ای دریغا می رود هم مملکت هم دین ما
(همان:۴۱۳)
و یا:

(همان:۶۹۱)
در زمانی که اکثر روشنفکران جامعه در قبال جمهوری رضاخانی پرچم مخالفت برافراشته بودند، عارف از معدود شاعران این دوره است که تقریبا موافق جمهوری بود وی در دو شعر (( غزل جمهوری)) و تصنیف ((مارش جمهوری)) موافقت خود را با طرح رضاخان اعلام کرد.نباید از نظر دور داشت که دیدگاه های او درباره این موضوع، با آنچه که مدّ نظر رضاخان بود، کاملا” تفاوت داشت، عارف اساس جمهوری را مردم می دانست:

(کلیات دیوان عارف،۱۳۶۱:۲۸۳)
می بینیم که در غزل بالا، عارف اساس کشور را ملّت می داند و واژه جمهوری را به مردم تعبیر می کند، اما در حقیقت عارف در تصنیف (( مارش جمهوری)) نیز نفرت خود را از حکومت شاهی و سلطنت و استبداد بیان می کند:

(همان:۴۱۷)
می توان گفت که حمایت از جمهوری خواهی عارف، طرفداری از شخص رضاخان نبود بلکه در حقیقت او با حمایت از این طرح نفرت و کینه شدید خود را از قاجاریه نشان می داد، همچنین او با ساده دلی باور کرده بود که جمهوری واقعی مستقر خواهد شد،زندگی عارف بعد از سلطنت رسیدن رضا شاه،خود مبیّن این واقعیت است که او با خوش باوری تمام و اعتقاد قلبی در خدمت جمهوری خواهی قرار گرفته بود،اگر غیر از این بود باید شاعر با انقراض قاجار که یکی از آرزوهای دیرین او بود، مثل همیشه غزل سرایی می کرد و یا تصنیف می خواند امّا او حتی به رضاخان تبریک هم نمی گوید و با چشم خود می بیند که یک بار دیگر تاریخ و حوادث انقلاب مشروطه تکرار شد و این بار استبدادی خطرناک تر بر جان مردم حکمروا گشت بنابراین تبعیدی اختیاری بر می گزیند و از پایتخت دور می شود و چند ساله آخر عمر خود را در انزوا می گذراند.
همانگونه که دیدیم اندیشه جمهوری خواهی یکی از مهمترین مسائل سیاسی بود که شاعران در مقابل آن حساسیت نشان داده و با محور قرار دادن این موضوع بسیاری از مسائل روز و جامعه را بیان کردند، هر چند که درست است که در این دوره مسأله فشار بر مطبوعات آن آزادی کامل را از محیط آن روزگار گرفته بود، اما هرج و مرج سیاسی فرصت انتشار اشعار و مقالات شاعران و نویسندگان را مهیا می کرد،ارتباط مردم با این گروه نیز نسبت به سایر دوره ها بیشتر است و به تبع آن، اندیشه ها و سرود ه های سرایندگان از قدرت تأثیر گذاری بیشتری برخوردار می بود.
۲-۳-اوضاع اجتماعی:
عناوینی که تحت عنوان شعر اعتراض مطرح شد، اکثرا” مربوط به اوضاع سیاسی جامعه بود و نشان دهنده اعتراض و پرخاش گویندگان در آثار خود نسبت به مسائل سیاسی جامعه بود، نه اینکه بخواهیم سیاست را از اجتماع جدا کنیم بلکه برعکس این مضامین کاملا” مربوط به جامعه می باشد و هر مفهوم سیاسی در ارتباط با مردم و جامعه معنا پیدا می کند امّا تمام مفاهیم اجتماعی لزوما سیاسی نیستند، پرداختن به رنج ها، فقر و محرومیت اکثریّت جامعه یکی از برجسته ترین درون مایه های شعر اجتماعی است، می توان این گونه ادعا کرد که در این دوره به آن دلیل که اکثر شاعران مضامین خود را از جریان ها و حوادث روز جامعه می گرفتند، این نوع شعر تقریبا” به فراموشی سپرده شد،البته به این معنا نیست که در آثار این دوره شاعرانی همانند بهار، عشقی، فرخی و … به بعد اجتماعی و طبقه اکثریت جامعه پرداخته نمی شد بلکه سخنان آنان سراسر در مورد همین مردم بود، منتها رنگ صبغه سیاسی آن، مسائل اجتماعی را تحت و الشعاع قرار می داد و کمرنگ می کرد، البته در اشعار هریک از شاعران این دوره می توان نمونه هایی پیدا کرد که تماما” توصیف حال جامعه و فقر و محرومیت مردم و مشکلات آنهاست.
یکی از عالی ترین اینگونه اشعار، قصیده (( دختر گدا)) اثر طبع ملک الشعرای بهار است، که در سراسر این قصیده ضمن برشمردن فقر و محرومیت مردم در انتقاد از اوضاع اجتماعی روز و عدم استقرار عدالت اجتماعی سخن می گوید: