• یک موتور استنتاج که توانایی تفسیر محتوای پایگاه دانش را فراهم می کند .

• • یک رابطه استفاده گر که به استفاده کننده کمک نموده تا به سستم خبره به وسیله پایانه صفحه کلید رابطه بر قرار کند .دو زبان برنامه نویسی لیسپ ( LISP ) و پرولوگ ( PROLOG ) بر نمایش نمادین مبنای علمی بسیار مناسب است و برای برنامه نویسی سیستم های خبره ، مناسب می باشند .

مزیت اصلی یک سستم خبره ، توانایی آن در بهبود عملکرد شخص مدیر در یک قلمرو مساله خاص است رایانه می تواند دانش مورد نیاز برای حل مساله را با سرعت الکترونیک بکار برده این توانایی به مدیر به دو شیوه بهره می رساند : اول برای مدیر امکان پذیر می سازد تا به فعالیت حل مساله که سابقاً غیر ممکن بود ، مبادرت نماید . نفع دوم افزایش سرعت آن است که مدیر را از سایر فعالیتها آزاد می سازد . رایانه مانند شخص مدیر دارای ایام خوب و یا بد نمی باشد . هنگامی که استدلال کردن در داخل رایانه ، برنامه نویسی می شود ، مدیر می داند که همان فرایند حل برای هر مساله ای دنبال خواهد شد . با این مشخصات ، سیستم های خبره ، دو محدودیت عمده دارند : اول اینکه آنها ، علم متناقض را نمی تواند کنترل نمایند دوم اینکه سیستم های خبره ، نمی توانند مهارتهای غیر استدلالی را به عنوان مشخصه شخص حل کننده بکار ببرند .
چنانچه مدیریت را یک اقدم نظام یافته جهت تحقق اهداف سازمان بدانیم ، نقش فناوری اطلاعات در طراحی نظام و دستیابی به اهداف به خوبی قابل تبیین است . اطلاعات در سازمانهای ما کمتر به عنوان یک دارایی سازمانی تلقی می شود و کمتر به نقش استرتژیک آن در تصمیم گیریها و تحقق اهداف توجه می شود . مدیرانی که به این نقش اشرف ندارند ، سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات را نوعی هدر دادن منابع و یا هزینه از دست رفته می دانند و حتی اگر بر ساس فشار های مختلف محیطی و سازمانی مجبور به بکار گیری آن شوند ، در خلوت آن را نوعی بازی و هزینه از دست رفته می دانند . ( صرافی زاده ، ص ۲۲۶ )
سازمانهای نوین در محیط رقابتی پیچیده ای قرار دارند که ناشی از تغییرات محیطی ، سازمانی و فناوری است . این عوامل محیطی کاملاً رقابتی در کسب و کار بوجود آورده اند که مشتری در محور آن قرار دارد . تغییرات محیطی آن
چنان سریع و غیر قابل پیش بینی است که کوچکترین غفلت مجبور به بکار گیری ان شوند ، در خلوت آن را نوعی بازی و هزینه از دست رفته می دانند . ( صرافی زاده ، ص ۲۲۶ )
سازمانهای نوین در محیط رقابتی پیچیده ای قرار دارند که ناشی از تغییرات محیطی ، سازمانی و فناوری است . این عوامل محیطی کاملاً رقابتی در کسب و کار بوجود آورده اند که مشتری در محور آن قرار دارد . تغییرات محیطی آن چنان سریع و غیر قابل پیش بینی است که کوچکترین غفلت از آنها می تواند سازمان را از یک برتری رقابتی محروم و سازمانهای دیگر را فرصتهای خاصی مواجه کند ( همان منبع )
محیط سازمان به عوامل سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، حقوقی و فناوری تفسیم می شود که هر یک به شیوه ی خاص بر فعالیت های سازمان موثر است هر گونه تغییر در این عوامل می تواند فشار هایی را بر سازمان وارد کند . این فشار ها را می توان در سه گروه بازار ، اجتماعی و فناوری مورد بررسی قرار داد ( منبع قبلی ) .
سازمانها و موسسات از فناوری اطلاعات به عنوان منبعی برای پردازش و دستیبی به اطلاعات بهره جسته اند و این فناوری سازمانها را در جمع اوری ، نگهداری ، باز یافت و به کار گیری اطلاعات در حل مسائل خود یاری کرده است . فناوری اطلاعات علاوه بر تبدیل داده ها به اطلاعات دانش ، برتریهای رقابتی بسیاری از برای سازمانها به ارمغان آورده است . از آن جمله :
فناوری اطلاعات نظام یافته است .
فناوری اطلاعات کاملاً نفوذ کننده و منتشر شونده است .
فناوری اطلاعات شیوه زندگی را ارتقاء می دهد .
فناوری اطلاعات ابزار های مورد استفاده بشر را ارتقاء داده و متحول می سازد .
فناوری اطلاعات تغییرات بی سابقه را میسر می سازد ( منبع قبلی )
فناوری اطلاعات به اشکال مختلف فناوری اطلاق می شود که به پردازش ، نگهداری و ارسال اطلاعات به شکل الکترونیکی می پردازد . تهیزات فیزیکی برای این امر شامل رایانه ، تجهیزان ارتباطی شبکه ها و تجهیزات انتقال داده مانند فکس و یا حتی موبایل است ( ۱۹۹۶ و zwass )
مدیران از فناوری اطلاعات به منظور تسهیل و ظائف مدیریتی مانند طراحی سازمان ، تدوین استراتژیها و تصمیم گیریها استفاده می کنند .
بررسی ها بیانگر این است که سازمانها عمدتاً در چهار زمینه زیر از فناوری اطلاعات بهره می گیرند :

• امور پردازشی اطلاعات

• امور تصمیم گیری

• اشتراک اطلاعات ازطریق محاسبات غیر متمرکزی

• نو آوری

در امور پردازشی سازمان به جمع آوری ، تبدیل ، ایجاد ، نگهداری و ارسال اطلاعات می پردازد .
در امور تصمیم گیری سیستمها به تحلیل اطلاعات پردازش شده و حمایت از تصمیم گیرندگان سازمان می پردازند . این امر از طریق سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری و یا سیستمها خبره انجام می پذیرد .
محاسبات غیر متمرکزی محیطی است که در آن توان پردازش سازمان به بخشها و واحد های مختلف و افراد تقسیم گردیده و در آن از رایانه های کوچک رو میزی و کیفی استفاده می شود و ازطریق ارتباطات محیطی فراهم می شود که افراد می توانند از طریق دسترسی به پایگاه داده ها به داده های مشترک دسترسی یابند .
به کار گیری فناوری اطلاعات می تواند به خلق نو آوری درسازمان در ارائه کالا
یا خدمات و یا حمایت از مشتریان و بهره مند ی از برتری رقابتی شود ( صرافی زاده ، ص ۲۱ : ۱۳۸۳ )
امروزه یک مدیر موفق می تواند به نحوی مطلوب و شایسته از فناوری اطلاعات در ارتقای نقش مدیریتی خود استفاده کند و الگو های جدید مدیرتی ایجاد نماید . مدیرانی که تفکر دیجیتالی لازم را ندارند ، ضمن آموزشهای فشرده با فناوری اطلاعات و کاربرد های آن آشنا می گردند ( صرافی زاده ، ص ۲۳ : ۱۳۸۳ )
جدول تاثیر فناوری اطلاعات در ارتقاء نقش مدیران ( صرافی زاده ، ص ۲۵ : ۱۳۸۳ )
جدول نگرش مدیران به فناوری طلاعات ( صرافی زاده ، ص ۲۶ : ۱۳۸۳ )
۱-۲۵-۲ توانمندی و ویژگیهای سیستمهای خبره و هوش مصنوعی ( AI & ESS ) از نظر راولی :
هوش مصنوعی مجموعه ای از فناوریهایست که سعی در شبیه سازی و ایجاد رفتار انسانی دارد . این مطالعات به طور جدی از دهه ۸۰ میلادی شروع گردید و از فناوریهای رایانه در زمینه هایی که مستلزم دانش ، ادراک ، استدلال و شناخت بود ، استفاده کرد به منظور تحقق اهداف بالا رایانه بایستی بتوانند :
عقل سلیم را درک کنند .
حقایق و داده های کیفی را درک کرده و بکار گیرند .
به استثنائات بپردازند .روابط میان حقایق را درک کنند .
با انسان به تعامل بپردازند . ( تعامل طبیعی )
بتواند با شرایط بر اساس یاد گیریهای گذشته کنار آیند .
قادر باشند از تجربیات یاد بگیرند .
در سیستمهای رایانه ی گذشته ، داده ها دریافت ، ثبت ، بازیابی و نشان داده می شود ولی در سیستمهای خبره هدف تولید مجدد دانش و حقایق بود . در سیستمهای گذشته طراحان و برنامه نویسان سیستم را در جهت ارائه اطلاعات به موقع ، صحیح و متناسب با نیاز های کاربران تهیه می کرد .
سیستمهای خبره سیستمهای رایانه ای هستند که در بردارنده برخی از تجارب و دانش تخصصی یک متخصص می باشند . سیستمهای خبره بدین ترتیب از خبرگان تقلید کرده و به عنوان یک مشاور در یک حوزه یا حیطه دانش ویژه عمل می کنند ( راولی ، ۱۳۷۹ )
در بهترین شرایط این سیستم باید قادر باشد تا :

• تصمیمات شبه ساختاری و غیر ساختاری اخذ کند .

• شرایط را درک و بر سشهای آن پاسخ مقتضی ارائه کند .

• یاد گیری داشته باشد .

• از قدرت عقل سلیم بر خوردار باشد .

• از قدرت نو آوری و ابتکار جهت ارائه راه حل ها بهره گیرد .

• قدرت استدلال داشته باشد .

در شرایط خاص سیستمهای خبره از اکثر ویژگیهای یاد شده بی بهره اند و تنها در زمینه های محدود می توانند به تصمیم گیری بپردازند .
از اجزاء اصلی سیستمهای خبره می توان به پایگاه دانش اشاره کرد که مشابه ذهن انسان طراحی می شود این پایگاه مجموعه دانش و تجربیات سیستم خبره را در خود ذخیره می کند .