تعیین ترادف اپرون ار. ان. ای ریبوزومی و آنالیز فیلوژنتیکی فیتوپلاسماهای همراه با بیماری تورم جوانه بادنجان در استان بوشهر

استاد راهنما:

دکتر محمد صالحی

استاد مشاور:

دکتر ساغر کتابچی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
پیشتر بیماری تورم جوانه بادنجان و گوجه فرنگی به عنوان یک بیماری شایع و خسارتزا از استان بوشهر گزارش شده است. تحقیق مذکور بوته های آلوده بادنجان و توتون استان بوشهر متعلق به مناطق بنداروز، برازجان، بوشهر و کنگان را پس از انتقال به آزمایشگاه مرکز تحقیقات کشاورزی و منبع طبیعی فارس-زرقان مورد بررسی و مطالعه قرار داده و ذکر نموده است که جدایه های مورد مطالعه بر اساس علائم ایجاد شده در گیاه پروانش به سه گروه تقسیم می شوند. RFLP ژن ریبوزومی ۱۶S نیز نتایج داده های بیولوژیک را تایید کرده است. پیرو تحقیق مذکور، در این تحقیق تعداد شش جدایه شامل پنج جدایه از بادنجان و یک جدایه توتون موجود بر روی گیاه پروانش انتخاب و دی.ان.ای استخراج شده از بافت­های گیاهی (نمونه های برگ پروانش) طبق روش پیشنهادی مایکسنر و همکاران (۱۹۹۵) در آزمایش های بعدی مورد استفاده قرار گرفتند. در آزمون PCR با بکارگیری جفت آغازگر P1/P7 ناحیه اپرون ار. ان. ای ریبوزومی جدایه های مذکور تکثیر گردید. هضم محصول PCR با آنزیم های Rsa I و Hinf I جدایه های مورد مورد تحقیق را به ۳ گرو تقسیم کرد (جدای های ۱،۴ و ۵ در یک گروه، جدایه ۲ در یک گروه و جدایه ۳ و ۶ در گروه دیگر)، آنزیم Hae III جدایه ها را به دو گروه تقسیم کرد (۱، ۲، ۴ و ۵ در یک گروه و جدایه های ۳ و۶ در گروه دیگر) ولی آنزیم Alu I نتوانست مابین جدایه ها تمایز حاصل کند. قطعه­های تکثیر شده در آزمون PCR با استفاده ازIns T/A clone PCR Product Cloning Kit (MBI Fermentas) در پلاسمید PTZ57R/T وارد و در سویه DH5α باکتری Escherichia coli همسانه سازی گردید. آنالیز ترادف نوکلئوتیدی نتایج آزمون RFLP را تایید و جدایه ها را در سه گروه قرار داد. لازم به ذکر است آنالیز فیلوژنتیک ناحیه اپرون ریبوزومی گروه یک را به دو زیر گروه تقسیم کرد بطوری که جدایه ۱، ۴ را در یک زیر گروه و جدایه ۵ در زیرگروه دیگر قرار گرفت. علاوه بر این جدایه های گروه ۲ (جدایه های ۳ و ۶) نیز هر کدام در یک زیر گروه قرار گرفتند. البته جدایه ۳ با داشتن یک جایگاه برشی اضاف تر در موقعیت ۹۳۸ با آنزیم برشی Hpa II می تواند از جدایه ۶ متمایز گردد.
۱-۱- مقدمه
براساس خوش­بینانه ترین برآوردها، جمعیت جهان در پایان نیمه اول قرن بیست و یکم از مرز ده میلیارد نفر خواهد گذشت. این در حالی است که بانک جهانی در سال ۱۹۹۴ اعلام کرده حدود هشتاد و سه درصد از این جمعیت مربوط به کشور های در حال توسعه می باشد. بدون شک مهمترین و حیاتی ترین نیاز این جمعیت عظیم غذا و امنیت غذایی می­باشد. مطمئنا از طریق افزایش بهره وری، استفاده مناسب از وسایل و منبع تولید از جمله آب، خاک، نیروی انسانی آموزش دیده و. می­توان به تولید پایدار دست یافت و در نهایت بخشی از امنیت غذایی تامین کرد. در این مبحث حفاظت از گیاهان، کنترل آفات، بیماریها و      علف های هرز حائز اهمیت فوق العاده می­باشد. بعنوان مثال برابر تخمین وزارت کشاورزی آمریکا بیماریهای گیاهی سالانه ۹.۱، آفات ۷.۷ و علف های هرز ۶.۲ میلیارد دلار فقط در ایالات متحده خسارت وارد می­ کنند. خسارت گیاهی ناشی از آفات و بیماری ها نه تنها در عرضه مواد غذایی در سطح ملی و بین المللی تاثیر دارد بلکه بر زندگی زارعی که گیاه را برای مصرف مستقیم خود یا حتی برای فروش کاشته است نیز تاثیر خواهد گذاشت.
رده مالیکیوت­ها گروهی از پروکاریوت­های فاقد دیواره سلولی بوده که از نظر تکاملی از باکتری­های گرم مثبتی که درصد مجموع سیتوزین و گوانین پایین دارند مشتق شده اند. بعضا این گروه توانایی بیماریزایی در گیاهان را دارند. از بیمارگرهای گیاهی واقع در این گروه می توان به اسپیروپلاسماها (دارای سلول های مارپیچ، متحرک و قابل کشت) و فیتوپلاسماها (سلول های غیر مارپیچ و غیر قابل کشت) اشاره کرد (Weisburg et al. 1989). از زمان کشف فیتوپلاسماها در سال ۱۹۶۷ میلادی تا کنون بیش از صد ها بیماری همراه با فیتوپلاسما در بیش از ۳۰۰ جنس گیاهی شناخته شده است (Lee et al., 2000, McCoy et al., 1979 and Seemuller et al., 1998).
فیتوپلاسماها با نام قبلی شبه مایکوپلاسما(MLO) (IRPCM, 2004) محدود به آوند های آبکشی گیاهان میزبان و همچنین همولنف حشره ناقل می­باشند (Lee et al., 2000). این گروه از بیمارگرهای گیاهی در طبیعت توسط ناقلین مکنده که عمدتا زنجرک­های برگی(Leafhopper) بوده و متعلق به خانواده Cicadellidae می­باشند (Lee et al., 2000) با روش پایا و تکثیری (Firrao et al., 2005) گسترش پیدا می­ کنند. البته در مواردی پسیل ها نیز بعنوان ناقل اینها گزارش شده اند (Lee et al., 2000). بیماری های فیتوپلاسمایی اغلب باعث عقیمی و مرگ گیاه میزبان شده و معمولا دارای خسارتی کم و بیش معادل صد در صد می باشند که این خسارت شامل کاهش کیفیت و کمیت محصول می­باشد.
در ایران تاکنون پیرامون بیماری های فیتوپلاسمایی تحقیقات گستردهای انجام شده است (صالحی و همکاران ۱۳۸۵). یکی از بیماری های مهم فیتوپلاسمایی در ایران بیماری تورم جوانه در بادنجان، گوجه فرنگی و توتون می باشد (صالحی و ایزدپناه ۱۳۷۷، صالحی و همکاران ۱۳۷۹ و رئوفی و همکاران ۱۳۸۹). علائم در این بیماری شامل: گل سبزی، برگ سانی، تورم جوانه، عقیم شدن، کاهش تعداد و اندازه گل، ازدیاد جوانه های جانبی ساقه، جاروئی شدن انتهای ساقه، طویل شدن غیر معمول میانگره، ریز برگی، تغییر رنگ برگها و جوانه ها، پیچیدگی و قاشقی شده برگها، سرخشکیدگی، زوال و مرگ گیاه می­باشد (Lee et al., 2000).
حدود ۴۸۳ هزار هکتار از اراضی کشور سالانه (سال زراعی ۸۵-۱۳۸۴) به گروه سبزی جات اختصاص داشته است. حدود نیمی از این مقدار در ۷ استان خوزستان، فارس، کرمان، اصفهان، هرمزگان، آذربایجان شرقی و همدان کشت شده است. استان بوشهر در این سال با کشت حدود ۷۵/۳ درصد سبزیجات مقام ۱۳ را به خود اختصاص داده است. از ۱۷ هزار هکتار سطح زیر کشت در این استان حدود ۱۴ هزار هکتار به محصول گوجه فرنگی و حدود ۲ هزار هکتار به سایر سبزی جات از جمله بادنجان، فلفل و. اختصاص داشته است. علاوه بر موارد ذکر شده، استان بوشهر مقام اول تولید گوجه فرنگی خارج از فصل را در کشور به خود اختصاص داده است (آمارنامه کشاورزی ۱۳۸۴).
بیماری تورم جوانه در گیاهان بادنجان، گوجه فرنگی و توتون یکی از مهمترین بیماری های
سیفی جات می باشد (Shew and lucas1991). بیماری تورم جوانه پیشتر از مزارع ورامین-اطراف کرج (اسکندری و همکاران ۱۳۴۹) فارس (صالحی و همکاران ۱۳۷۴) استانهای اردبیل اصفهان و آذربایجان غربی (رشیدی و همکاران ۱۳۸۵) و خراسان (جمشیدی و همکاران ۱۳۸۹) گزارش شده است. این بیماری دارای خسارات عمده و چشمگیری در استان بوشهر و به ویژه مناطق برازجان، کنگان و بنداروز می­باشد (رئوفی و همکاران ۱۳۸۹). بررسیهای سالهای ۱۳۸۷ و۱۳۸۸ نشان داد که این بیماری در اکثر مزارع بادنجان استان بوشهر وجود دارد. با توجه به علائم ناشی از مایه زنی عامل بیماری تورم جوانه بادنجان به گیاه پروانش و مقایسه چند شکل طولی قطعات برشی محصول واکنش زنجیره ای پلیمراز (PCR-RFLP) نشان داد که فیتوپلاسماهای عامل تورم جوانه بادنجان در استان بوشهر متنوع است و حداقل به سه گروه تقسیم می­شوند. (رئوفی و همکاران ۱۳۸۹).
با توجه به اهمیت بیماری و اینکه ماهیت فیتوپلاسمایی عامل بیماری به ویژه از نظر گروهبندی و شباهت و یا تفاوت با فبتوپلاسماهای دیگر در ایران و دنیا مشخص نشده بود، در تحقیق حاضر مطالعات زیر انجام گردید.
۱- انتقال همزمان عامل جدایه های مختلف بیماری تورم جوانه به پروانش های همسن و مقایسه علائم بیماری در آنها
۲- تکثیر یک قطعه ۱۸۰۰ جفت بازی از اپرون ار. ان. ای ریبوزومی در آزمون PCR با جفت آغازگر P1/P7
3- RFLP فیزیکی محصول PCR با آنزیم های Alu I، Hinf I، Hae III و Rsa I
4- همسانه سازی و تعیین ترادف محصول PCR
5- انجام آنالیز های مختلف مولکولی شامل جستجو با برنامه بلاست، بررسی میزان همولوژی، ترسیم درخت فیلوژنتیکی، RFLP کامپیوتری و در نهایت تعیین موقعیت فیتوپلاسما (فبتوپلاسماهای) عامل تورم جوانه در بین فیتوپلاسماها از نظر گروه های اصلی و زیرگروه ها
-۱-بادنجان
۲-۱-۱-تاریخچه بادنجان
این گیاه بومی آسیا بوده و احتمالا در مناطقی از هندوستان و یا چین کشت می­شده است. در هندوستان کشت این گیاه دارای قدمت تاریخی بالایی می­باشد. و طبق مدارک موجود در قرن پنجم کشت این گیاه در چین مرسوم بوده ولی اروپا قدمت چندانی در کشت این محصول ندارد (Singh et al., 1997 and Splittstosser 1990). به­نظر می رسد که مسلمانان در گسترش این گیاه به اروپا نقش عمده و موثری داشته اند (مبلی و پیراسته ۱۳۷۳).
۲-۱-۲- مشخصات گیاه شناسی
گیاهی یک­ساله متعلق به نهاندانگان دولپه بوده ولی بسته به شرایط آب و هوایی می تواند بیش از یک سال نیز دوام بیاورد (Halfaere and Barden 1979). این گیاه متعلق به تیرهSolanaceae و با نام علمی Solanum melogenaمی باشد. ساقه این گیاه قوی، خشن و چوبی بوده و ارتفاع آن می ­تواند به ۶۰ سانتی متر تا یک متر برسد. برگ های پهن و کشیده آن بصورت متناوب روی ساقه قرار می­گیرد و ممکن است با کرک پوشیده شده باشد. میوه این گیاه قلمی یا کشیده با رنگهای ارغوانی، سیاه، بنفش، بنفش مایل به سیاه و یا سفید است. بهترین دما جهت رشد بادنجان ۳۲-۲۶ درجه سانتی گراد در روز و ۲۶-۲۱ درجه در شب می باشد (Halfare and Baren 1979). این گیاه نسبت به گوجه فرنگی حساسیت بیشتری به سرما دارد (Ware and McCollum 1980).
2-1-3-ارقام بادنجان:
۲-۱-۳-۱- بادنجان پاکوتاه (Dwarf eggplant):
نام علمی این واریته Solanum melonena Var. depressumمی­باشد. میوه بسیار کوچک، بنفش رنگ و گلابی شکل است. طول دوره رشد کوتاه می باشد (شیبانی ۱۳۶۷).
۲-۱-۳-۲-بادنجان قلمی (Snake eggplant):
نام علمی این واریته Solanum melogena Var. serpentinum می­باشد. میوه در این نوع بسیار دراز و باریک به طول ۳۰-۲۵ سانتی متر و قطری در حدود ۴-۳ سانتی متر می­باشد (شیبانی ۱۳۶۷).
۲-۱-۳-۳-بادنجان معمولی (Common eggplant):
نام علمی این واریته Solanum melogena Var. esculentumمی­باشد. ارتفاع بوته در این بادنجان تا ۱۲۰ سانتی متر نیز می­رسد. طول میوه ۴-۳ برابر قطر آن می­باشد (شیبانی ۱۳۶۷).
۲-۲-گوجه فرنگی
۲-۲-۱-تاریخچه
یکی از مهمترین سبزی­های دنیاست. ممکن است بومی آمریکای مرکزی باشد (Halfaere and Barden 1979) ولی برخی منابع موطن آنرا آمریکای جنوبی می دانند (قادری ۱۳۵۳، Halfare and Barden 1979). نام گوجه فرنگی (Tomato) گرفته شده از یک کلمه مکزیکی بنام Tomati می­باشد (Rodale et al., 1977). در ابتدا گوجه فرنگی را یک گیاه زینتی محسوب می­کردند (Nonnecke 1989) و میوه آنرا سمی می­دانستند (Everett 1984). در سال ۱۹۵۶ این گیاه به اروپا انتقال داده شده است (Everett 1984).
2-2-2-مشخصات گیاه شناسی
نام علمی این گیاه Lycopersicum esculentum بوده و به تیره Solanaceae تعلق دارد. این گیاه می تواند در مناطق سردسیر بصورت گیاهی یک ساله و یا در مناطق گرمسیر بصورت گیاهی چند ساله مطرح باشد (Janick 1989 and Gollan 1992). برگها مرکب و ساقه جوان آن پوشیده از کرک های ریز و سفید می­باشد. ساقه در هنگام جوانی گیاه سبز، کرک دار، گرد و خیلی شکننده است. برگ های مرکب بصورت متناوب روی ساقه قرار دارند. گل در این گیاه کامل (Perfect flower) و هر خوشه بین ۸-۴ گل دارد (Halfaere and Barden 1979). این گیاه به طول دوره روشنایی در روز حساس نبوده ( Nonnecke 1989) ولی چنانچه میزان روشنایی کمتر از ۵ ساعت باشد یا اینکه در معرض روشنایی دائم باشد میوه نمی­دهد (Splittstoesser 1990). بهترین دما جهت رشد ونمو این گیاه ۲۹-۱۹ درجه
سانتی­گراد می­باشد (Ware and Mccollun 1959) و در دمای بالای ۳۵ درجه رشدش متوقف و میوه تشکیل نمی­ شود (Ware and Mccollum 1980) در دمای پایین تر از ۱۵ درجه امکان تلقیح برای گلها وجود ندارد (Nonnecke 1989).
2-2-3-ارقام گوجه فرنگی
 

عنوان

بررسی تنوع بیماریزایی جدایه‌های قارچ Fusarium verticillioides بر روی ذرت و واکنش تعدادی از ژنوتیپ‌های ذرت نسبت به پوسیدگی فوزاریومی بلال

استاد راهنما:

دکتر وحید رهجو

استادان مشاور:

دکتر مهدی پیرنیا

مهندس مجید زمانی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب
چکیده ۱
فصل اول: مقدمه و کلیات
۱-۱- مقدمه و کلیات ۳
فصل دوم: پیشینه تحقیق
۲-۲- گیاه ذرت. ۶
۲-۱-۱ تاریخچه و اهمیت ذرت ۶
۲-۱-۲- گیاهشناسی ذرت ۷
۲-۲- بیماری پوسیدگی فوزاریومی بلال ۸
۲-۲-۱- تاریخچه، پراکنش و اهمیت بیماری ۸
۱-۲-۲- قارچ عامل پوسیدگی فوزاریومی بلال. ۹
۲-۲-۳- روش های شناسایی عوامل بیماری. ۱۱
الف) شناسایی بر اساس ویژگیهای مورفولوژیکی ۱۱
ب) شناسایی بر اساس ویژگیهای بیولوژیکی. ۱۲
ج) شناسایی بر اساس ویژگیهای مولکولی. ۱۲
۲-۲-۴-علائم بیماری. ۱۲
۲-۲-۵-زیست‌شناسی عامل بیماری. ۱۳
الف) چرخه بیماری ۱۳
ب) اپیدمیولوژی ۱۴
راه های انتشار. ۱۵
عوامل موثر در خسارت. ۱۵
ج- متابولیت‌های ثانویه. ۱۶
د) هتروتالیسم ۲۰
۲-۳- کنترل بیماری ۲۱
۲-۴- مکانیسمهای مقاومت به بیماری ۲۳
۱) مصونیت Immunity 23
2) فرار (Eascape) 23
3) تحمل (Tolerance) 23
2-5- غربالگری برای ارقام مقاوم به بیماری. ۲۴
۲-۶- ارتباط بین مقاومت ارقام و میزان فومونسین ۳۰
فصل سوم: مواد و روشها
۳- مواد و روش‌ها ۳۲
۳-۱- نمونه‌برداری۳۲
۳-۲- جداسازی، خالص‌سازی و نگهداری جدایه‌ها ۳۲
۳-۳- محیط کشت‌ها. ۳۳
۳-۳-۱- محیط کشت سیب‌زمینی- دکتروز- آگار (P.D.A). 33
3-3-2- محیط کشت آب-آگار (W.A) Water Agar 33
3-3-3- محیط کشت برگ میخک- آگار (CL.A). 33
3-3-4- محیط کشت کلرورپتاسیم (KCl) 34
3-3-5- محیط کشت Special Nutrient Agar (S.N.A). 34
3-4- شناسایی گونه‌های فوزاریوم ۳۴
۳-۵- آزمون بیماریزایی. ۳۵
۳-۵-۱- آزمون بیماریزایی در گلخانه. ۳۵
الف- انتخاب جدایه‌ها و کشت بذرهای ذرت در گلخانه. ۳۵
ب) آماده‌سازی مایه تلقیح و مایه زنی ساقه‌های ذرت. ۳۵
ج) ارزیابی شدت بیماری (DS) 37
3-5-2- آزمون بیماریزائی جدایه‌های F. verticillioides بر روی ساقه در مزرعه. ۳۷
الف) انتخاب جدایه ها ۳۷
ب) تهیه مایه آلوده‌کننده و مایه‌زنی ساقه‌های ذرت. ۳۷
ج) ارزیابی ۳۸
۳-۵-۳- آزمون بیماریزایی جدایه‌های F. verticillioides بر روی خوشه در مزرعه. ۳۹
الف: انتخاب جدایه ها. ۳۹
ب: تهیه مایه آلوده‌کننده و مایه‌زنی ساقه‌های ذرت. ۳۹
ج: ارزیابی شدت بیماری و درصد آلودگی ۴۰
۳-۶- ارزیابی واکنش مقاومت ژنوتیپ‌های مختلف ذرت نسبت به عامل بیماری در مزرعه. ۴۰
الف) انتخاب جدایه‌ها و ژنوتیپ‌های ذرت ۴۱
ب) تهیه مایه آلوده‌کننده و مایه‌زنی بلالهای ذرت ۴۲
ج) ارزیابی شدت بیماری. ۴۳
۳-۷- بررسی میزان فومونیسین در ژنوتیپ‌های مختلف ذرت ۴۴
الف) نمونه‌برداری و آماده‌سازی نمونه‌ها برای آزمون ELISA 45
ب) مراحل استخراج فومونیسین کل. ۴۶
ج) انجام آزمون الایزا. ۴۶
د) ارزیابی الایزا. ۴۷
فصل چهارم: نتایج و بحث
۴- نتایج. ۵۰
۴-۱- جداسازی و شناسایی گونه‌های فوزاریوم. ۵۰
الف) ویژگی‌های جدایه‌های قارچ F. verticillioides (Sacc.) Nirenberg. 50
ب) ویژگی‌های جدایه‌های قارچ F. proliferatum (Matsushima) Nirenberg 53
4-2- بررسی بیماریزایی جدایه های قارچ F. verticillioides با روش مایه زنی ساقه در رقم حساس ذرت در گلخانه       55      
4-3- بررسی بیماریزایی جدایه های قارچ F. verticillioides با روش مایه زنی ساقه در مزرعه در روی لاین حساس MO17       57
4-4- بررسی تنوع بیماریزایی جدایه های قارچ F. verticillioides با روش مایه زنی خوشه لاین حساس MO17 در مزرعه       60
4-5- ارزیابی واکنش مقاومت ژنوتیپ های مختلف ذرت نسبت به جدایه های مهاجم قارچ
F. verticillioides در مزرعه در منطقه ساری . ۶۲
۴-۶- ارزیابی واکنش مقاومت ژنوتیپ های مختلف ذرت نسبت به مخلوط جدایه های مهاجم قارچ
F. verticillioides با دو روش مایه زنی ، تزریق با سرنگ و ایجاد زخم در بلال در مزرعه در منطقه کرج         66
4-7- ارزیابی واکنش مقاومت ژنوتیپ های مختلف ذرت نسبت به جدایه های مهاجم قارچ
F. verticillioides با روش مایه زنی ایجاد زخم در بلال در مزرعه در مناطق کرج و ساری . ۷۲
۴-۸- بررسی میزان تولید فومونیسین کل در ژنوتیپ های مختلف ذرت ۷۵
فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری
۵ – بحث ۸۳
۵-۱- شناسایی گونه غالب عامل پوسیدگی خوشه ذرت . ۸۳
۵-۲- آزمون های بیماریزایی ۸۴
۵-۳- آزمون ارزیابی واکنش ژنوتیپ های ذرت به عامل پوسیدگی فوزاریومی بلال . ۸۵
۵-۴- آزمون بررسی تولید میزان فومونیسین کل ۹۰
۵-۵- نتیجه گیری و پیشنهادات . ۹۳
منابع و مآخذ ۹۵
چکیده
یکی از مهم‌ترین بیماریهای ذرت، بیماری پوسیدگی فوزاریومی بلال (Fusarium ear rot) می‌باشد که دارای پراکنش جهانی است. قارچ عامل بیماری عمدتاً گونه Fusarium verticillioides می‌باشد، که باعث کاهش کمی و کیفی در عملکرد ذرت می‌شود. این بیماری در ایران در مناطق شمالی و ذرت خیز از بیماریهای مهم ذرت به شمار می‌رود.
در سال ۱۳۸۸، به منظور شناسایی عوامل بیماری و تعیین گونه غالب آن، از مزارع مختلف مناطق اصفهان، ساری، کرمانشاه و کرج از بلالهای آلوده نمونه‌برداری صورت گرفت.
پس از جداسازی و خالص‌سازی تعداد ۴۰ جدایه فوزاریوم (۳۲ جدایه F. verticillioides و ۸ جدایه
F. proliferatum ( بر اساس خصوصیات مورفولوژیکی و با استناد به کلیدهای معتبر قارچ‌شناسی مورد شناسایی قرار گرفت. بدین ترتیب قارچ F. verticillioides با فراوانی %۸۰ به عنوان گونه غالب عامل بیماری فوق و قارچ F. proliferatume با فراوانی %۲۰ به عنوان گونه دوم عامل بیماری معرفی شدند. بیماریزایی گونه های شناسایی شده طی آزمونهای گلخانه‌ای و مزرعه‌ای به اثبات رسید. نتایج حاصل از آزمایشات بیماریزایی جدایه‌ها نشان داد که جدایه‌های F. verticillioides دارای قدرت بیماریزایی متفاوتی می‌باشند، و در گروه های مختلف قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی‌ها نشان داد که بین دو آزمایش گلخانه و مزرعه همبستگی نسبتاً پائینی r=0.45) ( وجود دارد . در این بررسی مقاومت ۱۰ ژنوتیپ مختلف ذرت با دو روش مایه‌زنی، ایجاد زخم در بلال (Nail Punch) و تزریق در نوک بلال (Tip injection) در دو منطقه ساری و کرج مورد ارزیابی قرار گرفت. به منظور این بررسی از مخلوط هشت جدایه برتر
F. verticillioides که در آزمون گلخانه ای بیماریزایی بیشتری داشتند به عنوان مایه تلقیح با غلظت ۱۰^۶ اسپور در هر میلی‌لیتر استفاده شد. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که ژنوتیپ‌ها از نظر حساسیت به بیماری پوسیدگی فوزاریومی بلال با همدیگر متفاوت بوده و لاین K18 در هر دو منطقه در مقایسه با لاین‌ها از مقاومت بهتری برخوردار بوده است. نتایج بررسی تولید مایکوتوکسین فومونیسین کل در ژنوتیپ‌ها ی مختلف ذرت که توسط ELISA در دو منطقه ساری و کرج صورت گرفت، سطوح مختلفی از فومونیسین کل را در بین ژنوتیپ‌های مختلف ذرت نشان داد. نتایج حاصل از بررسی میزان حساسیت به بیماری و میزان تجمع فومونسین حاکی از آن است که مابین مقاومت ژنوتیپ‌ها و میزان تجمع فومونسین رابطه‌ای مستقیم وجود دارد بطوریکه لاین K18 به عنوان ژنوتیپ مقاوم با کمترین میزان فومونیسین   در هر دو منطقه مشاهده گردید .، و لاین K19 به عنوان حساس ترین ژنوتیپ با بیشترین میزان فومونیسین شناخته شد.
کلمات کلیدی: ذرت، شناسایی، فوزاریوم، مقاومت، فومونیسین.
مقدمه و کلیات
ذرت یکی از مهمترین گیاهان زراعی است که در اکثر کشورهای جهان کشت می‌شود. این گیاه به عنوان سلطان غلات معروف است، زیرا ارزش آن در جهان از گندم، جو، یولاف و برنج بیشتر است. ذرت به دلیل داشتن تنوع و کیفیت و عادات رشد مختلف به عنوان یکی از بهترین گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می گیرد. ذرت یکی از پرمحصول‌ترین غلات بشمار می‌رود و از لحاظ مقدار کل تولید بعد از گندم و برنج سومین محصول غله‌ای جهان است. تولید غذا برای جمعیت روز افزون جهان مهمترین مشکل جوامع بشری است. غذای اصلی انسان اغلب از فرآورده‌های گیا هان تیره غلات به ویژه گندم ،برنج و ذرت تامین می‌گردد.
طبق آمار سازمان خواربار جهانی (FAO) در کشورهای توسعه یافته ۷۸% ازذرت تولیدی برای تغذیه دام وفقط ۶% به عنوان غذای انسان استفاده می‌شود و مابقی مصرف صنعتی دارد. در حالیکه در کشورهای درحال توسعه ۵۰% به عنوان علوفه و۴۰% به طور مستقیم صرف تغذیه انسان و باقیمانده آن برای مصارف صنعتی یا جهت بذر به صورت واریته‌های آزاد گرده‌افشان بکار می‌رود (Anonymous, 2006). با توجه به اهمیت ذرت در تغذیه دام و طیور و همچنین قدرت تطابق و سازگاری این گیاه با شرایط اقلیمی متفاوت و استفاده از بذر هیبرید و مکانیزه شدن کشت ذرت طی سالهای اخیر، سطح زیر کشت و متوسط عملکرد آن در واحد سطح در کشور افزایش قابل توجهی پیدا نموده است .اصلاح ذرت در جهت افزایش عملکرد دانه، علوفه سیلویی و مقاومت در برابر آفات و بیماریهای گیاهی بر پایه اصلاح جمعیت‌ها و تولید واریته‌های هیبرید می باشد. در این راستا لازم است صفاتی که به طور مستقیم و یا غیر مستقیم روی عملکرد موثر هستند شناسایی گردد و نقش هر یک از این صفات در عملکرد مشخص گردد. عوامل متعددی مانند آفات و بیماریها باعث کاهش عملکرد می شوند. پوسیدگی بلال ذرت یکی از مهم‌ترین بیماریهای ذرت در سراسر دنیا بخصوص در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری می باشد. این بیماری هر ساله علاوه بر خسارات کمی خسارات کیفی نیز به بار می‌آورد. بیماری در مزرعه قادر است تا۹۵% محصول را خسارت بزند
(Jeffere et al., 1994).
بروز این بیماری در قاره‌های امریکا، اروپا، اسیا، افریقا گزارش شده است (MCGee, 1988). در ایران این بیماری در مناطق شمالی کشور مانند گرگان، ساری و بندرانزلی گزارش شده است (مهریان وبامدادیان، ۱۳۶۹). پوسیدگی بلال عمدتاً با دانه‌های آلوده و پراکنده‌ای که با میسلیوم سفید مایل به صورتی پوشیده است مشخص می‌گردد (Farrar & Davis, 1991). در سالهای اخیر نقش این بیماری با توجه به توکسین‌هایی که توسط گونه‌های مختلف F. verticillioides، F. proliferatim،
F. moniliforme و Fusarium nyganai تولید می‌شوند در کاهش کیفیت ذرت و ایجاد مسمومیت در انسان و دام نقش ویژه‌ای دارد (Leslie & Summerell, 2006). فومونیسین‌ها گروه خاصی ازمایکوتوکسین‌ها هستند که عمدتاً در ذرت و فراوردهای آن ایجاد می‌شوند. با توجه به اینکه برای مبارزه با هر بیماری شناخت بیمارگر ضروریست و عدم توفیق در کنترل بیماری نتیجه عدم درک و شناخت پاتوژن می‌باشد، بنابراین شناسایی گونه‌های مختلف عامل بیماری و بررسی میزان فومونیسین مترشحه آنها در مدیریت بیماری و تضمین سلامت غذایی مصرف کنندگان بسیار مهم می‌باشد. لذا بررسی دقیق و انجام تحقیق در ارتباط با میزان توکسین قارچ و احتمال کاهش آن با بهره‌گیری از ژنوتیپ‌های مقاوم در مناطق شیوع بیماری ضروری بنظر می‌رسد. یکی از مهمترین راه های کنترل این بیماری و کاهش میزان مایکوتوکسین‌های مضر مترشحه قارچ عامل بیماری، شناسایی و دستیابی به ارقام مقاوم می‌باشد که تنها از طریق آلوده‌سازی به طور مصنوعی در مزارع و طی چند سال بدست می‌آید. در این تحقیق پس از تعیین تنوع بیماریزایی جدایه‌های قارچ عامل بیماری، ژنوتیپ‌های مختلف ذرت از نظر میزان مقاومت به بیماری سنجیده شده و اینکه آیا ارتباطی بین مقاومت به قارچ عامل بیماری و میزان فومونیسین کل تولید شده وجود دارد یا خیر مورد بررسی قرار می گیرد. کاربرد نتایج این تحقیق در برنامه‌های اصلاحی جهت تولید ارقام مقاوم ذرت با میزان فومونیسین پایین و هیبریدهای متحمل به بیماری پوسیدگی فوزاریومی خوشه یا بلال باعث افزایش کمی و کیفی محصول در مزارع زیر کشت خواهد شد و از نظر ارتقای سلامت غذایی در مصرف کنندگان می‌تواند بسیار با اهمیت و ارزشمند باشد. این تحقیق جهت نیل به اهداف عمده زیر طرح‌ریزی و انجام گردید.
۱ – شناسایی قارچ عامل پوسیدگی فوزاریومی خوشه ذرت و تعیین گونه غالب عامل بیماری
۲- بررسی تنوع بیماریزایی جدایه‌های قارچ عامل بیماری
۳- ارزیابی ژنوتیپ‌های ذرت از نظر میزان مقاومت به بیماری
۴- ردیابی و تعیین میزان تولید فومونیسین کل در ژنوتیپ‌های مختلف ذرت
۵- ارتباط بین میزان تولید فومونیسین کل و میزان مقاومت به بیماری پوسیدگی فوزاریومی ذرت در ژنوتیپ‌های تحت بررسی.
۲- مروری بر مطالعات انجام شده
۲-۱- گیاه ذرت
۲-۱-۱ تاریخچه و اهمیت ذرت
ذرت Corn) Maize= ) یکی از کهن‌ترین گیاهان روی زمین می‌باشد. منشاء اولیه ذرت آمریکای مرکزی است (نصیری، ۱۳۸۵). ذرت اصلی‌ترین زراعت جهت تامین مواد غذایی در آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی قبل از کشف قاره جدید بوده است. پژوهشهای باستان‌شناسی در کشور مکزیک مشخص نموده است که ذرت قریب به ۴۵۰ سال قبل از میلاد در آنجا کشت گردیده است . وجود بوته ذرت در دست
Taloc Aztec خدای باران متعلق به تمدنهای قدیمی مکزیک دلیل کشت آن در زمانهای دور است (نورمحمدی، ۱۳۷۶). ذرت نه تنها به عنوان غذای اصلی مردم محسوب می‌گردیده، بلکه نقش و اهمیت بسیار مهمی در زندگی مردم، آداب و مراسم مذهبی و تاریخ مردم در آمریکای جنوبی، مرکزی و شمالی داشته است (نصیری، ۱۳۸۵). وایلوف مبدأ اولیه ذرت را در جنوب مکزیک، آمریکای مرکزی، آمریکای جنوبی، مرکز آمریکای جنوبی (پرو، اکوادور، بولیوی) ذکر می‌کند. در سال ۱۴۹۳ میلادی ذرت از قاره آمریکا توسط کریستف کلمب وارد قاره اروپا گردید و اروپائیان این گیاه را به نام Marisi یا Mahiz که یک نام بومی در سرزمین سرخ‌پوستان بود، نامیدند. اوایل قرن شانزدهم میلادی پرتقالیها ذرت را وارد اندونزی، آفریقا، هندوستان و چین نمودند (نورمحمدی، ۱۳۷۶). کشت آن در قرن هفدهم میلادی رونق گرفت و لینه (Linne )در سال ۱۷۳۷ میلادی نام علمی Zea mays L. را برای آن برگزید (پورصالح، ۱۳۷۳).
کلمه Zea لغتی یونانی است که ریشه آن Zoein به معنی زندگی است Zea (Zeia) به دانه‌های پوشیده به ویژه Triticum spelta (گیاه ضروری برای زندگی انسان) لحاظ می‌گردیده است (نورمحمدی، ۱۳۷۶). ذرت حاوی ویتامین A و B1 (تیامین) و ویتامین B6 (ریبوفلاوین) می‌باشد. ریبوفلاوین آن بیشتر از گندم و جود بوده و حدود ppm 02/1 است. همچنین از ذرت در تهیه گلوتن خوراکی- صنایع 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده :
منطقه تاش، مجن، ابر و بسطام طی سال زراعی ۹۱-۹۰ مورد بررسی قرار گرفتند. در طول فصل، ضمن انجام بازدیدهای منظم،مقدار بیماری به صورت دو متغیر درصد وقوع و شدت متوسط به صورت هفتگی یاداشت برداری گردید.درصدو وقوع نهایی بیماری در مناطق یاد شده به ترتیب ۵۶/۶۹، ۵۲/۶۷، ۴/۹۰،۷۶/۸۹ و شدت نهایی بیماری به ترتیب ۳۶/۳۷ ،۸۶/۳۶ ، ۵۶/۴۱ و ۲۸/۴۲ بوده است. تفاوت مقدار بیماری در بین چهار منطقه و در بین مزارع معنی دار بوده است. از بین مناطق اجرای طرح نیز، مزارعابر و مجن،باشدت متوسط ۲۸/۴۲ و ۸۶/۳۶ درصد، به ترتیب بیشترین و کمترین مقدار بیماری را به خود اختصاص دادند.بررسی منحنی پیشرفت بیماری(تجزیه های زمانی اپیدمی) با بهره گرفتن از ۴ مدل رشد نشان داد مدل گومپرتز مناسب ترین مدل رشد برای توصیف پیشرفت این بیماری در شرایط منطقه شاهرود می­باشد. این مدل با داده های ۸/۹۸ درصد مزارع مطالعه شده برازش بسیار عالی(ضریب تبیین متوسط ۸/۹۶درصد) نشان داد و پیشرفت بیماری در سایر مزارع نیز به خوبی (ضریب تبیین حداقل ۹۱ درصد) با این مدل قابل توصیف بود.بررسی روابط بین وقوع و شدت بیماری با بهره گرفتن از ۴ مدل آماری مختلف نشان داد که مدل های آلومتری(تبدیل لگاریتم طبیعی) و ریشه مربع، به ترتیب با برازش داده های ۳۶ و ۴ مزرعه بهترین مدل ها می باشند اما بر اساس صحت پیش بینی(تبدیل برگشتی داده ها)، مدل آلومتریبه عنوان مدل برتر انتخاب گردید .
واژگان کلیدی:سیب زمینی،لکه موجی ، وقوع بیماری، شدت بیماری، تحلیل زمانی
مقدمه:
سیب زمینی یکی از تولیدات مهم کشاورزی در سراسر جهان بوده و به علت دارا بودن مواد مختلف انرژی زای قندی، پروتئینی و ویتامین ها جزء یکی از محصولات استراتژیک و هم ردیف گندم، جو و برنج محسوب      می شود. طبق آمار منتشر شده از سوی اداره کل آمار و اطلاعات کشور در سال ۱۳۸۹ سیب زمینی در سطحی معادل ۱۴۴ هزار هکتار از اراضی آبی کشور کشت شده است، متوسط عملکرد هکتاری آن ۲۱ تن بوده و محصول سالانه آن بالغ بر سه میلیون تن می باشد( بهداد،۱۳۸۱).
سیب زمینی یکی از محصولات مهم کشاورزی در بسیاری از کشورها از جمله کشور ما می باشد و بیماری لکه موجی و لکه قهوه ای آلترناریایی سیب زمینی جزء بیماری هایی هستند که با تولید انواع توکسین ها باعث خشکیدگی بوته های سیب زمینی و کاهش محصول آن می گردد.
این بیماری از بیماری های قدیمی شناخته شده در سیب زمینی است. تاریخچه شروع این بیماری در ایران کاملاً مشخص نیست و اطلاعاتی در مورد چگونگی ورود این بیماری همراه با گیاه سیب زمینی به ایران در دسترس نمی باشد.
اولین گزارش مکتوب مشاهده این بیماری به سال ۱۳۵۶ بر می-گردد که شیوع این بیماری از مناطق اهواز،گزارش شده است(Ershad 2009).
طبق آمار سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۰، جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ بیش از ۷۰ درصد افزایش خواهد داشت. در این بین یکی از مشکلاتی که بروز خواهد نمود سوء تغذیه بخصوص در کشورهای درحال توسعه است (کوچکی و بنایان اول،۱۳۷۳؛ بنایی و همکاران،۱۳۷۴). در استان سمنان منطقه بسطام، سالانه ۳۸۰۰ هکتار از بهترین اراضی به کشت گوجه فرنگی اختصاص داده می شود. در سال های پر باران مزارع گوجه فرنگی به شدت مورد حمله بیماری لکه موجی قرار می گیرند.
با وجود اینکه این بیماری خسارت قابل توجهی به سیب زمینی در منطقه بسطام وارد می کند اما هنوز برنامه ریزی های دقیق و مناسب و به موقع با آن طبق پیش بینی های آماری جامع صورت نگرفته است.
امید است نتایج حاصله راهگشای سایر پژوهشگران جهت استفاده در برنامه های کنترل تلفیقی لکه موجی سیب زمینی باشد.
اهداف تحقیق:

• با وجود این که منطقه بسطام قطب تولید سیب زمینی در استان سمنان به شمار می رود و بیماری لکه موجی سیب زمینی نیز از سال های قبل در آن مشاهده شده است، اما هنوز هیچ آمار درست و قابل اعتمادی درباره ی وضعیت آلودگی مزارع این منطقه منتشر نشده است. یکی از اهداف این تحقیق، بررسی وضعیت آلودگی مزارع سیب زمینی و ارائه آماری واقعی جهت استفاده ی محققان، کارشناسان و مسؤولان در امر تحقیق، مدل سازی و برنامه ریزی بوده است.
• تاکنون هیچ تحقیقی درباره بررسی پیشرفت زمانی بیماری EBسیب زمینی در استان انجام نشده و یکی دیگر از اهداف این تحقیق، مطالعه ی پیشرفت بیماری در مناطق مختلف شهر بسطام و تحت شرایط متنوع اقلیمی در طول زمان بوده است.
• روابط بین میزان وقوع و شدت بیماری لکه موجی، تاکنون در مورد هیچ کدام از میزبان های قارچ عامل این بیماری در استان سمنان مورد مطالعه قرار نگرفته است. یکی دیگر از اهداف این تحقیق،