در مقابل تقویت روحیه انتقاد پذیری و حس مسئولیت پذیری مسئولان است که آنها را به بهبود کارکرد خدمت رسانی به مردم یاری می نماید. به دنبال توجه و بازبینی در رفتار عوامل اجرایی و شناسایی مهره های ناکار آمد در رأس حکومت، زمینه برای حذف آنان و جایگزینی آنان با کارگزاران شایسته در جهت بهبود کیفیت خدمت رسانی فراهم می آید.
به طور خلاصه مهم ترین گام ها در راه اجرای عدالت را می توان فرهنگ سازی عدالت در میان اقشار جامعه، وضع قوانین عادلانه، ایجاد ضمانت های لازم برای اجرای قوانین و بازدارندگی قوانین برای متخلفان، گسترش فرهنگ نظارت بر مسئولان و ارزیابی خدمات ارائه شده از سوی ایشان ایشان و… بر شمرد.
اجرای همه این عوامل در سایه اصل تقویت بنیادهای اعتقادی و حق جویی افراد در سایه ایمان واقعی به عدالت به عنوان لازمه جامعه اسلامی امکان پذیر می باشد؛ جامعه ای که تحت نظارت ولی امر الهی است که به عنوان نماینده ای از جانب خداوند بر مردم حکومت و دستورات الهی را در جامعه اسلامی اجرا می نماید. مسیر حرکت آن جامعه در راستای دست یابی به مصالح اجتماعی عامه مردم و مقصد آن در نهایت وصول به رضایت حق تعالی می باشد. هر گامی که در مسیر عدالت برداشته شود، می تواند گامی در مسیر قرب الهی باشد.
۳-۱- عوامل اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم
قرآن بزرگترین منادی بشر و داعی او به عدالت اجتماعی می باشد و فلسفه ارسال رسل را نیز همین امر بیان نموده است.^[۱۸۵]
قرآن تنها کتاب انذار نسبت به قیامت، مرگ و جهنم یا تبشیر بهشت و نعمت های فراوان آن نیست. اوامر و نواهی قرآن کریم در بردارنده حکمت هایی است که تمسک به آن، اصلاح رفتار فردی شخص در برابر خداوند متعال و اصلاح رفتار فرد در برابر دیگر افراد جامعه اسلامی را به دنبال دارد.
قرآن کریم که بزرگ ترین کتاب هدایت بشر در تمام عصر ها است؛ به طور اجمال به بررسی و اصلاح همه جوانب زندگی دنیوی و اخروی بشر پرداخته است. در آنجا که از مصالح زندگی اجتماعی بشر سخن به میان آورده، دعوت به اصلاح ذات البین، رفق و مدارا و گذشت و تقویت دوستی ها نموده و با وضع احکام و قوانین عبادی و اجتماعی همچون نماز و زکات و خمس زمینه هایی را برای ایجاد آرامش در پرتو جامعه ای عادل و صالح قرار داده است به نحوی که عدالت حاکم در جامعه بشری، افراد را برای رسیدن به حسن عاقبت در آخرت نیز یاری می رساند و ارتباطی وثیق را بین زندگی دنیوی و اخروی بشر برقرار ساخته است؛ آن گونه که دنیا را مزرعه و محل رشد و نمو روح بشر در آخرت قرار داده است.
در بخش اول فصل پیش رو به مهم ترین عواملی اجرای عدالت اجتماعی از منظر قرآن کریم اشاره می گردد.
۳ـ۱ـ۱ـ حاکمیت قانون عادلانه الهی در جامعه
یکی از بنیان های اساسی حکومت اسلامی، حاکمیت قانون عادلانه الهی در جامعه است. ضرورت وجود قانون در جامعه غیر قابل انکار است. علامه جعفری در مورد اهمیت قانون می نویسد: « چون عدالت عبارت است از رفتار مطابق قانون، برای درک و برقرار کردن عدالت درباره یک فرد یا در قلمرو اجتماعی از انسان ها، مجبوریم قوانین طبیعی و روانی و محیطی آن فرد و اجتماع را که نمایشگر واقعیاتی معین از آنهاست بپذیریم؛ سپس آن قوانین را مطابق اصول و قواعد سازندگی که برای فرد یا اجتماع در نظر گرفته ایم توجیه کرده آنها را به حرکت در آوریم»^[۱۸۶]
خداوند در قرآن کریم، مؤمنان را به پیروی از قانون عادلانه الهی که توسط پیامبران گرامی در هر عصری ابلاغ شده، فرا می خواند. در رأس این قوانین، عبادت خداوند و پرستش عملی او و نفی شریک برای ذات باریتعالی و اعتقاد به حق حیات مساوی برای همگان و بهره برداری یکسان از تمامی نعمت ها و نفی سلطه غیر خدا قرار دارد.^[۱۸۷]
ذات باریتعالی احکام و قواعد شرعی و حدود الهی را به واسطه رسولانش به مردم ابلاغ نموده و در برخی موارد، پیامبر خداوند به خاطر ولایتی که از جانب خداوند بر مؤمنین دارد می تواند در امور آنان دخل و تصرف نماید، لذا هر گونه سر پیچی از امر رسول خدا سبب ضلالت و گمراهی می باشد.^[۱۸۸]
انکار معجزات انبیاء الهی از روی ظلم و تکبر موجب گسترش فساد میان امت های پیشین بوده و هلاکت آنان را به دنبال داشته است.^[۱۸۹] خداوند علت نابودی قوم ثمود را ظلم ایشان می داند^[۱۹۰]و در سوره هود ویرانی و عذاب وارده بر جوامع را سزای رواج ظلم میان آنان دانسته است.^[۱۹۱]
عدالت، مطابق فطرت وعقل سلیم است و هر انسانی هر چند از ظلم منفعت برد عدالت را پسندیده و ظلم را ناگوار می داند و گسترش ظلم سبب رنجش وجدان انسانی است^[۱۹۲] وبر خلاف مسیر تکاملی بشر است و علت نابودی بسیاری اجتماعات است. بنابر این مقدمات، لزوم عادلانه بودن قوانین را نتیجه می گیرد.^[۱۹۳]
میان اندیشمندان در مورد این که چه کسی توانایی وضع قانون را دارد، سه نظر وجود دارد:

1. 1. عده ای معتقدند کسی که منافع عالیه انسان را بداند و تنها مقام بی غرض باشد می تواند به وضع قانون عادلانه بپردازد.۲. عده ای برآنند حکما وخیر خواهان و عالمان بشر با در نظر گرفتن مقیاس های عقلانی می توانند قوانین عادلانه را وضع کنند.۳. مارکسیست ها می گفتند قوانین عادلانه جبری همیشه از طرف محرومان و مظلومان وضع می شود.^[۱۹۴]

همان گونه که مشاهده می شود در این نقطه نظرات هر گروه بر اساس ایدئولو‍ژی خود گروهی را موظف به وضع قانون می دانند اما نکته ای که نباید فراموش کرد آن است که هیچ یک از این گروه ها اعم از گروه ضعفا و یا عالمان اجتماعی آگاه به مصالح عمومی نبوده و تصمیم گیری های بشری قطعاً جانبدارانه و طبق گرایشات فردی و حزبی افراد خواهد بود و نمی تواند منافع عموم مردم را در نظر گیرد.
شهید محمد باقر صدر وجود سه شرط را برای قوانین وضع شده لازم می داند و در صورت وجود این شرایط، قانون را وسیله ای برای اجرای عدالت می داند:

1. 1. مبتنی بر عدالت باشد

1. 1. جهت گیری آنها تنها تحقق عدالت اجتماعی و در بردارنده ابزار تحقق آن باشد

1. 1. بر اساس مقتضیات امکانات و ساختار وجودی انسان تدوین شده باشد.^[۱۹۵]

بر همین اساس اهمیت قانون در نظام سیاسی و اقتصادی جامعه مشخص می شود. از آنجا که قانون وسیله ای برای اجرای عدالت می شود، هر گونه تفاوت و تبعیض در برابر وضع و اجرای قانون مخالف هدف عدالت محور بودن قانون می باشد، پس تک تک افراد جامعه در برابر قانون مساوی اند و از آن به طور مساوی بهره مند می شوند. پیامبر اکرم(صلّی الله علیه وآله وسلّم) در کلام معروف خود، مردم چون دندانه های شانه با هم برابرند ^[۱۹۶] بر اصل مساوات همگان در برابر قانون و امکانات اشاره کرده اند.
مسئله مهم در وضع قوانین در اسلام آن است که قانون عادلانه منحصراً از منشأ الهی سرچشمه می گیرد. تفاوت مکاتب و جوامع غیر دینی با اسلام در این است که در جوامع غیر دینی قانون جامعه برگرفته از نظر و آراء سیاستمداران و حکمای جامعه است و با توجه به تشتت آراء و افکار مختلف و همچنین کامل نبودن عقل انسانی، قوانین وضع شده در این جوامع نیز هر چند سال یک بار نیاز به اصلاح پیدا می کند و تغییراتی در این قوانین داده می شود و به عنوان متمم به رأی گذاشته می شود.
اما در اسلام، قانون از منبع وحی، آفریننده انسان و مدبر امور حیات، آن که به ساختار وجود انسان و مقتضیات و مصالح او آگاه است، سرچشمه می گیرد و با توجه به اینکه فطرت انسان قابل تغییر و تبدیل نیست قوانین نیز تغییر نمی یابد. گرچه با توجه به مقتضیات زمان جهت رفع مشکلات در جامعه اسلامی قوانینی وضع می شود که به تصویب فقیه جامع الشرایط همان زمان می رسد، از نظر اسلام این قوانین جزء احکام ثانویه شمرده می شود و اعتبار آنها تنها تا زمان منقضی شدن شرایط حکم مربوطه است و هیچ مخالفتی با احکام ثابت الهی ندارند.
بنابراین تمامی احکام الهی که قرآن به تشریح آن پرداخته مصداق قوانین عادلانه هستند. احکام مختلف همچون احکام خرید و فروش و معاملات تجاری ، احکام روابط سیاسی با مسلمانان و غیر مسلمانان، احکام حاکم بر روابط زن و مرد و ازدواج و طلاق، احکام اموات، تقسیم ارث، نحوه سلوک با یتیمان و فقرا و. . . به طور کلی تمامی احکام مربوط به روابط اجتماعی سیاسی و اقتصادی که در قرآن ذکر شده اند همه عادلانه اند و عمل به آنها در راستای اجرای عدالت اجتماعی قرار دارد. خوشبختانه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز بر اساس همین ساختار اسلامی مکتوب گشته و فقهای شورای نگهبان نیز همواره به تصویب قوانین بر اساس کتاب الهی و مصالح جامعه اسلامی نظارت می نمایند لذا از این ناحیه نقص چندانی به چشم نمی خورد. راز مشکلات عمده در راه اجرای عدالت اجتماعی در نحوه اجرا و نظارت بر قوانین نهفته است .
۳ـ۱ـ۲ـ اجرای دقیق حدود و قوانین الهی
یکی از عوامل فراگیر شدن عدالت در جامعه پایبندی مردم به اجرای اصول و قوانین مشترک می باشد در جامعه است زیرا قوام جامعه به متعهد شدن افراد به اجرای قوانین ثابت جامعه است. امام خمینی (ره) تنها راه تأمین عدالت واقعی را اجرای احکام وقوانین اسلامی می دانستند و همواره به اجرای صحیح ودقیق اسلام تأکید داشتند زیرا به نظر ایشان اسلام خود از زمینه های اجرای عدالت برخوردار است و در صورت اجرای احکام و قوانین اسلامی اشرافیگری از بین می رود.^[۱۹۷]
آیه الله مصباح یزدی دو دلیل برای لزوم وضع قانون در اجتماع بیان می کنند:

1. 1. ضرورت عقلی زندگی اجتماعی: انسان بر خلاف سایر موجودات در تشکیل زندگی اجتماعی دارای اختیار بوده زیرا به تنهایی مصالحش تأمین نمی شده، برای تأمین مصالح نیاز به زندگی اجتماعی دارد.

1. 1. وجود اختلافات در زندگی اجتماعی: خواسته های متفاوت انسان ها سبب ایجاد تزاحم می شود و همین تزاحم در جامعه، منشأ ایجاد ارزشهای اخلاقی می شود. اگر تزاحمی وجود نداشت و هر کس هر چه می خواست می یافت وجود حقوق و تکلیف حقوقی ضرورتی نداشت، زیرا در آنجا هر کس هر چه را بجوید بیابد، نیازی به اختصاص دادن چیزی به کسی که لازمه آن محروم کردن دیگران از آن چیز است وجود ندارد. ولی زمانی که تزاحم هست و هر کس فقط با محروم کردن کسی یا کسانی دیگر می تواند از شئ بهره بگیرد باید مرز بندی هایی اعمال شود و هر چیزی به کسی یا کسانی اختصاص می یابد (حق) و از دیگران خواسته شود آن اختصاص را بپذیرند و به لوازم آن متعهد شوند(تکلیف)^[۱۹۸]

لازمه جامعه اسلامی وضع قوانینی است که از جانب خداوند به انسان ها رسیده باشد. یعنی از منبع وحی الهی و پدید آورنده تمام موجودات سرچشمه گرفته باشد و با واسطه فیض الهی، رسول خدا و ائمه اطهار (علیهم السّلام) به انسان ها رسیده باشند، مورد قبول و اطمینان باشد و در تمام زمینه ها به اجرای این دستورات تأکید شود. به دنبال وضع قوانین الهی باید زمینه ها برای اجرای دقیق این قوانین فراهم گردد و مجریان قانون باید از شایسته ترین افراد از لحاظ علم به قانون، تقوی و خویشتن داری و مسئولیت پذیری باشند.
در ضمن اجرای قوانین در جامعه لازم است اقدامات بازدارنده ای برای نقض کنندگان قوانین نیز وضع شود تا ناقضان قوانین به هر دلیلی نتوانند به راحتی امنیت جامعه را به هم زده و هرج و مرج پدید آورند و در صورت تخلف با آنها برخورد صورت گیرد. این مجازات ها در اسلام به عناوین مختلف همچون حد قصاص، دیه مقتول، کفاره پیمان شکستن یا حد شرب خمر و زنا و … بیان شده است و در کتب فقهی تحت عناوینی چون حدود ، دیات و قصاص به تفصیل راجع به آنها بحث شده است. از آن جا که مهم ترین منبع وضع قوانین اسلامی قرآن کریم است به بیان بعضی آیات راجع به این حدود می پردازیم.
آیه ۱۷۸ بقره به قصاص عمد نفس اشاره می کند و در آن با توجه به جنسیت و حریت مقتول مجازات مکفی در نظر گرفته است: «یَأَیهَُّا الَّذِینَ ءَامَنُواْ کُتِبَ عَلَیْکُمُ الْقِصَاصُ فىِ الْقَتْلىَ الحُْرُّ بِالحُْرِّ وَ الْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَ الْأُنثىَ‏ بِالْأُنثىَ‏ فَمَنْ عُفِىَ لَهُ مِنْ أَخِیهِ شىَ‏ْءٌ فَاتِّبَاعُ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَدَاءٌ إِلَیْهِ بِإِحْسَانٍ »^[۱۹۹]
واژه قِصاص از ریشه قَصَّ (یَقُصُّ) به معنای تعقیب کردن^[۲۰۰]و پی جویی آمده و قصاص را از آن جهت قصاص گویند که در تعقیب جنایت و در پى آنست.^[۲۰۱] حکم قصاص به معنی آن است که جانی را در جنایتش تعقیب می کنند و عین آن جنایتی را که وارد آورده بر او وارد می سازند.^[۲۰۲] مجازات در برابر جانیان در تمامی ادوار و میان تمام قبائل به نحو گوناگون جاری بوده به نحوی که گاه در مورد آن به حدی زیاده روی می شد که به دنبال قتل فردی از یک قبیله، صاحبان دم تا حد توان از قبیله مقابل به قتل می رساندند و جنگ هایی خونین در میان دو قبیله متخاصم شکل می گرفت. اما اسلام با این جدال های جاهلی مقابله کرد و قانون قصاص را وضع نمود تا مجازات ها متناسب با جرم صورت گیرد و از هرگونه زیاده روی در قتل و کشتار جلوگیری گردد.^[۲۰۳]
در آیه مذکور به تناسب جرم با مجازات اشاره شده به نحوی که در برابر قتل برده، فرد آزاد کشته نمی شود، زیرا شأن و منزلت اجتماعی برده به عنوان خدمتکار با شخص آزاد متفاوت است و به جرم قتل یک زن، مردِ قاتل کشته نمی شود مگر آنکه صاحبان دم به او نصف دیه مرد را بپردازند. تفاوت در مجازات قصاص ناشی از نقش اجتماعی مرد و زن در جامعه است. چون مرد، نان آور خانواده محسوب می شود، دیه او از دیه زن بیشتر است.
اما جمله (فَمَن عُفِیَ لَه و) اشاره به کلام مشهوری دارد؛ در عفو لذتی است که در انتقام نیست. در صورت عفو از جانب اولیای دم مقتول، قاتل باید بدون معطلی خون بها را به ولی دم او بپردازد. اگر چه عفو مصلحت قاتل را تأمین می کند ولی قصاص قاتل به سبب جرمش، سبب حیات جامعه می شود و مصلحت عمومی تنها با قصاص تأمین می شود همان گونه در آیه بعدی همین سوره قصاص عامل حیات بخشی به جامعه شمرده شده است.^[۲۰۴] شاید رمز حیات بخشی قصاص در جامعه تقویت عامل بازدارندگی از قتل های بعدی و ایجاد امنیت در جامعه می باشد. اهمیت این عامل را می توان با توجه به اوضاع کشور های غربی مشاهده نمود که نپذیرفتن اصل قصاص درآن جوامع سبب شده تا زندان های آنان مملوء از زندانیان سابقه داری باشد که بعد از گذراندن مدت محدود مجازات، وارد جامعه شده و بار دیگر سبب قتل و نا امنی در جامعه می گردند.^[۲۰۵]
امروزه در حالی با قانون قصاص مخالفت می شود که بر اساس شواهد تاریخی این قانون درآیین های گذشته نیز وجود داشته و قرآن نحوه اجرای آن را به تفصیل بیشتری ذکر کرده است. در آیه ۴۵ سوره مائده به قانون قصاص اجزای بدن که در دین یهود مرسوم بوده اشاره شده و تأکید شده که این قصاص ابداع اسلام نیست بلکه پیش از آن پیروان موسی (علیه السّلام ) نیز به آن معتقد بوده اند.
« وَّکَتَبنا عَلَیهِم فیها اَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَ الْعَینْ‏َ بِالْعَینْ‏ِ وَ الْأَنفَ بِالْأَنفِ وَ الْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَ السِّنَّ بِالسِّنّ‏ِ وَ الْجُرُوحَ قِصَاصٌ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِ فَهُوَ کَفَّارَهٌ لَّهُ وَ مَن ‏لَّمْ یحَْکُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئکَ هُمُ الظَّالِمُونَ»^[۲۰۶]

هیچ دانش قطعی و تضمین دهنده در خصوص مطابقت خدمت ارائه شده با آنچه که برای آن برنامه ریزی و تبلیغ کرده ایم، وجود ندارد.

تولید مجزا از مصرف

تولید و مصرف همزمان

مشتریان در این فرایند مشارکت و اثرگذاری دارند.

مشتریان بر روی یکدیگر تاثیر می­گذارند.

کارکنان بر روی محصول نهائی اثرگذار هستند.

تمرکززدائی ممکن است ضروری باشد.

تولید انبوه دشوار است.

فناناپذیر

فناپذیر

همزمان سازی عرضه و تقاضا، دشوار است.

خدمات را نمی­ توان مرجوع نمود یا دوباره فروخت.

ناملموس بودن: اصلی­ترین مشخصه متمایز کننده خدمات عبارت است از ناملموس بودن^[۳۰]. از آنجائیکه خدمات به لحاظ ماهیت شان، نوعی عملکرد یا فعالیت هستند و شیء محسوب نمی­شوند، نمی­ توان آنها را به صورت عینی مشاهده و حس نمود، چشید و یا همانند حسّی که در مورد کالاهای مشهود به انسان دست می­دهد، آنها را لمس کرد.
ناهمگن بودن: به دلیل آنکه خدمات نوعی عملکرد هستند، غالباً توسط انسان تولید می­شوند و به همین سبب هیچ دو خدمتی را نمی­ توان یافت که دقیقاً مشابه یکدیگر باشند. کارکنان ارائه کننده خدمت، اغلب در معرض دید مشتریان قرار دارند، در حالیکه عملکرد افراد ممکن است نسبت به روز قبل یا حتی نسبت به ساعت پیش متفاوت باشد. ناهمگن بودن^[۳۱] همچنین به این دلیل به وجود می ­آید که هیچ دو مشتری را نمی­ توان یافت که شبیه یکدیگر باشند؛ هر کدام از مشتریان ممکن است دارای درخواست­های منحصر به فردی باشند یا آن خدمت را به شیوه منحصر به فردی تجربه نمایند. از این رو ناهمگونی مرتبط با خدمات، عمدتاً پیامد تعامل انسان ( میان کارکنان و مشتریان ) می­باشد.
تولید و مصرف همزمان: در حالیکه بیشتر کالاها ابتدا تولید می­شوند و سپس به فروش و مصرف می­رسند، اکثر خدمات ابتدا به فروش می­رسند و سپس به صورت همزمان تولید و مصرف می­شوند^[۳۲]. برای مثال، یک خودرو ممکن است در دیترویت تولید شود، به سان فرانسیسکو ارسال گردد، دو ماه بعد به فروش برسد و طی یک دوره چندساله به مصرف برسد. اما خدمات رستوران تا زمانی که به فروش نرسند، قابل ارائه نمی­باشند و اساساً خدمات این چنینی به طور همزمان تولید و مصرف می­شوند. همزمان بودن همچنین به این معنا است که مشتریان اغلب اوقات در طول فرایند تولید خدمت با یکدیگر تعامل نموده و به همین سبب ممکن است تجارب یکدیگر را تحت تاثیر قرار دهند. پیامد دیگر تولید و مصرف همزمان این است که تولیدکنندگان خدمات، خویش را به عنوان بخشی از تولید و عنصری اساسی در تجربه و تلقی مشتریان از خدمت مورد نظر، ایفاگر نقش بدانند. به دلیل اینکه خدمات به صورت همزمان تولید و مصرف می­شوند، تولید انبوه دشوار است. کیفیت خدمت و رضایت خاطر مشتری به نحو چشمگیری بستگی به آنچه که “بلادرنگ”^[۳۳] اتفاق می­افتد، دارد. از جمله عملکرد کارکنان و تعامل موجود میان کارکنان و مشتریان. بدیهی است ماهیت بلادرنگ خدمات همچنین به خلق مزیت­ها در قالب فرصت­هایی برای عرضه خدمات متناسب با نیازهای هر یک از مشتریان به صورت انفرادی، منتهی می­گردد.
فناپذیری: فناپذیر^[۳۴] بودن خدمت به این حقیقت اشاره می­نماید که خدمات را نمی­ توان ذخیره نمود، انبار کرد، مجدداً به فروش رساند، یا مرجوع نمود. این حقیقت که خدمات را نوعاً نمی­ توان مـرجوع نمود یا دوباره فروخت، همچنین به این نکته­ دلالت­ می­ کند که وقتی فرایند ارائه خدمات با شکست مواجه می­گردد، بایستی استراتژی­ های مناسب جهت جبران ضایعۀ به ­وجود آمده، اتخاذ گردد. به طور مثال، گرچه یک آرایش موی بد نمی­تواند مرجوع گردد، آرایشگر می ­تواند و بایستی استراتژی­هایی برای جبران و بازیابی رضایت خاطر مشتری به ­کار گیرد.
تجربه مشتری
امروزه واژه تجربه مشتری به یکی از واژه‌های رایج در ادبیات کسب و کار تبدیل شده است و بسیاری از شرکت‌ها برآنند با بهبود آن، به مزیت رقابتی مناسبی نسبت به سایر رقبای خود دست یابند، ولی مانند بسیاری از واژه‌های کیفی مانند طراحی یا نوآوری تعریف این واژه مشکل است. تجربه مشتری به گونه‌های مختلفی تعریف می‌شود مانند تجربه‌های ارتباطی مانند ارتباطات اینترنتی یا تلفنی، در بقیه موارد تجربه مشتری در خدمات مشتری یا در حل کردن سریع مشکل مشتری خلاصه می‌شود. برای اینکه بتوانید موفقیت سازمان خود را در بلند مدت تضمین نمایید، تجربه مشتری را باید در تمامی موارد فوق یا حتی فراتر از آن در نظر بگیرید. تجربه مشتری حاصل مجموع برداشتی است که مشتری از شرکت یا برند شما دارد و نباید آن را به صورت محدود بررسی کنید (ریچاردسون, ۱۳۹۲).
اگرچه تعاریف بسیار متعددی در این خصوص وجود دارد، ولی همه توافق‌نظر دارند که «تجربه مشتری» باید شامل تعامل با افراد، فرآیندها یا سیستم یک سازمان باشد. برخی گفته‌اند تجربه، شامل تعامل با یک محصول هم می‌شود و دیگران گفته‌اند تجربه، شامل احساسات یا عکس‌العمل‌های عاطفی می‌شود که حاصل این تعاملات است. تجربه مشتری، مجموعه‌ای از همه تعاملات مشتری با محصولات، خدمات و افرادی است که به یک سازمان با یک مارک خاص مربوط می‌شوند. در تعریف دیگری بیان شده است که تجربه مشتری عبارت است از احساسات و افکاری که حاصل همه تاثیرات-اعم از محسوس و غیرمحسوس- از سوی هر شخص با هر چیزی است که نماینده مستقیم با غیرمستقیم یک سازمان، مارک یا یک محصول باشد. تجربه مشتری همه نقاطی که مشتری با سازمان، محصول با خدمت برخورد می‌کند، را در برمی‌گیرد (جانفرسا, ۱۳۹۲).
ارزش ویژه برند
مفهوم برند و ارزش ویژه برند
به طور کلی با بررسی نظریه‌های برند در ادبیات بازاریابی، ۹ دیدگاه مختلف در رابطه با برند شناسایی شده است که در جدول شماره ۲-۳ گزارش شده‌اند.
جدول شماره ‏۲‑۳- دیدگاه‌های مختلف در رابطه با برند (منبع: انصاری و نصابی, ۱۳۹۲)

۱٫ برند به عنوان یک محافی حقوقی و قانونی

۶٫ برند به عنوان یک شخص (شخصیت برند)