۱۶ اسفند: مراسمی به مناسبت روز جهانی زن توسط سایت «زنان ایران» در فرهنگسرای شفق تهران برگزار شد. نمایش فیلم، تریبون آزاد و مراسم انتخاب معروف ترین کتاب سال در حوزه زنان، جزء برنامه های این مراسم بود.
۱۷ اسفند: برگزاری نشستی به مناسبت هشت مارس روز جهانی زن در فرهنگسرای دانشجو (پارک شفق) توسط کانون هستیا اندیش. موضوع این نشست درباره «کنوانسیون رفع تبعیض از زنان» بود، الهه کولایی و آیت الله موسوی بجنوردی در این نشست سخنرانی کردند.
۱۷ اسفند: برگزاری گردهمایی زنان به مناسبت هشتم مارس در پارک لاله تهران. همزمان با تدارک حمله امریکا به عراق، مرکز فرهنگی زنان، فراخوانی برای برگزاری گردهمایی زنان در اعتراض به جنگ و همچنین گرامیداشت روز جهانی زن با عنوان «زنان برای صلح، صلح برای همه» صادر کرد. این گردهمایی با اخذ مجوز از استانداری تهران در آمفی تاتر روباز پارک لاله برگزار گردید. حدود ۲۰۰۰ نفر در این گردهمایی حضور داشتند.

۱۷ اسفند: برگزاری جشنی در فرهنگسرای ارسباران تهران به مناسبت روز جهانی زن. این جشن توسط گروه «زنان اسفند» تدارک دیده شده بود. یکی از برنامه های این روز، معرفی و سخنرانی زنان کارآفرین بود.
۱۷ اسفند: دو برنامه به مناسبت ۸ مارس در شهر سنندج برگزار گردید. یک برنامه توسط جامعه حمایت از زنان؛ و برنامه دیگر توسط انجمن های آذر مهر و هه وراز برگزار شدند.
۱۳۸۲
اول مرداد: بررسی و تصویب لایحه الحاق ایران به کنوانسیون منع هرگونه تبعیض علیه زنان در مجلس شورای اسلامی (دوره ششم). اما این لایحه در شورای نگهبان قانون اساسی مخالف مبانی اسلام تشخیص داده شد و برای بررسی مجدد به مجلس شورای اسلامی عودت داده شد. اما در مجلس به صلاحدید نمایندگان مسکوت ماند. چراکه در آن دوره، احتمال اینکه این لایحه در مجمع تشخیص مصلحت نیز تصویب شود پائین بود.
شهریور: آغاز کار کمپین «زنان و مردان علیه خشونت تا هشت مارس» به ابتکار مرکز فرهنگی زنان. در این کمپین کمیته های مختلفی در زمینه گردآوری مدارک و گزارش های مستند درباره خشونت علیه زنان، انجام فعالیت های هنری، برنامه ها و کارگاه های آموزشی، و تهیه و پخش جزوات آموزشی فعالیت می کردند. کانون هستیا اندیش و تشکل های دانشجویی از جمله گروه هایی بودند که در این کمپین با مرکز فرهنگی زنان همکاری داشتند.
آبان: جمع آوری امضاء توسط کانون هستیا اندیش برای طومار اعتراضی به طرح سهمیه بندی جنسیتی کنکور. در طول یک هفته، طومارهای اعتراضی در اکثر دانشگاه های تهران توزیع شد و در نهایت امضاهای جمع آوری شده برای اعلام مخالفت با این طرح به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد.
۱۹ آذر: اهداء جایزه صلح نوبل به شیرین عبادی. در آن دوره شیرین عبادی از وکلای فعال در زمینه حقوق کودکان و زنان بود که در پیش از انقلاب، در سمت قاضی دادگاه فعالیت می کرد. وی در سال ۱۳۷۴ به همراه چند تن دیگر، «انجمن حمایت از حقوق کودک» را تاسیس کرد؛ و در سال ۱۳۸۰ نیز به اتفاق چهار وکیل دیگر، «کانون مدافعان حقوق بشر» را بنیاد نهاد. پس از دریافت این جایزه توسط شیرین عبادی، فعالان جنبش زنان در ایران برنامه‌های تبلیغاتی متعددی تدارک دیدند. بطوریکه در زمان بازگشت وی به ایران، تجمع بزرگی از زنان و مردان در فرودگاه مهرآباد تهران برگزار شد.
دی: راه‌اندازی سایت «تریبون فمینیستی» که ارگان اینترنتی مرکز فرهنگی زنان بود.
۱۶ اسفند: برگزاری برنامه‌هایی توسط انجمن اسلامی دانشجویان و جامعه فرهنگی در دانشکده های مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه تهران به مناسبت روز جهانی زن.
۱۷ اسفند: تجمع زنان در پارک لاله به مناسبت روز جهانی زن. در ادامه کار کمپین زنان و مردان علیه خشونت، که به همت مرکز فرهنگی زنان تدارک دیده شده بود، قرار بود گردهمآیی به مناسبت هشت مارس برگزار شود. با وجود اخذ مجوز از استانداری، ساعتی پیش از شروع برنامه، بصورت تلفنی به برگزارکنندگان اعلام شد که این تجمع غیرقانونی است. با این وجود، جمع کثیری حدود ۲۰۰۰ نفر در محل آمفی تاتر پارک لاله گرد هم آمدند و به سرود خوانی پرداختند. اما در نهایت، با دخالت نیروهای پلیس پراکنده شده اند. در این تجمع ۶ نفر بازداشت گردیدند.
۱۷ اسفند: دو برنامه در یک روز در شهر سنندج توسط تشکل های مختلف برگزار شد. یک برنامه توسط جامعه حمایت از زنان با همکاری «جامعه حمایت از کودکان»؛ و برنامه دیگر توسط انجمن های هه وراز، آذرمهر و «زنان کرد مدافع صلح و آشتی» (با دبیری رویا طلوعی)، برگزار شدند.
۱۷ اسفند: در خانه‌ جوان شهر تبریز، برنامه ای توسط گروه «یاناشی» برگزار شد. این گروه توسط دختران جوان تبریزی تشکیل شده بود که جلسات بحث و گفتگو پیرامون مسائل زنان ترتیب می داد.
۱۷ اسفند: برگزاری جشنی در فرهنگسرای ارسباران تهران به مناسبت روز جهانی زن. این جشن توسط گروه «زنان اسفند» تدارک دیده شده بود. بعلاوه نمایشگاه کتاب و صنایع دستی در بیرون از سالن.
۱۹ اسفند: برگزاری تاتری با عنوان «فصل سرد» به مناسبت روز جهانی زن توسط کانون هستیا در دانشکده علوم اجتماعی علامه طباطبایی.
۱۳۸۳
فروردین: آغاز به کار پایگاه اینترنتی هستیا (این سایت حدود ۳ سال فعال بود).
فروردین: تشکیل جمع «هماندیشی فعالان جنبش زنان» در تهران. گروه‌های مختلفی در این جمع حضور داشتند، اسامی برخی از آنها عبارت است از: مرکز فرهنگی زنان، کانون هستیا اندیش، انجمن زنان هماوا، انجمن روزنامه نگاران زن، انجمن تلاشگران سلامت، سایت زنان ایرانی، جمعی از زنان ملی-مذهبی و گروهی از زنان اصلاح‌طلب.
۹ اردیبهشت: برگزاری کمپین اعتراضی علیه برنامه های زن ستیز صدا و سیما به ابتکار مرکز فرهنگی زنان. در این کمپین که بصورت نشستی در انجمن صنفی روزنامه نگاران برگزار شد، گروه هایی همچون کانون هستیا، مجله زنان و سایت زنان ایران مشارکت داشتند.
۱۰ تیر: شرکت نمایندگان سازمان های زنان ایران در فروم سازمان های غیردولتی آسیا برای پکن+۱۰. در این فروم که در تایلند تشکیل شد، ۱۲ نفر از زنان ایرانی حضور داشتند.
مرداد: آغاز کار «موسسه راهی برای توانمند زیستن» توسط جمعی از وکلا و مددکاران. این موسسه برای کمک به حل مشکلات زنان از طریق کمک های حقوقی و مددکاری فعالیت می کرد.
۷ اسفند: انفجار بمب در دفتر انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در آستانه هشت مارس.
۱۵ اسفند: برگزاری مراسم بزرگداشت روز زن در دانشکده روانشناسی دانشگاه تهران با موضوع «وضعیت زنان در قانون اساسی». این مراسم به همت انجمن اسلامی دانشکده روانشناسی و با همکاری مرکز فرهنگی زنان برگزار شد. همچنین در این روز، مراسمی نیز در دانشگاه جندیشاپور اهواز به مناسبت روز زن توسط انجمن اسلامی این دانشگاه برگزار شد.
۱۶ اسفند: برگزاری مراسمی به مناسبت روز جهانی زن در دانشگاه علامه طباطبایی. برگزاری نمایشگاه کتاب و پخش فیلم نیز جزء برنامه های این مراسم بود. این مراسم توسط کانون دانشجویی آفتابکاران و با همکاری کانون هستیا اندیش برگزار شد.
۱۷ اسفند: برنامه ای به مناسبت روز زن توسط گروه زنان اسفند در پاتوق فرهنگی تهران (سینما ایران) برگزار شد.
۱۷ اسفند: به دعوت شبکه زنان استان کردستان، مراسمی به مناسبت روز جهانی زن با حضور حدود ۱۵۰۰ نفر در سالنی در شهر سنندج برگزار شد. همچنین، مراسم دیگری توسط جامعه حمایت از زنان و جامعه حمایت از کودکان در وسعت بزرگتری در استادیوم ورزشی آزادی کردستان برگزار شد. انجمن آذرمهر نیز برنامه هایی در روستاهای اطراف سنندج برگزار کرد و میان زنان روستایی کتاب و نشریه توزیع نمود.
۱۸ اسفند: افتتاح «کتابخانه صدیقه دولتآبادی» به کوشش اعضای مرکز فرهنگی زنان. در مراسم افتتاحیه این کتابخانه، تاتری در محل کتابخانه برگزار شد. همچنین منصوره شجاعی و شهلا لاهیجی در این مراسم سخنرانی کردند. این کتابخانه به تدریج از مرکز فرهنگی زنان مستقل شد. همچنین، همزمان با آغاز کار این کتابخانه، اولین دوره «تندیس کتاب صدیقه دولت آبادی» نیز برای انتخاب بهترین کتاب سال در حوزه زنان برگزار گردید.
۱۹ اسفند: برنامه ای با عنوان «همبستگی زنان» در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. در این برنامه از زنان پرستار، کارگر، و معلم دعوت شده بود تا در مراسم حضور داشته باشند.
۲۰ اسفند: میزگرد «زن و رسانه» توسط انجمن روزنامه نگاران زن (رزا) در سالن این انجمن برگزار گردید.
۲۰ اسفند: برگزاری کنگره علمی – فرهنگی زنان در تالار دکتر مبین تبریز به مناسبت روز جهانی زن. در این کنگره‌، مقالات و سخنرانی‌هایی در زمینه‌‌ی مسائل حقوقی زنان، مشکلات زنان در زمینه اشتغال، تاریخچه پرداخت فعالین سیاسی و اجتماعی به مسائل زنان، و هم چنین چندین کار تحقیقی گروهی که به مناسبت هشت مارس تهیه شده بود، ارائه گردید. در این کنگره، که بیش از ۴۰۰ تن از زنان و مردان شرکت داشتند، یک نمایشگاه نقاشی نیز برپا شده بود. این کنگره توسط فعالان مسائل زنان در تبریز (همچون فرانک فرید، دبیر کنگره) و با همکاری گروه‌های «یاناشی» و «یاشیل یول» تدارک دیده شد. یکی از شرط های مسئولان برای امکان برگزاری کنگره، این بود که از زبان آذری در مراسم استفاده نشود.
۱۳۸۴
فروردین: آغاز انتشار ماهنامه راسان. این ماهنامه به مدیر مسئولی ثریا عزیزپناه و سردبیری رویا طلوعی در کردستان منتشر شد. اما این نشریه پس از انتشار چند شماره توقیف شد و رویا طلوعی نیز بازداشت شد.
۱۱ خرداد: تجمع زنان در مقابل دفتر ریاست جمهوری. در پی فراخوان برخی از فعالان جنبش زنان در اعتراض به رد صلاحیت زنان در انتخابات ریاست جمهوری، گروهی از زنان در مقابل دفنر ریاست جمهوری اقدام به تجمع نمودند.
۱۸ خرداد: جمعی از فعالان جنبش زنان برای اعتراض به ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه ها، مقابل درب جنوبی ورزشگاه آزادی تجمع کردند و سرانجام توانستند وارد استادیوم شوند. اکثر آنها روسری‌های سفید به سر داشتند.
۲۲ خرداد: تجمع اعتراض آمیز زنان نسبت به نقض حقوق زنان در قانون اساسی. طی فراخوانی که به امضای تعداد زیادی از گروه ها و فعالان جنبش زنان در تهران و شهرستان ها رسید، تجمعی اعتراضی در مقابل سر در دانشگاه تهران برگزار شد. در مجموع، حدود ۹۰ گروه و تشکل زنان، جوانان، محیط زیستی، و دانشجویی، بعلاوه هزار نفر از مدافعان حقوق برابر، متن فراخوان این تجمع را امضاء کردند. در روز تجمع، حدود ۶۰۰۰ نفر در این تجمع مسالمت آمیز حضور داشتند. از گروه های اصلی امضا کننده فراخوان این تجمع می توان به مرکز فرهنگی زنان، کانون هستیا اندیش، گروه زنان هماوا، کانون زنان نواندیش ایران، سایت زنان ایران، انجمن آنا، زنان هیئت موسس سندیکاهای کارگری، کانون زنان کرد مدافع صلح و حقوق بشر، انجمن زنان آذرمهر سنندج، انجمن روزنامه نگاران زن (رزا)، شورای مرکزی تحکیم وحدت، و ادوار تحکیم وحدت اشاره کرد.
۱۳ تیر: برگزاری نمایشگاه «چهلتکه همبستگی زنان» در مجتمع فرهنگی تهران (سینما تهران). در این نمایشگاه آثاری از زنان شهرهای مختلف ایران (تهران، بم، رشت، تبریز، کرج، سنندج، شیراز، ارومیه و ورامین) با مضمون همبستگی به نمایش در آمد. ایده اصلی این نمایشگاه مربوط به حرکت جهانی زنان (^[۹۶]WMW) بود که راهپیمایی جهانی را برای اعلام همبستگی زنان جهان تدارک دیده بودند. انجمن تلاشگران سلامت، زنان اسفند و مرکز فرهنگی زنان از برگزارکنندگان این نمایشگاه بودند.
۱۵ مرداد: بزرگداشت قمرالملوک وزیری در مرکز فرهنگی زنان. در این بزرگداشت که به مناسبت سالروز تولد قمر برگزار شد، برنامه هایی همچون اجرای موسیقی، نمایش فیلم و آوازخوانی اجرا شدند.
مرداد: آغاز کار پایگاه اینترنتی «کانون زنان ایرانی» به کوشش ژیلا بنی یعقوب.
شهریور: تشکیل جمع هواداران حرکت جهانی زنان که گروه های مختلفی در آن حضور داشتند. برخی از این گروه ها عبارتند از: زنان اسفند، کانون هستیا اندیش، تلاشگران سلامت، مرکز فرهنگی زنان، و گروه دانشجویی رستا. البته زنان فعالی از شهرهای تبریز، سنندج و رشت با این جمع ارتباط نزدیک داشتند.
۳۰ شهریور: مسافرت ۹ نفر از فعالان جنبش زنان در تهران به شهر سنندج برای اعتراض و پیگیری وضعیت رویا طلوعی.
۲۵ مهر: تجمع به مناسبت روز جهانی مبارزه با فقر که توسط هوادارن حرکت جهانی زنان تدارک دیده شد. در این تجمع که بدون فراخوان عمومی برگزار شد، حدود ۱۰۰ نفر در میدان انقلاب تهران، در مقابل سینما بهمن حضور یافتند.
آبان: مجله اینترنتی «زنستان» آغاز به کار کرد. زنستان یک مجله اینترنتی وابسته به مرکز فرهنگی زنان بود که دو هفته یکبار، با مطالب جدیدی به روز می شد
۳ آذر: در تشکیلات دانشجویی دفتر تحکیم وحدت، «کمیسیون دفاع از حقوق زنان» تاسیس شد.
۴ آذر: تجمع به مناسبت روز جهانی نفی خشونت علیه زنان. گروهی حدود ۵۰ نفر از زنان در اعتراض به خشونت علیه زنان در مقابل بازارچه کتاب میدان انقلاب تهران تجمع اعتراضی برگزار کردند. این تجمع نیز توسط هواداران حرکت جهانی زنان و بدون فراخوان عمومی تدارک دیده شد.
۱۰ آذر: مراسمی به مناسبت روز جهانی ایدز با مشارکت گروه هایی از زنان در پارک دانشجوی تهران برگزار شد. این مراسم توسط انجمن پرسپولیس، انجمن تلاشگران سلامت (کمیته زنان)، انجمن حمایتی کودکان کار، مرکز فرهنگی زنان، کانون هستیا اندیش و گروه دانشجویی رستا برگزار شد.
۱۹ آذر: تجمعی با حضور فعالان جنبش زنان و دانشجویان به مناسبت روز جهانی حقوق بشر در پارک دانشجوی تهران برگزار شد. این تجمع که حدود ۱۰۰ نفر شرکت داشتند توسط هواداران حرکت جهانی زنان تدارک دیده شده بود اما فراخوان عمومی نداشت.
۱۰ و ۱۱ اسفند: همایشی دو روزه به مناسبت روز جهانی زن توسط کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد. در این همایش گروه های مختلفی از جنبش زنان حضور داشتند. در این همایش کارگاه های آموزشی توسط کانون هستیا تشکیل شد. همچنین در دانشگاه علامه نیز کارگاهی درباره خشونت علیه زنان توسط انجمن علمی دانشکده علوم اجتماعی و با همکاری کانون هستیا برگزار گردید.
۱۷ اسفند: برگزاری تجمع به مناسبت هشت مارس در پارک دانشجو. جمع هماندیشی زنان و هواداران حرکت جهانی زنان در فراخوان مشترکی برای اعلام همبستگی با زنان جهان جهت محو هرگونه نابرابری، تبعیض، خشونت؛ و برقراری عدالت و برابری تجمعی را در پارک دانشجوی تهران تدارک دیدند. این تجمع که در آن حدود ۲۰۰۰ نفر حضور داشتند، با خشونت نیروهای پلیس مواجه شد. بطوریکه زنان و مردانی که در پارک بودند به دلیل ضرب و شتم نیروهای پلیس پس از نیم ساعت از آغاز تجمع (درست زمانی که قطعنامه در حال قرائت بود) مجبور به ترک پارک شدند.
۱۷ اسفند: برنامه ای با عنوان «هشت تا هشت» با شعار «نه» به مناسبت روز جهانی زن برگزار شد. این برنامه توسط مرکز کارورزی سازمان های جامعه مدنی، سایت زنان ایران و موسسه راهی تدارک دیده شده بود. دو میزگرد با موضوعات بررسی و تحلیل جنبش زنان و سانسور زنان در اینترنت در این برنامه تدارک دیده شده بود.
۱۷ اسفند: نشستی با عنوان «خشونت علیه زنان» در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد. این برنامه توسط انجمن اسلامی دانشجویان و با همکاری مرکز فرهنگی زنان تدارک دیده شده بود.
۱۷ اسفند: در شهر گرگان فعالان جنبش زنان توانستند راهپیمایی به مناسب روز جهانی زن به همراه حمل پلاکارد و توزیع بروشور تدارک ببینند.
۱۷ اسفند: در سالن سازمان ملی جوانان در شهر تبریز، انجمن «پژواک اندیشه» با همکاری انجمن «فراسو» جلسه پرسش و پاسخی با تنی چند از زنان مسئول ادارات دولتی به مناسبت ۸ مارس برگزار نمودند. همزمان با این برنامه، نمایشگاه کتابی نیز در همان مکان برپا بود. همچنین، به دعوت گروه کوهنوردی «یاشیل یول» و همکاری گروه «آنیل»، گردهمائی در دامنه‌ی کوه ائینالی به مناسبت روز زن برگزار شد. در این گردهمایی حدود ۱۰۰ نفر حضور داشتند.

حجم خود تجمعی(تشکیل پیوند هیدروژنی) از ترکیبات خالص =
ثابت تعادل بر اساس تجمع خطی ترکیب A =
۱+
بوسیله فرمول­های زیر محاسبه می‑شوند:
(۲-۳۵)
(۲-۳۶)
۲-۵-۱-۲-مدل پریگوگن-فلوری-پترسون برای پیش بینی حجم مولار اضافی و تعیین پارامترهای برهمکنش

فلوری] ۲۸,۲۷ [نظریه ای را برای محا­سبه حجم مولار اضافی بر اساس تاثیر حجم آزاد در مایع از محلول_­هایی متشکل از مولکول­های غیر قطبی با اندازه و شکل­های متفاوت پیشنهاد داد اما این نظریه در فراهم کردن نتایج عالی و کامل برای خواص_­های اضافی ناموفق بوده زیرا به همه عوامل ممکن موثر خواص اضافی توجه ننموده است. اساس نظری این مدل منجر به برخی محدودیت_­ها در کاربرد آن می_­شود به عنوان مثال پیوند هیدروژنی، برهمکنش دوقطبی قوی، تشکیل کمپلکس و غیره از این مدل حذف شدند. معادله حالت فلوری بصورت زیر تعریف می شود:
(۲-۳۷) جایی که:
(۲-۳۸)
(۲-۳۹)
(۲-۴۰)
(۲-۴۱)
بر اساس معادله حالت فلوری، پریگوگین و پترسون به خواص ترمودینامیکی اضافی مخلوط محلول_­های دو تایی به صورت مجموعی از ۳ مشارکت توجه کردند:
۱- مشارکت برهمکنش که تنها متناسب با پارامترهای برهمکنش می_­باشد
۲- مشارکت حجم آزادکه ناشی از وابستگی حجم کاهش یافته در درجه حرارت کاهش یافته که خود ناشی از تفاوت میان درجه انبساط دو ترکیب می_­باشد

1. 1. مشارکت فشارکه به تفاوت در فشار داخلی و حجم کاهش یافته ترکیبات وابسته است

نظریه پریگوگین-فلوری-پترسون به آنالیز حجم مولار اضافی با بهره گرفتن از مقادیر تجربی حجم مولار اضافی، ضریب انبساط هم_­فشار و تراکم پذیری هم_­دما برای مخلوط_­های مختلف از جمله مخلوط_­هایی با مولکول_­های قطبی می ­پردازد. این سه سهم به شرح زیر می باشند:
(۲-۴۲)
که جمله اول سهم مربوط به برهمکنش و جمله دوم سهم ناشی از حجم آزاد و جمله سوم سهم مربوط به فشار می باشد
حجم ویژه = حجم کاهش یافته = فشار ویژه =
که حجم کاهش یافته و فشار ویژه توسط فرمول­های زیر محاسبه می­شوند:
(۲-۴۳) (۲-۴۴)
حجم کاهش یافته مخلوط توسط فرمول زیر محاسبه می­ شود:
(۲-۴۵)
کسر انرژی تماس مولکولی^[۲۴]=Ψ توسط فرمول زیر محاسبه می­ شود:
(۲-۴۶)
Φ=کسر حجمی کره سخت^[۲۵] بدین صورت تعریف می­ شود:
(۲-۴۷)
Θ= کسر سطح مولکولی^[۲۶] نیز می ­تواند با فرمول زیر محاسبه گردد:
(۲-۴۸)
S = نسبت سطح مولکولی به حجم^[۲۷] نیز به روش زیر محاسبه می­گردد:
(۲-۴۹)
۲-۵-۲-ضریب انبساط دمایی هم­فشار و ضریب انبساط دمایی اضافی هم­فشار:
ضریب انبساط دمایی بصورت تمایل مایع برای تغییر حجم در پاسخ به تغییر در درجه حرارت تعریف می شود، در خلال انتقال حرارت انرژی ذخیره شده در پیوند بین مولکولی میان اتم_­ها تغییر می_­کند بنابراین افزایش دما منجر به ارتعاش دمایی اتم­ها در ترکیب می_­شود. این درجه انبساط تقسیم بر تغییر دما ضریب انبساط دمایی نامیده می_­شود. برای همه مخلوط­ها از چگالی وابسته به دما ضریب انبساط دمایی با معادله زیر محاسبه می شود:] ۲۹[
(۲-۵۰)
حجم مولار اضافی مخلوط چگالی مخلوط=
همچنین ضریب انبساط دمایی اضافی با فرمول زیر محاسبه می شود:
(۲ -۵۱)
ضریب انبساط دمایی مایع خالص (۱)= ضریب انبساط دمایی مایع خالص(۲)=و
ضریب انبساط دمایی مخلوط=
کسر حجمی مایع خالص (۱)= کسر حجمی مایع خالص (۲)=
کسر حجمی مخلوط با توجه به فرمول زیر قابل محاسبه می_­باشد:
(۲-۵۲ )
کسر مولی مایع خالص (i) = حجم مولی مایع خالص (i) =
۲-۵-۳- انحراف گرانروی :

۷/۱۲

چین

۴/۳۷

سایر کشورها

جدول (۱۲-۳) واردات فیلیپین در سال ۲۰۱۱ میلادی^[۲۰۹]

سهم از واردات فیلیپین (درصد)

کشور

۸/۱۰

ژاپن

۸/۱۰

آمریکا

۱/۸

سنگاپور

۳/۷

کره جنوبی

۱/۱۰

چین

۹/۵۲

سایر کشورها

فصل چهارم
ماهیت سازمان امنیتی جنوب شرق آسیا
مقدمه
پس از پایان جنگ جهانی دوم ما شاهد رشد منطقه گرایی در مناطق مختلف جهان بودیم. هرچند شروع منطقه گرایی از قاره اروپا بود اما به تدریج منطقه گرایی در نقاط دیگر جهان پا گرفت. سازمان امنیتی جنوب شرق آسیا موسوم به آ.سه.آن در سال ۱۹۶۷میلادی و در فضایی متاثر از جنگ سرد و بلوک بندی های لیبرالیسم و مارکسیسم و با مشارکت پنج کشور مالزی، تایلند، اندونزی، سنگاپور و فیلیپین، پایه گذاری شد. در این فصل به تشریح و بررسی زمینه های تاسیس،اهداف، ساختار تشکیلاتی، کارکرد سیاسی، امنیتی و همچنین سیر تکامل این سازمان می پردازیم.
۴-۱- بخش اول: زمینه های تاسیس
منطقه ی آسیای جنوب شرقی تاریخ پرشکوهی را تحت امپراطوری های بزرگ چون؛ آنگور^[۲۱۰]، پاگان^[۲۱۱]، و شری- وجایا^[۲۱۲] به همراه خود دارد. دین اسلام در اندونزی، مالزی، و برونئی و قسمت قابل ملاحظه ای از فیلیپین و آئین بودا در میانمار، تایلند،لائوس، کامبوج، ویتنام و سنگاپور عامل پیوند دهنده کشورهای این منطقه شده است.^[۲۱۳]
در عین حال تنش‌های مذهبی و قومی در میان این کشورها وجود داشته است. از جمله؛ آزار و اذیت اقلیت مسمانان مقیم برمه از سوی نژادها و مذاهب دیگرو همچنین درگیری بین مسلمانان فیلیپین با دولت آن کشور و اختلافات بین کشورهای اندونزی و مالزی، با کشور فیلیپین مبنی بر حمایت مسلمانان مقیم فیلیپین در روند خود مختاری از جانب آن کشورها.^[۲۱۴] همه این کشورها به استثنا تایلند سابقه حدود ۳۰۰ سال استعمار را تحت سلطه کشورهای غربی دارند. خاطرات مردم بومی از برخورد و عملکرد استعمارگران، زمینه های اولیه بیگانه ستیزی را فراهم کرد. بنابراین کشورهای آسیای جنوب شرقی هم تجربه استعمار و هم تجربه استعمار ستیزی را به خود دیده اند.^[۲۱۵]

با وجود این به همراه مبارزه برای استقلال طلبی به علت نفوذ بیگانگان در تعیین مرزها، وجود اقلیت ها و گروه های مختلف قومی، مذهبی، حکومت های ناپایدار و نارضایتی های داخلی، همراه با شروع توسعه طلبی کمونیسم در منطقه آسیای جنوب شرقی زمینه های تنش و ناامنی فراهم شد. ادعای سرزمینی فیلیپین بر مناطق صباح مالزی ، اتهام تایلند به مالزی مبنی بر حمایت از تجزیه طلبان مسلمانان در جنول تایلند، اتهام فیلیپین نسبت به مالزی و اندونزی از جهت حمایت از مسلمانان جنوب فیلیپین، اعتراض مالزی به تایلند مبنی بر پناه دادن به چریک های کمونیست مالزی در تایلند، حضور و فعالیت کمونیست ها در ویتنام، دست اندازی ویتنام در لائوس و کامبوج و میانمار، دوران تنش ، درگیری و بی ثباتی در منطقه را به مرحله جدیدی وارد نمود.^[۲۱۶]
رقابت اندونزی و مالزی برای بدست گرفتن رهبری در منطقه، وجود رهبران سیاسی کشورهای مالزی و اندونزی با دو دیدگاه متفاوت منجر به تنش هایی در میان دو کشور مهم آسیای جنوب شرقی شده بود؛ مالزی به خاطر حفظ روابط حسنه با انگلیس در جبهه غرب باقی ماند و در سیاست خارجی به طرفداری از غرب ادامه داد، ولی دولت اندونزی به ریاست جمهوری سوکارنو سیاست ضدیت با غرب را اتخاذ کرد و از برقراری سیستم پارلمانی و سرمایه گذاری آزاد که مد نظر کشور مالزی قرار گرفته بود پرهیز کرد. با پناه دادن شورشیان سوماترایی که علیه حکومت اندونزی اقداماتی کرده بودند، دولت اندونزی نیز عبور کشتی های مالزی را از تنگه مالاکا محدود کرد و به آزار اقوام ملایو^[۲۱۷] مقیم اندونزی پرداخت و این امر منجر به نخستین منازعه تاسف بار در اوایل دهه ۱۹۶۰ میلادی و درگیری نظامی بین دو کشور شد، این درگیری ها با میانجیگری آمریکا به حالت آتش بس درآمد.^[۲۱۸]
با گسترش گرایشات سد نفوذ، که آمریکا در مقابل کمونیسم شوروی طرح ریزی نموده بود و به وقوع پیوستن کودتای ۱۹۶۵ میلادی و برکناری سوکارنو، اقداماتی در منطقه صورت داد که به کاهش تنش در منطقه منجر شد. روی کارآمدن سوهارتو و اتخاذ سیاست گرایش به غرب و کاهش تنش با مالزی و اقدامات سیاسی، اقتصادی درسطوح داخلی و خارجی موید این نکته است.
منطقه جنوب شرقی آسیا از این پس تحت تاثیر تعاملات کشورهای بزرگ و ساختار نظام بین الملل حاکم بر این تعاملات قرار گرفت. سیاست سد نفوذ از سوی آمریکا در مقابل شوروی، ایجاد پیمان سیتو^[۲۱۹] در همین راستا و وقوع انقلاب کمونیستی در چین، جنگ کره و مسئله ویتنام کمونیستی، فضای سیاسی- استراتژیک منطقه جنوب شرقی آسیا را از خود متاثر ساخت. پس از انقلاب اکتبر روسیه احزاب کمونیستی یکی پس از دیگری در کشورهای منطقه شکل گرفت؛ حزب کمونیست اندونزی، احزاب هند و چین در ۱۹۲۰ میلادی ، مالایا و فیلیپین در ۱۹۳۰میلادی، حزب کمونیست برمه ۱۹۳۰میلادی و حزب کمونیست تایلند ۱۹۴۲میلادی، از آن جمله اند، این احزاب در خلال انقلاب روسیه تا جنگ جهانی دوم فعالیت چشمگیری از خود نشان دادند.
با وجود این زمینه های تاریخی در پیشرفت کمونیست در منطقه، آمریکا که از نفوذ روز افزون کمونیست در جهان احساس خطر می کرد، اقدام به میانجیگری در حل اختلافات کشورهای منطقه نمود یا بعضا با روی کار آوردن حکومت های طرفدار غرب در بعضی از این کشورها، نهادهایی را برای همکاری بیشتر بین کشورهای منطقه پایه ریزی نمود. آمریکا در تحکیم رژیم کشورهای منطقه، سرازیر شدن سرمایه های آمریکایی و اروپایی در تحکیم رژیم لی کوان یو در سنگاپور، سال ها جنگ با ویتنام، باعث نزدیکی کشورهای اصلی عضو اتحادیه ملل آسیای جنوب شرقی شد.^[۲۲۰]
اولین اقدام عمده ای، که در منطقه جنوب شرقی آسیا در جهت نیل به منطقه گرایی به وجود آمد، اقداماتی بود که ژاپن بعد از اشغال سرزمین های این منطقه در جنگ جهانی دوم، جهت وحدت ملل شرق و جنوب آسیا در چارچوب برنامه ی بزرگ"سعادت مشترک شرق آسیا” آغاز کرد که در صورت تحقق، یک اتحادیه اقتصادی شبیه به بازار مشترک، تحت سلطه ژاپن ایجاد می شد. اما شکست این کشور در جنگ جهانی دوم، به تبع خود، شکست این برنامه را حتی قبل از آن که واقعا آماده تحرک شود، به دنبال داشت. از سوی دیگر، گرچه برخی از سرزمین های جنوب شرقی آسیا، در طرح های تثبیت قیمت ها در چارچوب برنامه های اقتصادی تحت نظارت ژاپن شرکت داشتند، ‌ولی حتی اگر این همکاری ها را نیز متعلق به این منطقه بدانیم، با شکست ژاپن به زوال گراییدند.
تلاش دیگر در جهت منطقه گرایی توسط فرانسه صورت گرفت، این کشور در سال ۱۹۴۷ میلادی، با طرح “اتحادیه پان آسیای جنوب شرقی” بنا داشت، مستعمرات این کشور در هند و چین را با تایلند درگیر یک اتحادیه سیاسی نماید. با آن که تایلند از ابتدا با مشارکت در اتحادیه موافقت کرده بود، ولی دولتی که پس از کودتای ۱۹۴۸ میلادی بر سر کارآمد، طرح فرانسه را رها کرد. زیرا حکومت بر آمده از کودتا، فکر می کرد برای حفظ استقلال کامل تایلند از هند و چین، بهتر است از اتحادیه دور بماند.^[۲۲۱]
یکی دیگر از تلاش ها جهت منطقه گرایی در جنوب شرق آسیا، پیمان (سیتو) بود. این پیمان در سال ۱۹۵۴ میلادی در مانیل، بین کشورهای پاکستان، تایلند، فیلیپین، آمریکا، نیوزیلند، فرانسه و استرالیا امضا شد. آمریکایی ها به این پیمان، به چشم یک معاهده نظامی در برابر کمونیست می نگریستند. در حالی که انگلستان امیدوار بود که این پیمان، صلح پایداری برای کل کشورهای منطقه ی جنوب شرق آسیا- اعم از کمونیست و غیر کمونیست- به ارمغان آورد. به اصرار فیلیپین منشوری منتشر شد، که اعضا در آن متعهد می گردیدند، به حاکمیت یکدیگر بر اساس حقوق برابر و طبق منشور سازمان ملل احترام گذارده و توسط راه های صلح آمیز برای استقلال، بالا بردن استانداردهای زندگی، پیشرفت اقتصادی و رفاه اجتماعی اعضا تلاش نموده و در برابر هر گونه تلاشی برای سرنگونی، سلب آزادی و تهدید حاکمیت یا تمامیت ارضی اعضا بایستند. دامنه ی این پیمان، با الحاق یک پروتکل که بعدها ضمیمه ی آن شد، به کامبوج، لائوس و ویتنام جنوبی تسری یافت. تشکیلات سیتو، شامل شورای نمایندگان سابق و یک دبیر خانه مستقر در بانکوک بود. در واقع این پیمان، به ابتکار آمریکا و به عنوان همتای ناتو^[۲۲۲] در منطقه ی جنوب شرق آسیا ایجاد گردید و بخشی از سیاست” سد سازی در اطراف چین و شوروی کمونیست” بود. با خروج دولت فرانسه در سال ۱۹۶۷ میلادی و پاکستان در سال ۱۹۷۲ میلادی، سیتو عملا در سال ۱۹۷۷ میلادی منحل گردید. هرچند سیتو، پاسخی به جستجوی دولت های غیر کمونیست منطقه برای یافتن هماهنگی میان خود، در جهت مقابله با کمونیست بود. اما در هر صورت، این طرح با موفقیت چندانی روبه رو نشد و در آسیای جنوب شرقی، تنها فیلیپین و تایلند بدان پیوسته بودند. ^[۲۲۳]

همچنین برای کل پرسش‌نامه، ضریب آلفای کرونباخ برابر با ۷۴۰/. محاسبه شد که حاکی از پایایی ابزار پرسش‌نامه است.

۶-۳-۳٫ جامعه و نمونۀ آماری
جامعۀ آماری این تحقیق شامل کلیۀ افرادی است که در برگزاری فن‌بازارهای دفاعی مشارکت داشته و یا به نحوی با این مکانیزم و نتایج آن آشنا بوده‌اند. یادآوری می‌‌شود که افراد متعددی از درون بنگاه‌‌‌های دفاعی در فعالیت‌های همچون شناسایی و معرفی فناوری دخالت داشته و در برگزاری فن‌بازارهای دفاعی مشارکت داشته‌اند. از سوی دیگر، افرادی نیز در نهادهای میانجی همچون موسسۀ آموزشی و تحقیقاتی صنایع دفاعی به فعالیت‌های طراحی و اجرای فن‌بازار اشتغال داشته‌اند. به عبارت دیگر، جامعه آماری این تحقیق از دو دسته اصلی تشکیل شده‌است؛ دستۀ اول، افرادی از بنگاه‌های فعال درخرید و فروش فناوری و دسته دوم، افرادی از نهادهای میانجی دخیل در طراحی و اجرای فن‌بازار.
با توجه به موارد فوق، در توزیع پرسش‌نامه‌ها تلاش شد تا ترکیب مناسبی از این دو بخش از جامعه آماری انتخاب شود. بر اساس برآورد انجام شده توسط مسئولان برگزاری ‌‌‌فن‌بازار دفاعی، تعداد مدیران و کارشناسان مرتبط در نهادهای میانجی حدود ۲۰ نفر و در بنگاه‌های خریدار یا فروشنده فناوری حدود ۱۸۰ نفر می‌باشد.
برای تعیین اندازۀ نمونه از سه روش مکمل استفاده شد. روش اول بر اساس جدول مورگان بود. بر این اساس، تعداد افراد نمونه ۱۳۲ نفر برآورد گردید.
روش بعدی، محاسبه حجم نمونه از فرمول کوکران بود. این فرمول بصورت زیر است:
که در آن Z میزان خطای در نظر گرفته شده بر اساس آلفا (خطای نوع اوّل)، ۲ σ (واریانس متغیّر مورد مطالعه) و d (خطای مجاز مورد نظر) می­باشد. در این پژوهش خطای مجاز در نظر گرفته شده ۱ درصد و واریانس متغیّر مورد مطالعه به شرح زیر می‌‌باشد (مومنی، ۱۳۸۶):
σ
همچنین خطای مجاز ۱/. در نظر گرفته می‌‌‌شود. بنابراین:
بر اساس فرمول محاسبه حجم نمونه کوکران تعداد نمونه اوّلیه ۱۷۱ نفر می‌‌‌باشد که با توجه به حجم جامعه آماری می­بایست مورد بازبینی و اصلاح قرار گیرد. لذا با بهره گرفتن از فرمول تصحیح کوکران، تعداد نهایی نمونه به صورت زیر و به تعداد ۹۳ نفر محاسبه ­شد:
علاوه بر محاسبه حجم نمونه به وسیله فرمول فوق، با توجه به روش تحلیل مورد استفاده در این تحقیق که روش معادلات ساختاری می‌باشد اندازه نمونه با تعداد روابط مورد ارزیابی در مدل مرتبط است. بر اساس منابع علمی برای اعتبار تحلیل معادلات ساختاری برای هر رابطه در مدل باید بین ۵ تا ۱۰ نمونه جمع‌ آوری گردد(هومن، ۱۳۸۴، قاسمی،۱۳۸۸). در این تحقیق با توجه به اینکه ۱۰ رابطه بین متغیرهای مدل وجود داشت دستکم به ۱۰۰ پرسش‌نامه احتیاج بود. با این حال، وبه‌منظور اطمینان از اعتبار تحلیل، بیش از ۲۰۰ پرسش‌نامه بین جامعۀ آماری توزیع گردید و ۱۴۲ پرسشنامۀ قابل قبول جمع‌ آوری شد.
۷-۳-۳٫ روش تجزیه و تحلیل داده‌ها
تحلیل داده ­ها، فرایند پردازش داده‌های گردآوری شده برای تحلیل و ایجاد ارتباط بین داده ­ها می­باشد. روش تجزیه و تحلیل داده ­ها با توجه به ماهیت داده ­ها و هدف تحقیق مشخص می­ شود. در تجزیه و تحلیل داده ­ها از آمار توصیفی برای توصیف و طبقه‌بندی داده ­ها و از آمار استنباطی برای آزمودن فرضیه‌ها و تعمیم یافته‌ها استفاده می‌‌شود. در این تحقیق، همان‌گونه که قبلا اشاره شد برای تحلیل داده ­های گردآوری شده از طریق مصاحبه از روش تحلیل محتوا و برای تحلیل داده ­های گردآوری شده از طریق پرسش‌نامه، از روش‌های آماری توصیفی (شاخص‌های مانند: میانگین، انحراف معیار، ضریب واریانس، فراوانی و درصد) و برای تبیین روابط میان متغیرها و آزمون مدل از مدل یابی معادلات ساختاری^[۹۱] استفاده شد. مدل یابی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیره و به بیان دقیقتر بسط “مدل خطی کلی”^[۹۲] است که به پژوهشگر امکان می­دهد مجموعه‏های از معادلات رگرسیون را به صورت همزمان مورد آزمون قرار دهد. مدل‏یابی معادله ساختاری یک رویکرد جامع برای آزمون فرضیه ­های درباره روابط متغیرهای مشاهده شده و مکنون است که اصطلاح غالب آن، مدل یابی معادله ساختاری یا به گونه خلاصه SEM است. از نظر آذر (۱۳۸۱) نیز یکی از قویترین و مناسبترین روش‌های تجزیه و تحلیل در تحقیقات علوم رفتاری و اجتماعی، تجزیه و تحلیل چند متغیره است، زیرا این گونه موضوعات چند متغیره بوده و نمی­ توان آن‌ ها را با شیوۀ دو متغیری (که هر بار یک متغیر مستقل با یک متغیر وابسته در نظر گرفته می‌‌شود) حل نمود. مدل‏یابی معادلات ساختاری یکی از اصلی‌ترین روش‌های تجزیه و تحلیل ساختار داده ­های پیچیده و یکی از روش‌های نو برای بررسی روابط علت و معلولی است. از طریق این روش می‌‌توان قابل قبول بودن مدل‌های نظری را با بهره گرفتن از داده ­های همبستگی، غیر آزمایشی و آزمایشی آزمون کرد. این روش ضمن آنکه ضرایب مجهول مجموعه معادلات ساختاری خطی را برآورد می­ کند، برای برازش مدل‌های ی که شامل متغیرهای مکنون، خطاهای اندازه گیری در هر یک از متغیرهای وابسته و مستقل، علیت دو سویه، هم زمانی و وابستگی متقابل می‌باشد نیز مناسب است.
یکی از قدرتمندترین نرم­افزارهای طراحی شده برای استفاده از این روش، لیزرل است که به‌منظور برآورد و آزمون مدل‌های معادلات ساختاری طراحی شده است. این نرم افزار با اندازه گیری همبستگی و کوواریانس، می ­تواند مقادیر بارهای عاملی، واریانس‌ها و خطاهای متغیرهای مکنون را برآورد یا استنباط کند و از آن می­توان برای اجرای تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی مرتبۀ دوم، تحلیل عاملی تاییدی و همچنین تحلیل مسیر (مدل یابی علت و معلولی با متغیرهای مکنون) استفاده کرد.
یکی دیگر از نرم­افزارهای طراحی شده برای این کار SmartPLS و یا به‌طور خلاصه پی‏ال‏اس است که بر اساس حداقل مربعات جزئی کار می‌‌‌کند. حداقل مربعات جزئی روش نسبتاً جدیدی برای مدل­سازی معادلات ساختاری است. این روش هم برای رگرسیون تک متغیری و هم چند متغیری و با چند متغیر وابسته کاربرد دارد.
تحقیق حاضر به دنبال شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت ‌‌‌فن‌بازار و همچنین تعیین میزان اثر هریک از این عوامل بوده است. آزمون‌هایی که جهت سنجش مدل پیشنهادی تحقیق مورد استفاده قرار گرفته اند عبارتند از: تحلیل عاملی تأییدی و مدل سازی معادلات ساختاری با بهره گرفتن از نرم افزارهای لیزرل و پی‏ال‏اس.
در تحقیق حاضر، آزمون‌های آماری مذکور در چندین گام مرتبط و به‌طور پیوسته بر روی داده‌‌‌های اولیه انجام شدند. دلیل استفاده از آزمون‌های تحلیل عاملی وجود متغیرهای مکنون جهت سنجش سازه‌‌‌های مدل مفهومی تحقیق بوده است. متغیرهای مکنون شامل سنجه‌هایی هستند که به‌طور مستقیم قابل مشاهده و سنجش نبوده و می‌بایست از یک روش آماری مناسب جهت آشکارسازی و تعیین مقادیر واقعی آن‌ ها در کنار سایر متغیرهای آشکار استفاده نمود. در حقیقت این متغیرها به‌عنوان متغیرهای پنهان و مکنون اولیه‌‌ای محسوب می‌شوند که ترکیب‌بندی سازه‌‌‌های نهایی مدل مفهومی تحقیق را در قالب متغیرهای ثانویه مستقل، میانجی و مداخله گر تشکیل می‌دهند. پس از انجام تحلیل عاملی تأییدی، و برای بررسی روابط متقابل و چند گانه میان متغیرها، تحلیل مسیر صورت گرفت.
به‌طور خلاصه، دراین مطالعه برای بررسی روابط متغیرهای نهفته با متغیرهای قابل مشاهده و همینطور شناسایی عوامل تشکیل دهندۀ هر متغیر نهفته (مکنون) از روش تحلیل عاملی تأییدی و نرم­افزار لیزرل و برای بررسی تأثیرات متقابل میان متغیرهای مستقل و متغیرهای میانجی و نیز به‌منظور سنجش ارتباط میان متغیرهای مستقل با متغیر وابسته از روش مدلسازی معادلات ساختاری و از نرم افزار پی‏ال‏اس استفاده گردید.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل یافته‌‌‌های تحقیق
۱-۴٫ مقدمه
در هرنوع تحقیقی، تجزیه و تحلیل داده‌ها برای بررسی فرضیه‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و امروزه در بیشتر تحقیقاتی که متکی بر اطلاعات جمع‌ آوری شده از موضوع مورد پژوهش می‌باشد، تجزیه و تحلیل اطلاعات از اصلی‌ترین و مهم‌ترین بخش‌ها محسوب می‌شود. داده‌‌‌های خام با بهره گرفتن از روش‌های کمّی و کیفی و در بعضی موارد با کمک نرم افزارهای آماری مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند و پس از پردازش به شکل اطلاعات در اختیار استفاده کنندگان قرار داده می‌شوند.
تحقیق حاضر به دنبال شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر موفقیت ‌‌‌فن‌بازار و همچنین تعیین میزان اثر هریک از این عوامل بوده است. برای این هدف، داده‌های گوناگونی از طریق مصاحبه و پرسش‌نامه گردآوری و سپس تحلیل شد. این فصل به تشریح تحلیل‌های انجام شده اختصاص دارد. ابتدا تحلیل مصاحبه‌ها و سپس تحلیل پرسش‌نامه‌ها ارائه می‌‌‌گردد.
۲-۴٫ تحلیل مصاحبه‌ها
همان‌گونه که در فصل سوم اشاره شد، برای تکمیل مرور ادبیات موضوع در تعیین عوامل مؤثر بر فن‏بازارهای دفاعی و نیز بررسی موفقیت فن‏بازارهای گذشتۀ بخش دفاع، از ابزار مصاحبه استفاده گردید. بدین منظور با ۱۴ نفر از خبرگان دفاعی و دست‌اندرکاران فن‏بازارهای گذشته مصاحبه عمیق به عمل آمد؛ سپس، این مصاحبه‌ها مکتوب و با بهره گرفتن از تکنیک تحلیل محتوا تحلیل گردید.
برای این کار با توجه به سوال‌های تحقیق، دو مفهوم مختلف یعنی “موفقیت فن‏بازارهای گذشته” و “عوامل مؤثر در موفقیت فن‏بازار” مطرح شد. برای مفهوم اول (موفقیت فن‏بازارهای گذشته)، سه دسته (کاملاً موفق، تا حدودی موفق و ناموفق) انتخاب شد. در مورد مفهوم دوّم (عوامل مؤثر در موفقیت فن‏بازار) با توجه به ادبیات موضوع پنج دسته (طرف عرضه، طرف تقاضا، ساز و کار درونی، عوامل محیطی و سایر عوامل) در نظر گرفته شد. لازم است اشاره شود که چهار دسته اول (طرف عرضه، طرف تقاضا، ساز و کار درونی و عوامل محیطی) همآن‌های هستند که از مرور ادبیات حاصل شده‌اند و دسته آخر (سایر عوامل) از آن جهت اضافه شد که اگر عامل یا عوامل دیگری - غیر از آنچه از ادبیات حاصل شد – وجود دارد، شناسایی شود؛ سپس، متن مکتوب هر یک از مصاحبه‌ها به‌عنوان یک سند که باید مورد تحلیل محتوا قرار گیرد در نظر گرفته شد.
همچنین پاراگراف به‌عنوان واحد ثبت نظر گرفته شد و در مواردی که یک پاراگراف حاوی دو یا چند مفهوم بود (مثلاً مصاحبه‌شونده هم به طرف عرضه و هم به طرف تقاضا به‌عنوان عوامل مؤثر بر موفقیت فن‌بازار اشاره کرده بود)، دو یا چند کد به آن تخصیص داده شد تا به این ترتیب از مسألۀ عدم پایایی در کدگذاری جلوگیری شود. این کدها در جداول (۱-۴) و (۲-۴) مشخص شده‌است.
آخرین گام، تهیه و اجرای طرحی برای تحلیل بود. طرح تحلیلی که برای این پژوهش در نظر گرفته شد شامل بررسی حضور یا عدم حضور و فراوانی متغیرهای موردنظر بود؛ به این ترتیب که اشاره (یا عدم اشاره) مصاحبه شوندگان به هریک از متغیرها و همچنین فراوانی این اشارات مورد بررسی قرار گرفت.
۱-۲-۴٫ روایی و پایایی تحلیل محتوا
برای اطمینان از روایی و پایایی تحلیل محتوای انجام شده نیز اقداماتی صورت گرفت که چون در فصل سوم تشریح شدند از تکرار آن‌ ها در اینجا خودداری و به اشاره مختصری به اقدامات انجام شده بسنده می‌‌‌شود.
در تحلیل محتوا، قواعدی برای دسته بندی و کدگذاری متغیرها مشخص گردید؛ بدین ترتیب، اگر در پاراگرافی مصاحبه شونده به موفقیت یا عدم موفقیت ‌‌‌فن‌بازار دفاعی اشاره کرده بود، عامل یا عوامل موردنظر وی مشخص و طبق جدول (۱-۴) کدگذاری شد وسپس فراوانی این عوامل (متغیرها) در متن بررسی گردید؛ همچنین، در هر پاراگراف، موفقیت یا عدم موفقیت ‌‌‌فن‌بازار دفاعی نیز طبق جدول (۲-۴) کدگذاری و فراوانی آن‌ ها مشخص شد.
جدول (۱-۴). کدهای عوامل مؤثر در موفقیت فن‏بازار

پارامترهای مربوط به کارایی شعبه های بانک کشاورزی استان گیلان در سال ۱۳۹۲

میانگین کارایی

۰٫۸۸۹

کمترین امتیاز کارایی

۰٫۶۶۰

بیشترین امتیاز کارایی

۱

تعداد شعبه های کارا

۱۷

تعداد شعبه های ناکارا

۱۵

در جدول (۲-۵) مقایسه ای میان پارامترهای کارایی انجام گرفته است که نشان می دهد میانگین کارایی ۳۲ شعبه بانک کشاورزی در سال ۱۳۹۲، ۰٫۸۸۹ بوده است. تعداد ۱۷ شعبه از بین ۳۲ شعبه مورد بررسی کارا شناخته شده اند.
با بهره گرفتن از تعریف مجموعه مرجع و امکان الگو گیری از شعبه های کارا، صرفه جویی های بالقوه ای که در صورت کارا بودن شعبه های ناکارا در مورد شاخص های ورودی ممکن است به دست آید، برای مدیران و مسئولان شعبه ها پیشنهاد می شود.

با توجه به عدد میانگین در مجموع شعبه ها، بیشترین امکان صرفه جویی منابع با متوسط (۱۹۵۴۴۵۵۴۲۴٫۹۳۸ واحد) ۳٫۰۹ درصد به هزینه اداری اختصاص دارد. این مقدار برای هر شعبه نیز در جدول (۴-۸) قابل مشاهده است.
به طور کلی صرفه جویی در ورودی ها علاوه بر بهبود عملکرد و ارتقای بهره وری و کارایی شعبه ها به آزاد سازی منابعی که ممکن است کمک به سزایی برای افزایش کیفیت خدمات و پیگیری (مثل آموزش مشتریان و کارکنان) و اهداف دیگر، داشته باشد.
نتایج این مطالعه نشان می دهد که ترکیب مناسبی از ورودی ها برای تولید حداقل هزینه انتخاب نشده است و این مساله نوعی ناکارایی فنی- اقتصادی به وجود می آورد.

۵-۴ پیشنهاداتی بر مبنای یافته های پژوهش

با در نظر گرفتن نتایج حاصل از انجام تحقیق و با توجه به اینکه شعب ناکارا بایستی الگو برداری از شعب کارا و با استفادۀ بهینه از منابع خود در جهت افزایش کارایی گام دارند، لذا پیشنهاداتی به صورت زیر برای بهبود عملکرد مطرح می گردد:
شعب ناکارا (آستارا، بندرانزلی، رودبار، رودسر، لاهیجان، سیاهکل، شفت، ماسال، املش، کوچصفهان، آستانه اشرفیه، خمام، لنگرود، بندرکیاشهر و شاندرمن) لازم است از طریق کاهش ورودی ها به میزان مقادیر بدست آمده و همچنین با الگو قرار دادن شعب کارا (رشت، کلاچای، پره سر، سنگر، چابکسر، منجیل، خشک بیجار، صومعه سرا، رستم آباد، تالش، فومن، رضوانشهر، لشت نشاء، زیباکنار، مدیریت گیلان، لوشان و واجارگاه) به تعریف مجدد فرایندها و رویه های موجود درمجموعه خود در جهت رسیدن به مرز کارایی بپردازند.
می توان با انجام بررسی های تکمیلی تر در مورد شعب ناکارا، برنامه های اصلاح و بهبود بهره وری و کارایی در این واحدها را با موفقیت بیشتر تدوین کرد. در این راستا حتی برای واحدهایی که در این تحقیق کارا بوده اند بایستی برنامه هایی جهت افزایش کارایی و بهره وری تهیه و تدوین و به مرحله اجرا در آورد.
با توجه به این که در این تحقیق، کارایی تولید واحدهای مورد ارزیابی قرار گرفته است، از این رو، بررسی هایی مانند ارزیابی کارایی سودآوری و رشد بهره وری شعبه ها در تحقیقات جانبی تر می تواند از جمله تحقیقاتی باشد که مکمل این تحقیق بوده و عملکرد شعبه های بانک کشاورزی استان گیلان را در حوزه های دیگر آشکار سازد.
توصیه می شود که شعبه هایی که در شرایط بازده به مقیاس صعودی فعالیت می کنند، سطح فعالیت خود را افزایش دهند. همچنین شعبه هایی که در شرایط بازده نزولی نسبت به مقیاس قرار دارند، می باید برای بهبود کارایی خود در بلند مدت، در ساختار خود تجدید نظر نموده تا به سوی حداقل هزینه متوسط بلند مدت حرکت نمایند. البته به منظور اطمینان بیشتر از نتیجه کار، به مدیران شعبه ها پیشنهاد می شود علاوه بر به کار گیری روش DEA با روش اقتصاد سنجی، کشش هزینه ای عوامل تولید را نیز محاسبه کنند.
با توجه به اهمیت بسیار بالای بانک ها در ارائه خدمات و تاثیر زیاد آنها بر نظام مالی کشور، به مسئولان مرتبط با امر توصیه می شود به صورت سالانه، کارایی و بهره وری شعبه ها را در شهر های مختلف ایران به ویژه مراکز استان که تعداد بیشتری از افراد از خدمات آنها بهره مند می شوند، را اندازه گیری نمایند؛ تا با ارائه راهکارهای کاربردی، بتوان وضعیت بانک ها را رونق بخشید.
تعدیل نیروی انسانی مازاد بر اساس نتایج بدست آمده در روش تحلیل تحلیل پوششی داده ها نقش عمده ای در کاهش هزینه های سازمان ایفا می نمایند، البته کاهش این ظرفیت مازاد باید در قالب یک برنامه ریزی جامع و با در نظر گرفتن کلیه جوانب صورت پذیرد.
ایجاد سیستم انگیزشی و تشویقی مانند پرداخت پاداش به سازمان های کارا، جهت ارتقاء هرچه بیشتر کارایی آنها و تشویق و ترغیب سایر سازمان های ناکارا به تلاش بیشتر.

۵-۵ محدودیت های تحقیق

درتحقیق حاضر فقط به بررسی ستانده ها و نهاده های مطلوب پرداخته شد؛ و ستانده ها و نهاده های نامطلوب مورد بررسی قرار نگرفته است.
در این تحقیق امکان بررسی تمامی عوامل تاثیر گذار (ستانده ها و نهاده ها) بر عملکرد سازمان وجود نداشته است.
مدل پژوهش ورودی محور بوده و بررسی کارایی سازمان براساس مدلی خروجی صورت نگرفته است.
از محدودیت های دیگر در این تحقیق، می توان به بازه زمانی محدود و کمبود نمونه های مورد نیاز برای تحقیق جامع تر اشاره نمود.

۵-۶ پیشنهاد برای تحقیقات آتی

با توجه به اینکه در ارزیابی عملکرد سازمان انتخاب مدل مناسب ارزیابی، اولین مرحله است و از آنجا که هر یک از روش های ارزیابی دارای نقاط قوت و ضعف خاص خود می باشند؛ بنابراین پیشنهاد می گردد از تلفیق تکنیک های تحلیل پوششی داده‌ها استفاده شود زیرا مدل ترکیبی میتواند زمینه بررسی دقیقتر عملکرد سازمان ها را مهیا کند.
نتایج حاصل از بکارگیری تکنیک تحلیل پوششی داده ها تا حد زیادی به نوع ورودی و خروجی انتخابی بستگی دارد. بنابراین پیشنهاد می گردد با بررسی مطالعات انجام شده با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده ها پارامترهای موثرتر را در محاسبه کارایی انتخاب کنند.
همچنین با توجه به اینکه مدل پژوهش ورودی محور بوده پیشنهاد میگردد تا کارایی شعب براساس مدلی خروجی محور نیز مورد بررسی قرار بگیرد.
مدل های تحلیل پوششی داده ها، برای کارا کردن شعبه های ناکارا فقط یکی از دو رویکرد ورودی محور و خروجی محور را ارائه می کنند . برای رفع این محدودیت نیز پیشنهاد می شود مدلی ارائه گردد که هر دو رویکرد را یک جا مورد نظر قرار دهد.

منابع

آریا، ناصر.(۱۳۸۱). “آشنایی با برخی مفاهیم اساسی حسابداری مدیریت"، مجله حسابرس، شماره ۱۶٫
آماده، حمید. علی امامی میبدی. علی آزادی نژاد. (۱۳۸۸). “رتبه بندی استان های کشور از لحاظ کارایی فنی بخش صنعت با بهره گرفتن از روش تحلیل پوششی داده ها". مجله دانش و توسعه، سال شانزدهم، شماره ۲۹٫
احمدپور، هادی (۱۳۸۵). ” بررسی کارایی سیستم بانکی ج. ا. ایران با بهره گرفتن از تحلیل پوششی داده ها ( DEA)، مطالعه موردی: بانک صادرات استان مازندران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، رشته علوم اقتصادی.
اسمعیلی کارکرودی، علی اکبر(۱۳۸۷) “ارزیابی عملکرد شعب بانک صادرات استان مازندران با بهره گرفتن از مدل تحلیل پوششی داده ها ” رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد رشت.