دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

دانشکده علوم پایه

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته فیزیولوژی

گرایش علوم جانوری

عنوان

اثر ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثرات ضددردی مورفین در موشهای صحرایی

استاد راهنما

دکتر حسین میلادی گرجی

استاد مشاور

دکتر غلامحسن واعظی

 
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
فهرست مطالب

عنوان	صفحه
فصل اول : کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه و بیان مساله	۳
۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق	۴
۱-۳- اهداف تحقیق	۶
۱-۴- متغیرهای تحقیق	۶
۱-۵- پرسش­های تحقیق	۷
۱-۶- فرضیه ­های تحقیق	۷
۱-۷- تعریف واژه ­ها	۸
فصل دوم: مروری بر تحقیقات انجام شده	۹
۲-۱- تحمل به اثرات ضددردی مورفین	۱۰
۲-۲- اثرات ضددردی ورزش ارادی و اجباری	۱۳
۲-۳- اثرات ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثرات ضددردی مورفین	۱۹
فصل سوم: مواد و روش­ها	۲۴
۳-۱- حیوانات	۲۵
۳-۲- القای تحمل به مورفین	۲۵
۳-۳- ورزش ارادی	۲۵
۳-۴- ورزش اجباری	۲۸
۳-۵-گروه­های آزمایشی	۳۰
۳-۶- ارزیابی درد با بهره گرفتن از Hot-plate	۳۵
۳-۷- روش نمونه‌گیری و حجم نمونه	۳۷
۳-۸- ابزارجمع‌آوری داده‌ها	۳۷
۳-۹- روش تجزیه و تحلیل داده‌ها	۳۷
فصل چهارم: نتایج و تجزیه و تحلیل آماری	۳۹
۴-۱- آزمایش اول: بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضد دردی ناشی از ورزش	۴۰
۴-۱-۱- مسافت دویدن	۴۰
۴-۱-۲- روند تاثیر ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضد دردی ناشی از ورزش	۴۱
۴-۲- آزمایش دوم: بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به اثرات ضد دردی مورفین	۴۲
۴-۲-۱- مسافت دویدن	۴۳
۴-۲-۲- بررسی اثر ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثرات ضد دردی مورفین	۴۳
۴-۳ – آزمایش سوم: بررسی حساسیت به اثرات ضد دردی مورفین در طی دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار بدنبال ورزش منظم ۸ روزه ارادی و اجباری	۴۵
۴-۳-۱- مسافت دویدن	۴۵
۴-۳-۲- بررسی حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار به دنبال ورزش منظم ۸ روزه ارادی و اجباری	۴۶
۴-۴- ارزیابی پدیده تحمل به اثرات ضددردی ناشی از ورزش	۴۷
۴-۵- ارزیابی پدیده حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار	۴۷
فصل پنجم: بحث، نتیجه ­گیری و پیشنهادات	۴۹
۵-۱- بحث (یافته­ های تحقیق)	۵۰
۵-۲- نتیجه ­گیری	۶۰
۵-۳- پیشنهادات	۶۰
فهرست شکل­ها
شکل۳-۱- قفس مجهز به چرخ گردان (Running wheel) جهت انجام ورزش ارادی	۲۷
شکل۳-۲- محل انجام ورزش ارادی (Running wheel)	۲۷
شکل۳-۳- شمارشگر تعداد دور جهت تعیین مسافت دویدن در ورزش ارادی	۲۸
شکل۳-۴- دستگاه ورزش اجباری (تریدمیل)	۲۹
شکل۳-۵- موشها در حال انجام ورزش اجباری	۲۹
شکل۳-۶- موشها در حال انجام ورزش اجباری	۳۰
شکل۳-۷- دستگاه Hot-plate (صفحه داغ)جهت ارزیابی درد	۳۶
شکل۳-۸- لیسیدن پنجه در آزمایش صفحه داغ	۳۷
فهرست نمودارها
گروه آزمایشی تجربه اول	۳۰
گروه آزمایشی تجربه دوم	۳۱
گروه آزمایشی تجربه سوم	۳۲
منحنی۴-۱- میانگین مسافت دویدن در طول۸ روز ورزش ارادی در گروه ورزشکار	۴۰
منحنی۴-۲- اثر ورزش ارادی و اجباری بر بیان تحمل به ضددردی ناشی از ورزش	۴۲
منحنی۴ -۳- میانگین مسافت دویدن در طول ۸ روز ورزش ارادی در گروه ورزشکار دریافت کننده مورفین	۴۳
منحنی۴-۴- اثرورزش ارادی واجباری بر تحمل به اثرات ضددردی مورفین	۴۴
منحنی۴ -۵- میانگین مسافت دویدن در طول ۸ روز ورزش ارادی در بین دو گروه ورزشکار دریافت کننده سالین و مورفین	۴۶
منحنی۴ -۶- ارزیابی حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موش­های ورزشکار به دنبال ورزش منظم ۸ روز ارادی واجباری	۴۸

چکیده
مقدمه: مورفین به طور وسیعی برای درمان دردهای مزمن استفاده می­شود. در حالی­که این سودمندی با پیشرفت تحمل به آثار ضددردی آن از بین می­رود. اطلاعات خوبی در مورد اثرات مفید ورزش فیزیکی بر عملکردهای شناختی و حفظ سلامت مغز بیان شده است، در حالی­که گزارش­های کمتری درباره نقش­های ورزش ارادی و اجباری بر تحمل به اثر ضد دردی مورفین در موشها وجود دارد.
روشها: در این مطالعه به موشها همزمان با دوره ۸ روزه از ورزش ارادی و اجباری روزی یک بار mg/kg10مورفین به صورت زیر جلدی تزریق شدند. در جریان این تزریقات در روزهای ۱،۴،۸ درصد حداکثر پاسخ احتمالی(%MPE) مورفین توسط تست Hot plate اندازه ­گیری شد.
نتایج: در ورزش ارادی و اجباری آستانه ضددردی نسبت به گروه بدون ورزش افزایش داشته است )۰۵/۰>p). هم­چنین ورزش ارادی و اجباری به طور مشخصی توان مورفین را نسبت به گروه مورفینی بدون ورزش افزایش داده است )۰۵/۰>p). بنابراین ورزش ارادی و اجباری مانع ایجاد تحمل به ضد دردی مورفین در طول ۸ روز درمان مداوم می­شود. وقتی­که موشهای ورزشکار به موقعیت بدون ورزش بازگشتند حساسیت به مورفین به طور قابل ملاحظه­ای در آنها افزایش پیدا کرد و (%MPE) به­طور مشخصی نسبت به گروه­های سالینی افزایش داشت)۰۵/۰>p).
نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که ورزشهای ارادی و اجباری ممکن است عامل مهمی برای درمان پیشرفت تحمل به اثرات ضددردی مورفین باشد.
واژه­های کلیدی: تحمل، مورفین،حداکثر پاسخ احتمالی(%MPE)، ورزش ارادی، ورزش اجباری.
۱-۱- مقدمه و بیان مسئله
آشنایی انسان با مواد مخدر و مصرف آن چنان سابقه مبهمی دارد که علت دقیق مصرف آن دقیقا معلوم نیست، اما توجه انسان به قدرت ضد دردی مواد اوپیوئیدی از جمله تریاک چشمگیر بوده است. انسان همواره جهت تسکین درد و درمان برخی بیماری ها از مواد مخدر استفاده کرده است. مورفین از آلکالوئیدهای تریاک می باشد که با اتصال به رسپتو رهای اوپیوئیدی نوع μ باعث کاهش تحریک پذیری نورون های مسیر عصبی درد می­شود. بنابراین به­ عنوان یک ضد درد قوی به صورت وسیعی برای تسکین درد­های شدید مورد استفاده قرار می گیرد (روح بخش و همکاران،۱۳۸۹). با وجود این، استفاده طولانی مدت این داروها با دو مشکل عمده تحمل و وابستگی همراه است که اثر بخشی و مصرف آنها را تحت تاثیر قرار داده و محدود می­سازد (تنگ وهمکاران [۱]، ۲۰۰۶).
مصرف مداوم مواد مخدر با برانگیختن مکانیسم­های سازشی، تغییرات کوتاه مدت و نیز ماندگار در عملکرد نورونها و شبکه ­های عصبی حساس به اوپیوئیدها ایجاد می­ کنند. ایجاد تحمل، وابستگی و حساس شدن نمونه­هایی از مکانیسم­های سازشی هستند) ویلیامز وهمکاران[۲] ،۲۰۰۱). اگرچه اوپیوئیدهای درونزاد و برونزاد درد را تسکین می‏دهند، لیکن تجویز مزمن و طولانی مدت آنها و به ویژه در دوزهای بالا، منجر به ایجاد تحمل نسبت به اثرات ضد دردی و سایر اعمال فارماکولوژیک آنها می‏شود. تحمل عبارتست از کاهش اثر یک دارو متعاقب مصرف مکرر با دوز ثابت و به عبارت دیگر نیاز به افزایش دوز دارو برای حفظ همان اثر قبلی است ( نستلر[۳]،۱۹۹۲; کوب و بلوم [۴] ،۱۹۸۸). بروز تحمل به اثرات ضد دردی مورفین از مهمترین دلایل محدودیت مصرف طولانی مدت آن است ( نستلر،۱۹۹۲; کوب و بلوم ،۱۹۸۸). اکنون از نظر سلولی-مولکولی و نیز از نظر ساختاری عملکرد مورفین در القاء تحمل بخوبی شناخته شده است ( ویلیامزوهمکاران ،۲۰۰۱).
۱-۲- اهمیت و ضرورت تحقیق
با توجه به اینکه مصرف مورفین جهت کاهش درد بعد از مدتی می تواند منجر به ایجاد تحمل و وابستگی نماید به همین دلیل یافتن راههایی‌ که بتواند تحمل به مورفین را کاهش داده و بی‌دردی آن را افزایش دهد از مهمترین اهداف برنامه‌های تحقیقاتی در این زمینه است. یکی از این برنامه­ ها تمرین­های فیزیکی می باشد. پیدا کردن راه های موثر برای جلوگیری از تغییرات سیناپسی ناشی از داروهای مخدر، می ­تواند نقش مهمی در درمان و جلوگیری از عود (به عنوان یک مشکل بالینی) آن داشته باشد. به نظر می­رسد یکی از روش های موثر و کم هزینه ورزش باشد. مکانیسمی که از طریق آن ورزش می ­تواند به عملکرد مغز کمک کند هنوز در پرده ابهام قرار دارد و به خوبی شناخته نشده است ولی به نظر می­رسد که این مکانسیم شامل تغییر در شکل پذیری سیناپسی باشد) وایمن و همکاران[۵]،۲۰۰۳). با توجه به افزایش یادگیری توسط ورزش ارادی با به کارگیری سیستم های پاداشی(لت وهمکاران[۶] ،۲۰۰۱) و نیز افزایش رهایش پپتیدهای اوپیوئیدی درونی در طی وررزش (که اثرات مثبت فراوانی دارد) استفاده از ورزش ارادی برای درمان بیماران معتاد توصیه شده است) تورن وهمکاران[۷] ،۱۹۹۰ ;کویانکوگلو وهمکاران [۸]،۲۰۰۱ لت وهمکاران[۹] ،۲۰۰۱،). یافته­ها نشان داد هر دو نوع ورزش ارادی و تریدمیل موجب کاهش خودتجویزی کوکائین (اسمیت وهمکاران[۱۰] ،۲۰۰۸)، آمفتامین) کانارک وهمکاران[۱۱]،۱۹۹۵) و مورفین ( حسینی وهمکاران، ۲۰۰۹) درحیوانات آزمایشگاهی می­شوند. در این راستا نتایج یک مطالعه نشان داد رت­هایی که در طول ورزش دویدن، دسترسی آزاد به آب و الکل داشتند الکل کمتری را در مقایسه با آب مصرف کردند و در متابولیسم الکل نیز تغییری مشاهده نشد. این یافته نشان داد که اثرات پاداشی الکل با ورزش جایگزین گردید( ارینگروهمکاران [۱۲]،۲۰۰۹). شواهد زیادی وجود دارد که ورزش ارادی با اثر بر روی سیستم­های پاداشی، اثرات خودانگیزشی[۱۳] دارد ) لت وهمکاران،۲۰۰۱). این یافته­ها این فرضیه را حمایت می­ کنند که ورزش احتمالا یک مداخله­گر موثری در پیشگیری از عوارض دارو­های مورد سوء مصرف و برنامه ­های درمانی آن بصورت تضمین کننده باشد) اسمیت وهمکاران ،۲۰۰۸). نتایج قبلی میلادی و همکاران نشان داده است که ورزش ارادی دویدن موجب تضعیف نشانه­ های قطع در گروه وابسته به­ مورفین­گردید. به عبارتی ورزش ارادی شدت وابستگی به مورفین را کاهش می دهد (میلادی گرجی وهمکاران،۱۳۸۹و ۲۰۱۱).
تجربیات اخیر و یافته­ های بالینی نشان داد که ورزش منظم طولانی­ مدت می ­تواند سیستم اوپیوئیدی مرکزی را فعال کند و موجب تحریک رهایش پپتیدهای اوپیوئیدی درونزا و افزایش آستانه درد هم در انسان و هم در جانوران گردد، لذا پیشنهاد گردید ورزش می ­تواند برای درمان بیماران معتاد استفاده شود) تورن وهمکاران ،۱۹۹۰ ;کویانکوگلو وهمکاران ،۲۰۰۱). از طرفی در مطالعه مت و همکاران آمده است که موش­ها حساسیت کمتری به اثرات ضد دردی مورفین و متابولیت­هایش در پایان ۳ هفته ورزش ارادی دویدن نشان دادند (متز و کانارک [۱۴]،۲۰۰۶). در مطالعه­ای دیگر نشان داده شد که تجربه قبلی با ورزش دویدن موجب تحمل متقاطع با اثرات پاداشی مورفین می گردد (لت، [۱۵] ۲۰۰۲).
با توجه به مطالعات به عمل آمده اطلاعات متناقضی در رابطه با اثرات ورزش بر پدیده تحمل وجود دارد. لذا در این مطالعه نقش ورزش ارادی دویدن با چرخ دوار[۱] و نیز ورزش اجباری با تریدمیل بر پدیده تحمل در مدل جانوری مورد ارزیابی قرار می گیرد. لازم به ذکر است ورزش ارادی در حیوانات ایجاد استرس نمی نماید. این نوع ورزش می تواند مانع اثرات منفی و یا سطح بالای کورتیکوسترون بر روی پروتئینBDNF ناشی از ورزش شود (آدلارد و کاتمن[۲] ،۲۰۰۴). این نوع ورزش شباهت نزدیک با افرادی دارد که داوطلبانه ورزش می­ کنند چون حیوانات می­توانند زمان، سرعت و مسافت دویدن را در طول تجربه تنظیم کنند ) کاتمن و انگسرکسار[۳] ،۲۰۰۲)، در حالیکه ورزش اجباری همراه با استرس می باشد. لذا اثرات هر دو نوع ورزش در این پژوهش مورد مطالعه قرار می گیرد.
۱-۳- اهداف تحقیق
اهداف این تحقیق عبارتند از:
۱- بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری کوتاه مدت (۸ روزه) بر بیان تحمل به ضددردی ناشی از ورزش.
۲- بررسی اثرات ورزش ارادی و اجباری کوتاه مدت (۸ روزه) بر بیان تحمل به اثرات ضددردی مورفین.
۳- بررسی حساسیت به اثرات ضددردی مورفین در دوره بدون ورزش در موشهای ورزشکار به دنبال ورزش منظم ۸ روزه ارادی و اجباری.