راهنمای نگارش مقاله در رابطه با تربیت مذهبی کودک- فایل ۵ |
و خداوند همه اسماء (حقایق و اسرار هستی) را به آدم آموخت آنگاه حقایق آن اسماء را در نظر فرشتگان پدید آورد و فرموداگر شما در دعوی خود صادقید اسماء اینان را بیان کنید.
خداوند متعال اسماء و اسرار عالم هستی را از نام اولیای خود تا جمادات را به آدم تعلیم داده، به تعبیر امام صادقu که در تفسیر مجمعالبیان آمده است: تمام زمینها، کوهها، درهها، بستر رودخانهها و حتی همین فرشی که در زیر پای ماست به آدم شناسانده شد. در حقیقت معلم واقعی خداست و قلم، بیان استاد و کتاب زمینههای تعلیم است.
خداوند پیامبران را در میان مردم برانگیخت تا بتوانند راه و رسم سعادت را به انسانها بیاموزند و در حقیقت انبیاء الهی بعد از خداوند تبارک و تعالی مربیان انسانها بر روی زمین بودهاند.
در آیه ۱۶۴ سوره آلعمران آمده است: لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُّبِینٍ.
خداوند بر اهل ایمان منت گذاشت که رسولی از خودشان در میان آنان برانگیخت که بر آنها آیات خدا را تلاوت کند و نفوسشان را از هر نقص و آلایش پاک گرداند و به آنها احکام شریعت و حقایق حکمت بیاموزد هر چند پیش از آن در گمراهی آشکار بودند.
در تفسیر نور جلد دوم صفحه ۱۹۰ آمده است: جعفر طیار برادر امام علیu در هجرت به حبشه، در برابر نجاشی اوضاع دوره جاهلی را چنین ترسیم میکند؛ ما بتپرستانی بودیم که در آن روزها اهل فساد و فحشاء بودیم، تا اینکه خداوند پیامبرش را مبعوث کرد. در حقیقت پیامبرe به عنوان معلم و مربی آنها بر زمین برانگیخته شد و راه و رسم صحیح زندگی را به آنان آموخت و راه هدایت را برایشان هموار کرد پس بعثت انبیاء یکی از بزرگترین هدایای آسمانی است. تزکیه و تعلیم در رأس برنامههای انبیاء است (یُزَکّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الکِتابَ وَ الحِکْمَه).
بعد از پیامبران و انبیاء الهی این مسئولیت و وظیفه بر عهده پدر و مادر قرار گرفته است و آنها تربیت فرزند را برعهده گرفتهاند و در این مرحله نوبت آنهاست که در تربیت کودک تلاش کنند.
در آیه ۲۳ و ۲۴ سوره اسراء آمده است: وَقَضَى رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً کَرِیمًا وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَهِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانِی صَغِیرًا. …چنانکه آنها (پدر و مادر) مرا در کودکی تربیت کردند آنها را مورد رحمت قرار بده…
در حقیقت رحمت الهی جبران زحمات تربیتی والدین است گویا خداوند به فرزند میگوید تو رحمت خود را دریغ مدار و از خدا نیز استمداد کن که ادای حق آنان از عهده تو خارج است. در زمینه تربیت کودک کتابها و تحقیقات زیادی انجام شده از جمله میتوان به تحقیقات زیر اشاره کرد.
تحقیق تربیت صحیح کودک توسط خانم زینب شیروی خوزانی با راهنمایی آقای بهجتی در زمستان۱ ۳۷۹.
تحقیق تعلیم و تربیت کودک توسط ملیحه محمدی خشویی با راهنمایی خانم رستمانه در سال ۱۳۸۰.
تحقیق نقش والدین در تربیت فرزندان توسط خانم اکرم پورپونیه با راهنمایی خانم الهام صحنعلیزاده در تابستان ۱۳۸۵.
تحقیق نقش مادران در تربیت کودکان (در دوران بارداری) توسط خانم زهره مهرابی با راهنمایی خانم زهره السادات مرتضوی در پائیز ۱۳۸۵ میباشد.
تمام تحقیقات فوق در زمینه تربیت کودک بوده اما تنها قسمتی از تربیت کودک را در نظر گرفته و تربیت مذهبی کودک مدنظرشان نبوده و فقط به تربیت صحیح کودک توجه کردهاند اما این تحقیق جنبه مذهبی تربیت و دیدگاه های اسلام در زمینه تربیت کودک را در نظر گرفته و تربیت کودک را چه قبل از تولد چه در زمان بارداری مادر و چه بعد از تولد بیان کرده است.
در تحقیق انجام شده منابع و کتب فراوانی بکار رفته اما کتبی که بیشتر در زمینه موضوع کاربرد داشته کتاب گفتار فلسفی از نظر وراثت توسط آقای محمدتقی فلسفی میباشد این کتاب در تمام زمینههای تربیتی کودک و ارزش کودک از دیدگاه اسلام و سیره و روش پیامبر در برخورد با کودکان خود و مؤمنان سخن به میان آورده است.
کتاب فرهنگ تربیت از آقای عباس اسماعیلی یزدی است که از فوائد بازی با کودک و استحباب بازی با او از نظر اسلام بیان شده است.
کتاب مباحث اساسی در روانشناسی تربیتی جلد اوّل از دکتر محمدمهدی خدیوی زند.
مباحث آن در مورد کودک و نوع شخصیت اوست و عوامل فراوانی را در رشد و تکامل کودک مؤثر میداند که از آن جمله میتوان به محیط طبیعی، اجتماعی، خانواده و … اشاره کرد و همچنین ساختمان بدنی، جنسیت و کار اعضای بدن را در بالیدن او مؤثر میداند.
پیک زائر ماهنامه بینالمللی فرهنگی اعتقادی شماره اول که در آن روش آشناسازی کودکان با اهل بیتu بیان شده، کتاب نظام خانواده در اسلام از آقای حسین انصاریان که کتاب جامع و کاملی در زمینههای خانوادگی است و در بحثی جداگانه به تربیت کودک و مراحل رشد آن پرداخته است.
سؤالهای تحقیق
پرسشهای این قسمت به دو صورت اصلی و فرعی تقسیم میشود.
پرسشهای اصلی
۱) چگونه میتوان کودکان را با القاب اهل بیت u آشنا کرد؟
۲) وظایف والدین نسبت به فرزندان چیست؟
۳) از نظر اسلام بهترین نوع تربیت چه تربیتی است؟
۴) عاملان تربیت کودک چه کسانی هستند؟ نام ببرید.
۵) چه عاملی از طغیان و فساد انسانها جلوگیری میکند؟
۶) پایه و اساس نظام تربیتی اسلام بر چه چیزی استوار است؟
پرسشهای فرعی
۱) عوامل مؤثر در بالندگی و رشد کودک چیست؟
۲) تربیت صحیح و مذهبی کودک چه اثراتی را برای والدین به دنبال دارد؟
۳) احساسات روانی کودک از چه زمانی شکل میگیرد؟
۴) اثرات بازی بر کودکان چیست؟
فرضیه تحقیق
تربیت مذهبی در کودکی، پاسخی به نیازهای فرد در بزرگسالی است.
روش تحقیق
تحقیق حاضر براساس نگرش، از نوع تحقیقات بنیادی است و به اعتبار موضوع نیز تحقیقی دینی است. روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانهای بوده است (با بهره گرفتن از فیشبرداری و برداشت از مطالب) که با بررسی کتابهای دینی و اخلاقی جمع آوری شده است.
ساختار تحقیق
تحقیق انجام شده از سه بخش تشکیل شده که هر بخش از سه فصل و هر فصل دارای ریزمجموعههایی است.
بخش اول، کلیات تحقیق را تشکیل میدهد که فصل اول آن شامل ضرورت و اهمیت تحقیق، طرح مسئله و پرسشهای تحقیق، فرضیه تحقیق، اهداف و فوائد تحقیق، بررسی و پیشینه و سابقه موضوع، تعریف مفاهیم و اصطلاحات کلیدی، روش تحقیق، ساختار و محدوده تحقیق، و مشکلات و موانع تحقیق میباشد که هرکدام در جای خود بیان شده است.
فصل دوم دین و کودک دو هدیه الهی است، که در این فصل ابتدا دین را مورد بررسی قرار داده و سپس از کودک سخن به میان آمده و ارتباط میان دین و کودک و ارزش کودک از دیدگاه اسلام بیان شده است.
فصل سوم آشناسازی کودکان با سیره اهل بیت و وظایف والدین آمده است در این فصل نحوه آشنا کردن کودک با اهل بیتu و وظایفی که والدین در مقابل فرزندان خود دارند بیان شده است.
بخش دوم تحقیق، یافتههای تحقیق است در فصل اول بحث تربیت است و تربیت از دیدگاه امام راحل و اهمیت ایشان به کودک و خانواده و عاملان تربیت، در فصل دوم آن دامنه تربیت مورد بحث است و پرورش دینی و اخلاقی، پرورش ایمان و پرورش عاطفی بیان شده است در فصل سوم، احیاء نسل پاک و دستورالعملهایی قبل از ازدواج پدر و مادر و پیش از تولد کودک بیان شده است.
بخش سوم، زمینهها و اهداف تربیت است فصل اوّل آن دربارهی پرورش مذهبی کودک سخن به میان آورده و زمینههای پرورش مذهبی را، فطرت، کنجکاوی، چراجوئی و رغبتهای کودک میداند. در این بحث هدف اساسی تربیت را همان پرستش خدا، تقوا، تعلیم حکمت و … میداند.
فصل دوم که عنوان آن روش های تربیت دینی است و راهکارهایی در زمینه تربیت دینی کودک بیان نموده است.
فصل سوم اصول و شیوههای تربیت دینی کودک است که سیزده اصل را برای تربیت کودک لازم و ضروری میداند که به بیان آنها پرداختهایم.
اصطلاحات و کلیدواژههای تحقیق
مفهوم تربیت
در معارف و معاریف جلد ۳ صفحه ۵۳۳ در مورد واژه تربیت آمده است:
تربیت: پروردن، دست نرم به پهلوی بچه زدن تا به خواب رود.
در فرهنگ عمید صفحه ۳۱۱ در مورد معنای این واژه آمده است:
فرم در حال بارگذاری ...
[جمعه 1400-07-23] [ 01:10:00 ق.ظ ]
|