دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

گروه حقوق

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد « L.L.M»

رشته حقوق جزا و جرم شناسی

 عنوان:

علت شناسی جرایم خشونت آمیز در جمعیت زندانیان شهرستان‌آمل

 استاد راهنما:

دکتر محمدحسن حسنی

استاد مشاور :

دکتر بهنام یوسفیان شوره­دلی

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان

صفحه

چکیده. ۱

مقدمه . ۲

الف) بیان موضوع ۴

ب) سؤالات تحقیق ۴

پ) فرضیه ­های تحقیق ۵

ت) اهداف و کاربردهای تحقیق ۵

ث) روش تحقیق . ۶

ج) معرفی پلان و ساختار تحقیق ۶

فصل نخست : مفاهیم مقدماتی. ۸

مبحث اول : جرم . ۸

گفتار اول : مفهوم جرم و بزه ۸

بند اول : مفهوم حقوقی جرم . ۹

بند دوم: مفهوم فقهی جرم ۱۰

بند سوم: مفهوم جرم شناختی و جامعه شناختی جرم . ۱۱

گفتار دوم: جرم و قانون . ۱۲

بند اول : رابطه جرم و قانون . ۱۲

بند دوم : روند شکل گیری قانون ۱۳

مبحث دوم: خشونت ۱۴

گفتار اول : مفهوم خشونت ۱۴

بند اول : معنای لغوی و اصطلاحی خشونت . ۱۴

بند دوم: مفهوم خشونت از دیدگاه صاحبنظران علوم مختلف. ۱۷

گفتار دوم: انواع خشونت ۲۰

بند اول : خشونت شخصی (رفتاری) و خشونت ساختاری ۲۱

بند دوم: خشونت قانونی و خشونت غیرقانونی . ۲۴

بند سوم: خشونت مشروع و خشونت غیر مشروع . ۲۷

بند چهارم: خشونت مجرمانه ( انضباطی ) و خشونت غیر مجرمانه . ۳۰

بند پنجم : خشونت فیزیکی و فرا فیزیکی. ۳۴

بند ششم : سایر عناوین خشونت . ۳۴

گفتار سوم: خشونت و حقوق کیفری . ۳۶

بند اول : خشونت و جرم . ۴۰

الف: محدود نبودن خشونت به جرم. ۴۰

ب: جرم نبودن هر گونه خشونت ۴۴

بند دوم: خشونت و مجازات . ۴۸

الف: مجازات، خشونت است. ۴۹

ب: مشروعیت مجازات در سایه رعایت اصول حاکم بر آن. ۵۴

مبحث سوم : آمار جنائی . ۵۷

گفتار اول : تعریف، انواع و معایب آمار جنایی. ۵۷

بند اول: تعریف و انواع آمار جنایی. ۵۷

بند دوم: معایب آمارهای جنایی ۵۸

گفتار دوم: تکنیک­های جدید سنجش بزهکاری . ۶۰

بند اول: تحقیقات مبتنی بر اقرار بزهکاران خودمعرف ۶۱

بند دوم: تحقیقات از بزهدیدگان ۶۲

فصل دوم: دیدگاه­های جرم شناختی در زمینه جرائم خشونت آمیز. ۶۴

مبحث اول : دیدگاه­های جرم شناسی کلاسیک ۶۶

گفتار اول : تئوری «تیپ جنایی» لومبروزو (۱۹۰۹-۱۸۳۵) ۶۶

گفتار دوم: مکتب محیط اجتماعی «لاکاسانی » ۶۹

گفتار سوم: نظریه تعدد عوامل فری. ۷۱

بند اول : عوامل بزهکاری از دیدگاه فری. ۷۲

بند دوم: طبقه بندی بزهکاران ۷۳

گفتار چهارم: نظریه بهنجاری یا بی­هنجاری امیل دورکیم ۷۵

بند اول : جرم‏، پدیده­ای عادی و بهنجار . ۷۵

بند دوم: تشریح آنومی یا بی­هنجاری از دیدگاه دورکیم ۷۷

گفتار پنجم: نظریه­ی بی­هنجاری مرتون . ۸۲

بند اول : تبیین بزهکاری از دید مرتون . ۸۲

بند دوم: طبقه بندی واکنش افراد جامعه نسبت به معضل بی­هنجاری . ۸۳

گفتار ششم: نظریه معاشرت­های ترجیحی ساترلند ۸۶

گفتار هفتم: نظریه تعارض فرهنگی سلین . ۸۸

مبحث دوم: دیدگاه­های جرم شناسی نوین یا واکنش اجتماعی ۸۹

گفتار اول : نظریه برچسب زنی ۹۰

بند اول : کلیاتی پیرامون تئوری برچسب زنی . ۹۰

بند دوم: ماهیت جرم و بزهکاری از دیدگاه تئوری بر چسب زنی . ۹۲

بند سوم: انحراف بدوی و ثانوی. ۹۴

بند چهارم : ارزیابی نظریه برچسب زنی . ۹۵

گفتار دوم: تئوری تعارض اجتماعی ۹۷

بخش دوم :مطالعات میدانی تجزیه و تحلیل داده­ ها در زمینه بزهکاری خشونت آمیز

در زندانیان آمل

فصل نخست: بررسی آمار ظاهری و قانونی جرائم خشونت­آمیز در زندانیان آمل. ۱۰۲

مبحث اول : بررسی آمار ظاهری جرایم خشونت آمیز در شهرستان آمل ۱۰۲

گفتار اول : جرائم علیه اشخاص و اموال . ۱۰۲

گفتار دوم: جرائم منافی عفت و مخل نظم عمومی و آسایش عمومی . ۱۰۳

مبحث دوم: بررسی آمار قانونی جرایم خشونت آمیز فیزیکی . ۱۰۳

گفتار اول : جرایم خشونت­آمیز بدنی . ۱۰۳

بند اول : قتل نفس ۱۰۳

بند دوم: ایراد ضرب و جرح و قطع عضو ۱۰۳

بند سوم: سقط جنین ۱۰۴

بند چهارم: آدم ربایی . ۱۰۵

بند پنجم: بازداشت و حبس غیر قانونی ۱۰۵

گفتار دوم: جرایم خشونت آمیز جنسی ۱۰۶

بند اول : تجاوز به عنف . ۱۰۶

بند دوم: اذیت و آزار و سوء استفاده­ی جنسی. ۱۰۶

بند سوم: نمایشگری بی­شرمانه . ۱۰۷

گفتار سوم: جرایم مالی خشونت­آمیز ۱۰۷

بند اول : ورود به عنف به ملک غیر . ۱۰۷

بند دوم: کیف قاپی و جیب بری ۱۰۸

بند سوم: تخریب و اتلاف مال غیر ۱۰۸

بند چهارم: سرقت به عنف ۱۰۸

مبحث سوم: بررسی آمار قانونی جرائم خشونت­آمیز فرافیزیکی ۱۰۹

گفتار اول : تهدیدات جانی، مالی و شرافتی ۱۰۹

گفتار دوم: هرزه گویی و فحاشی ۱۰۹

گفتار سوم: افترا، قذف و نشر اکاذیب. ۱۱۰

فصل دوم : بررسی و تحلیل داده­های آماری ۱۱۱

مبحث اول: تحلیل داده­های آماری حاصل از مطالعه­ پرونده قضایی. ۱۱۱

گفتار اول: جنس و سن ۱۱۱

بند اول : جنس ۱۱۲

بند دوم: سن . ۱۱۵

گفتار دوم: وضعیت تحصیلات و اقامت ۱۱۸

بند اول: وضعیت تحصیلات . ۱۱۷

بند دوم: وضعیت اقامت . ۱۱۹

مبحث دوم: تحلیل داده­های آماری حاصل از تکمیل پرسشنامه­ها. ۱۴۷

گفتار اول: جنس، سن، ملیت و وضعیت اقامت ۱۴۸

بند اول: جنس ۱۴۸

بند دوم: سن. ۱۴۸

بند سوم: ملیّت . ۱۴۹

بند چهارم : وضعیت اقامت ۱۴۹

بند پنجم: تأهل یا تجرد ۱۵۰

گفتار دوم: تحصیلات، شغل، مسکن و مذهب ۱۵۰

بند اول: تحصیلات ۱۵۰

بند دوم: شغل و درآمد آن ۱۵۱

بند سوم: مسکن . ۱۵۲

بند چهارم: مذهب و میزان تقید به آن ۱۵۲

گفتار سوم: جرم و محکومیت کیفری. ۱۵۳

بند اول: نوع جرم ارتکابی . ۱۵۳

بند دوم: سابقه­ی محکومیت کیفری ۱۵۳

بند سوم: عادلانه بودن محکومیت کیفری از دید خود فرد ۱۵۴

بند چهارم: تجربه­ی مصرف مواد مخدر یا مشروبات الکلی ۱۵۴

بند پنجم: عامل یا عوامل بزهکاری از دید خود فرد ۱۵۶

الف: علل فردی بزهکاری . ۱۵۶

ب: علل جامعه­ شناختی بزهکاری ۱۶۲

گفتار چهارم: بررسی نموداری داده­ ها ۱۶۳

نتیجه و پیشنهادها ۱۷۹

الف: نتیجه گیری . ۱۸۰

ب: پیشنهادات . ۱۸۳

فهرست منابع ۱۸۵

ضمیمه/ پرسشنامه. ۱۹۲

چکیده انگلیسی ۱۹۴

چکیده

سیر جرایم در جامعه روند پرشتابی به خود گرفته است و انجام اقداماتی برای پیشگیری در این زمینه را اجتناب­ناپذیر می­نماید نخستین گام در این ارتباط شناخت شرایط موجود است. هدف از این بررسی همانگونه که از عنوان انتخابی­اش پیداست علت شناسی جرایم خشونت آمیز در جمعیت زندانیان شهرستان آمل می­باشد که بر اساس روش میدانی و توصیفی اکتشافی خواهد بود. علل ارتکاب جرایم خشونت آمیز به شرایطی اطلاق می­گردد که فرد در آن رشد و نمو یافته، مشاهده کرده، آموخته و به طور کلی مسیری را پیموده که سرانجام این راه به زندان، تحت عنوان یک مجرم و عناوین مجرمانه­ای با اوصاف خشونت آمیز ختم شده است. شرایطی از قبیل معضلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و. بر مبنای نظریه برکویتس که معتقد به یادگیری مشاهده­ای خشونت و پرخاشگری در دوران کودکی و نوجوانی است و همچنین یادگیری مشاهده­ای بندورا طرح مقاله و ساخت آزمون طراحی گردید. جامعه­ی پژوهشی این بررسی شامل کلیه­ی مجرمین با اوصاف خشونت آمیز در زندان شهرستان آمنل در سال ۱۳۹۱ می­باشد که نمونه گیری تصادفی ۸۰ نفر از آنها انتخاب و آزمون همبستگی در مورد آنها اجرا و پرونده­ی محکومینی و مددکاری آنها مورد مطالعه قرار گرفت. فرضیه­ی اصلی پژوهش معناداری میان وجود عوامل فردی و اجتماعی در وقوع جرایم خشونت آمیز را تأیید کرده است. و نیز رابطه­ معناداری میان کاهش سطح سواد مجرمان و گسترش سطح خشونت در جرایم ارتکابی­شان مشاهده شد. به دلیل شرایط خاص اجتماعی و اهمیت دهی والدین به موقعیت دختران بخش اعظم نمونه­ها مرد بوده ­اند. ضریب پایانی پرسشنامه­ی محقق ساخته و درصد نمرات سؤالات مورد بررسی در میان آزمودنی­ها بالاتر از سطح میانه (۶۰%) بوده است در پایان نیز چندین پیشنهاد از جمله ایجاد یک ساختار مددکاری گسترده با اهرم­های قدرتمند قانونی – قضایی ارائه گردید.

واژه­های کلیدی : خشونت، جرایم، علل ارتکاب، نظم اجتماعی ، مجازات

مقدمه

چنانچه میزان ابتلاء جوامع بشری به یک موضوع خاص را یکی از معیارهای اهمیت آن موضوع بدانیم به جرأت می­توان ادعا کرد که پرخاشگری و خشونت از جمله مسائل عمده و با اهمیتی است که انسان­ها از گذشته­های دور تاکنون به صورت گسترده ­ای با آن سرو کار داشته و دارند. نگاهی گذرا به آمار خیره کننده و روز افزون جنایات و درگیری­هایی که در جوامع انسانی به وقوع می­پیوندد – که بخش عمده­ای از آنها ناشی از رفتارهای پرخاشگرانه است- مؤید این ادعا است.

به جاست در این جا گفتار یکی از نویسندگان (مونتاگو‏، ۱۹۷۶) را ذکر نماییم که می­گوید: «اغلب معتقدند که پرخاشگری انگیزه­ای است که باید درباره آن بیش­تر بدانیم؛ ما به یکدیگر حمله می­کنیم، آسیب می­رسانیم، و گاهی هم دیگر را می­کشیم، در واقع ما با دشنام دادن یا کوشش در جهت بی­آبرو کردن دیگران به صورت کلامی پرخاشگری می­کنیم»

به موازات پیشرفت صنایع و علوم و متحول شدن زندگی بشری، روابط انسانی نیز نسبت به قبل پیچیده­تر شده است. در این راستا، مشکلات و معضلات روحی و روانی فراوانی در جوامع انسانی به وقوع پیوسته که این امر ضرورت بررسی گسترده و دقیق موضوعات روان شناختی نظیر پرخاشگری را ایجاب نموده است. به طوری که امروزه پرداختن به موضوع پرخاشگری منحصر به کتب روان­شناسی نیست بلکه در دیگر حوزه­های علمی هم چون روان پزشکی، آسیب شناسی روانی، روان شناسی اجتماعی و حتی جرم شناسی که یکی از شاخه­های حقوق کیفری است، از جهات متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است.

خشونت و پرخاشگری به یکی از مسایل اجتماعی مهم و در خور توجه جوامع تبدیل شده است. افراد و گروه­های زیادی به دلایل و بهانه­های گوناگون با درگیر شدن در فرآیندهای خشونت آمیز آسیب­های فراوانی را به خود و سایرین وارد می­ کنند. در بسیاری از درگیری­های خشونت آمیز، لاجرم نیروی انتظامی مداخله می­ کنند و خشونت و درگیری وارد مرحله متفاوتی می­شود.

مواردی نیز به دنبال مداخله پلیس و خاتمه درگیری­ها، پدیده خشونت جمعی در زمان­ها و مکان­های دیگری و گاه در ابعادی بسیار گسترده­تر بروز می­ کند که نتیجه آن، تخریب اموال عمومی، صدمات جانی و مالی افراد ماجراجو و حتی بی­طرف و یا عابران و غیره است. از این رو، شناخت همه جانبه پدیده خشونت، به ویژه از ابعاد روان شناسی اجتماعی و جامعه شناختی، به منظور دستیابی به راهکارهای اصولی برای پیشگیری و نیز کنترل آن از دغدغه­های اساسی جوامع دموکراتیک است.

عوامل متعددی می­توانند در شکل گیری رفتارهای مختلف جوانانم که صورت خشونت به خود می­گیرند مؤثر و نقش آفرین باشند. شناخت علمی این عوامل به منظور رسیدن به یک درک جامع از ماهیت این مسأله بسیار مهم است. همچنین، ضروری است عواملی که می­توانند بستری مناسب برای مراقبت و حمایت از جوانان در جهت احتزاز از خشونت فراهم آورند به خوبی شناسایی شوند.

تحقیقات زیادی حاکی از آنست که وجود یک عامل ریسک (Risk factor) در یک فرد به تنهایی نمی­تواند موجب بروز رفتار ضد اجتماعی و خشونت بار بشود.عوامل متعددی لزوماً باید با هم ادغام شوند تا دریک دوره زمانی مربوط به رشد فرد و تحول به دوره بلوغ و بزرگسالی رفتار وی را شکل ویژه­ای بخشند. عوامل ریسک به عواملی اطلاق می­شوند که شواهد قوی برای ارتباط علمی آنها با یک مسأله یا پدیده خاص عواملی چون : بیکاری و فقدان درآمد کافی برای زندگی، به ویژه برای تأمین امکانات ورزشی، تفریحی و گذران سالم اوقات فراغت برای نوجوانان و جوانان که نیاز مبرم و انکارپذیری برای آن به مانند نیاز گیاه به آب ، دارند. و یا شرایطی چون غربتی بودن، طرد شدگی، اخراج از مدرسه و یا اجبار درترک تحصیل، احساس بی­ عدالتی، بی­قدرتی اجتماعی نبود خانواده حمایت­گر و قابل اتکا، احساس محرومیت / ناکامی در برآورده شدن خواسته­ها و آمال کوچک و بزرگ و عواملی نظیر اینها می­توانند فرد را در مسیر حوادث و شرایط نامطلوب وخطرآفرین قرار دهند. به ویژه اگر الگوهای یادگیری اجتماعی و گروه های نقش­آفرین مناسبی در اختیار نباشد، احتمال الگوپذیری و مدل سازی منفی و ناسالم برای جوان فراهم­تر می­شود و زمینه مناسبی برای رفتارهای نابهنجار و ضداجتماعی فراهم می­گردد.

عوامل حمایت کننده، از طرف دیگر ، عواملی هستند که بالقوه احتمال درگیر شدن در رفتار خطرآفرین را کم می­ کنند. این عوامل می­توانند در سطح و ابعاد خطری که یک فرد آن را تجربه می­ کند تأثیرگذار باشند و یا می­توانند در سطح و ابعاد خطری که یک فرد آن را تجربه می­ کند تأثیر داشته باشند و یا می­توانند رابطه بین ریسک و بازده یک رفتار را تعدیل کنند، وجود دارد.

یکی از راه­های درک و شناخت پویایی بین عوامل ریسک و حمایت کننده امنیت که این عوامل رادر چارچوب اکولوژیک یا زیست محیطی مورد توجه قرار دهیم و با بهره گرفتن از یک مدل اکولوژیک می­توان تشخیص داد که هر فرد در چارچوب شبکه پیچیده­ای از زمینه ­های فردی، خانوادگی، اجتماعی و محیط زندگی خود عمل می­ کند که روی ظرفیتش برای احتراز از ریسک تأثیرگذار است.

الف) بیان موضوع

بروز جرایم خشونت بار و رشد تصاعدی آن در مقایسه با سایر جرایم وعناوین مجرمانه در مازندران به یک چالش و یک مسأله­ اجتماعی بدل شده است به طوری که دومین الگوی مجرمانه از لحاظ حجم درصدی بزهکاران نوپا و تازه کار در کانون اصلاح و تربیت شهرستان آمل را بعد از سرقت تشکیل می­دهد.

عمده دلیل نگارش این تحقیق آسیب شناسی جوانان خشونت­گراست. بدین معنا که دریابیم جوانان با توجه به متغیرهای مختلفی نظیر ویژگی­های فردی، خانوادگی و اجتماعی در چه مواردی و تحت چه شرایطی و با تأثیرپذیری از کدام عوامل مداخله گر، چه نوع رفتارهای خشونت­آمیزی را مرتکب می­شوند.

ب) سؤالات تحقیق

سؤالات اصلی تحقیق عبارتند از :

۱) آیا میان عوامل فردی و اجتماعی در ارتکاب جرایم خشونت آمیز و میزان خشونت ابرازی اشخاص مرتکب به این دست جرایم ارتباط معناداری وجود دارد؟

۲) آیا می­توان سطح سواد مجرمین و میزان گرایششان به خشونت در جرایم ارتکابیشان رابطه معناداری یافت؟

۳) آیا می­توان میان عوامل محیطی و گرایش مجرمین به ارتکاب جرایم خشونت آمیز رابطه معناداری یافت؟

پ) فرضیه ­های تحقیق

۱) عوامل فردی و اجتماعی در ارتکاب جرایم خشونت آمیز مؤثر است.

۲) با کاهش سواد افراد شدت خشونت ابرازی مجرمین افزایش معناداری می­یابد.

۳) عوامل محیطی می ­تواند تأثیر بسزایی در ارتکاب جرایم خشونت آمیز داشته باشد.

تعداد صفحه :۲۱۴

قیمت : 14700 تومان