*

بهسازی (Improvement):در این نوع مداخله اصل برروی وفاداری به گذشته و حفظ آثار هویت بخش در آنهاست فعالیت بهسازی با هدف استفاده از امکانات بالقوه و بالفعل موجود و تقویت جنبه‌های مثبت و تضعیف جنبه‌های منفی از طریق حمایت، مراقبت، نگهداری، حفاظت، استحکام بخشی و تعمیر صورت می پذیرد.^[۲۱]
۱-۸- پیشینه تحقیق:
پس از شدت گرفتن شهرنشینی و رشد روزافزون آن در کشورها، بخصوص کشورهای صنعتی و پدیدآمدن اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشینی در شهرها، تحقیقات و پژوهش‌های مختلفی در باب این اجتماعات از زوایای مختلف انجام شده است.
عده‌ای با نگرش یک معضل و مشکل شهری ولی با دید کالبدی و عده ای دیگر از زوایای مشکلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و یا تلفیقی از اینها به مسئله نگاه کرده‌اند. برخی از تحقیقات انجام شده فقط در حد مباحث نظری مانده است و کمتر کاربردی بوده و برخی دیگر با انتخاب منطقه و نمونه‌های موردی^[۲۲] علاوه برپرداختن به وضعیت نابسامان این بافت‌ها، به راه‌ حل‌ هایی نیز رسیده‌اند و شاید بیشتر جنبه کاربردی داشته باشد.
علاوه بر آن در مقالات و مجله‌های تخصصی و در مباحث و جلسات کارشناسی شهری به مبحث اسکان غیررسمی، حاشیه‌نشینی، سرپناه‌های نامناسب مانند آلونک و زاغه نشینی پرداخته شده است. ولی چیزی که هم اکنون به چشم می‌خورد مدیریت شهرهای ایران هنوز راه‌حل مطمئن، صحیح، سریع، پایدار و خوبی با این پدیده نیافته‌اند و شاید بدنبال آن نبوده و یا از راه حل‌ و گزینه‌های برتر انتخاب شده، استفاده ننموده‌اند و این پدیده در شهرها هنوز رخ می کند و مشکلات خود را بروز می‌دهد و برای ساکنین آن نیز هیچ تمهیدی اندیشه نمی‌شود.

در مورد پدیده اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشینی کتب، ترجمه و مقالات زیادی نیز به چشم می‌خورد که از آن جمله :
حاشیه‌نشینی نوشته سید سعید زاهد زاهدانی از انتشارات دانشگاه شیراز، ۱۳۶۹
مجموعه مقالات حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی در دو جلد زیر نظرحبیب اله آقا بخشی، علی حاج یوسفی و حسین کاکویی از انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، ۱۳۸۲ که شامل مقالات ذیل می‌باشد:
۲-۱- نظام مشارکت مردم درمناطق حاشیه‌نشین از دکتر حبیب آقا بخشی
۲-۲- صندوق‌های تامین مالی خرد نهادی برای توانمندسازی کم درامدها نمونه موردی، سلطان آباد در شهر گلستان – خانم زهرا اسکندری دورباطی
۲-۳- سنجش علل ساختاری و نهادی حاشیه‌نشینی در ایران- آقای کمال اطهاری
۲-۴- چهره‌نمایی بافت‌های اسکان غیررسمی و عوامل موثر بر شکل‌گیری آن- خانم زهرا افتخاری راد
۲-۵- بررسی ساز و کارهای حقوقی- قانونی موجود در برنامه‌های پنج ساله عمرانی کشور در ایجاد حاشیه‌نشینی- مهندس حمیده امکچی
۲-۶-ساختیابی اقتصادی- اجتماعی اسکان غیررسمی (مطالعه موردی در منطقه کلان شهری تهران)- دکتر مهرداد جواهری پور
۲-۷- اسکان غیررسمی در کلان شهر مشهد نمونه موردی: شهرغیررسمی ساختمان- دکتر حسین حاتمی‌نژاد
۲-۸- پدیده حاشیه‌نشینی شهری قبل از انقلاب- دکتر علی حاج یوسفی
۲-۹- مددکاری جامعه‌ای در سازمان بخشی اجتماع حاشیه‌نشینی شهری- دکتر سید احمد حسینی
۲-۱۰- حاشیه‌نشینی جمعیت و مهاجرت- دکتر حبیب ا… زنجانی
۲-۱۱- ساختارهای مورد نیاز برای مهار و ساماندهی حاشیه‌نشینی در ایران- دکتر مریم شریعت زاده
۲-۱۲- بازنگری ویژگی‌های اسکان خود انگیخته در ایران: در جستجوی راه‌کارهای توانمندسازی- دکتر مظفر صرافی
۲-۱۳- حاشیه‌نشینی و راهبردهای توسعه- آقای یونس محمدی
۲-۱۴- ناهمگونی زیستی- کالبدی در سکونتگاه‌های خودرو پیرامون شهر تهران- آقای ناصر مشهدیزاده دهاقانی
۲-۱۵- بررسی خصوصیات ساختاری حاشیه‌نشینی در تهران- آقای فردین یزدانی بروجنی
۲-۱۶- ویژگی‌های کالبدی محله‌های حاشیه‌نشین- مهندس گیتی اعتماد
۲-۱۷- ملاشیه- حاشیه‌ای از شهر اهواز- خانم حاجیه فلاح
۲-۱۸- حاشیه‌نشینی و اسکان غیررسمی در تهران، تغییر فرصت‌های ادغام اجتماعی- خانم اعظم حاتم
۲-۱۹- حاشیه‌نشینی در محله‌های ناهنجار شهر تهران(مورد محله غربت)- آقای سعید خراطها
۲-۲۰- نگرشی به عوامل سه بعدی فقر و حاشیه‌نشینی آسیب‌زا در تهران- دکتر داور شیخاوندی
۲-۲۱- سکونتگاه‌های خودرو، گذار از حاشیه‌نشینی به الگویی از سکونتگاه‌ پیرامون کلان شهرهای ایران- دکتر محمد شیخی
۲-۲۲- نظام اسکان در حاشیه جنوبی شهر تهران، تحولات و چشم‌اندازها- آقای غلامرضا کاظمیان
۲-۲۳- دیدگاه‌هایی درباره‌ی اصلاح ساختارهای ناسازگار ناشی از حاشیه‌نشین‌های شهری (با نگرش به تجارب کشورهای جنوب شرقی آسیا) دکتر بیژن کلهرنیا
۲-۲۴- توانمندسازی و بهسازی شهری ( محله بابائیان زاهدان) آقای محمدمیرداد
حاشیه‌نشینی در جستجوی معنا و مفهوم نوشته کریم حسین‌زاده دلیر در مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی شماره ۸ و ۹، خرداد و تیر ۱۳۷۰
تعریف و مفهوم حاشیه‌نشینی نوشته کریم زنده‌دل از انتشارات سازمان برنامه و بودجه ۱۳۶۱
حاشیه‌نشینی و راهکارهای ساماندهی آن در جهان ترجمه و تدوین مریم‌هادیزاده بزاز- آذربرزین مشهد-۱۳۸۴
همچنین تحقیق و پژوهش‌هایی در موضوع اسکان غیررسمی و حاشیه‌نشینی با نمونه موردی در کشور به چشم می‌خورد که تعدادی از آنها بدین شرح است:
حاشیه‌نشینان تبریز از کریم حسین‌زاده دلیر- موسسه تحقیقات شهری دانشگاه تهران- ۱۳۶۱
بررسی اجمالی حاشیه نشینان شهر کرمان از سید سعید زاهد زاهدانی- سازمان برنامه و بودجه-۱۳۵۵
حاشیه نشینان شهر تبریز- منطقه شمال تبریز از حسین شکویی – مرکز هماهنگی مطالعات محیط‌زیست، دانشگاه تبریز و انجمن ملی حفاظت منابع طبیعی و انسانی -۱۳۵۴
حاشیه نشینان اهواز از مصطفی نیرومند- موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی دانشگاه تهران -۱۳۵۲